Search results

1

Teologiczne podstawy kultu relikwii

100%

Dziewulski G.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2008

|

vol. 17

167-183

EN

In the first part of foregoing article there are presented origins of the relics cult and its evolution in history of Church. The second part of publication gets together causes and reasons that justify this type of cult and places it in the context of broader Christian cult. The cult of saints and of their relics as a consequence plays the secondary role in reference to the devotion to God Himself as well as to the Christ’s Revelation and his paschal mystery. Its legal validity is confirmed by the statements of Church’s authority as well as theological rationales and ascetic activities. But it requires the permanent pastoral supervision to be saved against aberrations which appeared in the history of Church.

2

Społeczne formy pobożności ludowej na Kaszubach

100%

Stanicki P.

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2009

|

vol. 18

255-272

EN

This article aims at penetrating analysis of the folk piety of Kashubian population, on the ground of social practices. In this sphere we observe a very rich and specific religiousness of Kashubians. This research specifies group forms of folk piety in a wider range. A celebration of liturgical year in Kashubia, related rituals and habits. It presents pilgrimage movement on the land of Kashubia. Moreover, it describes Wejherowska Calvary, the second biggest in Poland, and other sanctuaries important to this region.

3

AKTUALNOŚĆ POBOŻNOŚCI LUDOWEJ W ŚRODOWISKU ZRÓŻNICOWANYM KONFESYJNIE

88%

Rabiej S.

Studia Oecumenica

|

2013

|

vol. 13

101-112

FR

L’objective du texte est d’évaluer l’importance œcuménique de la religiosité populaire. Fondamentalement théologie catholique doit tenir compte des documents fondamentaux développés dans l’époque post-conciliaire: Directoire sur la piété populaire et la liturgie: Principes et orientations; Directoire œcuménique. Ceux-ci incluent: prendre soin de la nature trinitaire des textes applicables, les prières et les formes liturgiques formés; indiquer sur l’unité du mystère pascal du Christ; soucieux de diriger les gens vers la pleine participation à la vie sacramentelle de l’Eglise, spécialement l’Eucharistie-comme un centre de piété chrétienne; relation appropriée à l’Eglise dévolue vision des Eglises; une bonne compréhension de la relation entre professionnel et charisme; la nécessité d’inculturation de la foi. La piété populaire est une manière légitime de vivre la foi, une façon de se sentir partie prenante de l’Église et une forme d’être missionnaires où se recueillent les plus intimes vibrations de communauté profonde. Cela fait partie d’une originalité historique culturelle des pauvres de ce continent et c’est le fruit d’une synthèse entre les cultures et la foi chrétienne. Dans le climat de sécularisation où vivent nos peuples, la piété populaire continue à être une puissante confession du Dieu vivant qui agit dans l’histoire et un canal de transmission de la foi. Le fait de marcher ensemble vers les sanctuaires et de participer à d’autres manifestations de piété populaire, en invitant d’autres personnes, est en soi-même un geste évangélisateur par lequel le peuple chrétien s’évangélise lui-même et accomplit la vocation missionnaire de l’Église.

4

Wniebowstąpienie Pańskie w praktyce liturgicznej Kościoła

75%

Jaworski K.

Studia Paradyskie

|

2013

|

issue 23

89-103

PL

Artykuł przedstawia genezę uroczystości Wniebowstąpienia Pańskiego oraz prezentuje, w jaki sposób uroczystość ta kształtowała się na przestrzeni lat. Punktem wyjścia rozważań jest analiza lingwistyczna różnych nazw Wniebowstąpienia. Następnie omówione są najstarsze świadectwa obchodów tej uroczystości. Przedstawiono różne formy liturgicznej celebracji Wniebowstąpienia oraz zwyczaje pozaliturgiczne, które wywarły wpływ na kształt pobożności ludowej.

EN

The paper focuses on presenting the liturgical origins of the Solemnity of the Ascension. Different names of the feast are pointed out and the testimonies of the oldest celebrations are recalled. The paper discusses also various forms of celebration and folk customs associated with Solemnity of the Ascension over years.

5

Pobożność ludowa jako miejsce urzeczywistniania się sensus fidei na przykładzie dogmatu o Wniebowzięciu Maryi dziewicy

75%

Beyga P.

Teologia w Polsce

|

2016

|

vol. 10

|

issue 2

165-175

PL

Wniebowzięcie Maryi zostało zdogmatyzowane stosunkowo niedawno. Jednakże tym, co pozwalało modlącemu się Kościołowi wytrwale wierzyć w takie zakończenie Jej ziemskiej wędrówki, był zmysł wiary – sensus fi dei. To dzięki temu zmysłowi wniebowzięta Maryja była czczona w liturgii oraz paraliturgicznych ceremoniach, które ukształtowały się na długo przed ogłoszeniem ostatniego maryjnego dogmatu.

