Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  pożądliwość
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Złe czyny mieszkańców Sodomy (Rdz 19,1-11) w interpretacji św. Augustyna

100%
Jaśkiewicz S.
Verbum Vitae
|
2021
|
vol. 39
|
issue 1
353-368
EN
The aim of the article is to present the behavior of the inhabitants of Sodom towards two travelers (angels) taken in overnight by Lot (Gen 19: 1-11), according to the teaching of St. Augustine. In the Bishop of Hippo we find a number of Latin terms describing this behavior: flagitia, facta mala, iniquitates et perversitates, scelera or peccatum. It is equally interesting to see the influence that Julian of the Eclanum had on Augustine's interpretation of the deeds of the Sodomites. It was mainly due to Julian that Augustine's assessment of the transgression of the men of Sodom perceptively shifted, from the sphere of general offenses against nature (contra naturam), to the sphere of sexual behavior, to become permanently and specifically associated with sexual intercourse with men.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie zachowania mieszkańców Sodomy wobec dwu podróżnych (aniołów) przyjętych na nocleg przez Lota (Rdz 19,1-11) w nauczaniu św. Augustyna. U biskupa Hippony odnajdujemy szereg terminów określających to zachowanie: flagitia, facta mala, iniquitates et perversitates, scelera czy peccatum. Równie interesujące jest dostrzeżenie wpływu jaki na interpretację czynów mężczyzn z Sodomy przez Augustyna odegrał swoimi poglądami Julian z Eklanum. To głównie za jego sprawą ocena występku mieszkańców Sodomy przesunięta została przez biskupa Hippony ze sfery ogólnych wykroczeń przeciw naturze (contra naturam) do sfery zachowań seksualnych i na trwałe powiązana z obcowaniem płciowym (stuprum) mężczyzn.  
2
Publication available in full text mode
Content available

Zagadnienie nagości w teologii ciała Jana Pawła II

72%
Jucewicz A.
Nurt SVD
|
2020
|
issue 2
261-274
PL
Teologia ciała Jana Pawła II zawiera głęboką refleksję antropologiczną i stanowi wnikliwą analizę prawdy o ludzkiej seksualności. Kluczem hermeneutycznym tej teologii jest antropologia adekwatna. W artykule omówione zostało zagadnienie nagości zawarte w teologii ciała. Doświadczenie ciała i jego nagości odsłania się tu w perspektywie postrzegania stworzenia jako pierwotnego daru Stwórcy. Pierwotne doświadczenie nagości oznaczało pełną harmonię osób. Po grzechu pierworodnym zaistniało doświadczenie wstydu, będące skutkiem uświadomionej nagości. Nagość doświadczona przed Bogiem to egzystencjalny dramat człowieka; drogą do przezwyciężenia wstydu nagości jest doświadczenie miłości Boga. Ona prowadzi do odtwarzania pierwotnej niewinności, którą należy rozumieć jako „czystość serca”. Realizuje się ona jako dar uczestnictwa w naturze Chrystusa Zmartwychwstałego i tworzy „etos odkupienia ciała”.
EN
John Paul II’s theology of the body contains a deep anthropological reflection and is a thorough analysis of the truth concerning human sexuality. The hermeneutic key of this theology is adequate anthropology. The article discusses the issue of nakedness included in the theology of the body. The experience of the body and its nakedness is revealed in the perspective of perceiving creation as the original gift of the Creator. The primary experience of nakedness meant full harmony of persons. After original sin, there was an experience of shame being a consequence of conscious nakedness. Nakedness experienced before God is an existential drama of man; the way to overcome the shame of nakedness is to experience God’s love. It leads to the reconstruction of the original innocence, which should be understood as “purity of heart”. It is realized as a gift of participation in the nature of the Risen Christ and creates a “flesh redemption ethos”.
3
Publication available in full text mode
Content available

Model duszy wieloczęściowej jako starożytny horyzont pytania o ludzką wolę w świetle Etyki nikomachejskiej 1111b i Politei 437B – 440D

