Search results

1

Racjonalność komunikacyjna w teorii krytycznej Jürgena Habermasa i jej implikacje w sferze edukacji

100%

Kot A.

Przegląd Pedagogiczny

|

2015

|

issue 2

69-81

PL

W niniejszej pracy skupiam się na teorii jednego z przedstawicieli szkoły frankfurckiej, wybitnego reprezentanta jej drugiego pokolenia – Jürgena Habermasa. Szczególne miejsce w swych rozważaniach poświęcam analizie statusu racjonalności komunikacyjnej oraz jej implikacji w sferze edukacji. Jest to kategoria o tyle istotna, że za jej pomocą Habermas próbował przezwyciężyć impas, w którym znalazła się teoria krytyczna pierwszego pokolenia frankfurtczyków. Chociaż teoria Habermasa, a szczególnie jego koncepcja warunków idealnej sytuacji komunikacyjnej, spotkała się krytyką, to właśnie jego ujęcie działania komunikacyjnego stanowi jedną z najszerzej wykorzystywanych teorii w literaturze edukacyjnej.

2

Krytycznie o polityce oświatowej MEN negującego demokratyzację oświaty publicznej w III RP

100%

Śliwerski B.

Problemy Wczesnej Edukacji

|

2011

|

vol. 7

|

issue 14(2)

8-21

PL

The paper addresses the issue of educational policy undertaken by the Ministry of National Education of Poland over the period of the last two decades. Drawing on the assumptions of critical pedagogy, the author analyses education macro-policy, the condition of educational institutions and various socializing environments and tries to reveal forms of violence and power embedded in them. The author claims that the Ministry negates democratization of education and neglects the values of democracy and democratic citizenship. He also reveals many sites and mechanisms of structural and symbolic violence that negatively affect the quality of educational processes. In his concluding remarks, the author argues that a truly public education should be based on the principles of decentralization, self-governance and subsidiarity.

3

Henry Giroux, studia kulturowe i krytyka filmowa, czyli pytania o granice między pedagogiką krytyczną a moralistyką

89%

Kruszelnicki W.

Forum Pedagogiczne

|

2016

|

issue 2/2

243-260

EN

My aim in this paper is to present one of the lesser known, in educational studies and in Polish pedagogy, fields of Henry Giroux’s scholarly work, that is film analysis. Another motivation for writing this critical essay was my growing contention that Giroux’s film criticism constitutes the weakest element within his programme of critical pedagogy. Moreover, I argue here that it can cast a shadow on his scholarly figure, undermining his otherwise well-gained authority as a cultural theorist and ridding his pedagogical thought of gravity through an infantilizing association with moralistic pronouncements, almost impudent social intervention, and conservative, in effect, since it is penetrated by distrustfulness toward artistic culture, the the defence of the idea of the utilitarian dimension of art – a belief that art ought to serve other than artistic/aesthetic functions – above all, educational and political ones.

PL

W artykule przybliżam pole naukowej aktywności Henry’ego Giroux, w którym zajmuje się on analizą filmu. Jest ono, jak można sądzić, najmniej znane polskiej pedagogice, a i w zagranicznych studiach edukacyjnych pojawiające się na ten temat komentarze są rzadkością. Twierdzę tu, że krytyka filmowa Giroux wydaje się metodologicznie najsłabszym elementem opracowywanego przezeń programu pedagogicznego; co więcej, może kłaść się cieniem na sylwetce naukowej badacza, podkopując zdobyty przezeń autorytet kulturoznawcy, a także odbierając powagę samej jego myśli pedagogicznej poprzez infantylizujące ją skojarzenie z moralizatorstwem, niemal nachalną społeczną interwencją i konserwatywną w gruncie rzeczy, jako że podszytą nieufnością wobec kultury artystycznej, obroną utylitaryzmu w sztuce – poglądu, że sztuka oprócz funkcji estetycznych spełniać ma inne, ważniejsze – przede wszystkim edukacyjne i polityczne.

4

Koncepcje antropocenu i kapitalocenu a ekopedagogika

88%

Walewicz P.

Przegląd Pedagogiczny

|

2019

|

issue 1

57-67

PL

Wobec kryzysu współczesnej ekopedagogiki, której dorobek wydaje się niewystarczający do przezwyciężenia trwającego kryzysu ekologicznego, artykuł próbuje poddać pod rozważania teoretyczne dwie koncepcje z innych nauk. Mowa o geologicznej konpcecji antropocenu oraz ekologiczno-społeczno-ekonomicznej koncepcji kapitalocenu. W tej pierwszej znaleźć można podłoże do systemowych rozważań na temat roli człowieka w ekosystemie globalnym, zaś w tej drugiej podłoże do krytycznego przewartościowania podstawowych założeń ekopedagogiki, rozumianej jako „zielona” gałąź pedagogiki krytycznej, kontestującej kształt współczesnego systemu społeczno-gospodarczego (kapitalizmu).

