Search results - CEJSH

1

The care of the self as a condition for coping in a crisis situation. A practical aspect of M. Foucault’s hermeneutics of the subject

100%

Stępniewska-Gębik H.

Kwartalnik Pedagogiczny

|

2015

|

vol. 60(2 (236))

266-274

EN

Celem artykułu jest próba przedstawienia troski o siebie jako pewnej „praktyki siebie” urzeczywistnianej przez podmiot w sytuacji kryzysu. W artykule autorka odnosi się przede wszystkim do dwóch dzieł z ostatniego okresu twórczości Michela Foucault, tj. do Historii seksualności oraz Hermeneutyki podmiotu. Francuski filozof ukazuje w nich znaczenie troski o siebie (która uległa zmianom pod wpływem dominującego dyskursu naukowego) oraz podkreśla istotne znaczenie tej kategorii zawartej w hermeneutyce podmiotu. W tekście autorka przedstawia i interpretuje zarówno założenia teoretyczne analizowanej kategorii, jak i jej praktyczne implikacje wobec funkcjonowania ludzi w czasie kryzysu.

2

The care of the self as a condition for coping in a crisis situation. A practical aspect of M. Foucault’s hermeneutics of the subject

100%

Stępniewska-Gębik H.

Kwartalnik Pedagogiczny

|

2015

|

issue 2(236)

266-274

PL

Celem artykułu jest próba przedstawienia troski o siebie jako pewnej „praktyki siebie” urzeczywistnianej przez podmiot w sytuacji kryzysu. W artykule autorka odnosi się przede wszystkim do dwóch dzieł z ostatniego okresu twórczości Michela Foucault, tj. do Historii seksualności oraz Hermeneutyki podmiotu. Francuski filozof ukazuje w nich znaczenie troski o siebie (która uległa zmianom pod wpływem dominującego dyskursu naukowego) oraz podkreśla istotne znaczenie tej kategorii zawartej w hermeneutyce podmiotu. W tekście autorka przedstawia i interpretuje zarówno założenia teoretyczne analizowanej kategorii, jak i jej praktyczne implikacje wobec funkcjonowania ludzi w czasie kryzysu.

3

There is no such thing as Society. „Ferdydurke” w neoliberalizmie, postmodernizm i płeć

100%

Majewska E.

Przestrzenie Teorii

|

2013

|

issue 20

79-90

EN

In this article Ferdydurke is discussed as a forerunner of the logic of late capitalism with all its repercussions, as identified by Frederick Jameson. Gombrowicz’s novel is seen as an early prognosis of neoliberal ideology, with its demands for effectivity and productivity as well as negation of social and affective bonds. Margaret Thatcher’s aphorism: “there is no such thing as society” is a pretext for a critical analysis of Ferdydurke, including the feminist critics of the European vision of the subject built on fear of the Other. This feminist analysis of Ferdydurke reveals several problems with the notion of body – theories of Julia Kristeva (on abjection) and Lynda Nead (on the female nude) are employed to demonstrate this argument. The main conclusion that can be drawn from this analysis is that queer disruptions of the binary logic of gender oppositions do not necessarily produce anti-patriarchal results.

4

„Jest ja, ale mnie nie ma” – granica poetyckiego szaleństwa Rafała Wojaczka

100%

Pertek G.

Przestrzenie Teorii

|

2011

|

issue 16

205-236

EN

In this article the author made an attempt at demarcating the limits of the poetic language of Rafał Wojaczek, the crossing of which – as the author of this study thinks – opens before the poet a possibility of achieving the perfectness of the subject of his poems, portending the specter of madness. This project is combined with the problems of the crisis of identity being both the reason and the consequence of the many renewed attempts at its realisation. The author claims that from this point of view, it was in the Dziennik [Diary] (the first of the analysed texts) Wojaczek as an author his desire of perfection and discovers that it is unattainable beyond madness. Dziennik is also a place of the first experience of the crisis in view of which the debut Sezon [Season], and in particular the poem which opens that book, and which has the same title as the whole (another text submitted to interpretaion), is only its poetic rewriting. Such a view allows the author to reveal the intertextual opening. In the course of analysis of the poem, difficulties connected with the realisation of the project, i.e. obtaining oneself as authentic in the language, just defining of identity, the source of which is Arthur Rimbaud’s philosophy, is exposed. Nevertheless Wojaczek’s subject is neither a repetition of the model of Rimbaud nor its denial, but a transfer of elusiveness of the changeable “I”, expressed by means of the formula “I is someone else”, into the area of absence. The considerations are capped with the interpretation of the work Piszę wiersz [I am writing a poem], which is a poetic verification of diagnoses made by Wojaczek in Sezon.