EN

The “Sensus fi dei in the life of Church” document accents, that the sensus fi dei concept does not appear in theology before the II Vatican Council. Yet practice has outstripped the process of clear defi ning sense of faith. The author shows piety as a place where sensus fi dei is realized, in the context of Virgin Mary’s assumption dogma being announced. To illustrate the sense of faith, devotional practices developed in Kalwaria Zebrzydowska, Wambierzyce and Saint Ann’s Mountain were used. It has also been highlighted that sensus fi dei realized in Marian devotion has been the main reason for Virgin Mary’s assumption becoming a dogma for cause of Piuse XII.

6

Kaszubski homo religiosus - wiara religijna a wspólnota etniczna. Przykład pobożności ludowej w gminie Parchowo (powiat bytowski)

75%

Organek L.

Uniwersyteckie Czasopismo Socjologiczne

|

2016

|

issue 17

67-84

PL

Artykuł porusza kwestie relacji między religijnością a wspólnotą etniczną z perspektywy lokalnej. Jego celem jest próba odpowiedzi na pytanie, jak elementy tradycyjnego typu pobożności wpływają na charakter i ogólne przemiany religijności w życiu społeczności, która charakteryzuje się silnym poczuciem przynależności etnicznej. Podstawę analizy stanowią jakościowe badania terenowe w kaszubskiej społeczności zamieszkującej gminę Parchowo (powiat bytowski). Bliskie sąsiedztwo ewangelików i konieczność redefiniowania tożsamości narodowej spajanej z deklaracją wyznaniową wpłynęły na obraz religijności kaszubskiej i traktowanie jej jako ostoi lokalnych wartości. Wytworzona w procesie inkulturacji religijność zawierała przejawy religijności ludowej połączone z elementami etnicyzującymi obrzędy religijne. Święta i zwyczaje stanowiły istotny element w procesie więziotwórczym i podtrzymującym odrębność etniczną. W dotychczasowych badaniach kaszuboznawczych stawia się tezy o kryzysie pobożności ludowej na terenie Kaszub. Choć rzeczywiście są zauważalne pokoleniowe przesunięcie akcentów w praktykach oraz selektywność i nowe oczekiwania wobec sfery sacrum, to trudno jednoznacznie utożsamić charakter tych zmian z ogólnokrajowymi. W artykule spróbuję zrekonstruować proces przemian i zweryfikować tezy, zgodne z którymi wartości chrześcijańskie są tak trwale zakorzenione w Kaszubach, że ulegają znacznie wolniejszym przemianom niż w innych rejonach kraju. Uzasadnieniem takich prognoz miała być integracyjno-tożsamościowa funkcja niektórych praktyk religijnych, wciąż żywa na Kaszubach.

7

Geneza i obchody uroczystości Objawienia Pańskiego. Zarys problematyki

75%

Kowalczyk M.

Studia Elbląskie

|

2019

|

vol. 20

325-337

EN

The Epiphany in the Roman Catholic Church is celebrated on 6 January, and in the liturgy refers to the Gospel of St. Matthew (Mt 2,1 – 12) where the adoration of the Magi is described and presents a symbolical bow of persons from all nations before the Incarnated God. In the Evangelical Church of the Augsburg Confession the Three Kings’ Day is celebrated on 6 January under the name of Epiphany. The same term – Epiphany – is used in the Orthodox Church but the celebration falls on 6 to 19 January, depending on the Julian calendar. The celebration of the Three Kings’ Day in Poland is accompanied by many traditions and customs which define the piety of people in these lands – blessing the chalk used to write the Magi’s initials on the entrance doors (K+M+B) or the Hole Family’s (J+M+J) and current year; carol singers visiting people; performances and role playing (the so-called dialogues); occasional bread and cake baking; colorful processions along city streets. These customsdemonstrate how the sacred and the profane intersperse on this day. We can say that piety adapted one of the biblical events for its purposes through cheerful celebrations and fun.

