Search results

1

Analiza źródłoznawcza legendy o pierścieniu księżnej Kingi

100%

Gil M.

Folia Historica Cracoviensia

|

2019

|

vol. 25

|

issue 1

EN

The author has carried out a comparative analysis of sources pertaining tothe legend of Kinga’s ring. Kinga was the daughter of Hungarian King BelaIV, and she wed Boleslaus the Chaste (Bolesław Wstydliwy), Duke of Cracowand Sandomierz. According to a life of the duchess written by an anonymoushagiographer in 1317–1329, she journeyed to Hungary and asked her father tobestow a salt mine upon her. After her request was granted, Kinga cast a goldring into the mine, and some time later it was found in a block of salt that camefrom the first pit (fovea) to be mined in Bochnia (Poland). Certain scholarshave detected in this legend echoes of actual events, duly ascribing miningspecialists from Hungary a key role in the development of salt mining in Poland(Adam Naruszewicz, Karol Szajnocha, Hieronim Łabęcki, Franciszek Skibiński, and also several Hungarian historians). Even Józef Piotrowicz, who emphatically rejected such an interpretation of the legend, reflected that there was ‘a grain of truth in it’. The collation of passages that refer to the oldest hagiographic tradition about this Hungarian princess has enabled the author of this study to clarify the relations among the works containing these references (Traska’s Annals, The Chronicle of Dzierzwa, The Chronicle of Greater Poland, The Life and Miracles of Duchess Kinga). However, above all, this undertaking allowed the author to establish the milieu which contributed to the dissemination of the legend, namely the Franciscans of southern Poland, most probably the Poor Clares of Stary Sącz. Aided by these religious communities, the hagiographerexplained how deposits of rock salt appeared near Cracow, whereas the fact of the actual establishment of the Bochnia was only of secondary importance to him. Kinga symbolically married salt for the good of her adopted homeland, thanks to which salt deposits miraculously appeared near Cracow, having multiplied in a characteristic manner. It was only Late Medieval and Early Modern writers who started to interpret the legend in a different way, stressing that the wife of Boleslaus the Chaste contributed to the mining of the first pit at Bochnia. The account of the discovery of the ring should thus not be treated as a testimony to any kind of influence of Hungarian specialists on the development of Polish salt mining.

PL

Autor, wykorzystując metodę krytyki źródłoznawczej, analizuje legendę o pierścieniu Kingi, córki króla Węgier Beli IV, która została wydana za księcia krakowsko-sandomierskiego Bolesława Wstydliwego. Według żywotu księżnej, sporządzonego przez nieznanego z imienia hagiografa w latach 1317–1329, podczas wizyty u swoich rodziców na Węgrzech poprosiła ona ojca, by ten dał jej kopalnię soli. Gdy ojciec spełnił jej prośbę, Kinga wrzuciła do kopalni złoty pierścień, który po długim czasie miał zostać odnaleziony w bałwanie solnym wydobytym z pierwszej bocheńskiej góry. Poszczególni badacze doszukiwali się w owej legendzie śladu rzeczywistych wydarzeń, przypisując specjalistom górniczym z Węgier kluczową rolę w rozwoju polskiego górnictwa solnego (Adam Naruszewicz, Karol Szajnocha, Hieronim Łabęcki, Franciszek Skibiński, a także niektórzy węgierscy historycy). Nawet Józef Piotrowicz, który w zdecydowany sposób odrzucił zasadność takiej interpretacji, przypuścił, że tkwi w niej ziarno prawdy. Zestawienie zapisek odnoszących się do najstarszej tradycji hagiograficznej o tej węgierskiej księżniczce pozwoliło na doprecyzowanie relacji między zawierającymi je dziełami (Rocznik Traski, Kronika Dzierzwy, Kronika Wielkopolska, Żywot i cuda księżnej Kingi), ale przede wszystkim na ustalenie środowiska, które przyczyniło się do rozpowszechnienia omawianej legendy, a które stanowili małopolscy franciszkanie i najpewniej klaryski starosądeckie. Hagiograf objaśnił za jej pomocą, w jaki sposób złoże soli kamiennej pojawiło się pod Krakowem, natomiast fakt otworzenia bocheńskiej kopalni miał dla niego drugorzędne znaczenie. Kinga za pomocą pierścienia symbolicznie zaślubiła sól dla przybranej ojczyzny, dzięki czemu, w wyniku swoistego rozmnożenia, złoże w cudowny sposób pojawiło się pod Krakowem. Dopiero późnośredniowieczni i nowożytni pisarze zaczęli interpretować omawianą legendę w odmienny sposób, zwracając uwagę, że to żona Bolesława Wstydliwego przyczyniła się do wykopania pierwszego bocheńskiego szybu. Opis cudu o odnalezieniu pierścienia nie powinien być więc traktowany jako świadectwo jakiegokolwiek wpływu węgierskich specjalistów na rozwój polskiego górnictwa solnego.

