Głównym przesłaniem pierwszego numeru jest przybliżenie stanowisk teoretycznych i głównych nurtów refleksji na temat nauk o wychowaniu, ich związku z pedagogiką, z metapedagogiką, a także problemów, które zajmują aktualnie przedstawicieli tych dyscyplin w innych krajach.
DOI: 10.19251/sej/2020.12(3) In the modern world, the concept of spirituality is not only understood differently in various colloquial contexts, but also often differently defined by individual fields of science - humanities, social and even economic. These sciences try to adapt the concept of spirituality to their own assumptions and research perspectives, often completely opposite to other sciences. Pedagogy as a science also undertakes to define this concept in its own contexts of upbringing and teaching. This study presents the elementary approach of pedagogy as a science to the issue of human spirituality in the area of its analyzes and practical connotations.
PL
DOI: 10.19251/sej/2020.12(3) We współczesnym świecie pojęcie duchowości nie tylko bywa różnie rozumiane w rozmaitych potocznych kontekstach, ale też często odmiennie definiowane przez różne nauki – humanistyczne, społeczne, a nawet ekonomiczne. Nauki te próbują adaptować pojęcie duchowości do własnych założeń i perspektyw badawczych, niejednokrotnie całkowicie przeciwnych wobec innych nauk. Pedagogika jako nauka również podejmuje się definiowania tego pojęcia we własnych kontekstach problematyki wychowania i nauczania. Prezentowane opracowanie przedstawia elementarne podejście pedagogiki jako nauki do kwestii duchowości człowieka w obszarze jej analiz i praktycznych konotacji.
The article relates to the evolution of pragmatism assumptions in the context of John Dewey’s education concept, in the premises of which the author notices numerous contradictions. One of the main assumptions of John Dewey’s education concept expressed in a question what to do does not meet the requirements of practical and pragmatical knowledge. It is merely useful knowledge. The influence of pragmatism, as an education concept, on social life and its development depends on results of deontolog-ical nature. Due to adopted criteria assessing the influence of pragmatism on social life and its development, it is not possible to evaluate the influence that pragmatism exerts on social life and its development due to the lack of coherence. Nevertheless, it does not disqualify Dewey’s pragmatism as an idea.
This article was prepared for teachers working with children and teenagers. It presents views concerning psychology of education in order to contribute to a long and animated discussion about education and its development paths. The psychological reference in education is a rarity at present, which may be due to abundant and very broad European curricula, which in turn, results in teachers concentrating on instilling the knowledge, but forgetting about educating children. The paper discusses the aspects of shaping the entrepreneurial attitudes at school, but also on a number of other factors that can affect education of young people. Studying psychological aspects of teenagers’ education allows for specifying how this crucial issue should be handled. The presented conclusions should further enliven discussions on the entrepreneurship at school by introducing a point of view of psychologist who understands educating mechanism differently than a teacher. However, the problems presented in this article cannot be resolved only through a discussion. Certain actions by authorities are required in addition to a change in teachers’ mentality who when teaching entrepreneurship should enforce it by their own entrepreneurial attitude. A prime conclusion, which can be drawn after reading this article, explicitly determines entrepreneurship not as a field of knowledge, but personality trait, which knows how to use certain information.
Artykuł prezentuje propozycję diagnozowania postaw uczniów w wieku 10-12 lat wobec zachowań agresywnych przejawianych w hipotetycznych sytuacjach mogących takie zachowania wywołać. Sytuacje te mogą być bliskie doświadczeniom uczniów z racji ich kontaktów z rówieśnikami, chociaż badane osoby nie są w nie bezpośrednio zaangażowane. Zaprezentowane narzędzie może posłużyć pedagogom i wychowawcom klas w wyłanianiu uczniów przejawiających tendencję do pozytywnego ustosunkowania wobec zachowań agresywnych. Akceptacja agresji, szczególnie jeśli jest postrzegana jako efektywny sposób rozwiązywania sytuacji konfliktowych, nie musi bezpośrednio prowadzić do jej przejawiania. Jednak do pewnego stopnia można założyć, że istnieje związek między zgodą na akty agresji a ich realizacją (wchodzenie w rolę agresora).
W zmieniającym się świecie dla nauczyciela małego dziecka niezwykle ważne jest myślenie o tym, do jakiego jutra przygotowujemy przedszkolaka. Taka świadomość pozwala bowiem kształtować określone postawy i rozwijać umiejętności, które będą niezbędne do dobrego funkcjonowania we współczesnym świecie. Okres przedszkolny to pierwszy, bardzo ważny etap edukacji. Od tego, w jaki sposób nauczyciel zaplanuje proces edukacyjny i w jaki sposób będzie wspierał rozwój dziecka, zależy w dużej mierze jego sukces szkolny, co będzie warunkować również życiowe wybory. Bardzo ważne jest więc nie tylko rozwijanie określonych kompetencji i kształtowanie pożądanych postaw, ale również (ze względu na specyfikę rozwoju małego dziecka) odpowiednie kształcenie nauczycieli wychowania przedszkolnego, którzy muszą doskonale znać uwarunkowania rozwojowe i strategie uczenia się małego dziecka. Tylko wtedy będą potrafili zorganizować proces edukacyjny zgodnie z możliwościami i potrzebami swoich wychowanków i stosować w swojej pracy metody oraz pomoce dydaktyczne ciekawe, przyjazne dla przedszkolaka i zgodne z naturą jego uczenia się, np. opracowane w oparciu o założenia Koncepcji Stymulacji Emocjonalnej, której celem jest wychowanie człowieka wewnątrzsterownego, którego działania są wynikiem samodzielnego wyboru, uwarunkowanego przeżyciami związanymi z określoną sytuacją emocjonalną zapamiętaną z dzieciństwa.