EN

Faced with the crisis of contemporary ecopedagogy whose merits seem insufficient to overcome the current ecological crisis, the article tries to give into consideration two theoretical concepts from other sciences. Those are the geological concept of Anthropocene and the eco-socio-economic concept of Capitalocene. The former can be the basis of systemic considerations of humanity’s role in the global ecosystem, while the latter can be the basis of critical reevaluation of the founding principles of ecopedagogy, which is understood as the “green” branch of critical pedagogy, contesting the shape of the current socio-economic system (capitalism).

5

Teoretyczne i badawcze osiągnięcia pedagogiki krytycznej w Polsce

75%

Czerepaniak-Walczak M.

Studia z Teorii Wychowania

|

2021

|

vol. XII(1 (34))

27-45

PL

Celem artykułu jest przedstawienie dorobku i aktualnego stanu pedagogiki krytycznej w Polsce, źródeł jej inspiracji oraz analiz teoretycznych i praktyk edukacyjnych. Nazwa „pedagogika krytyczna” jest przyjęta jako wspólne miano komplementarnych i synergicznych teorii pedagogicznych, praktyk badawczych i działań praktycznych, których przedmiotem są mechanizmy podmiotowego wyzwalania się z doświadczanej i rozumianej opresji do odpowiedzialnego i odważnego uczestniczenia w życiu społecznym. W tekście przybliżone są pola problemowe współczesnych „szczegółowych” pedagogik krytycznych, których wspólnym celem odkrywanie i zmienianie tych miejsc i praktyk, w których tworzy się warunki doświadczania sprawczości zorientowanej na osiąganie uznania, wolności i sprawiedliwości. Są to: pedagogika emancypacyjna, krytyczna pedagogika oporu, krytyczna pedagogika rodzaju oraz pedagogika uznania. Tekst zawiera też opisy praktyk w krytycznym paradygmacie badawczym, które są podstawą rozpraw naukowych i działań edukacyjnych.

6

Some aspects of social critical pedagogics

75%

ZAYCHENKO N.

|

2012

|

vol. 3

|

issue 1

74-79

EN

Some aspects of Social Critical Pedagogics that is represented in works of P. Freire, H. Giroux, K. Mollenhauer and others have been analyzed in the article.

PL

W artykule przeanalizowano niektóre aspekty teorii pedagogiki krytycznej, która rozwija się od 1960 roku w krajach europejskich, w szczególności idei społecznych i pedagogicznych takich przedstawicieli jak: A. Giroux, K. Mollenhauer i P. Freire oraz innych

7

Pojęcie radykalności w myśli pedagogicznej Henry’ego A. Giroux

71%

Kruszelnicki W.

Forum Pedagogiczne

|

2017

|

vol. 7

|

issue 1

163-184

EN

This paper comes as a supplementary follow-up to my two previously published essays discussing neo-Marxism in educational studies as a set of radical theories that lay the foundations for the development of radical and critical pedagogy as represented in the work of Henry A. Giroux. The statement that Giroux’s pedagogy is a continuation of radical educational theory I would interpret as not being persuasive in so far as the notion of radicality is restricted solely to neo-Marxist educational criticism that utilizes the concept of social, cultural, and economic reproduction to unmask the ideological aims of formal schooling. By accentuating the importance of the discourse of democracy and ethics as the major element of the language used to debate school reform, I analyze the pedagogical conceptions that exhibit “radicality” and that serve for Giroux as signifiers to insert the ethical and the political back into the struggle over schooling and the construction of a viable democratic society. The concluding remarks posit that the identity of critical pedagogy remains deeply historically rooted both in intellectual, educational movements per se and in different spontaneous civic acts of disobedience, therefore it is inadvisable to either advocate further “radicalization” of existing radical pedagogies, or attribute to one’s own thinking – as Giroux sometimes does – the proper pedagogical radicality.

