Search results

1

Czy rzeczywiście pieniądz jest najmniej istotny? Money matters or not?

100%

Szczesna M.

Zeszyty Studenckie Wydziału Ekonomicznego „Nasze Studia”

|

2011

|

issue 5

127-135

PL

Właściwa ilość pieniądza w gospodarce, będąca odzwierciedleniem poprawnie prowadzonej polityki monetarnej państwa, jest gwarancją zachowania stabilizacji gospodarczej danego kraju. Celem artykułu było ukazanie konsekwencji nadmiernej podaży pieniądza papierowego, który poprzez możliwość jego nieograniczonej emisji, zatracił swoją wartość. Pierwsza część pracy przedstawia zadania banku centralnego jako emitenta środka płatniczego na obszarze państwa. Jednocześnie skłania do refleksji, czy bank centralny nadal jest instytucją zaufania publicznego. Dalsze części artykułu ukazują przykłady hiperinflacji w życiu gospodarczym XVIII-wiecznej Francji, XX-wiecznych Węgier oraz Zimbabwe – sprzed kilku lat. Opisane przypadki w niewielkim stopniu oddają charakter destrukcyjnej mocy pieniądza papierowego, a także trudności, z jakimi muszą zmierzyć się instytucje odpowiedzialne za prowadzenie polityki pieniężnej oraz utrzymanie wewnętrznej stabilizacji w kraju.

EN

The appropriate amount of money in the economy, which reflects monetary policy conducting in a proper way, is a guarantee of country’s economy stabilization. The purpose of the article was to show the consequences of an oversupply of paper money, which by the possibility of unlimited emission, has lost its value. The first part of the article presents tasks of the central bank as a tender’s issuer in the country and invites us to reflect, whether the central bank is still an institution of public trust. Next parts of this article show examples of hyperinflation in the economic life of the eighteenthcentury France, twentieth-century Hungary and Zimbabwe – a few years ago. Characterized cases reflect in a small degree the nature of paper money’s destructive power and also difficulties, with which the institutions, responsible for conducting monetary policy and maintaining internal stability in the country, have to face.

2

Idea bankowości centralnej w ostatnich latach I Rzeczypospolitej

72%

Łopuszyński K.

Roczniki Nauk Prawnych

|

2018

|

vol. 28

|

issue 3

101-112

PL

O potrzebie powołania w Rzeczypospolitej banku narodowego pisał w 1763 r. ks. Stanisław Konarski w dziele O skutecznym rad sposobie. Konieczność zabezpieczenia emisji polskiego pieniądza przybrała na sile w wyniku kryzysu spowodowanego zalaniem krajowego rynku przez polskie monety fałszowane masowo w Prusach. Do dyskusji włączyli się merkantyliści, którzy dostrzegali możliwość utrzymania dobrego polskiego pieniądza w obiegu poprzez wykorzystanie martwych kapitałów w „leżących w skrzyniach depozytów”. Jednak tylko Sejm mógł powołać bank centralny. Pierwsze projekty ujrzały światło dzienne podczas obrad Sejmu Czteroletniego (1788-1792). Spośród nich na szczególną uwagę zwraca projekt znanego warszawskiego bankiera Jędrzeja Kapostasa, który w 1789 r. wydał dzieło O banku narodowym w Polszcze ustanowić się mającym, w roku zaś następnym Planta ułożenia projektu Banku Narodowego. Pieniądze papierowe w Polsce pojawiły się w obiegu w czasie insurekcji kościuszkowskiej. W tym celu utworzono Dyrekcję Biletów Skarbowych, która emitowała tzw. asygnaty. Przetrwały one do upadku powstania. Wraz z III rozbiorem Polski zanikła również dyskusja na temat utworzenia banku centralnego.

EN

On the need to establish a national bank in the Republic, in 1763, Fr. Stanislaw Konarski in his work On Effective Radical Method. The necessity of hedging the issue of Polish money has grown in strength as a result of the crisis caused by the flooding of the domestic market by Polish coins counterfeited in Prussia. The mercantilists joined the discussion, who saw the possibility of maintaining good Polish currency in circulation by using dead capital in “deposit boxes”. However, only the Sejm could appoint a central bank. The first projects saw daylight during the Four Year Sejm (1788-1792). Of particular note is the project of the well-known Warsaw banker Jędrzej Kapostas, who in 1789 published a work entitled About the National Bank in Poland to establish itself, in the following year Planta’s National Bank project. Paper money in Poland appeared in circulation during the Kościuszko insurrection. For this purpose, the Taxi Ticketing Directorate was established. vouchers. They survived until the uprising collapsed. With the third partition of Poland, the discussion on the establishment of the central bank also disappeared.

3

Pozyskiwanie złota od ludności cywilnej w okresie I wojny światowej w świetle dokumentów Naczelnego Prezydenta Prowincji Pomorskiej w Szczecinie

58%

Pawłowski M.

Materiały Zachodniopomorskie

|

2020

|

vol. 16

313-327

EN

The article discusses procedures adopted by German authorities for persuading citizens to exchange gold coins for paper money. The information from the former archives of the Province of Pomerania Chief President was used in the study.