71%
Pasterczyk P.
|
2021
|
vol. 69
|
issue 2
131-158
EN
An analysis of the concept of resolution (προαίρεσις) and rational desire (βούλησις) in the third book of the Nicomachean Ethics 1111B leads Aristotle to discuss the problem of weakness of will (ἀκρασία) in the context of the relationship between reason, lust and anger. The philosophical source of the possibility of such a discussion is most likely the text of the fourth book of Politea, in which Plato founded the theory of the multipartite soul, thus making it possible to answer the question about the sources of motivation for human action that are different from reason. Thus, Plato resolves the aporia of Socratic intellectualism, in the light of which the reason responsible for human motivations is in contradiction to the phenomena of action devoid of the features of rationality and self-control. The juxtaposition of the text of Nicomachean Ethics 111B and Politea 437B–440D opens the horizon of the question about the possibility of the Platonic genesis of human volitional acts and, in the longer term, also the concept of human will. The fruit of this juxtaposition is an attempt to interpret the Platonic theory of the soul in the light of the Aristotelian concept of ὄρεξις, by means of which the Stagirite distinguishes three elements of the soul analogous to Platonic reason, lust and anger (λογισμός - ἐπιθυμία - βμολς), such as rational desire, θυμοειδές - ἐπιθυμητικόν). The perception of the possibility of the Platonic genesis of volitional acts defined later by Augustine in the context of the concept of the will (voluntas) is based on the finding of a relationship between rational desire interpreted by Aristotle as a volitional act (βούλησις) and Plato’s interpretation of reason not only as an intellect, but also as a dynamics that appears on the one hand in the form of erotic power (Symposium, Phaedrus) and on the other hand in the form of rational desire (Hippias Minor, Gorgias).
PL
Analiza pojęcia postanowienia (προαίρεσις) i rozumnego pożądania (βούλησις) w trzeciej księdze Etyki Nikomachejskiej 1111B prowadzi Arystotelesa do dyskusji problemu słabości woli (ἀκρασία) w kontekście stosunku między rozumem, pożądliwością i gniewem. Filozoficznym źródłem możliwości takiej dyskusji jest najprawdopodobniej tekst czwartej księgi Politei, w którym Platon dokonuje fundacji teorii wieloczęściowej duszy, umożliwiając tym samym odpowiedź na pytanie o różne od rozumu źródła motywacji ludzkiego działania. Tym samym Platon rozwiązuje aporię sokratejskiego intelektualizmu, w świetle której odpowiedzialny za ludzkie motywacje rozum znajduje się w sprzeczności do fenomenów działania pozbawionych cech rozumności i opanowania. Zestawienie tekstu Etyki 111B oraz Politei 437B – 440D otwiera horyzont pytania o możliwość platońskiej genezy ludzkich aktów wolitywnych, a w dalszej perspektywie także pojęcia ludzkiej woli. Owocem tego zestawienia jest bowiem próba interpretacji platońskiej teorii duszy w świetle arystotelesowskiego pojęcia ὄρεξις, za którego pomocą Stagiryta wyodrębnia trzy analogiczne do platońskiego rozumu, pożądliwości i gniewu (λογισμός – ἐπιθυμία – θυμός) elementy duszy, takie jak rozumne pożądanie, pożądliwość i gniew (βούλησις – θυμοειδές – ἐπιθυμητικόν). Dostrzeżenie możliwości platońskiej genezy aktów wolitywnych zdefiniowanych później przez Augustyna w kontekście pojęcia woli (voluntas) opiera się na stwierdzeniu związku między rozumnym pożądaniem interpretowanym przez Arystotelesa jak akt wolitywny (βούλησις) a interpretacją rozumu przez Platona nie tylko jako intelektu, ale także jako dynamiki jawiącej się z jednej strony w postaci siły erotycznej (Sympozjon, Fajdros), z drugiej strony zaś w postaci rozumnego pożądania (Hippiasz Mniejszy, Gorgiasz).
4