PL

Artykuł ten stanowi suplement do dwóch moich wcześniejszych esejów mówiących o radykalnych teoriach neomarksistowskich, stanowiących fundament pedagogiki radykalnej i krytycznej, jaką odnajdujemy w dziele Henry’ego A. Giroux. Twierdzenie, iż myśl pedagogiczna Giroux jest kontynuacją radykalnej teorii edukacji, interpretuję tu o tyle nieprzekonujące, o ile pojęcie radykalności ograniczone zostaje do neomarksistowskiej krytyki systemu oświaty opierającej się na koncepcjach reprodukcji społecznej, kulturowej i ekonomicznej w celu zdemaskowania ideologicznych celów edukacji formalnej. Akcentując wagę dyskursu demokracji i etyki jako głównego żywiołu języka używanego w debacie nad reformą szkoły, analizuję koncepcje pedagogiczne, których „radykalność” służy Giroux jako drogowskaz ku wprowadzeniu etyczności i polityczności z powrotem na arenę walki o szkolnictwo powiązane z ideą konstruowania żywego społeczeństwa demokratycznego. W ramach konkluzji argumentuję, iż tożsamość pedagogiki krytycznej jest historycznie głęboko zakorzeniona zarówno w intelektualnych ruchach edukacyjnych, jak i w różnorakich spontanicznych manifestacjach obywatelskiego buntu i oporu, stąd też niewskazane wydaje się motywowanie do dalszego „radykalizowania” istniejących praktyk pedagogicznych, tudzież przypisywanie wybranej myśli prawdziwej radykalności – jak czasem czyni Giroux.

8

Problemowe nauczanie wiedzy o społeczeństwie a kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego

63%

Kacpura M.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2017

|

vol. Tom 14

81-90

EN

This article is devoted to the analysis of the role of the use of methods of teaching civics problem. In the early parts of the study showed a relationship between learning outcomes that bring these methods and competencies and abilities, which in accordance with theoretical considerations should be characterized by any member of the civil society, is considered to be the ideal of collective life. The next part of the article is a description of the techniques and methods of teaching problem with guidelines for their effective use.

9

The Gravity of Reading. On (Possible) Coupling of Philology and Pedagogy

63%

Maliszewski K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio N – Educatio Nova

|

2020

|

issue 5

EN

The author of the text assumes that education conceived as a training brings too much damage to the individual and collective life to come to terms with it. He argues that the radicalization of the discourse on reading practice is needed. It is neither about establishing any universal schemes for the reading practices, nor about basing them in the particular scientific disciplines or the theoretical currents. Rather, it is about that existential reading must become the life-giving foundation of thinking about education. Against this background, it becomes possible to join philology and critical pedagogy. Both perspectives can learn from each other for the sake of educational change.

PL

Autor tekstu zakłada, że edukacja pojmowana jako szkolenie przynosi zbyt wiele szkód w życiu indywidualnym i zbiorowym, aby można się było z tym pogodzić. Stawia tezę, że potrzebna jest radykalizacja dyskursu dotyczącego praktyki czytania. Nie chodzi ani o ustalanie uniwersalnych schematów dla praktyk lekturowych, ani o ugruntowywanie ich w poszczególnych dyscyplinach naukowych czy nurtach teoretycznych. Chodzi raczej o to, że czytanie egzystencjalnie istotne musi stać się życiodajnym fundamentem myślenia o edukacji. Na tym tle możliwe staje się sprzężenie filologii i pedagogiki krytycznej. Obie perspektywy mogą się od siebie uczyć w trosce o edukacyjną zmianę.

10

Model intersekcjonalny/przekrojowy w analizie różnorodności – w kierunku bardziej krytycznej różnorodności i wielokulturowości w edukacji

63%

Kardos B.

Rocznik Andragogiczny

|

2020

|

vol. 27

PL

The paper discusses critiques of the concepts of diversity and multiculturalism as ways to work towards social equity. The paper is a comparative review paper, discussing different research papers which apply an intersectional framework on the notion of diversity and multiculturalism and emphasise the importance of analysing power relations in society. The position of the paper is that one of the most important purposes of education is to work towards a more just society, and it suggests that critical pedagogy is an essential theoretical and practical approach to fulfil this aim. Different research articles are discussed and the intersectional framework is suggested as an essential lens for educational research.

EN

W artykule przedstawiono krytyczne podejście do koncepcji różnorodności i wielokulturowości jako sposobów pracy na rzecz równości społecznej. Tekst ma charakter porównawczy i przeglądowy, odwołuje się do różnych prac badawczych, które wykorzystują przekrojowe/intersekcjonalne modele pojęcia różnorodności i wielokulturowości oraz podkreślają znaczenie analizy relacji władzy w społeczeństwie. Zaprezentowane w artykule rozważania pozwalają dojść do wniosku, że jednym z najważniejszych celów edukacji jest praca na rzecz bardziej sprawiedliwego społeczeństwa, pedagogika krytyczna – zarówno na gruncie teorii, jak i praktyki, jest niezbędna do osiągnięcia tego celu, a modele intersekcjonalne/przekrojowe postrzegać można jako podstawową soczewkę dla badań edukacyjnych.

11

Kolonizacje. Pedagogika krytyczna w okresie transformacji ustrojowej w Polsce (część pierwsza)

63%

Włodarczyk R.