PL

Objawienie Pańskie w Kościele rzymsko-katolickim obchodzone jest 6 stycznia i w liturgii nawiązuje do Ewangelii św. Mateusza (Mt 2,1 – 12), gdzie opisano pokłon Trzech Magów, przedstawiający w sposób symboliczny pokłon ludzi z wszystkich narodów przed Bogiem Wcielonym. W Kościele ewangelicko-augsburskim Objawienie Pańskie obchodzone jest 6 stycznia pod nazwą Epifanii. Pod tą samą nazwą – Epifanii – Objawienie Pańskie obchodzone jest w tradycji prawosławnej w dniach między 6 a 19 stycznia, co wynika z porządku kalendarza juliańskiego. Obchodom święta Trzech Króli w Polsce towarzyszy wiele tradycji i zwyczajów, które charakteryzują pobożność ludową tych ziem – święcenia kredy, którą na drzwiach wejściowych w domach wypisywane są inicjały Mędrców (K+M+B) lub Świętej Rodziny (J+M+J) oraz data bieżącego roku; chodzenie po domach kolędników z gwiazdą; krakowskie „wesele” i tzw. dialogi; okolicznościowe wypieki ciasta i chleba; barwne orszaki przechodzące ulicami miast. Zwyczaje te pokazują proces mieszania się tego dnia sacrum i profanum. Można powiedzieć, że pobożność ludowa przez radosne celebracje i zabawy zaadaptowała na swoje potrzeby jedno z wydarzeń biblijnych.

8

Środa Popielcowa w liturgii Kościoła i obrzędowości ludowej. Tradycja a współczesność

71%

Kupisiński Z.

Roczniki Teologiczne

|

2020

|

vol. 67

|

issue 9

127-140

EN

The aim of the article is to present Ash Wednesday in the liturgy of the Church and to analyze the way of how this day is experienced in the tradition and folk piety, with particular emphasis on customs and rituals. The author makes a reference to the Church’s documents and draws attention to the values that result from the integration of two forms of worship, i. e. liturgy and folk piety. The author drew on the literature on the subject, as well as his stationary ethnographic fieldwork on annual (1990–1994) and funeral rituals (1997–2006) conducted in the Opoczno and Radom subregions. In recent years he also used the method of participant observation. The article is divided into two parts. In the first one the author recalls the genesis of the Ash Wednesday liturgy and the history of religious rituals performed on that occasion; further he discusses the symbolism of ashes, focusing mainly on the customs that once prevailed in the Polish countryside, namely participation in the liturgy, characteristic fasting meals and penitential clothing. The second part of the study presents Ash Wednesday as the cut-off date between the carnival and Lent period; in the past it was a day of practicing folk rituals of an entertaining nature (e.g. dragging an “Ash Wednesday log” or a “women’s comber – fun”). Many of these customs evoked old pre-Christian Spring rituals, and their practice was for utilitarian gains. The author shows the changes that had taken and are still taking place in Polish society in the perception of the first day of Lent. Moreover, he emphasizes the disappearance of many once popular ceremonies and rituals, highlighting at the same time the relevance and durability of the custom of putting ashes on heads, which still best reflects the meaning of Ash Wednesday.

PL

Tematem artykułu jest prezentacja Środy Popielcowej w liturgii Kościoła oraz analiza sposobu przeżywania tego dnia w tradycji i pobożności ludowej, ze szczególnym uwzględnieniem zwyczajów i obrzędów. Autor, odwołując się do dokumentów Kościoła, zwraca uwagę na wartości płynące z połączenia dwóch form kultu, jakimi są liturgia i pobożność ludowa. W opracowaniu zagadnienia autor korzystał z literatury przedmiotu, a także prowadzonych przez siebie w subregionach opoczyńskim i radomskim stacjonarnych etnograficznych badań terenowych nad obrzędowością doroczną (lata 1990–1994) oraz funeralną (lata 1997–2006), w ostatnich latach posługiwał się również metodą obserwacji uczestniczącej. Artykuł podzielony został na dwie części – w pierwszej autor przywołuje genezę liturgii Środy Popielcowej i historię towarzyszących jej obrzędów religijnych, charakteryzuje symbolikę popiołu (i jego obecność w praktykach pokutnych różnych tradycji), koncentrując się przede wszystkim na zwyczajach panujących niegdyś na polskiej wsi – uczestnictwo w liturgii, charakterystyczne postne posiłki, pokutny ubiór. Część druga opracowania ukazuje Środę Popielcową jako datę graniczną pomiędzy okresem karnawału i Wielkiego Postu, niegdyś był to bowiem dzień praktykowania ludowych obrzędów o rozrywkowym charakterze (np. „kłoda popielcowa” czy „babski comber”). Wiele z nich nawiązywało do dawnych przedchrześcijańskich obrzędów wiosennych, a ich kultywowanie miało na celu utylitarne korzyści. Autor ukazuje przemiany, jakie zaszły i wciąż zachodzą w polskim społeczeństwie w percepcji pierwszego dnia Wielkiego Postu. Podkreśla wymarcie wielu popularnych kiedyś obrzędów, wskazując również na aktualność i żywotność zwyczaju posypywania głów popiołem, który wciąż najpełniej oddaje przekaz Środy Popielcowej.

