Search results

1

Doświadczenie przemijania i starości w twórczości Wiktora Paskowa i Stanisława Stratiewa

100%

Gołek-Sepetliewa D.

Slavica Wratislaviensia

|

2016

|

vol. 163

701-709

EN

The literary works of famous Bulgarian authors Stanislav Stratiev (1941–2000) and Victor Paskov (1949–2009) may be viewed in terms of athorough study of the human being and the multidimensionality of its existence. Their reflections about existential problems also involve the experience of passing and old age that have ontological, social, cultural, symbolic and metaphorical dimension. The novel A Ballad for George Henig (1987) by Paskov and the drama On the Other Side (1994) by Stratiev include clear and ambiguous images of the end of the human life. The experience of passing and old age affects aparticular person as apersonality and its relationship with the other people. This subject reveals, on the one hand, the crisis of human relations and values in contemporary Bulgarian society, on the other hand it emphasizes the fragility of the human condition, expressed in the experience of pain, illness, passing, old age and death.

BG

Творчествотo на известнитe български автори Станислав Стратиев (1941–2000) и Виктор Пасков (1949–2009) можe да бъдe разгледанo кaто по-задълбочено изучаване на човешкото същество и на множествотo измерения на неговия живот. Интересът към екзистенциалните проблеми включва и описание на опита на преходност и старост, който притежава онтологично, социалнo, културнo, символично и метафорично измерение. Романът на Пасков Балада за Георг Хених (1987) и драмата на Стратиев От другатa страна (1994) представят изразителни и нееднозначни картини зa крайния етап от човешкия живот. Опитът на преходност и старост засяга човешкия индивид като личност и отношенията мy с близкитe и по-далечнaтa социална среда. Тeматa разкрива, от една страна, кризата на човешките отношения и на ценноститe в съвременното българското общество, от друга страна — подчертава крехкостта на човешкото съществуване, което се изразява в опита на страдание, заболяване, преходност, старост и смърт.

2

Socjalizacja płciowa w doświadczeniu biograficznym transpłciowych kobiet

89%

Sobańska A.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2022

|

vol. 14

|

issue 1

129-148

EN

The article is set in the theoretical framework of feminist sociology and transgender studies. The author addresses the issue of transgender identity in the context of gender socialisation understood as a process which has real impact on the diagnosis of transgenderism, as well as on the life trajectory, including interests and career choices of transgender people. The article is based on the results of a close analysis of 18 narrative interviews with transgender women. In the first part the author interrogates such issues as: socialisation, gender socialisation, gender identity, and transgenderism. Particular attention will be paid to the phenomenon of passing – a term which functions both in the jargon of transgender people and in scientific literature. The second part of the article demonstrates the results of studies concerning the meaning of socialisation to the gender assigned at birth and transgender women’s attitudes towards gender roles, in particular towards the idea of passing.

PL

Artykuł osadzony jest w teoretycznej ramie socjologii feministycznej i transgender studies. Autorka odnosi się do problematyki transpłciowości w kontekście socjalizacji płciowej jako procesu realnie wpływającego na diagnozowanie transpłciowości, a także na przebieg życia, w tym na zainteresowania i wybory zawodowe osób transpłciowych. Tekst powstał w oparciu o wyniki analizy 18 wywiadów narracyjnych z transpłciowymi kobietami. W pierwszej części przedstawiono kwestie socjalizacji, socjalizacjipłciowej, tożsamości płciowej oraz transpłciowości, w nawiązaniu do podstawowych stanowisk teoretycznych. Szczególną uwagę poświęcono zjawisku passingu – termin ten funkcjonuje zarówno w żargonie osób transpłciowych, jak i w literaturze naukowej. W drugiej części tekstu ukazano wyniki analiz, dotyczących znaczenia przeciwnej do płci odczuwanej socjalizacji płciowej oraz stosunku transpłciowych kobiet do ról płciowych, w szczególności do idei passingu.