Samotność i brak jedności – skutki grzechu pierworodnego

58%
Wiercińska M.
Roczniki Teologii Ekumenicznej (Annals of Ecumenical Theology)
|
2013
|
vol. 5(60)
105-120
EN
The article discusses a few essential matters connected with the original sin: from Adam and Eva to the present day. The first part of the article refers to the sin of First Parents described in The Book of Genesis. It is a reminder of concrete and also universal history of the fall of a human, a trial for finding a reason of this event, as well. The second part debates the parallel of Adam-Christ from The St. Paul’s Letter to Roman – it is about the connection of people in the Adam’s sin and in the Redemption of Christ. The third part analyses a well-known medieval Augustine’s debate with Pelagius because a reason of this dispute was the original sin and to be more precise: a degree of its influence on human nature and on a free will. The fourth part of the article reminds that the original sin was a significant theme for The Reformation and for The Council of Trent. The issue of this argue was a relation between the original sin and concupiscence: for the Protestantism that was a relation of identity, for the Catholicism relation of causality; the issue has remained debatable to the present day. And finally, the fifth part of the article discusses in detail the problem of concupiscence as the heaviest ethically result of the original sin. There were made two valid distinctions in the article. The first one is a methodological distinction, which was made already in the beginning of the article: distinction between the ethical guilt and the ontological result. This differentiation explains in a maximally straight form a mechanism of an influence of the original sin on the entire human race, even on modern people. The second one was made in the two last parts of the article: distinction between the original sin (every sin) and the concupiscence. This differentiation shows that a fight with concupiscence is possible and even necessary to authentic development of a human and rebuilding of interpersonal relations (in the ecumenical aspect: between the Christians), and offers a hope on “the return to the Paradise” (in the ecumenical aspect: recovery of unity of Church in a visible dimension).
PL
Artykuł omawia kilka istotnych kwestii związanych z grzechem pierworodnym: od Adama i Ewy do współczesności. Część pierwsza artykułu dotyczy grzechu Pierwszych Rodziców opisanego w Księdze Rodzaju. Jest przypomnieniem konkretnej i jednocześnie uniwersalnej historii upadku człowieka i próbą znalezienia przyczyny tego wydarzenia. Część druga omawia paralelę Adam–Chrystus z Listu do Rzymian św. Pawła – mowa jest o powiązaniu ludzi w grzechu Adama oraz w Odkupieniu Chrystusa. Trzecia część analizuje słynny średniowieczny spór Pelagiusza z Augustynem, ponieważ przyczyną tego sporu był grzech pierworodny, a dokładniej: stopień jego oddziaływania na ludzką naturę i wolną wolę. Część czwarta artykułu to z kolei przypomnienie, że grzech pierworodny był ważnym tematem dla Reformacji i dla Soboru Trydenckiego. Kwestią sporną była relacja między grzechem pierworodnym a pożądliwością: dla protestantyzmu była to relacja tożsamości, a dla katolicyzmu relacja przyczynowości; kwestia pozostaje nierozstrzygnięta do dnia dzisiejszego. I wreszcie piąta część artykułu omawia bardziej szczegółowo zagadnienie pożądliwości jako etycznie najbardziej uciążliwego skutku grzechu pierworodnego. W artykule dokonano dwóch ważnych rozróżnień. Pierwszym jest rozróżnienie metodologiczne, które zostało dokonane już na samym początku artykułu: rozróżnienie między etyczną winą a ontycznym skutkiem. Rozróżnienie to maksymalnie prosto wyjaśnia mechanizm oddziaływania grzechu pierworodnego na całą ludzkość, nawet na ludzi współczesnych. Drugie rozróżnienie zostało dokonane w dwóch ostatnich częściach artykułu: rozróżnienie między grzechem pierworodnym (każdym grzechem) a pożądliwością. Rozróżnienie to pokazuje, że walka z pożądliwością jest możliwa, a nawet konieczna do prawdziwego rozwoju człowieka i odbudowywania międzyludzkich relacji (w aspekcie ekumenicznym: między chrześcijanami), i daje nadzieję na „powrót do Raju” (w aspekcie ekumenicznym: odzyskanie jedności Kościoła w wymiarze widzialnym).
5
Publication available in full text mode
Content available