9

Rola pobożności ludu chrześcijańskiego w procesie uświęcenia człowieka na przykładzie kultu Najświętszego Serca Jezusowego

63%

Matczak B.

Sympozjum

|

2020

|

vol. 1(38)

97-110

PL

Termin „uświęcenie” w teologii pojawia się praktycznie zawsze w kontekście liturgicznym. Zgodnie z nauką II Soboru Watykańskiego liturgia jest najdoskonalszym, choć nie jedynym, miejscem uświęcania życia ludzkiego. Wśród innych form szczególne miejsce zajmuje pobożność ludu chrześcijańskiego, która choć posiada cechy partykularyzmu, może mieć ogromny wpływ na Kościół powszechny. W tym kontekście ukazana została relacja, jaka zachodzi pomiędzy pobożnością ludu chrześcijańskiego a procesem uświęcania, który najpełniej wyraża się właśnie w liturgii. W tekście autor poddaje analizie kult Serca Jezusowego w świetle dwóch istotnych liturgicznie cech: oddania czci Bogu i dzieła apostolskiego, które jest owocem uświęcającej mocy liturgii. Dodatkowym elementem pozostaje ukazanie kultu Serca Jezusowego w kontekście historycznym i wpływu pobożności ludowej na oficjalne zatwierdzenie tekstów i świąt liturgicznych.

EN

The term „sanctification” in theology practically always appears in the liturgical context. According to the teachings of the Second Vatican Council, the liturgy is the most perfect, though not the only, place to sanctify human life. Among other forms, a special place of devotion of the Christian people should be mentioned, which, although having the characteristics of particularism, can have a huge impact on the universal Church. In this context, the relationship between the piety of the Christian people and the process of sanctification, which is most precisely expressed in the liturgy, has been shown. In the text, the author analyzes the worship of the Heart of Jesus in the light of two liturgically significant features: worship of God and apostolic work, which is the fruit of the sanctifying power of the liturgy. An additional element remains to show the worship of the Heart of Jesus in the historical context and the impact of popular piety on the official approval of texts and liturgical feasts.

10

Powstanie i historyczny rozwój pobożności pasyjnej w ujęciu Jerzego Józefa Kopcia CP

63%

Pękul P.

Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie

|

2016

|

issue 23

191-200

PL

Celem artykułu jest ukazanie wzajemnych relacji między liturgią a pobożnością ludową, szczególnie w okresie średniowiecza. To zwłaszcza w tym okresie nastąpiło rozbicie jedności misterium paschalnego w umysłach wiernych. Efektem przemian religijno-kulturowych dokonujących się w wiekach średnich było powstanie pobożności pasyjnej, mniej teologicznej, bardziej nastawionej na emocjonalne przeżywanie relacji z Chrystusem.

EN

The main purpose of this article is to show the relationship between the liturgy and popular piety especially in the Middle Ages. Particularly at that time the unity of Paschal Mystery was broken up in the faithfull’s minds. Due to the religious and cultural changes in the medieval period the passion devotion was born as less theological form of experiencing the relationship with Jesus Christ focused more on its emotional aspect.

11

Zwyczaje, obrzędy i wierzenia w nauczaniu Jerzego Józefa Kopcia CP

63%

Socha W.

Roczniki Liturgiczno-Homiletyczne (Liturgical and Homiletic Annals)

|

2013

|

vol. 4(60)

53-60

EN

Both liturgy and popular piety are inseparably related with a variety of rituals, customs and beliefs. They constitute a specific manifestation of devotion and faith, often nurtured over many years. Apart from their religious character, they also make important part of national or community cultures. The gradual disappearance of customs and religious rituals evokes a necessity to research them and to preserve knowledge about them. Rev. Prof. Jerzy Kopeć CP is among the researchers who undertook studies in that domain, among his many scientific interests. His research tool was a questionnaire. He also consulted original texts related to particular types of customs and rituals. The original research methodology developed by Rev. Prof. Kopeć must also be looked at from the perspective of his being a supervisor of numerous research works of his students. The results of Rev. Prof. Kopeć’s research on customs and rituals can be inspirational to researchers wishing to continue the work he began.