3

Black No More? The Recent Recognition of Mixed-Race Identity

88%

Chojnowska J.

Acta Philologica

|

2014

|

issue 45

78-84

PL

Artykuł omawia relatywnie niedawną zmianę, jaka zaszła w kategoryzacji tożsamości rasowej w USA. Tradycyjnie postrzegani i identyfikujący się jako podgrupa Afroamerykanów zgodnie z zasadą „jednej kropli krwi”, dawni „Mulaci” zyskali w ciągu ostatnich dziesięcioleci nowe możliwości definiowania swej tożsamości rasowej dzięki teoriom postetniczności i hybrydowości, tożsamości „new mestiza” i wpływom świata latynoskiego. Jednocześnieujawniły się głosy krytyki wobec porzucenia esencjalistycznego postrzegania rasowości. Porównując przeciwstawne stanowiska w tej sprawie, artykuł przedstawia różne możliwości (auto)identyfikacji rasowej w USA.

4

Oblicza starości w opowiadaniach Aleksandra Kuprina

75%

Bielniak N.

Slavica Wratislaviensia

|

2016

|

vol. 163

151-162

EN

Aleksandr Kuprin, writing at the turn of the twentieth century, joins the old age discourse of his time. Old age (or maturity) in Kuprin’s works has different faces (kind-hearted, wise, respected, embittered, rejected, lonely, etc.) and is presented in various contexts: cultural, social, economic. From old age inspirations the writer creates both pictures and naturalistic reflexions (descriptions of anatomical and physiological changes), and metaphysical (passing, asking about the meaning of life). Additionally, Kuprin depicts the antinomy: early days — old age, compares advanced age to childhood and analyzes the symptoms of not only somatic but also mental old age.

RU

Александр Куприн, творивший на рубеже XIX и XX веков, включается в тогдашний дискурс старости. Старость (или зрелость) принимает в его творчестве разные облики (добрая, умная, почтенная, озлобленная, отвергнутая, одинокая и т.д.) и изображается им в разных контекстах: культурном, общественном и экономическом. Она вдохновляет писателя как на создание натуралистических образов (изображение анатомических и физиологических изменений), так и наталкивает на метафизические размышления (ход времени, смысл жизни). Кроме того, прозаик рассматривает антиномию: молодость–старость, сопоставляет преклонный возраст с детством, подвергает анализу симптомы как физической, так и духовной старости.

5

Trzy filmy, dwie książki, siedem dekad: problem „uchodzenia za” u Johna Stahla, Douglasa Sirka i Roberta Bentona

71%

Hebda J.

Tematy z Szewskiej

|

2014

|

issue Rasa 3(13)/2014

57-66

PL

Autorka analizuje w artykule trzy filmy oparte na dwóch powieściach: Imitację życia w reżyserii Johna Stahla z 1934 roku, Zwierciadło życia Douglasa Sirka z 1959 roku – będące adaptacjami Imitation of Life Fannie Hurst – oraz Piętno Roberta Bentona z 2003 roku, ekranizację książki Philipa Rotha pod tym samym tytułem, pod względem przedstawionych w nich bohaterów „uchodzących za”, czyli Afroamerykanów udających osoby białe oraz problemów związanych z tożsamością, rasą i więzami rodzinnymi wywołanymi przez ich decyzje. Różnica 70 lat jaka dzieli pierwszy i ostatni z omawianych filmów, pozwala przyjrzeć się dokładnie, jak zmienił się sposób przedstawiania problemu tożsamości rasowej i dyskryminacji ze względu na pochodzenie w kulturze amerykańskiej głównego nurtu.

EN

This article analyses three movies based on two novels: two adaptations of Fannie Hurst’s Imitation of Life by John Stahl (1934) and Doyglas Sirk (1959), as well as Robert Benton’s The Human Stain (2003), a realisation of Philip Roth’s book. The analysis is conducted through the lenses of the characters “passing as” – Afro-Americans pretending to be white and their troubles with identity, race, and family ties provoked by the protagonists’ decisions. The seventy-year span between the first movie and the last one gives a deep insight into the changes in the representation of race and discrimination in the mainstream American culture.