Ocena to istotny element funkcjonowania ucznia w placówce, jak i sposób na opanowanie grupy przez nauczyciela. Na aspekty oceniania ucznia przez nauczyciela ma wpływ wiele czynników, w tym między innymi: jego własne doświadczenia z bycia ocenianym w rodzinie. Starałem się wskazać w moich badaniach, jak ważne są czynniki zewnętrzne, atmosfera domu rodzinnego. W określeniu relacji rodzinnych nauczycieli wykorzystałem spłaszczoną skalę Kazimierza Kotlarskiego. Odniosłem się też do określonej placówki szkolnej – czy w zależności od typu placówki, w jakiej uczy nauczyciel, zmienia się sposób oceniania przez nauczycieli.
Artykuł prezentuje aspekty pedagogiczne w poezji Tadeusza Kotarbińskiego. Wydaje się, że elementy wychowania obecne i zbadane w prakseologii i etyce filozofa wciąż jeszcze pozostają nieodkryte w jego poetyckiej twórczości. i chociaż po przeczytaniu wszystkich tomików wierszy tego przedstawiciela Szkoły Lwowsko-Warszawskiej można odnieść wrażenie, że myśli w nich zawarte były już pomyślane i wyartykułowane, to jednak zostały one tak sparafrazowane, że przebija z nich świeżość i aktualność, która uważnego czytelnika zmusza do refleksji. W artykule nie podjęto się dogłębnej analizy tego zakresu twórczości Kotarbińskiego, a jedynie nakreślono swoisty wychowawczy „dekalog”, który poparto wybranymi fragmentami poezji.
Punkt wyjścia stanowi autentyczne wydarzenie mogące być dla indywiduum pewnym wyzwaniem o charakterze fizycznym czy psychicznym, wymagającym rozwoju jego osobowości. Ustawienie wydarzenia w punkcie centralnym metody pedagogicznej wynika z nastawienia krytycznego w odniesieniu do działalności szkół, w których występuje niedosyt przeżyć (to powoduje, iż człowiek jest wprawdzie zdolny do wydawania wyroków ale nie do działania). Przeżycie składa się z: subjektywizmu, intensywności, aktywności, afektywności, napięcia. Pedagogiczne modele przeżyć są często krytykowane, gdyż przeżycie i uczenie się rzekomo nie dają się powiązać. W tym względzie pewien model odgrywa ważną rolę – tzw. łańcuch E: przeżycie – przeżycie – doświadczenie – poznanie. Centralnym zadaniem pedagogicznym jest wspieranie uczniów w tym procesie.
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie wybranych wyników badań wstępnych (pilotażowych) dotyczących łączenia studiów i macierzyństwa. Podstawą teoretyczną prowadzonych rozważań są teorie dotyczące realizacji zadań rozwojowych w okresie wczesnej dorosłości. W badaniach posłużono się metodą studium przypadku, w obszarze której wykorzystano technikę badania dokumentów osobistych, a w jej ramach wypowiedzi na piśmie dotyczące pełnienia podwójnej roli studentki-matki. Analizę zgromadzonego materiału prowadzono pod względem: powodów zostania matką w trakcie studiów – motywów założenia własnej rodziny, sposobów i skutków łączenia studiów i macierzyństwa oraz otrzymywanego wsparcia i pomocy. Przeprowadzone analizy wskazują, że badane planujące macierzyństwo (5 z 10 respondentek) w trakcie studiów kierowały się przede wszystkim motywami wewnętrznymi. Głównym sposobem pozwalającym na łączenie studiów i macierzyństwa jest korzystanie ze wsparcia i pomocy męża/partnera i najbliższej rodziny. Skutki pełnienia podwójnej roli mają charakter zarówno pozytywny, jak i negatywny, ponieważ studiujące matki doświadczają trudności w jej wypełnianiu.
EN
The aim of this article is to present the selected results of preliminary (pilot) research on combining studies and motherhood. The theories concerning the implementation of developmental tasks in the period of early adulthood constitute the theoretical basis for these considerations. The research used the case study method, within which the technique of examining personal documents, and within which the written statements regarding the dual role of a student mother were used. The analysis of the collected material was conducted in terms of (1) the reasons to become a mother during the period of studies - motives for starting a family, (2) the ways and effects of combining studies and motherhood, and (3) the received support and help. The performed analyses indicate that the respondents planning maternity during their studies (5 out of 10 respondents) were primarily motivated by internal motives. The main way to combine studies and motherhood is to use the support and help of the husband/partner and the closest family. The effects of having a dual role are both positive and negative, because student-moms experience difficulties in fulfilling it.