PL

Tak liturgia, jak też pobożność ludowa związane są nierozłącznie z wielością obrzędów, zwyczajów i wierzeń. Są one specyficznym wyrazem religijności i wiary, pielęgnowanym często przez całe lata. Obok wymiaru religijnego stanowią one ważny przejaw kultury danego narodu czy konkretnej społeczności. Obserwowany zanik zwyczajów i obrzędów religijnych wymusza niejako konieczność ich zbadania i utrwalenia. Ks. prof. Jerzy Kopeć CP jest przykładem naukowca, dla którego ta właśnie problematyka stała się jednym z wielu tematów badań naukowych. Badania te wymagały specyficznej metody naukowej oraz źródeł. W tym przypadku praca polegała na przeprowadzeniu badań ankietowych jak też dotarciu do oryginalnych tekstów związanych z daną obrzędowością. Oryginalną metodę opracowaną przez ks. Profesora Kopcia widzieć trzeba także w kontekście jego pracy promotorskiej przy powstawaniu kolejnych rozpraw naukowych. Przedstawienie osoby księdza Profesora Kopcia, jak też problemu badań nad obrzędowością winno przyczynić się do podjęcia na nowo badań zapoczątkowanych przez niego.

12

Od kapliczki do mody. Obraz Maryi w kulturze współczesnej

63%

Draguła A.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2018

|

issue 2

43-64

PL

W katolicyzmie Maryja odrywa szczególną rolę pośród świętych – jest matką Jezusa, Syna Bożego. Jej wyjątkowość odbija się także w kulturze, która wyrasta z chrześcijaństwa. W kulturze tej jest ona prototypem kobiecości i macierzyństwa, łącząc w sobie nie tylko kult Maryi, ale także pozostałości przedchrześcijańskiego kultu pramatki. W pobożności ludowej, a zwłaszcza w jej wiejskiej wersji, postać Maryi ujawnia się w dwojaki sposób: jako Maryi z Nazaretu, znanej z kart Ewangelii, oraz jako przychodzącej z nieba Matki Bożej. W obu przypadkach Maryja jest tą, która przebywa z ludźmi, dzieląc ich troski życiowe. Wraz z urbanizacją, ten kulturowy model został przeniesiony do miasta, jak to ukazują w swoich powieściach Sylwia Chutnik i Salcia Hałas. Współczesny obraz kulturowy Maryi często wykracza poza teologiczną ortodoksję, co widać na przykład w „ewangelizacyjnych” działaniach Ady Karczmarczyk, a także wykorzystania wizerunku Maryi w sztuce, kulturze popularnej oraz w modzie. Opisane w artykule przykłady pokazują, że osoba Maryi odgrywa wciąż bardzo ważną rolę we współczesnej kulturze, choć funkcjonuje w niej często w sposób niezgodny z jej ewangelicznym i teologicznym obrazem

EN

In Catholicism, Our Lady’s role among the saints is special, as she is the mother of Jesus, Son of God. Her uniqueness is reflected also in the culture stemming from Christianity. Here she constitutes the prototype of womanhood, maternity and mother-figure combining the cult of Our Lady and the relics of the pre-Christian cult of mother goddess. In popular piety, and especially in its rural version, the figure of Our Lady appeares in two ways: as Mary of Nazareth, known from the pages of the Gospel, and as the coming from heaven Mother of God. In both cases she is the one who lives with people, sharing their life concerns. Along with urbanization, this cultural model was transferred to the city, as it is shown in the novels of Sylwia Chutnik and Salcia Hałas. The contemporary cultural image of Mary often goes beyond theological orthodoxy, as it can be seen in Ada Karczmarczyk’s “evangelization” attempts, as well as in the use of Mary’s image in art, pop-culture and fashion. The examples presented in the paper indicate that Mary as a character still plays an important part in the contemporary culture, although the way she functions in it is often inconsistent with her image in the Gospel and theology.

13

Katecheza Maryjna w spotkaniu z tradycjami polskiej pobożności ludowej

63%

Potocki A.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2018

|

issue 2

145-166

PL

Pobożność ludowa sytuuje się na styku teologii i kultury ludowej. Pierwsza określa treść pobożności, druga jej formy. Pobożność ludowa okazuje się kulturową przestrzenią naszej wiary. W ramach teologii ważna jest mariologia – nauka teologiczna o Matce Pana, stąd też w centrum pobożności ludowej, co znamienne dla warunków polskich, staje pobożność maryjna. Wymaga ona starannego kształtowania, w czym uprzywilejowana rola przypada katechezie. Nie można jednak redukować tej ostatniej do zajęć typu szkolnego. Katechetyczny wymiar mają też związane ze czcią Maryi praktyki religijne, jak różaniec, cześć dla wizerunków Maryi, pielgrzymki do sanktuariów, a także odmawiane w ich trakcie modlitwy (jak np. litanie).

EN

Popular piety is situated midway between theology and popular culture. The former determines the content of piety, the latter its forms. So popular piety turns out to be a cultural space of our faith. Mariology – as a theological doctrine about the Mother of the Lord – is important as part of theology. Hence, devotion to Mary is in the centre of popular piety, which is characteristic for the Polish conditions. It requires careful shaping in which catechesis has a privileged role. But the latter can not be reduced to the type of school activities. Religious practices associated with the veneration of Mary, such as rosaries, reference for the images of Mary, pilgrimages to Her sanctuaries, as well as the prayers recited in their course (like, for example, litanies), also have the catechetical dimension.