6

Melancholicy nad Wisłą

71%

Piechota D.

Tematy i Konteksty

|

2018

|

vol. 13

|

issue 8

160-173

EN

The theme of melancholy in the Polish prose of the 21st century is still valid and directly related to the issue of identity and maturity of protagonists. People who suffer from depression exist in a world in which “ all that is solid, melts into the air”. This feeling complicates their existence because they often cannot describe their own identity (both individual and collective). The modern homo melancholicus often treats his or her own life as someone else’s project, which intensifies the experience of incoherent self-image and sense of alienation. In the latest realistic prose, reflections on passing away appear in thirty-year-old protagonists who lose the illusion of a quick career which would give them (apparently) happiness. Recalling the past, rooted in communist Poland, turns out to be a type of autotherapy. Melancholics see their lives as scattered, deformed, similar to the puzzles that should be put together again. The ongoing depersonalization and identity problems make that the heroes wander around the labyrinth, looking for a way out of it. The experience of melancholy proves to be the experience of transgression in which a person can find himself by accepting the complexity of the world.

7

Rejuvenating Effect Memories in the Novel Sońka by Ignacy Karpowicz

63%

Stelingowska B.

Konteksty Społeczne

|

2017

|

vol. 5

|

issue 1

EN

The aim of the article is to present the value of memories which have a therapeutic and rejuvenating character. Memory, which is the ability of remembering, storing and recollecting past events is the process accompanying humans throughout all their lives and thus influencing their personality and character. Extracting memories from the past has its own meaning and purpose evoked in the desire for catharsis. The title character of Sońka by Ignacy Karpowicz recollects the memories of the tragic experience of the Second World War and through the confession in front of a stranger she becomes free from the ballast of her life and dies rejuvenated and liberated. Karpowicz created the “salvaging” novel, which falls into the contemporary trend of literature that works with memories from the war times presented in more human dimension.

PL

Celem artykułu jest ukazanie wartości wspomnień, które mają charakter terapeutyczny i odmładzający. Pamięć, która jest zdolnością zapamiętywania, przechowywania i przypominana rzeczy minionych jest procesem, który towarzyszy człowiekowi przez całe życie, składając się na jego osobowość i charakter. Wydobywanie wspomnień z przeszłości ma swój sens i cel, który zawiera się w pragnieniu swoistego katharsis. Tytułowa bohaterka Sońki Ignacego Karpowicza wraca wspomnieniami do tragicznych przeżyć z czasu II wojny światowej i dzięki przeprowadzonej przed obcym człowiekiem spowiedzi życia uwalnia się od balastu i ze spokojem, odmłodzona i wyzwolona odchodzi ze świata żywych. Karpowicz stworzył powieść „ocalającą”, wpisując się tym samym we współczesny nurt twórczości przywracającej wspomnienia czasów wojny, ukazanych w nieco innym, bardziej ludzkim wymiarze.

8

„Oswajanie czasu” w Le Passe Temps Michała Tailleventa (XV wiek)

63%

Gęsicka A.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 5: Neofilologia

133-148

EN

Poem Le passe-temps by Michault Taillevent entered the important movement of poetic output of Late Middle Ages, focusing on the theme of time elapse, as seen from the perspective of a confronting it individual. This paper tries to answer the following questions: in what way does Michault Taillevent articulate the idea of passing of time? Is, according to the author, the appreciation of that process a longstanding value in human life, or does the perception of time evolve with advancing years? Does Passe Temps poem offer any way of protecting against a total breakdown in the view of passing of somebody’s life? Eponymous time reveals intriguing functions and countenances in the work. The paper starts with talking over the objective dimension of time taken as an object under observation of the writing about it poet, and then come the subjective descriptions that distinguish the past and anticipated time, as well as, realised and beyond realisation periods, and finally, well used and wasted time. The poem by Taillevent, puts also forward different ways of standing up to inevitable process of passing, where especially effective and recommended remedy would be a literary work.