5

„Le mur du langage” – samotność według Jacques’a Lacana (inność, porozumienie, miłość)

100%

Choińska B.

Przestrzenie Teorii

|

2011

|

issue 15

141-153

EN

In my article I discuss the concept of the subject from the Lacanian psychoanalysis point of view. My aim is to show that the subject seen from such a perspective is condemned to total loneliness. I refer to three different points: otherness, comprehension and love. In Lacan’s psychoanalysis the difference is referred to as the Real (subject as je). The Real is in opposition to the Symbolic and Imaginary (subject as moi). Therefore, the world, other people and oneself can be understood as absolutely different. Taking such a definition of the otherness, the comprehension is impossible, because it takes place within symbolic sphere, which is false and alien to the subject (je). The otherness and inability of understanding determine treating love as transferred and always directed to imaginary subject. What is important, the theory of the subject as homo symbolicus, even though seemingly in agreement with anti-positivist theory, does not allow to cross lingual and to direct approaching to the otherness. The otherness may be deciphered only within the Imaginary as a disturbance within it, as a temporary lack of sense.

6

Rola rodziców w rozwĳ aniu poczucia podmiotowości dzieci

100%

Zubrzycka-Maciąg T.

Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze

|

2020

|

vol. 586(1)

70-80

PL

Podmiotowość dziecka oznacza jego prawo do budowania swojej tożsamości oraz samorealizacji, wynikającej z osobistych potrzeb i zainteresowań, a nie z woli dorosłych. Oddziaływania rodziców mogą się przyczynić do przeżywania przez dzieci własnej podmiotowości lub ją ograniczać. W artykule wskazano na wybrane uwarunkowania i możliwości rozwijania dyspozycji podmiotowych dzieci w interakcjach z rodzicami. Przedstawiono w nim także wyniki sondażu ukazujące efektywność warsztatu dla rodziców służącego rozwijaniu ich kompetencji jako partnerów dzieci w relacjach dwupodmiotowych.

7

Witkacego próba podmiotu – podmiot na próbę

86%

Górska I.

Przestrzenie Teorii

|

2010

|

issue 14

173-194

EN

In the article Witkacego próba podmiotu – podmiot na próbę [Witkacy’s Attempt at a Subject – a Subject for a Test] the subjective identity of S.I. Witkiewicz is characterised by means of the widely understood category of a trial. This latter is interpreted from the view of theatrical aesthetics, but also philosophy, enables to show the biography and oeuvre of the artist from Zakopane as a continuous game between constructing and deconstructing of the subjective identity. The category of subjectivity becomes here a tool of revealing of the mechanisms, making it possible to remove boundaries between art and life, reality and fiction, literature and theory. Whereas in the interpretation proposed this attempt appears as a very literally understood experiencing of oneself, “putting oneself to the test”, but also as an attempt at literature (in the area of theory) and an attempt at theory (in the area of literature).

PL

Górska Irena, Witkacego próba podmiotu – podmiot na próbę [Witkacy’s Attempt ata Subject – a Subject for a Test]. „Przestrzenie Teorii” 14. Poznań 2010, Adam MickiewiczUniversity Press, pp. 173-194. ISBN 978-83-232-2210-1. ISSN 1644-6763.In the article Witkacego próba podmiotu – podmiot na próbę [Witkacy’s Attempt at a Subject– a Subject for a Test] the subjective identity of S.I. Witkiewicz is characterised by means ofthe widely understood category of a trial. This latter is interpreted from the view of theatrical aesthetics, but also philosophy, enables to show the biography and oeuvre of the artist from Zakopane as a continuous game between constructing and deconstructing of the subjective identity. The category of subjectivity becomes here a tool of revealing of the mechanisms, making it possible to remove boundaries between art and life, reality and fiction, literature and theory. Whereas in the interpretation proposed this attempt appears as a very literally understood experiencing of oneself, “putting oneself to the test”, but also as an attempt at literature (in the area of theory) and an attempt at theory (in the area of literature).