Przegląd Pedagogiczny

|

2021

|

issue 1

9-41

PL

Podejmowany problem badawczy, przyjmujący postać pytania o kształt i przebieg kolonizacji pedagogiki ogólnej przez pedagogikę krytyczną w okresie transformacji ustrojowej w Polsce, ma swoje źródło w potrzebie rozpoznania obecnej dynamiki naszej wyobraźni pedagogicznej i zrozumienia fenomenu zróżnicowania pedagogiki krytycznej rozwijanej w poszczególnych rodzimych ośrodkach akademickich. Przygotowany w latach 2017–2019 materiał został podzielony na dwa artykuły. W pierwszym po krótkiej charakterystyce tytułowego zjawiska autor rozwija problematykę teorii krytycznej szkoły frankfurckiej ze względu na wagę tego zagadnienia dla formowania się pedagogiki krytycznej zarówno w wariancie amerykańskim, jak i polskim. Równie ważnym punktem odniesienia dla formacji rodzimej pedagogiki krytycznej jest problematyka postmodernizmu, złożona z szeregu zagadnień, takich jak późna nowoczesność, poststrukturalizm, dekonstrukcja czy zwrot etyczny. Rekonstrukcje poszczególnych tematów i wątków z zakresu problematyki teorii krytycznej szkoły frankfurckiej czy postmodernizmu stanowią zdaniem autora dobre wprowadzenie do prezentacji wstępnego obrazu kolonizacji polskiej pedagogiki ogólnej przez pedagogikę krytyczną, który to proces zostanie omówiony w drugim z artykułów. Poczyniony wysiłek badawczy ma dostarczyć wiedzy przydatnej do kolejnych badań podjętej problematyki, rozpoznania dalszych losów poszczególnych kolonii pedagogiki krytycznej, ale również kilku wstępnych ustaleń, które autor przedstawi w zakończeniu drugiego artykułu.

12

„Odzyskać edukację” – pozaformalne działania edukacyjne na rzecz zmiany w oświacie. Perspektywa edukacji antydyskryminacyjnej

63%

Rudnicki P.

Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja

|

2018

|

vol. 21

|

issue Specjalny

55-67

EN

The text discusses selected themes related to “reclaim education” and non-formal education practices that can support teachers and students in their efforts to change schools and school curricula. The critique of education outlined in the article is rooted in critical pedagogy. Anti-discrimination education, which I present as a tool for reclaiming education and knowledge, exemplifies the possibilities of educational change emerging on the margins of the educational system. The critique of school is accompanied by a critique of neoliberalism and neo-conservatism

PL

W tekście ukazałem wybrane wątki związane z odzyskiwaniem edukacji (reclaim education) oraz działaniami z zakresy edukacji pozaformalnej, które mogą wspierać nauczycieli i nauczycielki oraz uczennice i uczniów w ich działaniach na rzecz zmiany szkoły i jej programów szkolnych. Przedstawianą krytyką oświaty zakorzeniam w nurtach pedagogiki krytycznej. Edukacja antydyskryminacyjna – którą prezentuję jako narzędzie odzyskiwania edukacji i wiedzy – stanowi egzemplifikację możliwości zmiany edukacyjnej, jakie są obecne na skrajach systemu oświatowego. Przedstawianej krytyce szkoły towarzyszy również krytyka neoliberalnych i neokonserwatywnych porządków.

13

Po-mocowe czy prze-mocowe? Krytycznie o założeniach pracy socjalnej

63%

Kola A.

Studia Poradoznawcze

|

2015

|

vol. 4

64-82

EN

Activities in the field of social work are founded to help, support and to take care of clients with all kinds of social problems (e.g. homelessness, addictions, unemployment, social exclusion). Social welfare institutions exist to activate people and help them in cultural and social assimilation. It sounds like an old fairy tale written in rich and caring Europe which rejects the logic of neoliberal capitalism’s language to enable to include minority groups who have less capitals (economic, social, cultural, etc.). But there is a doubt – is it a dream or reality? What is hidden behind the institutional-redistributive model of social policy? How to read the activity of public welfare institutions? What ideas and values are basis of Polish social work (understood as the direction of education, the academic discipline and the practice)? These questions about Polish social work should be seen in the perspective of critical social work, referring mainly to critical pedagogy and theory of social justice.

PL

Działania w zakresie pracy socjalnej zaprojektowane są w taki sposób, by pomagać, wspierać, opiekować się, integrować i aktywizować osoby nieradzące sobie z różnego rodzaju problemami i wykluczeniem społecznym. Idealizm celów brzmieć może jak bajka o dobrej, bogatej, opiekuńczej Europie, która odrzuca z zasady neoliberalny język kapitalizmu, by włączać na powrót do społeczeństwa tych, którzy mają mniejsze kapitały (ekonomiczny, społeczny, kulturowy itd.). Czy coś jednak nie kryje się za postulatami instytucjonalno-redystrybucyjnego modelu polityki społecznej? Jak odczytywać działania państwowych instytucji pomocowych? Wokół jakich wartości zbudowana jest polska praca socjalna – jako kierunek kształcenia, dyscyplina akademicka, ale też praktyka pomocy? Są to pytania budowanego projektu krytycznej teorii pracy socjalnej, odnoszącego się przede wszystkim do założeń pedagogiki krytycznej.