Przekroczyć próg jednoczesnej sprawiedliwości i grzeszności wierzącego

58%
Medwid W.
Polonia Sacra
|
2015
|
vol. 19
|
issue 4
EN
The article concerns the attempt to present the issue of simultaneous righteousness and sinfulness of the believer (simul iustus et peccator) in that light, in order to effectively seek to break the deadlock in the ecumenical issue and see in the long term the apparent unity of the two Christian communities, while not ignoring both traditions. It is an attempt to answer the question how the Catholics and Lutherans should approach the heart of the matter, and how to teach in this regard, to compensate for the ongoing disparity and division of Churches. For this reason, the source of complication lies in different understanding of the concept of sin by the two churches, the analysis proceeds in terms of desires and using the method of theological statement. The problem is shown in the context of the historical and theological ranging from St. Augustine, a precursor to the study, through Martin Luther, the main defender and propagator of this idea, also the documents of the Council of Trent, until the Catholic–Lutheran dialogue in the second half of the twentieth century. Interesting comments on this topic can be found in Karl Rahner, in the documents of the Second Vatican Council, especially in Joint Declaration on the Doctrine of Justification signed by Catholics and Lutherans, especially in terms of justified sinfulness.
PL
Artykuł dotyczy próby przedstawienia problemu jednoczesnej sprawiedliwości i grzeszności człowieka wierzącego (simul iustus et peccator) w takim świetle, aby skutecznie dążyć do przełamania ekumenicznego impasu w tej materii i widzieć w perspektywie czasu zarysowującą się jedność obu wspólnot chrześcijańskich, nie pomijając obu tradycji. Jest to próba odpowiedzi, w jaki sposób katolicy i luteranie powinni podejść do istoty zagadnienia oraz do nauczania w tym względzie. Ponieważ źródłem komplikacji jest różne rozumienie pojęcia grzechu, analiza przebiega pod kątem pożądliwości oraz przy zastosowaniu metody opinii teologicznej. Problem jest przedstawiony w kontekście historycznym i teologicznym, począwszy od św. Augustyna, przez Marcina Lutra, głównego obrońcę i propagatora tej idei, a także w dokumentach Soboru Trydenckiego, aż do katolicko–luterańskiego dialogu w drugiej połowie XX wieku. Ciekawe komentarze na ten temat można znaleźć u Karla Rahnera, w dokumentach Soboru Watykańskiego II, a zwłaszcza we Wspólnej deklaracji w sprawie nauki o usprawiedliwieniu podpisanej przez katolików i ewangelików, szczególnie pod względem usprawiedliwienia grzesznika.
6
Publication available in full text mode
Content available

