Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  piłsudczycy
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
100%
EN
The March Constitution of 1921 was a result of a compromise, which was quickly criticised by politicians, lawyers, and scholars alike. Its form was also affected by the personality of Józef Piłsudski – predicting that he would become the head of the state, the right wing of the political scene purposefully weakened the presidential prerogatives. It was not long before the constitution failed to fulfil the hope vested in it. Even its own authors joined the criticism. The main objections included the supremacy of the parliament over other authorities or the excessively strong inspiration drawn from French constitutions. The work on a new constitution began in 1928. Although most of the political parties were aware of the necessity to fix the government system, the deputies opposing the governing camp refused to take part in the work on the constitutional changes and adopted a confrontational attitude. Representatives of individual parties criticised the draft by the Nonpartisan Bloc for Cooperation with the Government and paid little attention to their own initiatives. Despite the absence of the opposition in the Sejm on 26 January 1934, the Constitution was passed and then, after it had been signed by the president, entered into force in April 1935. Rarely did any event or legal act in Poland’s history cause such emotion and controversy. There is rich literature on the subject, but for years, there was no serious polemic, but rather the constitution was debased as a whole, and a substantial analysis has not been undertaken. The focus was on the fact that it was passed illegally and on its articles that could be regarded as not fully democratic. This approach is firmly cemented. The aim of the work is to show the situation related to the government system of the young Polish state in the Interbellum period and the debate that took place in the Polish parliament. The author focuses on the role of the opposition in the discussed events, critiques their conduct during the work and the passing of the constitution. This evaluation is made not only in the context of the internal circumstances but also the geopolitical and international situation, which was highly complicated in the 1930s.
PL
O legendzie Józefa Piłsudskiego napisano wiele. Czyniono to już za jego życia, czynią to współcześni, wciąż usiłując zgłębić to, co tak konsekwentnie wymyka się nauce; charyzmę i osobowość przywódcy. Michał Sokolnicki określał te przymioty w taki sposób: „Szła od mówcy i stopniowo zaczęła się udzielać słuchaczom jakaś niepojęta fascynacja psychiczna”, „urok jego postaci i myśli”. W burzliwym roku odzyskania niepodległości 1918 ukazała się Chimera, powieść Andrzeja Struga, w której przedstawiał przeobrażenie dokonujące się w duszy, działacza socjalistycznego, załamanego upadkiem rewolucji i rozłamem partyjnym, a ożywającym dla nowych idei niepodległościowych. Katalizatorem tej wewnętrznej metamorfozy był osobisty kontakt z Józefem Piłsudskim i jego wpływ na całe przyszłe życie i przekonania głównego bohatera Przecława Borszowskiego. W tej historii kryje się osobiste doświadczenie i przeżycie Struga, ale też i innych późniejszych piłsudczyków, którzy przeszli drogę od sceptycyzmu do apologii względem wodza. Artykuł przytacza też wypowiedzi i źródła, mówiące o wierze samego Piłsudskiego w powodzenie własnych przedsięwzięć politycznych, oraz pracy i licznych zabiegach, jakie musiał wykonać ugruntowując się w tym przekonaniu. W źródłach tych Piłsudski występuje jako człowiek głęboko przeświadczony o swojej wielkości, głęboko wierzący w swoją misję dziejową i wiarę tę usiłujący wszczepić innym.
EN
There is a lot of works written about Józef Piłsudski’s charisma. They were written during Piłsudski’s life and nowadays as well. They attempt to catch what is slipping away the scientific examination; charisma and personality of the leader. Michał Sokolnicki discribed these advantages in the following way: „There was an unknown psychological fascination going out from the speaker and influencing the others” this kind of fascination Sokolnicki characterized as “the charm of his figure and thoughts”. In 1918, the rough time of regaining independence Andrzej Strug published “Chimera” the story presenting metamorphosis of socialistic activist in the moment of his despair caused to the fact of revolution’s collapse and divisions in his party. The main hero Przecław Borszowski is awaken for the new ideas of independence mainly thanks to the personal contact with Piłsudski. In this story is hidden a private experience of the author Andrzej Strug, but also the experience of his generation, future “legiony” soldiers. They also have followed the way from scepticism to the apology of the leader. The article is presenting many other sources telling about the faith which Piłsudski possessed himself, the faith in the success of his politics. In these sources Piłsudski appears as a man deeply convinced of his greatness, his mission and trying to convince the others to it.