14

Ekoglottodydaktyka? Analiza treści podręczników do nauki języka angielskiego jako obcego w świetle założeń krytyki ekologicznej

63%

Mitek-Dziemba A.

Z Teorii i Praktyki Dydaktycznej Języka Polskiego

|

2022

|

vol. 31

1-20

EN

The article is aimed at providing the theoretical background for the foreign language (ESL) environmental education, which is sought in the early manifestations of the environmental movement, as well as presenting the main assumptions of ecological criticism as a benchmark for the educational practice whose major objective is to instil environmental awareness in students at the time of the climate crisis. The second part of the paper includes an analysis of environmental contents in Polish schoolbooks used in the ESL classroom at intermediate and advanced levels. The authors’ decisions regarding the presentation of ecological topics and climate change issues are then investigated in terms of its compliance with ecocritical claims and its support of activist and emancipatory attitudes. The analysis seeks to indicate the best methods and ways of pursuing critical environmental pedagogy which would be able to rise to the challenges of the Anthropocene.

PL

Celem artykułu jest próba wypracowania teoretycznych podstaw dla ekoglottodydaktyki (w obszarze nauczania języka angielskiego), których poszukuje się we wczesnych manifestacjach ruchu środowiskowego, a także próba przedstawienia głównych założeń krytyki ekologicznej jako podstawowego punktu odniesienia praktyki edukacyjnej, która ma na celu rozwój świadomości ekologicznej uczniów w dobie kryzysu klimatycznego. W drugiej części tekstu poddano analizie treści środowiskowe w polskich podręcznikach szkolnych do nauki języka obcego (angielskiego) na wyższych poziomach zaawansowania. Decyzje autorów tych podręczników w zakresie prezentacji tematów związanych z ekologią i ze zmianą klimatu są tu badane pod kątem uwzględnienia postulatów ekokrytyki i możliwości wspierania postaw aktywistycznych oraz emancypacyjnych. Ma to służyć wskazaniu najlepszych metod i dróg realizacji krytycznej pedagogiki ekologicznej na miarę wyzwań antropocenu.

15

It’s embedded!? Modeling the Tenets of Critical Pedagogy for Future Teachers Working in Multilingual and Multicultural Learning Environments

63%

Muszyńska B., Gómez-Parra M. E.

Forum Oświatowe

|

2022

|

vol. 34

|

issue 1(67)

11-21

PL

Uczenie się oznacza zrozumienie pozycji władzy oraz istoty reprodukowania wiedzy, gdyż są one odzwierciedleniem powielanych społecznie światopoglądów. Jeśli programy kształcenia nauczycieli nie odzwierciedlają problemów, z jakimi borykają się niedostatecznie reprezentowane populacje, może to prowadzić do marginalizacji pewnych grup studentów i powodować wyższy odsetek osób porzucających naukę. Dlatego też niniejsze badanie miało na celu ustalenie, czy wybrane programy przygotowawcze dla nauczycieli w Polsce i Hiszpanii uwzględniają zasady pedagogiki krytycznej w swoich programach kształcenia, przygotowując nauczycieli do pracy w zróżnicowanych środowiskach edukacyjnych. Metodologia tego badania została powielona z analizy przeprowadzonej przez Courville-Mayers & Figueroa-Flores (2020), jako że jest to badanie replikacyjne. Analiza treści została wykorzystana do określenia obecności założeń pedagogiki krytycznej opracowanych przez Giroux (zrewidowanych w 2020 r.) w sylabusach przedmiotów podstawowych. Wyniki badań pokazują, że rozmieszczenie zasad pedagogiki krytycznej w programach kształcenia nauczycieli jest nierównomierne, a niektóre zadady nie znalazły żadnego odzwierciedlenia w sylabusach.

EN

Learning means understanding of the positionality of the producers of knowledge and their power since it is them who reproduce a certain world view. If teacher education programs do not reflect issues faced by underrepresented populations, this may leave certain groups of students marginalized and cause higher drop-out rates. Hence, this study aimed to determine whether chosen Education Preparation Programs (EPPs) in Poland and Spain embed principles of critical pedagogy in their curriculum while preparing pre-service teachers for working in diverse educational environments. This study’s methodology was replicated from the analysis done by Courville-Mayers & Figueroa-Flores (2020). Content analysis was used to determine the presence of a critical pedagogy tenets developed by Giroux (revised in 2020) in the EPPs required courses’ syllabi. The findings show that the distribution of the CP principles is uneven and some of the tenets found no representation in the syllabi.