4

O pewnych właściwościach pieniądza

44%

Rybarski A.

Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko

|

2018

|

issue 1/2018 (2)

102-112

EN

This article portrays the process of transformation of money since its invention in 650 BC in Lidia up to modern times. Most of this time there dominated a principle that „bad money drives out good one”. It is believed that this principle was first noted by Aristophanes in his play „The Frogs”, which dates from around the end of 5th century BC. In the centuries that followed the law that the more valuable commodity money would disappear from circulation was stated by Nicole Oresme, Nicolaus Copernicus and Sir Thomas Gresham respectively. The law was named Gresham's law by Henry Macleod and Charles Gide used the same name to describe the displacement of metal coin money by paper money. Nowadays, however, a view is offered that in countries with high inflation the opposite phenomenon to Gresham's law occurs, i.e., „good” money drives out „bad” money from circulation. Examples of this tendency are dollarization, an introduction of the Euro and euroisation. All in all, money is a unique phenomenon. Nowadays, in part, it has a physical form, and in part it has lost its physical existence for the sake of an electronic record. Thus, it can be said that fine substance money is rid of by cheap substance money in order to eventually become an electronic record, a nebulous idea. Yet it is still prone to deterioration, and the form of deterioration has dematerialized. This deterioration is manifested through inflation, followed by depreciation and a loss of purchasing power. Furthermore, at the beginning of the 21st century three developments have been witnessed. Dolarisation, replacement of national currency in a number of countries by an „invented” monetary unit called the Euro, and euroisation. As a result of these events, the sovereignty of countries affected by these changes is limited to some extent.

PL

W artykule opisano zmiany, jakie przeszedł pieniądz, poczynając od wynalezienia go w roku 650 p.n.e. w Lidii do czasów współczesnych. Przez większość tego czasu występowało zjawisko wypierania pieniądza lepszego przez pieniądz gorszy. Przyjmuje się, że jako pierwszy opisał je w roku 450 p.n.e. w komedii Żaby Arystofanes. W kolejnych wiekach zwrócili uwagę na to zjawisko M. Oresme, M. Kopernik i T. Gresham. H.D. Macleod nazwał je prawem Greshama, a K. Gide nazwą tą objął również wypieranie pieniądza kruszcowego przez pieniądz papierowy. Współcześnie można się z kolei spotkać się z poglądem, że w krajach o wysokiej inflacji działa odwrotność prawa Greshama, czyli że pieniądz lepszy wypiera z obiegu pieniądz gorszy. Przykładem tego jest dolaryzacja, wprowadzenie euro i euroizacja. W sumie pieniądz jest wyjątkowym zjawiskiem. Współcześnie w części ma postać materialną, a w części utracił swój byt fizyczny, będąc zapisem elektronicznym. Można zatem powiedzieć, że pieniądz z droższego materiału jest wypierany przez pieniądz z materiału tańszego, aby w końcu stać się zapisem, jakimś ideałem. Nadal jest jednak narażony na psucie, a forma psucia uległa dematerializacji. Psuciem tym jest inflacja, a w ślad za tym deprecjacja i utrata siły nabywczej. Ponadto na początku wieku XXI wystąpiły trzy zdarzenia dolaryzacja, zastąpienie pieniądza krajowego w szeregu państw przez „wymyśloną” jednostkę pieniężna nazwaną euro oraz euroizacja. Rezultatem tych zdarzeń jest ograniczenie w pewnym stopniu suwerenności państw objętych tymi zmianami.

5

Pieniądz zastępczy Szczecina podczas Wielkiej Inflacji (1922–1923) w świetle dokumentów prezydium rejencji szczecińskiej przechowywanych w Archiwum Państwowym w Szczecinie

44%

Pawłowski M.

Materiały Zachodniopomorskie

|

2022

|

vol. 18

185-201

EN

The article presents the issue of money substitutes in Szczecin (Province of Pomerania) during the Hyperinflation in 1922–1923. It examines related legal problems and shows the position of the state authorities regarding the issue of money substitutes. In the paper, the archives of the presidium department of the Stettin Region stored in the State Archive were used.

Refine search results

2 Materiały Zachodniopomorskie

1 Roczniki Nauk Prawnych

1 Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko

1 Zeszyty Studenckie Wydziału Ekonomicznego „Nasze Studia”

2 Pawłowski M.

1 Rybarski A.

1 Szczesna M.

1 Łopuszyński K.

1 2022

1 2020

2 2018

1 2011

Czy rzeczywiście pieniądz jest najmniej istotny? Money matters or not?

Idea bankowości centralnej w ostatnich latach I Rzeczypospolitej

Pozyskiwanie złota od ludności cywilnej w okresie I wojny światowej w świetle dokumentów Naczelnego Prezydenta Prowincji Pomorskiej w Szczecinie

O pewnych właściwościach pieniądza

Pieniądz zastępczy Szczecina podczas Wielkiej Inflacji (1922–1923) w świetle dokumentów prezydium rejencji szczecińskiej przechowywanych w Archiwum Państwowym w Szczecinie