Przekroczyć próg jednoczesnej sprawiedliwości i grzeszności wierzącego

58%
Medwid W.
Polonia Sacra
|
2015
|
vol. 19
|
issue 4(41)
107-131
PL
Artykuł dotyczy próby przedstawienia problemu jednoczesnej sprawiedliwości i grzeszności człowieka wierzącego (simul iustus et peccator) w takim świetle, aby skutecznie dążyć do przełamania ekumenicznego impasu w tej materii i widzieć w perspektywie czasu zarysowującą się jedność obu wspólnot chrześcijańskich, nie pomijając obu tradycji. Jest to próba odpowiedzi, w jaki sposób katolicy i luteranie powinni podejść do istoty zagadnienia oraz do nauczania w tym względzie. Ponieważ źródłem komplikacji jest różne rozumienie pojęcia grzechu, analiza przebiega pod kątem pożądliwości oraz przy zastosowaniu metody opinii teologicznej. Problem jest przedstawiony w kontekście historycznym i teologicznym, począwszy od św. Augustyna, przez Marcina Lutra, głównego obrońcę i propagatora tej idei, a także w dokumentach Soboru Trydenckiego, aż do katolicko–luterańskiego dialogu w drugiej połowie XX wieku. Ciekawe komentarze na ten temat można znaleźć u Karla Rahnera, w dokumentach Soboru Watykańskiego II, a zwłaszcza we Wspólnej deklaracji w sprawie nauki o usprawiedliwieniu podpisanej przez katolików i ewangelików, szczególnie pod względem usprawiedliwienia grzesznika.
EN
The article concerns the attempt to present the issue of simultaneous righteousness and sinfulness of the believer (simul iustus et peccator) in that light, in order to effectively seek to break the deadlock in the ecumenical issue and see in the long term the apparent unity of the two Christian communities, while not ignoring both traditions. It is an attempt to answer the question how the Catholics and Lutherans should approach the heart of the matter, and how to teach in this regard, to compensate for the ongoing disparity and division of Churches. For this reason, the source of complication lies in different understanding of the concept of sin by the two churches, the analysis proceeds in terms of desires and using the method of theological statement. The problem is shown in the context of the historical and theological ranging from St. Augustine, a precursor to the study, through Martin Luther, the main defender and propagator of this idea, also the documents of the Council of Trent, until the Catholic–Lutheran dialogue in the second half of the twentieth century. Interesting comments on this topic can be found in Karl Rahner, in the documents of the Second Vatican Council, especially in Joint Declaration on the Doctrine of Justification signed by Catholics and Lutherans, especially in terms of justified sinfulness.
7
Publication available in full text mode
Content available

Gniew czlowieka i wezwanie do życia bez gniewu według świętego Franciszka Salezego

58%
Zarzycki S.
Verbum Vitae
|
2018
|
vol. 34
337-368
EN
The article approaches the issue of the anger of man from a three-pronged perspective: psychological, moral and spiritual. First, it deals with the emotion of anger within the sphere of feelings and explains its place, taking into consideration the divisions of feelings as defined by St. Augustine and St. Thomas. Within the moral aspect, it discusses the experience of anger within oneself in the context of stoic science, and then anger in subordination to the spiritual powers of man, taking into consideration the contamination of human nature by sin. The article goes on to discuss the moral issue of the validity of using anger, showing both its harmfulness and utility. The final section discusses the moral and spiritual science of living without anger, presents their arguments, then briefly shows a way to master anger through a spirituality focused upon love for God and one's neighbor. A particular key is the  perfecting of one's relations with others by the practice of “small virtues”, which serve to restrain anger.
PL
Artykuł podejmuje zagadnienie gniewu człowieka z trojakiego punktu widzenia: psychologicznego, moralnego i duchowego. Najpierw omawia uczucie gniewu sferze uczuciowej i objaśnia jego miejsce w jej strukturze, uwzględniając podziały uczuć św. Augustyna i św. Tomasza. W ramach moralnego aspektu rozpatruje uczcie gniewu w sobie samym w powiązaniu z nauką stoicką, a następnie to samo uczucie ze względu na jego uległość władzom duchowym człowieka, uwzględniając jego naturę skażoną grzechem. Rozpatruje także moralną kwestię zasadności posługiwania się gniewem, wskazując na jej szkodliwość i użyteczność. W ostatniej części artykuł objaśnia naukę moralną i duchową wykluczającą gniew, podaje jej racje i pokrótce ukazuje sposób opanowania gniewu poprzez duchowość ześrodkowaną na miłości Boga i bliźniego oraz przez „małe cnoty” doskonalące relację z bliźnimi i służące opanowaniu gniewu.
8
Publication available in full text mode
Content available

Kształtowanie samoświadomości moralnej małżonka w nauczaniu św. Augustyna z Hippony