14

Geneza i obchód Wielkanocy w Polsce. Zarys problematyki

63%

Kowalczyk M.

Studia Elbląskie

|

2020

|

vol. 21

273-293

EN

The culminating point of the annual celebration of the Holy Week, filled with diverse biblical contents commemorating the passion, death and resurrection of Jesus Christ, is Easter Sunday. The festive celebration in the Roman-Catholic Church in Poland commences with the resurrection liturgy and procession with the Holy Sacrament and figure of Christ arisen. Next the faithful go home to have breakfast and eat food blessed on Holy Saturday. During the meal, religion clearly mingles with secular threads, magic practices, wishes aimed at auspiciousness, good health and happy marriage. We can see that every other hour of celebration brings more mundane problems and practices, which are to provide joy and wealth here and now, in place of Easter message announcing victory over death and giving hope to resurrection. Unfortunately it suggests a superficial treatment and poor understanding of religious contents brought by the Resurrection of Jesus Christ, as well as a need to perform increased pastoral work whose purpose is to teach the faithful on the Bible and meaning of Easter.

PL

Punktem kulminacyjnym zwieńczającym coroczne obchody Wielkiego Tygodnia, który zawiera sobie bogactwo treści biblijnych przypominających mękę, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa jest niedziela wielkanocna. Uroczyste świętowanie w Kościele rzymskokatolickim w Polsce rozpoczyna liturgia rezurekcyjna wraz z procesją z Najświętszym Sakramentem i figurą Chrystusa Zmartwychwstałego. Następnie ludność udaje się do domów, by spożyć śniadanie, którego podstawą są poświęcone w Wielką Sobotę pokarmy. Już podczas posiłku uwidacznia się przenikanie do treści religijnych wątków świeckich, praktyk magicznych, życzeniowych, których celem ma być pomyślność, dobre zdrowie i powodzenie matrymonialne. Można zauważyć, że z każdą kolejną godziną świętowania, treści przesłania wielkanocnego ogłaszającego zwycięstwo nad śmiercią i dającego nadzieję na zmartwychwstanie, ustępują miejsca przyziemnym problemom i praktykom mającym zapewnić radość i obfitość tu i teraz. Wskazuje to niestety na powierzchowne traktowanie i słabe zrozumienie dla religijnych treści, które przyniosło Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa oraz na konieczność przeprowadzenia wzmożonej pracy duszpasterskiej mającej na celu przede wszystkim pogłębienie wiedzy wiernych na temat treści biblijnych i przesłania wielkanocnego.

15

In hoc signo vinces. Znaki krzyża na elewacjach domów w powiecie raciborskim

63%

Lach K.

Rocznik Muzeum "Górnośląski Park Etnograficzny w Chorzowie"

|

2019

|

vol. 7

|

issue 7

30-44

PL

Powiat raciborski położony jest na południu Polski, obejmuje najbardziej na zachód wysuniętą część województwa śląskiego. Obszar ten jest skarbnicą ciekawych wytworów kultury duchowej i materialnej. Jednym z przykładów są znaki krzyża świętego na elewacjach domów. Najczęściej umieszcza się je na ścianach frontowych, ale występują także od strony podwórza. Czasem są to wyżłobione na tynku wklęsłe znaki, czasem bywają wypukłe, czyli krzyż zostaje wysunięty nieco przed lico ściany. Bywa, że uformowany jest z cegły. Bardzo popularny na badanym obszarze jest krzyż utworzony z dwóch pasków lustrzanych lub geometrycznie wyciętych kawałków lusterek. Wokół krzyży czasami występują ornamenty z motywami roślinnymi, z inicjałami fundatorów lub z datą budowy domu. Ten architektoniczny szczegół, będący materialnym symbolem religijnym, dowodzi wiary minionych pokoleń, jest obrazem wartości, jakimi żyli przodkowie, wyrazem religijnych, obyczajowych, estetycznych i kulturowych potrzeb społeczności lokalnych.

EN

The Racibórz County is located in the south of Poland and covers the westernmost part of the Province of Silesia. This area is a treasury of interesting products of spiritual and material culture. A good example of this are the signs of the holy cross on the facades of houses. Most often they are found on the front walls, but they also appear on the walls facing the yard. Sometimes they are concave signs carved in plaster, and sometimes they are convex, that is, the cross is slightly above the surface of the wall. Some crosses are formed of bricks. A cross made of two mirror strips or geometrically cut mirror pieces is very popular in the studied area. The crosses are sometimes surrounded with ornaments with floral motifs and/or the initials of the founders, or with the date of the house’s construction. This architectural detail, being a material religious symbol, proves the faith of past generations and is an image of the values that ancestors lived by, an expression of the religious, moral, aesthetic and cultural needs of the local communities.