8

Podmiot czy agent? Rozumienie podmiotowości w erze artefaktów poznawczych

86%

Trybulec B.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2020

|

vol. 8/2

89-113

PL

Pokartezjańska tradycja filozoficzna określa podmiot działania jako istotę refleksyjną, z zasady świadomą swej podmiotowości, co czyni ją zdolną do podjęcia wolnej decyzji i wzięcia za nią odpowiedzialności. Tak rozumiana podmiotowość przypisywana jest, poza Bogiem i aniołami, wyłącznie ludziom, tylko ludzie bowiem rozumieją znaczenia języka pojęciowego, co stanowi konieczny warunek refleksyjności. Rozwój sztucznych wzmocnień poznawczych oraz coraz bardziej autonomicznej sztucznej inteligencji, który dokonał się w przeciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, skłania jednak do refleksji, czy takie ujęcie podmiotu nie jest zbyt antropocentryczne. Na wątpliwość tą wskazują niektórzy zwolennicy rozszerzania procesów poznawczych i stanów mentalnych poza mózg, argumentując za potrzebą odpowiedniego rozszerzenia również ich podmiotu. Coraz częściej pojawiają się także propozycje nadawania podmiotowości samym artefaktom. W artykule oceniam próby nadawania podmiotowości zarówno rozszerzonym, jak i sztucznym systemom poznawczym podjęte przez Lambrosa Malafourisa, Richarda Menary’ego, Edwina Hutchinsa, Luciano Floridiego i J. W. Sandersa, oraz Samira Chopry i Laurence’a F. White’a. Ocenę tę wydaję z perspektywy dwóch koncepcji podmiotowości: podmiotu jako systemu refleksyjnego, oraz podmiotu jako przedmiotu nastawienia intencjonalnego. Reprezentantem pierwszego z tych ujęć czynię Donalda Davidsona, drugiego – Daniela Dennetta. Argument, którego bronię brzmi, że pojęcie podmiotu wypracowane w analitycznej filozofii działania nie może zostać zastosowane do rozszerzonych i sztucznych systemów poznawczych, a przyjęcie wobec nich strategii nastawienia intencjonalnego nie spełnia tej samej funkcji. Postuluję zatem, aby systemy rozszerzone i sztuczne określać za pomocą nazwy „agent” oznaczającej wszelki relatywnie autonomiczny system przetwarzający informacje w celu wykonania zadania poznawczego. Nazwę „podmiot działania” należy tymczasem zarezerwować dla systemów faktycznie spełniających odpowiednie kryteria.

9

Niepełnosprawność w perspektywie społeczno-kulturowej: źródła zmian w obszarze konstruowania pola zainteresowań pedagogiki specjalnej

86%

Rzeźnicka-Krupa J.

Człowiek - Niepełnosprawność - Społeczeństwo

|

2012

|

issue 2(16)

7-21

PL

Prezentowany artykuł koncentruje się wokół koncepcji filozoficznych i teorii społecznych tworzących społeczno-kulturową perspektywę postrzegania kategorii podmiotu i tożsamości jednostek. Kontekst związany z kategorią podmiotowości/tożsamości jednostek pozwala ująć w ramy teoretyczne i zaakcentować sposoby i procesy ustanawiania jednostek jako podmiotów życia społecznego i lokalizowania ich w różnych miejscach i strukturach społecznych hierarchii. W przestrzeni społecznej wytwarzane są różnorodne znaczenia utrwalane w tekstach kultury, które stanowić mogą podstawę rozumienia zjawisk znajdujących się w polu zainteresowań pedagogiki specjalnej, mianowicie procesów nadawania znaczeń wiązanych ze zjawiskiem niepełnosprawności oraz mechanizmów uczestniczących w społecznym konstruowaniu podmiotów postrzeganych jako niepełnosprawne.

EN

The article centers around philosophical conceptions and social theories that form a socio-cultural perspective of perceiving the concepts of the subject and identity. The context of the subjectivity/ identity of individuals enables to provide a theoretical framework for and to highlight the means and processes of establishing individuals as the subjects of social life and situating them in various places and structures of social hierarchies. In the social space, diverse meanings are produced and consolidated in the texts of culture that can form the base for understanding the phenomena which fall within the field of interest of special education, namely the processes of assigning meanings associated with disability and the mechanisms that take part in the social forming of the subjects perceived as disabled.

10

Czyn jako zasada organizująca rozumienie kategorii podmiotu i podmiotowości w pedagogice

86%

Dziaczkowska L.