2

Pierścień z osady kultury przeworskiej w Izdebnie Kościelnym, województwo mazowieckie, stanowisko 1

100%

Kołacz M.

Wiadomości Archeologiczne

|

2001

|

vol. LV

|

issue 55

87-93

EN

In 1976–78 a team of archaeologists from the Institute of Archaeology of Warsaw University investigated a Przeworsk culture settlement at Izdebno Kościelne. The presence of two settlement horizons was established: one from the Younger Pre-Roman Period, the other, from the Late Roman Period. A small quantity of Early Iron Age material was also recovered. A fragment of a black notched ring was discovered on the surface of the trench within the culture layer. It represents roughly 2/3 of the original hoop and has an internal diameter of some 16 mm. The ring features a flat 12 by 7 mm plate in the form of a rectangle with rounded shorter sides. Tapering “arms” of the ring form on the upper surface a series of slightly irregular, gently profiled segments, of which ten have survived on the longer and two on the shorter arm of the ring. The glossy surface of the ring is deep black in colour1 (Fig. 1). Specialist analyses – not fully conclusive – show that the ring was made of glass; its chemical composition was probably as follows: Na2O – 9,4%; Al2O3 – 2,1%; SiO2 – 47,7%; NaCl – 2,4%; CaO – 7,1%; FeO – 32,6%. The specimen in question has analogies among glass jewellery of the Roman Empire. In the first centuries of our era glass was used as a substitute for precious gemstones being an attractive and relatively inexpensive raw material for jewellery making. Unlike glass beads a large number of which found its way to the Barbaricum glass rings are much more rare in Przeworsk territory: previously, only two fragmentary specimens have been recovered, both from the settlement at Jakuszowice, gm. Kazimierza Wielka, in Little Poland (Małopolska). The ornament of smoothly shaped notches seen on the ring from Izdebno finds analogies among black glass bracelets from Palestine. The latter are dated to AD 2nd –4th c. This suggests that the ornament in question originated in the environment of Middle Eastern workshops and represents an import on Przeworsk Culture territory brought there from the Roman Empire.

3

The world of things in Pierścień Wielkiej-Damy

80%

Brzozowski J.

Studia Norwidiana

|

2017

|

vol. 35 English Version

103-112

PL

Zasadniczym przedmiotem artykułu jest analiza stosunku tytułowej bohaterki Pierścienia Wielkiej-Damy do przedmiotów, do (potocznie rozumianych) rzeczy. Analiza ta pozwala sformułować hipotezę, iż intencją Norwida było przedstawienie protagonistki jako „kobiety istotnej i zupełnej”, jako postaci w pełnym i w głębokim tego znaczeniu pozytywnej (w norwidologii na ogół przyjęło się widzieć Hrabinę Harrys inaczej).

EN

The article focuses on the analysis of the relationship of the title character of Pierścień Wielkiej-Damy [The Ring of a Great Lady] to objects or (commonly understood) things. This analysis allows to formulate the hypothesis that Norwid’s intention was to present the protagonist as a “substantial and complete woman”, as an entirely positive character (in Norwid Studies, the general view on Countess Harrys is rather different).

4

Świat rzeczy w Pierścieniu Wielkiej-Damy

80%

Brzozowski J.

Studia Norwidiana

|

2017

|

vol. 35

95-103

PL

Zasadniczym przedmiotem artykułu jest analiza stosunku tytułowej bohaterki Pierścienia Wielkiej-Damy do przedmiotów, do (potocznie rozumianych) rzeczy. Analiza ta pozwala sformułować hipotezę, iż intencją Norwida było przedstawienie protagonistki jako „kobiety istotnej i zupełnej”, jako postaci w pełnym i w głębokim tego znaczeniu pozytywnej (w norwidologii na ogół przyjęło się widzieć Hrabinę Harrys inaczej).

EN

The article focuses on the analysis of the relationship of the title character of Pierścień Wielkiej-Damy [The Ring of a Great Lady] to objects or (commonly understood) things. This analysis allows to formulate the hypothesis that Norwid’s intention was to present the protagonist as a “substantial and complete woman”, as an entirely positive character (in Norwid Studies, the general view on Countess Harrys is rather different).

Refine search results

2 Studia Norwidiana

1 Folia Historica Cracoviensia

1 Wiadomości Archeologiczne

1 2020

1 2019

1 2017

1 2001

2 Brzozowski J.

1 Gil M.

1 Kołacz M.

Analiza źródłoznawcza legendy o pierścieniu księżnej Kingi

Pierścień z osady kultury przeworskiej w Izdebnie Kościelnym, województwo mazowieckie, stanowisko 1

The world of things in Pierścień Wielkiej-Damy

Świat rzeczy w Pierścieniu Wielkiej-Damy