PL
Józef Piłsudski nie pozostawił po sobie zapisanych, zwerbalizowanych i czytelnych wskazań dotyczących funkcjonowania w środowisku międzynarodowym. W okresie sprawowania władzy przez niego i jego adherentów wysunięte zostało jedynie założenie o konieczności funkcjonowania Polski w warunkach samodzielności i podmiotowości na arenie międzynarodowej, a także o niezbędności prób moderowania najbliższego otoczenia Rzeczypospolitej, w kierunku ograniczenia wpływów rosyjskich i niemieckich na obszarze Europy Środkowowschodniej. Zasada ta miała pozostawać niezmienna bez względu na rosnące dysproporcje między Rzecząpospolitą a jej największymi sąsiadami. Myśl Marszałka w zakresie położenia Polski została skonkretyzowana przez jego ideowych spadkobierców: przed 1939 r. przez Józefa Becka, po 1939 r. przez Ignacego Matuszewskiego. Przez żadnego z wymienionych polityków nie została jednak zakwestionowana dokonana przez Piłsudskiego ocena wyzwań i zagrożeń oraz proponowanych instrumentów budowy podstaw systemu bezpieczeństwa regionalnego. Pomysły Becka i Matuszewskiego odróżniały się od koncepcji Piłsudskiego jedynie skalą terytorialną i udziałem podmiotów, które Marszałek pomijał w swoich rachubach. Rozwiązania wypracowywane przez przedstawicieli środowiska piłsudczykowskiego po śmierci twórcy formacji – przez cały okres funkcjonowania w kraju i w warunkach emigracji – były elementami wyróżniającymi przedstawicieli obozu, a jednocześnie tworzyły ideowe spoiwo w wytworzonych po 1939 r. warunkach politycznej izolacji.
PL
W styczniu 1930 r., został wydany pierwszy numer nowego tygodnika politycznego związanego z obozem konserwatywnym „Na Dobie”. Pismem kierował były redaktor odpowiedzialny „Dnia Polskiego” Adolf Dziaczkowki, który w połowie grudnia 1929 r. ustąpił z redakcji dziennika po konflikcie z zarządzającymi pismem członkami Stronnictwa Prawicy Narodowej. Przeciwstawiał się bowiem prowadzonej przez nich lojalistycznej polityce względem rządów pomajowych Marszałka Józefa Piłsudskiego. Nowe pismo miało ambicje reprezentować wszystkie środowiska polityczne związane z wsią i rolnictwem. Dlatego też pomimo konserwatywnej proweniencji, redaktor pisma podjął – nieudane – działania na rzecz budowy nowego stronnictwa politycznego – „Stronnictwa Rolniczego”. Poza tym publicyści pisma koncentrowali się na komentowaniu bieżących wydarzeń politycznych. W swych opiniach skupiali się na krytyce działań tzw. pułkowników – najbliższych współpracowników Marszałka, wspierając jednocześnie centrową część Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem skupioną wokół profesora Kazimierza Bartla, który pełnił funkcję premiera w momencie powstania pisma. „Na Dobie” nie zdołało jednak zdobyć stałego grona czytelników i współpracowników, co pozwoliłoby na przetrwanie pisma na rynku prasowym. Pomiędzy 5 stycznia a 13 kwietnia 1930 r. wydano jedynie 15 numerów tygodnika, które po tym czasie zaprzestało działalności wydawniczej.