PL

Poemat Le passe-temps Michała Tailleventa wpisuje się w ważny nurt twórczości poetyckiej późnego średniowiecza, koncentrujący się na temacie upływu czasu postrzeganego z perspektywy konfrontującej się z nim jednostki. Pytania, na jakie niniejszy artykuł próbuje dać odpowiedź, brzmią: w jaki sposób Michał Taillevent przedstawia problem upływu czasu? Czy uświadomienie sobie tego procesu stanowi według poety wartość stałą w ludzkim życiu, czy też sposób postrzegania czasu ewoluuje w miarę starzenia się człowieka? Czy poemat Passe Temps proponuje jakąś drogę uchronienia się przed całkowitym załamaniem w obliczu własnego przemijania? Eponimiczny czas objawia w utworze ciekawe funkcje i oblicza. W artykule najpierw omówiony został obiektywny wymiar czasu potraktowanego jako przedmiot obserwacji piszącego o nim poety, a następnie wymiar subiektywny, w którym wyodrębniony został nie tylko czas miniony i czas antycypowany, ale także czas nieuświadomiony i czas uświadomiony, wreszcie czas wykorzystany dobrze i czas zmarnowany. Poemat Tailleventa proponuje także różne sposoby stawienia czoła nieuchronnemu procesowi przemijania, pośród których szczególnie skutecznym i zalecanym remedium byłby literacki akt twórczy.

9

Przemijanie i śmierć w niektórych europejskich koncepcjach filozoficznych

51%

Kurzępa I.

Facta Simonidis

|

2018

|

issue 11

277-296

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problemu przemijania i śmierci w wybranych, europejskich koncepcjach filozoficznych. Człowiek od zarania dziejów interesował się tematem życia i śmierci zaś refleksja filozoficzna, dotycząca tego problemu, rozwijała się zasadniczo w dwóch kierunkach. Z jednej strony starała się wyeliminować lęk przed śmiercią, z drugiej zaś usiłowała poszukiwać sposobu na mądre wyjaśnienie faktu zejścia ze sceny życia. Obecnie problem przemijania i śmierci występuje w badaniach wielu dyscyplin naukowych. Na gruncie filozofii, rodzą się i rozwijają badania nad poznaniem, transcendentalną świadomością, a także rozwija się etyka oraz bioetyka.

EN

The aim of this article is to present the concepts of passing and death in view of certain European philosophical notions. People have been interested in the phenomena of life and death throughout human history. Philosophical reflection regarding these issues evolved in two directions. On the one hand, it made attempts to extirpate the fear of death; and on the other hand, it endeavoured to find a knowledgeable way of explaining the fact of passing away. Nowadays, the problem of passing and death is present in researches in numerous branches. As regards philosophy, studies on cognition and transcendental consciousness are carried on. Moreover, ethics and bioethics are developed.

10

The Concept of Time in "Enarrationes in Psalmos" by Saint Augustine

51%

Czyżewski B. S.

Verbum Vitae

|

2020

|

vol. 38

|

issue 1

PL

Czym jest czas? Jaka jest jego natura, przeznaczenie i cel? Na te i inne pytania próbował odpowiedzieć św. Augustyn w największym swoim dziele egzegetyczno-homiletycznym Enarrationes in Psalmos. Biskup Hippony komentując poszczególne wersety psalmów dawidowych dochodzi do przekonania, iż czas jest wartością zmienną i kruchą, podobnie jak świat i człowiek poddany jego prawom. Czas stworzony przez Boga miał swój początek, trwa i będzie miał też koniec. Nie oznacza to jednak, że ze względu na przemijanie czasu, należy postrzegać go wyłącznie w sensie negatywnym. W konkretnym bowiem czasie wcielił się Syn Boży, by zbawić człowieka. Czas jest również po to, by człowiek miał możliwość nawrócenia i wejścia do wieczności. Tam nie ma pojęcia czasu, wieczność bowiem, zdaniem biskupa Hippony, jest niezmienna i trwa. W Augustyńskiej koncepcji czasu dostrzegamy nie tylko aspekt czysto fizykalny, ale przede wszystkim wymiar teologiczny. Zawiera ona bowiem przesłanie do człowieka odnoszące się nie tylko do teraźniejszości, ale przede wszystkim do przyszłości, do napawającej wszystkich głębokim optymizmem wieczności.