16

Critical Action Research with Urban Youth: Studying Social Reality Through Mathematics

63%

Gutstein E.

Forum Oświatowe

|

2013

|

vol. 25

|

issue 3(50)

117-126

PL

Niniejszy artykuł przedstawia długofalowy (trwający piętnaście lat) projekt dotyczący matematyki krytycznej przeprowadzony metodą badań w działaniu. Dotyczy on uczniów (w wieku od 11 do 19 lat) szkół publicznych w dużym amerykańskim mieście, którzy uczyli się matematyki używając jej jednocześnie w celu zrozumienia otaczającej ich rzeczywistości społecznej. Główne pytania badawcze brzmiały: W jaki sposób można uczyć krytycznej matematyki? oraz Czego uczą się uczniowie? Podbudową teoretyczną projektu były koncepcje Paulo Freire’go, epistemologia oraz teoria zmiany politycznej. Projekt został przeprowadzony w dwóch szkołach w dzielnicach zamieszkanych przez latynoamerykańskie i afro-amerykańskie społeczności robotnicze o niskich dochodach. Uczniowie byli aktywnymi współbadaczami uczestniczącymi w każdym aspekcie projektu i wnoszącymi weń swój wkład na każdym jego etapie.

EN

This paper describes a long-term action research project (over 15 years) on critical mathematics-a study of urban, public school students (ages 11 to 19) in the U.S. who used and learned mathematics to simultaneously learn about their social reality. Two major questions were: How does one teach critical mathematics? and What do students learn? The theoretical framework builds on Paulo Freire’s concepts, epistemology, and theory of political change. The settings were two schools in low-in- come, working class Latino and African American communities. Students were active co-research participants and contributed to every aspect of the project.

17

Religia i krytyka – koncepcja Jacquesa Ellula w perspektywie pedagogiki ogólnej

62%

Humeniuk M.

Forum Pedagogiczne

|

2018

|

vol. 8

|

issue 1

195-212

EN

For general pedagogy, the concept of Jacques Ellul is an important example of solving the tension between religious and critical-emancipation engagement, which are usually involved in the theory of education in a separate way. We are able to give many examples of educational trends or ideologies that are within religious education and that dogmatically defend against criticism, as well as critical education, which in principle distrusts communities that are based on confessional devotion to religious principles and practices. Hence the Ellul’s concept that links christianity and an anarchy, from the perspective of general pedagogy is an important complement to its efforts to create a map of directions and currents of contemporary pedagogy.

PL

Dla pedagogiki ogólnej koncepcja Jacquesa Ellula stanowi ważny przykład rozwiązywania napięcia między zaangażowaniem religijnym a krytyczno-emancypacyjnym, które to zaangażowania zazwyczaj traktowane są w ujęciach teoretycznych rozłącznie. Potrafimy podać wiele przykładów kierunków w pedagogice czy ideologii edukacyjnych, które łączą się z określoną edukacją religijną i które dogmatycznie bronią się przed krytyką, jak również przykłady edukacji krytycznej, której realizatorzy z nieufnością odnoszą się do wspólnot o charakterze konfesyjnym i ich członków oddanych zasadom i praktykom religijnym. Dlatego też koncepcja Ellula, która łączy „anarchię i chrześcijaństwo”, z perspektywy pedagogiki ogólnej stanowi ważne uzupełnienie czynionych przez nią wysiłków tworzenia mapy kierunków i prądów współczesnej pedagogiki.

18

Czy rzeczywiście jesteśmy skazani na edukacyjną porażkę? Pedagogika jako narzędzie wyzwolenia uciśnionych tego świata

54%

Chojnowski D.

|

2018

|

vol. 6

|

issue 1

180-207

EN

In this article I represent a radical approach to the existing capitalist system of exploitation. The purpose of my analysis is to extract from critical pedagogy its essential elements to undermine the basic assumptions of a society driven by constant lust for profit. Henry Giroux and Peter McLaren, as two radical thinkers, show us the way by which we can claim the system of education from the hands of the oppressors. This is not an easy task, but it can be done if we try to undermine the current system by subversive practices. In this mission, the key role must come to the teachers, who should take into account the presence of different cultural narratives in the classroom. The classroom is not only a neutral space in which the teacher communicates objective knowledge, but also a place where we can close or open for the students the path leading to their liberation by showing them how the social space in their communities is constructed through relationships based on the dominant forms of power and knowledge. Teachers, who are aware of how the school effectively implements its hidden agenda that implies the subordination of the minds of the students, can prevent its implementation by using alternative teaching strategies. To sum it up: a classroom is a very important place in which we can enslave or liberate students by showing them a critical perspective proposed by Marxist theory and practice towards the current capitalist system. In this way, we achieve a milestone in the transformative process leading the oppressed to recognize their subordinated position in the dominant culture, which empowers them to consciously organize themselves in their fight for freedom.