EN
In January 1930, the first issue of a new political weekly connected with the conservative camp “Na Dobie” was published. The paper was run by Adolf Dziaczkowski – the former responsible editor of “Dzień Polski”, who in mid-December 1929 had left the editorial staff of the Warsaw conservative daily after his conflict with the members of the Stronnictwo Prawicy Narodowej [National Right Party] being in charge of the journal, opposing their loyalist policy towards Józef Piłsudski's post-May rule. The new paper had an ambition to represent all the political circles whose interest were tied to agricultural activity. Therefore, in spite of his conservative provenance, the weekly's editor took up – in vain – action towards building a new political formation “Agricultural Party”. Apart from that, the publicists focused their attention on commenting current political events. In their opinions they concentrated on criticizing the so called “colonels” – the Marshals' closest adherents, at the same time supporting the center part of the Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem [Nonpartisan Block of Cooperation with the Government] gathered around professor Kazimierz Bartel, who was Prime Minister five times in the years 1926–1930. “Na Dobie”, however, did not manage to win a regular group of readers and associates, which would allow the journal to survive on the press market. Between 5th January and 13th April 1930, only fifteen issues were published. The weekly probably collapsed due to financial causes, which is indicated by its falling circulation starting with the seventh issue.
Pamięć i Sprawiedliwość
|
2022
|
vol. 39
|
issue 1
432-451
PL
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, co oznaczało bycie piłsudczykiem w myśli oraz w filozofii politycznej Ignacego Matuszewskiego. Autor pominął biografię i działalność polityczną bohatera artykułu jako już stosunkowo dobrze znane, skoncentrował się natomiast na jego wypowiedziach na temat przedstawiony w tytule artykułu, zawartych w ogromnym dorobku pisarskim Matuszewskiego, powstałym zarówno w okresie międzywojennym, jak i na uchodźstwie po 1945 r. Przedstawiony został stosunek piłsudczyków do osoby Józefa Piłsudskiego, do państwa, do niepodległości, a także do dogmatyzmu w myśleniu politycznym, do czego piłsudczycy, w tym sam Matuszewski, mieli stosunek negatywny. Autor wskazał, że w omawianym okresie rozumienie pojęcia „piłsudczyk” w polskiej myśli politycznej ewoluowało od nazwy żołnierzy służących pod komendą Piłsudskiego do określenia wszystkich Polaków, którzy podzielali idee kierujące pierwszym marszałkiem Polski.
EN
Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce, który działa od 4 VII 1943 r., był i jest jedną z najważniejszych instytucji archiwalno-naukowych, które istnieją poza granicami Polski. Prowadziła w nim swoją działalność przez kilka kolejnych dziesięcioleci duża grupa osób o orientacji piłsudczykowskiej, nastawionych zdecydowanie antykomunistycznie. Środowisko to czynnie pielęgnowało wśród Polonii amerykańskiej uroczystości narodowe, które w rządzonej przez komunistów Polsce były surowo zakazane. The Józef Piłsudski Institute of America, which has been operating since 4 July 1943, has been one of the most important research archival and science institution outside Poland. A large group of Piłsudski-oriented, strongly anti-communist people conducted their activities there for several decades. This community actively cherished national ceremonies among American Poles, strictly forbidden in communist-ruled Poland.
EN
Bronisław Wilhelm Pieracki was an active member of political group developed around Marshal Józef Piłsudski. He succeeded in the Polish Army and got promoted to the rank of colonel in 1924. He took part in the coup d’état in May 1926 and became one of the most important members of the colonels’ group that ruled Poland on behalf of Piłsudski since 1930. Bronisław W. Pieracki held an office of the deputy prime minister from 1930 to 1931. On 23 June 1931, he became a minister of the internal affairs of the Republic of Poland and held that post until his tragic death on 15 June 1934. Bronisław W. Pieracki’s administrative politics was focused on maintaining peace and internal security. His main aim was to extinguish strike actions and mass demonstrations inspired by political opposition and caused mainly by a very difficult economic situation of Poland (the Great Depression from 1929 to 1935). He performed very well, gaining a reputation as an effective politician. Stanisław “Cat” Mackiewicz stated that ‘Pieracki would handle even the most overwhelming revolution’. Minister Pieracki improved organization and functioning of the department of the interior by simplifying its structure and making staff reductions. Moreover, he carried out reforms of municipal associations introduced by the local government act from 1933. On 15 June 1934, Bronisław W. Pieracki was shot by a Ukrainian assassin Grzegorz Maciejko, a member of the Organization of Ukrainian Nationalists. Severely wounded, minister Pieracki died the same day. He was posthumously promoted to the rank of brigadier general and his funeral became a great patriotic event. He was buried in the family grave in Nowy Sącz.