EN

What is time? What is its nature, designation and aim? Saint Augustine attempted to resolve these and other questions in his greatest exegetical-homiletical work, Enarrationes in Psalmos. The Bishop of Hippo, commenting on particular verses of the Davidic Psalms, comes to the conviction that time is a variable and fragile value, just like the world and man, which are subject to its laws. The time created by God had a beginning, it abides, and it will have an end. However, this does not mean that the passing of time should be viewed only in a negative sense, for at a concrete moment in time the Son of God became incarnate in order to save man. Time also exists so that man has an opportunity to be converted and to enter eternity. For the Bishop of Hippo, there is no concept of time in eternity, which is changeless and lasts forever. In his conception of time, we can see not only its pure physical aspect, but above all, its theological dimensions. In particular, it contains a message for man that refers not only to the present, but predominantly to the future, to an eternity that inspires great optimism for all people.

11

Czas „czarnego słońca”

51%

Pniewski D.

Studia Norwidiana

|

2019

|

vol. 37

263-273

PL

Tematem tekstu jest charakterystyczne dla romantyków literackie przedstawienie doświadczenia czasu. O czasie jako problemie rozważanym przez XIX-wiecznych twórców napomyka kilkakrotnie w swojej najnowszej książce Piotr Śniedziewski. W artykule kwestię tę zaprezentowano, wykorzystując aktualną refleksję na temat doświadczenia („historical sublime experience” Franka Ankersmita) i ustalenia dotyczące wpływu gwałtowanie rozwijającej się po 1839 r. fotografii na sposób kształtowania literackiego świata przedstawionego, a także używania fotografii jak narzędzia analizy czasu („wizualnego modelu czasu”).

EN

The text concerns the literary presentation of experiencing time that was characteristic of Romantics. In his latest book, Piotr Śniedziewski mentions time as a problem considered by 19th-century artists several times. The article presents this issue using the current reflection on the experience (Frank Ankersmit’s “historical sublime experience”) and the findings concerning the impact of photography that has been developing rapidly since 1839, on the way the literary represented world is shaped, as well as the use of photography as a tool of analysing time (“the visual model of time”).

12

The phantom in American Arcadia: Rethinking race in Philip Roth’s The Human Stain

51%

Antoszek P.

Roczniki Humanistyczne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 11: Anglica

149-158

EN

The article explores the problem of race and racial ambiguity in Philip Roth’s The Human Stain (2000). Referring to Toni Morrison’s Playing in the Dark: Whiteness and the Literary Imagination and her assumptions concerning “the Africanist presence,” the paper discusses how the character’s repressed African-American past returns to haunt not only the protagonist but also the reader. As biracial Coleman Silk succeeds in passing for a Jew, his body becomes a signifier whose signified turns out to be problematic. While Roth’s narrative argues that the ideal of a self-made man that the protagonist represents is always already haunted by the ghost of racial uncertainty, it also demonstrates that the issue of race functions in contemporary writing primarily as a metaphor, or “a way of referring to and disguising forces, events, classes, and expressions of social decay and economic division far more threatening to the body politic than biological ‘race’ ever was.” Finally, the paper explores the way in which Roth’s novel addresses the long familiar fear that racial boundaries do not exist and the coherent white American self is an illusion.