W artykule przybliżony został termin niepowodzeń edukacyjnych oraz podjęto próbę ustalenia czynników generujących występowanie tego zjawiska u uczniów szkół zawodowych, tj. uczniów branżowych szkół I stopnia i uczniów techników. Zasygnalizowano oczekiwania gospodarki postindustrialnej stawiane wobec absolwentów wspomnianego typu szkoły oraz zaprezentowano zdawalność uczniów szkół zawodowych na egzaminie potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie oraz zdawalność absolwentów technikum na egzaminie maturalnym. Na podstawie literatury ukazano przyczyny niepowodzeń szkolnych, dydaktycznych, edukacyjnych i zawodowych. Omówiony został wybór ścieżki edukacyjno-zawodowej w kontekście głównego zagadnienia. Przybliżono proces kształcenia zawodowego oraz przedstawiono, jak jego poszczególne elementy mogą spowodować pojawienie się u ucznia szkoły zawodowej niepowodzeń edukacyjnych. Podano przykłady zastosowania nowych technologii wspomagających proces kształcenia w szkole zawodowej.
This article deals with the problem of redefining the most important priorities of education in the pandemic and post-pandemic world. According to the author, the pandemic has exposed gaps in the values paramount in the field of education. Diagnosis of the problem comes down to an overloading of educational programs with content and excessive detail, which causes the most important goals of education - intellectual development, care for the environment, and training in life skills - to be either lost or relegated to the background. A short list of the most important priorities begins with civic education, because irresponsibility is the reason for wrong choices in every sphere, and on through key competences to environmental education. The article also addresses the problem of the weakness of pedagogy and the impact of its low position among other sciences in the undervaluation of education and development. According to the author, the value of pedagogy and education in society is closely correlated with the prosperity of that society and the quality of life of its citizens.
PL
Artykuł podejmuje problem redefinicji najważniejszych priorytetów edukacji w świecie pandemicznym i postpandemicznym. Według autora pandemia obnażyła braki w zakresie wartości naczelnych w obszarze edukacji. Diagnoza sprowadza się do przeładowania treściami programów kształcenia oraz nadmiernej szczegółowości, która powoduje, że zostały utracone (lub odeszły na dalszy plan) najważniejsze cele edukacji, jakimi są rozwój intelektualny, dbałość o środowisko, trenowanie umiejętności radzenia sobie w życiu. Krótka lista najważniejszych priorytetów zaczyna się od edukacji obywatelskiej, gdyż nieodpowiedzialność jest przyczyną niewłaściwych wyborów w każdej sferze, poprzez kompetencje kluczowe do edukacji ekologicznej. Artykuł podejmuje również problem słabości pedagogiki i wpływu jej niskiej pozycji wśród innych nauk na niedowartościowanie edukacji i rozwoju. Według autora wartość pedagogiki i edukacji w społeczeństwie jest ściśle skorelowana z dobrobytem tego społeczeństwa i jakością życia obywateli.
St. Basil’s Address to Young Men. Modern evaluations and interpretations of its pedagogical concepts St Basil’s famous Address to Young Men, on How They Might Derive Benefit from Greek Literature from the time of late antiquity through the Byzantine period up to the modern times has attracted the attention of successive generations of moralists and scholars of different types. While in the Byzantine era and later in Renaissance Europe the treatise was highly estimated for its appreciation for the classical Greek tradition, nowadays the issue of the general meaning of St Basil’s essay is still under discussion. There are still many questions pertinent to this text, e.g. the issue of date and addressees, that can raise doubts among many scholars. Besides, the issue on where to find the source of inspiration for his pedagogical ideas is also a matter of profound importance. The close examination of the treatise done in recent times, first an foremost, by M. Naldini and A. Pastorino reveals that this essay (written probably in the years of his episcopate) can be derived from the spirit of Origen’s paideia.
The main objective of this research was to identify the problems of retirement period experienced by the residents of nursing homes. The study concerned 120 residents one of the nursing home in Poland. The facility is designed for the elderly and chronically physically ill. The research has shown that: 1) health problems of the residents are most strongly represented by gastrointestinal diseases, impaired visual and auditory perception and disorders of the musculoskeletal system; the next is the process of dementia and depression, 2) seniors pointed out financial problems as more annoying than health problems.
PL
Głównym celem badania było zidentyfikowanie problemów okresu starości, których doświadczają mieszkańcy domów pomocy społecznej. Badaniem objęto 120 osób zamieszkujących jeden z domów pomocy społecznej w Polsce. Placówka przeznaczona jest dla osób w podeszłym wieku i przewlekle somatycznie chorych. Badanie ujawniło, że: 1) problemy zdrowotne mieszkańców najliczniej reprezentowane są przez choroby układu pokarmowego, zaburzenia percepcji wzrokowej i słuchowej oraz schorzenia układu ruchu; w dalszej kolejności jest to proces otępienny i depresja, 2) seniorzy wskazali na problemy finansowe jako bardziej dokuczliwe niż problemy zdrowotne.