44%
Swoboda A.
Poznańskie Studia Teologiczne
|
2013
|
issue 27
167-191
EN
The article is divided into two paragraphs. The first paragraph presents St. Augustine’s opinion on the husband as a person. His remarks on the appearance as well as the personal values of a man and husband are discussed.The second paragraph deals with the issue of personality formation, including such points as the care to form moral goodness, especially the virtues of chastity and continence. This paragraph also considers St. Augustine’s view on concupiscence. The bishop of Hippo not only assesses concupiscence but also gives encouragement to overcome it and at the same time suggests methods that enable its control.Keywords
9
Publication available in full text mode
Content available

Man’s animality in the light of st. Augustine’s philosophical works

44%
Terka M.
Vox Patrum
|
2017
|
vol. 67
631-652
PL
Człowiek jako istota cielesna jest częścią świata materialnego, żyje i podle­ga procesom podobnym do tych, które panują w świecie zwierząt, a przewyższa go tylko dzięki posiadaniu duszy rozumnej. Chociaż więc ciało umożliwia za­istnienie i funkcjonowanie zwierzęcości w człowieku, to jednak jej istota, czyli podobieństwo człowieka do zwierząt, jest określone przede wszystkim przez re­lację duszy do ciała. Ponieważ zwierzęta nie posiadają rozumu, to zwierzęcość rozumianą na poziomie ontologicznym, jaką dzieli człowiek ze zwierzętami, św. Augustyn opisuje jako przeżywanie i doświadczanie doznań cielesnych przez byt o charakterze zmysłowym, który jako zwrócony w stronę rzeczy materialnych i żyjący w świecie doznań cielesnych, znajduje w nich właściwe sobie miejsce. Jest więc ona bezrozumnym rozkoszowaniem się sprawami cielesnymi. Zwierzęcość człowieka jest również rozważana jako możliwość bycia, co oznacza, że jest ona przedmiotem wyboru woli i przyjmuje postać procesu upodobnienia się do zwierząt rozumianego w sensie moralnym. Polega ona na tym, że człowiek, który został stworzony na obraz i podobieństwo Boga, będąc ze swej natury zwrócony ku Niemu, poprzez grzech pychy odwraca się od Niego i od kontemplacji prawd wiecznych zwracając się poprzez pożądliwość w stro­nę świata cielesnego. Ciesząc się dobrami doczesnymi oraz kierując ku nim swe pragnienia, człowiek przyzwyczaja się do przebywania pośród rzeczy cielesnych, zapomina o Bogu oraz o własnej rozumnej naturze, a dąży do zmysłowej przy­jemności. Konsekwencją odwrócenia się od Stwórcy i pożądliwego skierowania się ku rzeczom doczesnym jest więc zaślepienie prowadzące do niewoli cielesno­ści i bałwochwalstwa.
EN
As a corporeal being, man is part of the material world, he lives and is subject to processes similar to those which prevail in the world of animals and exceeds them only owing to the fact that he possesses a rational soul. Thus, although a body makes animality possible for a man to exist and function, its nature, meaning man’s similarity to animals, is defined mainly by the relationship between the soul and body. Since animals do not have minds, animality understood on the ontological level is something man and animals share in common. St. Augustine describes this as experiencing bodily sensations by the sensual being, which, because of their turning towards material things, lives in the world of bodily sensations and finds their place in it. Therefore, this is irrational delectation in bodily matters. This animality in humans is also considered as a possible lifestyle, which means it is an object of the will’s choice and assumes the form of the process of becoming similar to animals in the moral sense. It consists in the fact that man, who is created in the image and likeness of God, being turned to Him by nature, yet due to the sin of pride turns away from Him and from contemplation of eternal truths, and because of covetousness goes towards the carnal world. Being pleased with worldly possessions and directing his desires towards them, man becomes accustomed to existing among corporeal matters, forgetting about God and his own nature, and aspires to sensual pleasures. Therefore, the consequence of turn­ing away from the Creator and lustfully turning to worldly possessions is blind­ness that leads him or her into slavery of corporeality and idolatry.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.