Roczniki Pedagogiczne

|

2012

|

vol. 4(40)

|

issue 1

5-19

EN

In her article author brings up a popular in the humanities sphere theme of subject and subjectivity. She tries though to show its particularity as regards pedagogy. Pedagogical formulation of this subject-matter particular value comes from the fact that pedagogy is ambitious to conceive the humanity and the upbringing process in integral way. It means that also the categories of subject and subjectivity get the pedagogical dimension when they are not offering services to any conceptions that reduce humanity only to certain dimensions - for instance: consciousness or unconsciousness, spirituality or carnality or else emotions etc. A proposition respecting this integral conceive of humanity is the conception of human person presented by Karol Wojtyla. The category of act is of great importance in it. An act - in the grasp of Wojtyla - surpasses a lot a normal activity, it has a power to spread across both the dynamism of conscious action and the strength of what ‘happens inside’ of a human being. That is the human act which seems to explain a human being and his subjectivity in the best way. The present article tries to substantiate this argument.

11

O tzw. końcu podmiotu – współczesne rewizjonistyczne konteksty filozoficzne

72%

Warmbier A.

Zarządzanie Publiczne / Public Governance

|

2014

|

issue 3(29)

45-56

PL

Przedmiotem moich rozważań jest pytanie, czy wielokrotnie ogłaszana śmierć człowieka (podmiotu) przypieczętowała jego rzeczywisty kres, czy wręcz przeciwnie, zmusiła do gruntownego przemyślenia i zreorganizowania strategii obronnych w obrębie trwającego sporu. W tym celu analizie poddaję dwa główne paradygmaty pojmowania podmiotowości: monadyczny oraz relacyjny (dialogiczny). Następnie staram się wyjaśnić, na przykładzie koncepcji podmiotu dialektycznego Paula Ricoeura oraz filozofii Innego Emmanuela Lévinasa, powody, dla których należy zrezygnować z części prerogatyw, jakie przypisała podmiotowi nowożytność, jeśli chcemy, by dyskusja o subiektywności mogła w przyszłości się rozwijać. W artykule bronię tezy, że powrót do idei podmiotu nie oznacza powrotu podmiotu, lecz odejście od starych form myślenia na rzecz nowych ujęć. Waga konsekwencji usunięcia idei podmiotu znacznie przewyższa doniosłość satysfakcji płynącej z ostatecznego zamknięcia sporu.

EN

In the paper, the author asks whether what we have all heard over and over again of the “end of man” means the real end of man or, on the contrary, it has given rise to profound and necessary reevaluation of self-transparent subjectivity. The debate on the notion of selfhood has not been closed yet. The author analyzes two different approaches to the problem. One pertains to the “self ” that is taken as a monad. The other refers to dialogical theory of selfhood which, as she tries to explain, one may regard as a way of overcoming the essential problem with the constitution of ourselves. According to this, the author claims that it is necessary to reconsider the claims of modern philosophy. She suggests that many of the objections that have been made against subjectivity derive from the narrow view of philosophy in the 17th century.

12

Co dzwoni nam w uszach? Od ciszy Cage’a do krzyku Schönberga i z powrotem

72%

Masłoń S.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2016

|

issue 33

EN

In the absolute silence of the anechoic chamber John Cage supposedly heard the sounds of his body, and although this interpretation of what happened is questioned, one can draw from this experiment a not necessarily empirical lesson that for the subject the field of the hearable is constituted by a surplus which materialises in a hallucinatory sound. In Arnold Schoenberg’s Erwartung we encounter the opposite kind of surplus: a second of the scream so full that to exhaust it half an hour (the duration of the compositon) and all the intuitive resources of the composer are necessary. This scream is a formless permanent presence tearing the narration apart and materializing as its tears, which places it on the side of (non-empirical) silence. Therefore, because the field of the hearable is split for the subject, “on the side of silence” silence does not exist – it manifests itself as all kinds of sounds, even hallucinatory ones. We can reach the “absolute” silence only if we take the position of the paradoxical object which splits us – only through the surplus of constantly changing and at the same time formless sound, which paradoxically reaches a complex state of stasis. In the pure presence of the split, in which the difference between the subject (consciousness) and the object (sound) is overcome, the external rules of organisation (instinct, reason) are no longer biding, and the subject, who is a dissonance, becomes its own cause.