16

Wychowanie do pokuty

63%

Słotwińska H.

Studia Pastoralne

|

2007

|

vol. 3

19-35

IT

Uarticolo presenta una riflessione sul tema dell'educazione alla penitenza. Cominciando dalia riflessione sull'idea delia penitenza, si pone 1'accento sul fatto che la conoscenza di tale argomento occupa un posto importante nel processo educativo. Per illustrare ąuesta probblematica sono stati mostrati (nella prima parte dell'elaborato) alcuni modelli personali dell'atteggiamento penitenziale, come anche alcune azioni di carattere penitenziale e certi motivi delia loro scelta. Nella seconda parte dell'articolo e stato sottolineato ii dovere delia penitenza, ąuale emerge sia dalia legge naturale, come dal diritto positivo. La terza parte prende in considerazione i cosiddetti tempi e giorni delia penitenza. Nell'ultima parte viene sottolineato ii ruolo delie operę di penitenza nell'educazione alla penitenza.

17

Pobożność ludowa jako miejsce urzeczywistniania się sensus fidei na przykładzie dogmatu o wniebowzięciu Maryi Dziewicy

63%

Beyga P.

Teologia w Polsce

|

2016

|

vol. 10

|

issue 2

165-175

EN

The “Sensus fidei in the life of Church” document accents, that the sensus fidei concept does not appear in theology before the II Vatican Council. Yet practice has outstripped the process of clear defining sense of faith.The author shows piety as a place where sensus fidei is realized, in the context of Virgin Mary’s assumption dogma being announced. To illustrate the sense of faith, devotional practices developed in Kalwaria Zebrzydowska, Wambierzyce and Saint Ann’s Mountain were used. It has also been highlighted that sensus fidei realized in Marian devotion has been the main reason for Virgin Mary’s assumption becoming a dogma for cause of Piuse XII.

PL

Wniebowzięcie Maryi zostało zdogmatyzowane stosunkowo niedawno. Jednakże tym, co pozwalało modlącemu się Kościołowi wytrwale wierzyć w takie zakończenie Jej ziemskiej wędrówki, był zmysł wiary – sensus fidei. To dzięki temu zmysłowi wniebowzięta Maryja była czczona w liturgii oraz paraliturgicznych ceremoniach, które ukształtowały się na długo przed ogłoszeniem ostatniego maryjnego dogmatu.

18

Magiczne i teologiczne aspekty medycyny ludowej

51%

Walęciuk-Dejneka B., Nadbrzeżny A.

Roczniki Teologii Dogmatycznej

|

2012

|

vol. 4(59)

275-293

EN

This paper is interdisciplinary in its approach. Its objective is to present traditional and theological aspects of folk medicine, so closely related to the faith and devotion of the rural communities. The authors present a variety of folk therapeutic practices, diagnosis and etiology of diseased. They also analyse the intrinsic logic of the speech and gestures used in the healing actions. The authors try to identify the Christian and the pagan (including magical) elements used in the healing rites and show the importance of folk medicine for theology as an academic discipline but also for the pastoral practice of the Church.

19

The Liturgical Feasts, Celebrations, Devotions, and Popular Piety of the Easter Season in the Roman Catholic Diocese of Drohiczyn, Poland

51%

Syczewski T.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2017

|

vol. 16

|

issue 2

EN

This work outlines in detail the annual rites, celebrations, and feasts that take place during the Easter season in the Roman Catholic Diocese of Drohiczyn, Poland. The entire Easter season is and continues to be observed as one great 50-day feast. The popular piety of this season is characterized primarily by the ardent faith of the Polish people, which is expressed in their rich folklore, customs, and devotions that help them live the liturgy of the Church more deeply.

PL

Niniejsze opracowanie szczegółowo ukazuje doroczną obrzędowość okresu wielkanocnego w przypadających na ten okres uroczystościach i świętach. Cały ten okres był i jest obchodzony jako jedno wielkie święto, jako czas Pięćdziesiątnicy. Pobożność ludowa tego okresu charakteryzuje się przede wszystkim głęboką wiarą wyrażaną w bogatej oprawie folklorystyczno-zwyczajowej. Diecezja drohiczyńska jest bardzo bogata w pobożność ludową tego okresu. Nabożeństwa te cieszą się wśród wiernych szczególnym uznaniem. Wiele z tych zwyczajów zrodziło się z potrzeby serca wiernych i dopomaga w głębszym przeżywaniu liturgii Kościoła.