PL

W tym artykule reprezentuję radykalne podejście do władającego kapitalistycznego systemu eksploatacji. Celem mojej analizy jest wydobycie z pedagogiki krytycznej jej konstytutywnych elementów, żeby podważyć bazowe założenia społeczeństwa napędzanego pragnieniem ciągłego zysku. Henry Giroux i Peter McLaren jako dwaj radykalni myśliciele pokazują nam drogę, w ramach której możemy odebrać edukację z rąk ciemiężycieli. To nie jest łatwe zadanie, ale może być dokonane, jeśli podważymy obecny system za pomocą wywrotowych praktyk. W tym zadaniu kluczowa rola musi przypaść nauczycielom, którzy powinni brać pod uwagę obecność w klasie szkolnej różnych narracji kulturowych. Klasa szkolna nie jest neutralnym miejscem, w którym nauczyciel przekazuje obiektywną wiedzę, ale również przestrzenią, w której możemy zamknąć bądź otworzyć uczniom ścieżkę prowadzącą do ich wyzwolenia poprzez pokazanie im, jak przestrzeń społeczna w ich wspólnotach jest konstruowana poprzez relacje oparte na dominujących formach władzy i wiedzy. Nauczyciele, którzy są świadomi tego, w jaki sposób szkoła skutecznie realizuje swój ukryty program podporządkowania umysłów swoich uczniów, mogą zapobiegać jego realizacji poprzez wdrażanie alternatywnych strategii nauczania. Podsumowując: szkolna klasa jest bardzo ważnym miejscem, w którym możemy zniewolić bądź wyzwolić uczniów poprzez pokazanie im krytycznej perspektywy w stosunku do obecnego systemu kapitalistycznego – jaką proponuje nam marksistowska teoria i praktyka. Tym sposobem osiągniemy kamień milowy w transformacyjnym procesie prowadzącym uciśnionych do rozpoznania ich podległej pozycji w kulturze dominującej, co umożliwi im świadome organizowanie się w walce o wolność.

19

Tropami Paolo Freire: w poszukiwaniu edukacyjnego dialogu

51%

Zabolotna O.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia

|

2016

|

vol. 29

|

issue 2

EN

The article is devoted to the transformations of the teacher’s roles in the context of the alternative education. The idea of the ‘pedagogy of the oppressed’ by Paolo Freire has been presented in details. A short outline of the book’s history has been given. The social and political roots of the education as the tool of oppression have been shown. The banking concept of education has been criticized as the one that contradicts the idea of freedom and democracy.The author reinforces the idea that democratic changes of education gave start to different alternative visions of the teacher’s role, which were expressed through different approaches to the education that constituted branches of the alternative pedagogy. As it is shown in the article, antipedagogy, critical pedagogy, Gestalt pedagogy, emancipation pedagogy, transgressive pedagogy questioned the teacher’s traditional role of being the only source of knowledge able to pass it to students as objects of teaching. Different changes in the teacher’s roles have been demonstrated: the neglected one (in antipedagogy), the one of the transformational intellectual assisting in criticizing everything (in critical pedagogy), the thoughtful facilitating partner (in Gestalt pedagogy), the child’s self-actualization supporter (emancipation pedagogy), the dialogue learning organizer (transgressive pedagogy).The author draws the conclusion that the teacher’s role has been transformed with the stress transfered from teaching to learning; when both the teacher and the student are partners in their reciprocal learning.

PL

Artykuł poświęcony jest zmianie roli nauczyciela w świetle pedagogiki alternatywnej. Rozpatrzono tu idee pedagogiki uciśnionych, zaproponowanej przez brazylijskiego uczonego Paulo Freire. Ukazano społeczny i polityczny wpływ edukacji jako narzędzia ucisku. Przedstawiono krótką historię powstawania i publikacji książki "Pedagogika uciśnionych" i wpływ idei w niej zawartych na różne rodzaje pedagogiki alternatywnej. Rozpatrzono krytykę bankowej koncepcji edukacji, która jest sprzeczna z ideami wolności i demokracji.Autor artykułu uzasadnia tezę, iż demokratyczne zmiany w edukacji stały się podstawą wielu alternatywnych wizji roli nauczyciela, które są specyficzne dla różnych typów pedagogiki alternatywnej. W artykule wykazano, że antypedagogika, pedagogika krytyczna, pedagogika Gestalt, edukacja emancypacyjna kwestionują tradycyjną rolę nauczyciela, która polega na tym, że on jest jedynym źródłem wiedzy, którą przekazuje uczniom. Pokazano różne zmiany roli nauczyciela: od kompletnego jej negowania (w antypedagogice) do roli transformacyjnego intelektualisty, która pomaga krytykować wszystko (w pedagogice krytycznej), wrażliwego partnera-facylitatora (w pedagogice Gestalt), facylitatora samorealizacji dziecka (w pedagogice emancypacyjnej) i organizatora nauczania opartego na dialogu (w pedagogice transgresyjnej).Wykazano również konieczność zmian w edukacji mających na celu przezwyciężenie presji wywieranej na ucznia i biernego uczenia się. Podkreślono znaczenie dialogu, w którym nauczyciel i uczniowie działają na zasadach równości.