PL

John Cage w absolutnej ciszy komory bezechowej usłyszał ponoć dźwięki swego ciała i choć interpretacja ta poddawana jest w wątpliwość, można z jego doświadczenia wyciągnąć niekoniecznie empiryczną lekcję, że pole słyszalnego dla podmiotu ustanawiane jest przez nadmiar, który materializuje się w halucynacyjnym dźwięku. W Erwartung Arnolda Schönberga mamy do czynienia z odwrotnego rodzaju nadmiarem: z sekundą krzyku tak pełną, że na jej podtrzymanie przez pół godziny (czas trwania utworu) kompozytor potrzebuje całej swej inwencji. Krzyk ten jest formalnie bezkształtną permanentną teraźniejszością, rozrywającą narrację i materializującą się jako jej zerwania, a zatem lokującą się po stronie (nieempirycznej) ciszy. Zatem ponieważ pole słyszalnego jest dla podmiotu rozszczepione, „po stronie ciszy” cisza nie istnieje – to tylko rożnego rodzaju dźwięki, nawet halucynacyjne. Do „absolutnej” ciszy możemy dotrzeć jedynie próbując zająć miejsce paradoksalnego obiektu, który nas rozszczepia – poprzez taki rodzaj nadmiaru zmieniającego się jak w kalejdoskopie, a zarazem formalnie bezkształtnego dźwięku, który paradoksalnie osiągnie złożony stan bezruchu. W czystej teraźniejszości obiektu, gdzie zostaje zniesiona różnica między podmiotem (świadomością) a przedmiotem (dźwiękiem), zewnętrzne reguły organizacyjne (instynkt, rozum) przestają obowiązywać i podmiot, który jest rozdźwiękiem, staje się swą własną przyczyną.

13

Czy zabieg sztucznego zapłodnienia jest czynem wewnętrznie złym? Próba odpowiedzi w świetle encykliki Jana Pawła II Veritatis splendor

72%

Wiśniewska D.

Studia Paradyskie

|

2013

|

issue 23

235-245

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę etycznej ocena procedur sztucznego zapłodnienia z punktu widzenia koncepcji czynu wewnętrznie złego, stanowiącej przewodni temat encykliki Jana Pawła II Veritatis splendor. Odpowiedź na pytanie, czy sztuczna prokreacja jest z punktu widzenia przedmiotu czynem wewnętrznie złym, jest warunkiem adekwatnej oceny argumentów podnoszonych tak przez zwolenników jak i przeciwników metod sztucznej prokreacji. W artykule został poddany analizie przedmiot czynu, określony jako zabieg sztucznego zapłodnienia oraz wpływ okoliczności leżących po stronie podmiotowej na jego etyczną ocenę.

EN

The article is an attempt at ethical evaluation of the artificial fertilisation procedures from the perspective of absolutely inwardly wrong act- the conception which is the main theme of Veritatis splendor- the encyclical by John Paul II. The answer for the question if the artificial procreation is an act- from the perspective of the subject- inwardly wrong is necessary for adequate evaluation of arguments exercised by followers as well as opponents of the artificial procreation methods. The subject matter of the act which is determined as artificial fertilisation and the impact of circumstances- which lay on its subjective side- on its ethical evaluation have been analyzed in the article.

14

Status nauki wychodzącej z subiektywności i intencjonalności – refleksje (fenomenologie jako teoretyczna ariergarda podmiotu a problem naukowości analiz)

72%

Kowalski M.

Rocznik Lubuski

|

2018

|

vol. 44

|

issue 2

54-68

EN

The aim of the article is to present problem areas in a synthetic way and to indicate the issues that arise when determining the status of science in terms of subjectivity and intentionality of experience and analysis. The research question was as follows: what issues should be considered in the socio-humanistic (incl. pedagogical) reflection around the triad: science - subjectivity - intentionality. The article attempts to define an analytical and critical framework of the discussion about the subject and the directions of theoretical analyzes. The author’s aim is also to outline practical references of contemporary research issues.

PL

Celem artykułu jest próba syntetycznego przedstawienia obszarów problemowych i wskazania zagadnień, jakie pojawiają się na horyzoncie określania statusu nauki w aspekcie subiektywności i intencjonalności doświadczania oraz analiz. Pytanie problemowe sformułowano następująco: jakie zagadnienia powinny być uwzględniane w społecznohumanistycznym (w tym pedagogicznym) namyśle wokół triady: nauka – subiektywność – intencjonalność? W artykule podjęto probę określenia ram analityczno-krytycznych dyskursów o podmiocie oraz kierunków analiz (kontekstów) teoretycznych i zarysowania praktycznych odniesień we współczesnej problematyce z zakresu badań naukowych.