PL

Tematem artykułu jest problem przynależności rasowej i związanych z nią niejednoznaczności w powieści Philipa Rotha pt. Ludzka skaza. Bohaterem książki jest czarnoskóry Coleman Silk, którego jasna karnacja pozwala mu na podawanie się za białego człowieka. Odwołując się do książki Toni Morrison pt. Playing in the Dark: Whiteness and the Literary Imagination, autorka pokazuje w jaki sposób wyparta przez bohatera przynależność rasowa powraca jako trudne do udźwignięcia brzemię, oraz w jaki sposób problem rasy staje się metaforą społecznych i ekonomicznych podziałów w Stanach Zjednoczonych. Artykuł dowodzi także, że jednym z głównych tematów powieści Rotha jest niepokój związany z faktem, że granice rasowe w istocie nie istnieją, a hegemonia białego człowieka zawsze oparta była na iluzji.

13

The time of the “black sun”

51%

Pniewski D.

Studia Norwidiana

|

2019

|

vol. 37 English Version

261-270

EN

The text concerns the literary presentation of experiencing time that was characteristic of Romantics. In his latest book, Piotr Śniedziewski mentions time as a problem considered by 19th-century artists several times. The article presents this issue using the current reflection on the experience (Frank Ankersmit’s “historical sublime experience”) and the findings concerning the impact of photography that has been developing rapidly since 1839, on the way the literary represented world is shaped, as well as the use of photography as a tool of analysing time (“the visual model of time”).

14

Przemijanie i śmierć w niektórych europejskich koncepcjach filozoficznych

51%

Kurzępa I.

Facta Simonidis

|

2018

|

vol. 11

|

issue 1

277-296

PL

Celem artykułu jest przedstawienie problemu przemijania i śmierci w wybranych, europejskich koncepcjach filozoficznych. Człowiek od zarania dziejów interesował się tematem życia i śmierci zaś refleksja filozoficzna, dotycząca tego problemu, rozwijała się zasadniczo w dwóch kierunkach. Z jednej strony starała się wyeliminować lęk przed śmiercią, z drugiej zaś usiłowała poszukiwać sposobu na mądre wyjaśnienie faktu zejścia ze sceny życia. Obecnie problem przemijania i śmierci występuje w badaniach wielu dyscyplin naukowych. Na gruncie filozofii, rodzą się i rozwijają badania nad poznaniem, transcendentalną świadomością, a także rozwija się etyka oraz bioetyka.

EN

The aim of this article is to present the concepts of passing and death in view of certain European philosophical notions. People have been interested in the phenomena of life and death throughout human history. Philosophical reflection regarding these issues evolved in two directions. On the one hand, it made attempts to extirpate the fear of death; and on the other hand, it endeavoured to find a knowledgeable way of explaining the fact of passing away. Nowadays, the problem of passing and death is present in researches in numerous branches. As regards philosophy, studies on cognition and transcendental consciousness are carried on. Moreover, ethics and bioethics are developed.

Refine search results

Doświadczenie przemijania i starości w twórczości Wiktora Paskowa i Stanisława Stratiewa

Socjalizacja płciowa w doświadczeniu biograficznym transpłciowych kobiet

Black No More? The Recent Recognition of Mixed-Race Identity

Oblicza starości w opowiadaniach Aleksandra Kuprina

Trzy filmy, dwie książki, siedem dekad: problem „uchodzenia za” u Johna Stahla, Douglasa Sirka i Roberta Bentona

Melancholicy nad Wisłą

Rejuvenating Effect Memories in the Novel Sońka by Ignacy Karpowicz

„Oswajanie czasu” w Le Passe Temps Michała Tailleventa (XV wiek)

Przemijanie i śmierć w niektórych europejskich koncepcjach filozoficznych

The Concept of Time in "Enarrationes in Psalmos" by Saint Augustine

Czas „czarnego słońca”

The phantom in American Arcadia: Rethinking race in Philip Roth’s The Human Stain

The time of the “black sun”

Przemijanie i śmierć w niektórych europejskich koncepcjach filozoficznych