PL
Bronisław Wilhelm Pieracki był aktywnym działaczem środowiska politycznego skupionego wokół marszałka Józefa Piłsudskiego. Szybko awansował w Wojsku Polskim, uzyskując w 1924 r. stopień pułkownika dyplomowanego. Po zamachu majowym 1926 r., w którym wziął aktywny udział, stał się jedną z głównych person grupy pułkowników rządzącej Polską w imieniu J. Piłsudskiego od 1930 r. W latach 1930–1931, będąc ministrem bez teki, pełnił funkcję wicepremiera. Od dnia 23 czerwca 1931 r. do swojej tragicznej śmierci w dniu 15 czerwca 1934 r. sprawował urząd ministra spraw wewnętrznych RP. W tym czasie jego polityka administracyjna koncentrowała się na utrzymaniu spokoju i bezpieczeństwa wewnętrznego w państwie, w szczególności na uśmierzaniu fali strajków i niepokojów społecznych podsycanych przez opozycję antysanacyjną, a pogłębianych wyjątkowo trudną sytuacją gospodarczą kraju (Wielki Kryzys Gospodarczy z lat 1929–1935). Z nałożonych zadań wywiązywał się bardzo dobrze, zyskując renomę skutecznego polityka. Stanisław Cat-Mackiewicz pisał, że „Pieracki dałby sobie radę z najbardziej rozbujaną rewolucją”. W znaczącym zakresie usprawnił organizację i funkcjonowanie resortu spraw wewnętrznych (uproszczenie struktury i redukcje personelu administracyjnego) oraz wcielał w życie ustawę samorządową z 1933 r. ujednolicającą organizację i działalność związków komunalnych. W dniu 15 czerwca 1934 r. B.W. Pieracki został postrzelony przez zamachowca Grzegorza Maciejko, Ukraińca i członka Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Ciężko ranny minister Pieracki zmarł tego samego dnia. Pośmiertnie został mianowany generałem brygady, a jego pogrzeb stał się wielką manifestacją patriotyczną. Pochowano go w grobowcu rodzinnym w Nowym Sączu.
PL
The subject matter of this article is discussing legal concepts of Ignacy Matuszewski in the interwar period. In the core of the camp of adherents of Piłsudski he was one of the few people interested in the economic issues of the state, what is more he belonged to a small circle of its representatives who themselves formulated original political concepts of the Republic of Poland. Matuszewski’s output as a publicist formed not only the projects of a constitution, but also discussions concerning the shape and functioning of specific constitutional bodies. It was demonstrated that Matuszewski – the proponent of strong power of the head of the state, at the same time was characterised by a pragmatic attitude to system issues. He was against the view that only with the help of adequately enacted law the intended goal could be unfailingly achieved. The article contains the analysis of Matuszewski’s constitutional views from which it could be deduced that he was the advocate of a two-chamber parliament and of effective rule of the Council of Ministers. The study brings closer the achievements of Matuszewski in the sphere of law, which are in our times practically unknown.
PL
The subject matter of this article is discussing legal concepts of Ignacy Matuszewski in the interwar period. In the core of the camp of adherents of Piłsudski he was one of the few people interested in the economic issues of the state, what is more he belonged to a small circle of its representatives who themselves formulated original political concepts of the Republic of Poland. Matuszewski’s output as a publicist formed not only the projects of a constitution, but also discussions concerning the shape and functioning of specific constitutional bodies. It was demonstrated that Matuszewski – the proponent of strong power of the head of the state, at the same time was characterised by a pragmatic attitude to system issues. He was against the view that only with the help of adequately enacted law the intended goal could be unfailingly achieved. The article contains the analysis of Matuszewski’s constitutional views from which it could be deduced that he was the advocate of a two-chamber parliament and of effective rule of the Council of Ministers. The study brings closer the achievements of Matuszewski in the sphere of law, which are in our times practically unknown.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.