15

Subjective Basis for Elucidating Communication in the Personalistic Perspective

72%

Gondek P.

Res Rhetorica

|

2020

|

vol. 7

|

issue 1

EN

The paper examines man’s involvement in the communication process. While elucidating communication one needs to take into account the subjective factors which condition its existence. The article particularly highlights the personal dimension of human existence and an integrated action of his powers thanks to which man constitutes the subject and motive for all forms of communication activity. The basic types of communication are affected by virtue of a relation to human powers: intellective-cognitive and volitive-emotive. Yet, it is persuasive communication that, methodologically ordered within the framework of rhetoric, seems to fully recognize the communication determinants characteristic of man’s nature. The progressing technicization of the media also needs to be perceived through an integrated personalistic perspective accepting the subjective determinants of man participating in the communication process.

PL

Subiektywne podstawy dla wyjaśnienia komunikacji w perspektywie personalistycznejArtykuł bada zaangażowanie człowieka w proces komunikacji. Przy wyjaśnianiu komunikacji należy wziąć pod uwagę czynniki subiektywne, które warunkują jej istnienie. W artykule zwrócono szczególną uwagę na osobisty wymiar ludzkiej egzystencji oraz zintegrowane działanie władz człowieka, dzięki którym ustanawia on podmiot i motyw wszelkich form aktywności komunikacyjnej. Na podstawowe rodzaje komunikacji wpływa relacja ludzkich władz: intelektualno-poznawczych i wolitywno-emotywnych. Jednak to właśnie komunikacja perswazyjna, uporządkowana metodologicznie w ramach retoryki, zdaje się w pełni rozpoznawać determinanty komunikacyjne charakterystyczne dla natury człowieka. Postępująca technicyzacja mediów musi być również postrzegana poprzez zintegrowaną perspektywę personalistyczną, akceptującą subiektywne determinanty człowieka uczestniczącego w procesie komunikacji.

16

Uczeń jako podmiot i przedmiot działalności nauczyciela

72%

Szymańska M.

Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce

|

2016

|

vol. 11

|

issue 2(40)

57-70

PL

Podejmowany w artykule temat podkreśla znaczenie antropologiczno-aksjologiczne i pedagogiczne oraz podmiotowe budowania relacji z uczniem, a także traktowania go jako podmiot i przedmiot oddziaływań wychowawczych, dydaktycznych itd. W kontekście podejmowanej problematyki pojawia się także specyficzne rozumienie przedmiotowego odniesienia do osoby, które niczego jej nie umniejsza jako wartości najwyższej. Analizując zagadnienie podmiotowości, nie można pominąć znaczenia norm i zasad moralnych stanowiących podstawę postępowania nauczyciela wobec ucznia. Są one budowane na fundamencie aksjologicznym, reprezentują określoną koncepcję wartości, hierarchię i ich system uznawany przez nauczyciela, który w swojej relacji z uczniem w mniejszym bądź większym stopniu kieruje się własnym światopoglądem moralnym. Można więc stwierdzić, że stosowane przez niego normy i zasady moralne wyrażają jego realną postawę moralną wobec wartości, wskazują na jakość wartościowania dokonywanych wyborów i podejmowanych decyzji. Dlatego też na podstawie stosowanych przez niego norm i zasad moralnych można ocenić, czy dane postępowanie ma wymiar podmiotowy oraz czy sięga źródła podmiotowości jego sprawcy i twórcy, który w sposób podmiotowy odnosi się do przedmiotu swoich działań, czyli ucznia. Rozumienie przedmiotowego traktowania ucznia nie deprecjonuje jego godności. Do opracowania przedstawionego materiału zastosowano metodę analityczno-syntetyczną i heurystyczną. Jest odpowiedzią na problem badawczy zawarty w pytaniu: Jak przedstawia się rozumienie podmiotowo-przedmiotowego traktowania ucznia z perspektywy antropologiczno-pedagogicznej zdeterminowanej aksjologicznie? Odpowiedź na nie znajduje wyraz w analizie podejścia podmiotowego i przedmiotowego do ucznia w działalności nauczyciela budującego osobową relację z uczniem.