20

Krytyka „oficjalnej krytyki” neoliberalnych reform w szkolnictwie wyższym

51%

Szwabowski O.

Praktyka Teoretyczna

|

2013

|

vol. 7

|

issue 1

143-165

EN

In this article I criticise theoretical structure which is employed in critiquesof higher education reforms within the domain of pedagogy. I argue thatcritique of neoliberalism in education doesn’t recognise the dynamics of change and„necessity” of transformation. Both critique and defense of neoliberal reforms donot transcend capitalist „separation” and institutionalization typical of particularorders. In practical terms, it results in reactive resistance, either in the form of defenseof privileges of „leisure class or attempt to brink back the period of „class compromise”.In this way, it is not able to develop a radical practice, transcend „ideologicalstate apparatus” and produce a radical practice as well as education based on democracyand equality.

PL

W niniejszym artykule zajmę się krytyką struktury teoretycznej, w ramach której w obszarze pedagogiki wytwarzane są krytyki reform szkolnictwa wyższego. Udowadniam, że krytyka neoliberalizmu w edukacji z jednej strony nie rozpoznaje dynamiki zmian i „konieczności” transformacji, z drugiej zaś zarówno krytyka, jak i obrona neoliberalnych reform nie przekracza kapitalistycznego rozdzielenia oraz właściwej danemu porządkowi instytucjonalizacji. Pod względem praktycznym powoduje to, że opór przybiera formę reakcyjną, czy to jako obrona przywilejów „klasy próżniaczej”, czy jako próba powrotu do okresu „kompromisu” między klasami, a tym samym nie jest w stanie wypracować radykalnej praktyki i realnie równościowej i demokratycznej edukacji, jak również przezwyciężyć „ideologiczny aparat państwowy”.

Refine search results

Racjonalność komunikacyjna w teorii krytycznej Jürgena Habermasa i jej implikacje w sferze edukacji

Krytycznie o polityce oświatowej MEN negującego demokratyzację oświaty publicznej w III RP

Henry Giroux, studia kulturowe i krytyka filmowa, czyli pytania o granice między pedagogiką krytyczną a moralistyką

Koncepcje antropocenu i kapitalocenu a ekopedagogika

Teoretyczne i badawcze osiągnięcia pedagogiki krytycznej w Polsce

Some aspects of social critical pedagogics

Pojęcie radykalności w myśli pedagogicznej Henry’ego A. Giroux

Problemowe nauczanie wiedzy o społeczeństwie a kształtowanie społeczeństwa obywatelskiego

The Gravity of Reading. On (Possible) Coupling of Philology and Pedagogy

Model intersekcjonalny/przekrojowy w analizie różnorodności – w kierunku bardziej krytycznej różnorodności i wielokulturowości w edukacji

Kolonizacje. Pedagogika krytyczna w okresie transformacji ustrojowej w Polsce (część pierwsza)

„Odzyskać edukację” – pozaformalne działania edukacyjne na rzecz zmiany w oświacie. Perspektywa edukacji antydyskryminacyjnej

Po-mocowe czy prze-mocowe? Krytycznie o założeniach pracy socjalnej

Ekoglottodydaktyka? Analiza treści podręczników do nauki języka angielskiego jako obcego w świetle założeń krytyki ekologicznej

It’s embedded!? Modeling the Tenets of Critical Pedagogy for Future Teachers Working in Multilingual and Multicultural Learning Environments

Critical Action Research with Urban Youth: Studying Social Reality Through Mathematics

Religia i krytyka – koncepcja Jacquesa Ellula w perspektywie pedagogiki ogólnej

Czy rzeczywiście jesteśmy skazani na edukacyjną porażkę? Pedagogika jako narzędzie wyzwolenia uciśnionych tego świata

Tropami Paolo Freire: w poszukiwaniu edukacyjnego dialogu

Krytyka „oficjalnej krytyki” neoliberalnych reform w szkolnictwie wyższym