20

Popular Piety: Living or “Dead” Tradition?

51%

Platovnjak I.

Studia Gdańskie

|

2018

|

issue 42

105-118

EN

Slovenians fill the churches on Holy Saturday, when they bring Easter food to be blessed. Most faithful Slovenes cannot imagine an Easter feast without a blessed ham, but they do not have a problem with the fact that they do not attend the ceremonial Easter Mass. This is why all the parish churches and many chapels in Slovenia are fully occupied on Holy Saturday. The question arises: Is this a living or dead tradition of popular piety? At first glance, it could be said that it is very much alive, but if we search more deeply, we could say that it is dead, because it has become only a matter of custom for many, a habit which no longer has any real connection to the reality of the Easter holiday itself. In this discussion, the author tries to answer the question of when popular piety is a living tradition and when it is not. First, he briefly presents the relevant terminology. In the second section, he describes when popular piety is a living tradition, and in the third, when it is dead. In the final section, he points to the need for wise pastoral discernment and action so that popular piety will remain a living tradition that helps lead to the fullness of life in the spirit of the gospel.

PL

Słoweńcy wypełniają kościoły w Wielką Sobotę. W tym dniu przynoszą świąteczne jedzenie, aby je pobłogosławić. Najwierniejsi Słoweńcy nie wyobrażają sobie wielkanocnego święta bez błogosławionej szynki, ale nie mają problemu z tym, że nie idą na świąteczną Mszę wielkanocną. Dlatego w Słowenii wszystkie parafialne kościoły i liczne kaplice są pełne w Wielką Sobotę. Powstaje pytanie: czy jest to żywa czy martwa tradycja pobożności ludowej? Kierując się pierwszym wrażeniem można powiedzieć, że jest to przejaw żywotności. Jeśli zgłębimy problem, możemy stwierdzić, że jest to coś martwego, ponieważ dla wielu stało się to tylko kwestią nawyku, który nie ma już prawdziwego związku z rzeczywistością samego święta wielkanocnego. W niniejszym artykule autor stara się odpowiedzieć na pytanie o to, kiedy popularna pobożność jest żywą tradycją, a kiedy nie? Najpierw krótko przedstawia terminologię, następnie opisuje, kiedy ludowa pobożność jest żywą tradycją, by na końcu zwrócić uwagę na potrzebę mądrego duszpasterskiego rozeznawania i działania, aby ludowa pobożność pozostała żywą tradycją, która pomaga osiągnąć pełnię życia w duchu Ewangelii.

Refine search results

Teologiczne podstawy kultu relikwii

Społeczne formy pobożności ludowej na Kaszubach

AKTUALNOŚĆ POBOŻNOŚCI LUDOWEJ W ŚRODOWISKU ZRÓŻNICOWANYM KONFESYJNIE

Wniebowstąpienie Pańskie w praktyce liturgicznej Kościoła

Pobożność ludowa jako miejsce urzeczywistniania się sensus fidei na przykładzie dogmatu o Wniebowzięciu Maryi dziewicy

Kaszubski homo religiosus - wiara religijna a wspólnota etniczna. Przykład pobożności ludowej w gminie Parchowo (powiat bytowski)

Geneza i obchody uroczystości Objawienia Pańskiego. Zarys problematyki

Środa Popielcowa w liturgii Kościoła i obrzędowości ludowej. Tradycja a współczesność

Rola pobożności ludu chrześcijańskiego w procesie uświęcenia człowieka na przykładzie kultu Najświętszego Serca Jezusowego

Powstanie i historyczny rozwój pobożności pasyjnej w ujęciu Jerzego Józefa Kopcia CP

Zwyczaje, obrzędy i wierzenia w nauczaniu Jerzego Józefa Kopcia CP

Od kapliczki do mody. Obraz Maryi w kulturze współczesnej

Katecheza Maryjna w spotkaniu z tradycjami polskiej pobożności ludowej

Geneza i obchód Wielkanocy w Polsce. Zarys problematyki

In hoc signo vinces. Znaki krzyża na elewacjach domów w powiecie raciborskim

Wychowanie do pokuty

Pobożność ludowa jako miejsce urzeczywistniania się sensus fidei na przykładzie dogmatu o wniebowzięciu Maryi Dziewicy

Magiczne i teologiczne aspekty medycyny ludowej

The Liturgical Feasts, Celebrations, Devotions, and Popular Piety of the Easter Season in the Roman Catholic Diocese of Drohiczyn, Poland

Popular Piety: Living or “Dead” Tradition?