EN

The matter of subjectivity in a teacher’s attitude to students who are treated as subjects and objects reveal anthropological, axiological and pedagogical points of view. The article aims to show these points of view in the subjective building of the relationship between teacher and pupil who is the subject-object of upbringing, didactic etc. activities oriented towards him/her. This context elicits the specific meaning of object reference to a person who does not lower her values – the highest one among others. It stresses the necessity of hard work upon both teacher’s and students’ moral character that is grounded in values and virtues. That is why, analyzing the issues of subjectivity, one cannot omit the meaning of moral norms and principles fundamental to a teacher’s acts which are directed to a pupil. These acts of doing express the teacher’s real moral approach to values as well as indicating the quality of valuing the choices and decisions. The moral norms and principles deployed in activities taken by him/her enable the assessment of whether a particular act of doing has a subjective dimension and if it is embedded in the subjectivity source of his/her maker and creator, who in a subjective way refers to the object of his/her acts – the student. Thus, as it is depicted, understanding the student’s objective treatment does not depreciate his/her dignity. The material presented in the article highlights the analytical- synthetic and heuristic method used in the theoretical research. It is a reply to the research problem that is latent in the question – How is the understanding of the subject-object student’s treatment presented from the anthropological – pedagogical perspective determined axiologically? The answer is reflected in the analysis of the subjective and objective approach to the student in the teacher’s activity that is oriented towards building a personal interaction with the student

17

Implikacje narracyjnej koncepcji tożsamości Paula Ricoeura

72%

Huzarek T.

Studia Gdańskie

|

2017

|

issue 40

189-201

PL

Narracyjna koncepcja tożsamości, którą prezentuje Paul Ricoeur, ujmuje zdecydowanie szerszą perspektywę niż tylko perspektywa takożsamości osób w czasie rozumiana jako identyczność podmiotu x w czasie t1 i czasie t2. Koncepcja ta bowiem mówi nie tylko o byciu tym samym czy takim samym, ale również o byciu sobą. Bycie sobą to charakterystyczne jedynie dla człowieka wyzwanie rzucone czasowi, gdzie podmiot – mimo towarzyszących mu zmian – pozostaje sobą. Z myśli Ricoeura można jednak wydobyć jeszcze więcej, gdzie bycie sobą jest realizacją własnego, niepowtarzalnego etosu danego w ustanowieniu w byciu. To ustanowienie w byciu obejmuje kontekst zakorzenienia w historii, tradycji, kulturze, ale również najbardziej zindywidualizowane odniesienie do Boga.

EN

The narrative concept of identity presented by Paul Ricoeur places embraces a far wider perspective than the perspective of people’s identity in time alone, understood as the subject’s identity in time t1 and time t2. For Ricouer’s conception speaks not only of being the same or being exactly the same but also of being oneself. Being oneself is a challenge characteristic only of human beings, a challenge thrown down against time, by which the subject – despite the changes that accompany him or her – remains itself. Yet it is possible to take Ricoeur’s thought even further, and to say that being oneself is a realisation of a personal, unique ethos given in an enactment in being. This enactment in being includes the background of roots in history, tradition, culture and also, most of all, individualised reference to God.

18

Teoretyczne zasady kształtowania kategorii „podmiotowość osobowości ucznia” w ukraińskiej, polskiej i rosyjskiej tradycji naukowej

72%

Halian O.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio J – Paedagogia-Psychologia

|

2015

|

vol. 28

|

issue 2

EN

The article analyzes the outlook and theoretical and methodological approaches to the analysis of the category of “agency of the personality of a pupil”. The author has identified similarities and differences in scientific research of Ukrainian, Polish and Russian scholars after analysing their views. It is indicated that they share an understanding of the importance of personality approach to the educational process. In this context, the views of Ukrainian, Polish and Russian researchers differ only in the directions of scientific research. It is found out that Polish scholars give considerable attention to applied aspects of the formation of agency of the personality of a pupil, except the analysis of the theoretical and methodological issues. Ukrainian scholars have a tendency to combine theoretical and methodological approaches towards the study of an agent nature of a person with the development of new educational technologies. Psycho-pedagogical orientation of the scientific research of Russian scientists makes it possible to provide the methodological basis for the development of a new educational paradigm.

PL

Autorka artykułu poddaje analizie stanowiska światopoglądowe i podejścia teoretyczno-metodologiczne do kategorii „podmiotowość osobowości ucznia”. Na podstawie rozważań poglądów naukowców ukraińskich, polskich i rosyjskich zdefiniowano podobieństwa i różnice w kierunkach ich poszukiwań naukowych. Podkreślono, iż łączy je przywiązanie wagi do aktualności indywidualnego podejścia do organizowania procesu edukacji. W tym kontekście poglądy ukraińskich, polskich i rosyjskich badaczy różnią się jedynie kierunkami poszukiwań naukowych. Udowodniono, iż oprócz dociekania zasad teoretyczno-metodologicznych, polscy naukowcy szczególną wagę przywiązują do aspektów stosowanych w kształtowaniu podmiotowości osobowości ucznia, które są dokładnie uzasadnione i opisane. Badacze ukraińscy dążą do połączenia podejść teoretyczno-metodologicznych w badaniach istoty podmiotowej jednostki ludzkiej z wypracowaniem nowych technologii pedagogicznych. Nastawienie psychologiczno-pedagogiczne w poszukiwaniach naukowych badaczy rosyjskich ustala ramy metodologiczne dla wypracowania nowego paradygmatu edukacyjnego.

19

Anarchie Gombrowicza. Gombrowicz na niewiele się przydał…

72%

Olejniczak J.

Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość

|

2021

|

issue 1 (3)

1-19

EN

This essay considers the subjects of rebellion and anarchy in the work of Witold Gombrowicz from his debut to his last pieces. Both issues are related to two of the central oppositions in his work, maturity versus immaturity and superiority versus inferiority. In his considerations, Jerzy Olejniczak does not attempt to settle any issues or to advance arbitrary claims. Rather, he assumes the authorial position characteristic of the genre of the literary essay, asking questions and suggesting routes of exploration. This position allows him to essay to read passages from Gombrowicz through the prism of the present day and to submit that Gombrowicz’s “lessons” have not been thoroughly learned in Poland, owing largely but not exclusively to political and ideological machinations.

PL

Esej jest impresją krążącą wokół problematyki buntu i anarchii obecnej w dziele Witolda Gombrowicza od debiutu po ostatnie utwory. Problematyka związana jest z centralnymi w tej twórczości opozycjami dojrzałość – niedojrzałość i wyższość – niższość. W wywodzie autor nie pretenduje do rozstrzygania i stawiania arbitralnych tez, przyjmuje raczej pozycję związaną z gatunkiem eseju literackiego – wątpliwości i próby. To pozwala także na podjęcie próby odczytywania fragmentów utworów autora Ferdydurke przez pryzmat współczesności i hipotezę, iż „nauki” Gombrowicza nie zostaływ Polsce społecznie przepracowane, co zawdzięczać należy także politycznym i ideologicznym manipulacjom.

20

Wspólnota a narratywizacja. Próba krytyki konstruktywizmu Haydena White’a

72%

Chankowski S.

Rana. Literatura - Doświadczenie - Tożsamość

|

2020

|

issue 2

1-17

EN

In the essay “The Value of Narrativity in the Representation of Reality”, Hayden White, considering the epistemological status of historical narrative, distinguishes between the annual, the chronicle, and other, more explicitly historical types of writing. He indicates that the condition for the latter is the emergence of a social entity that can occupy both subjective and objective modes of history (both of these aspects being contained within the German word Geschichte). Such an entity, assuming responsibility for its own history, is authorized to narrate the events of its own existence. White believes that this narration takes on one of the forms of presentation available within the culture in question. This paper calls into question White’s constructivist thesis, drawing attention to trauma as a key aspect of the formation of narrative as such. Trauma is a “blind spot” around which narrative arises, with the trauma itself unable to be narrativized. Trauma dates from the prehistory of the subject (individual or collective) and reminds us that, although the trauma may seem to be an isolated phenomenon, it has a cause outside itself. The article supplements this criticism with a commentary on Man of Iron, a film depicting the striving of a society for autonomy in the telling of their own stories; these narratives are characterized by a certain excess indicative of the magnitude of the trauma.

PL

W eseju Znaczenie narracyjności dla przedstawienia rzeczywistości Hayden White, rozważając epistemologiczny status narracji historycznej, dokonuje rozróżnienia między rocznikiem, kroniką i właściwym pisarstwem historycznym. Wskazuje, że warunkiem dla tego ostatniego jest wyłonienie się społecznego podmiotu, który będzie mógł być stroną subiektywną i obiektywną historii (oba te aspekty skrywa niemieckie słowo Geschichte). Podmiot taki, biorąc odpowiedzialność za własną historię, upoważniony jest do narratywizacji dziejów, które, jak mniema White, mogą przyjąć jedną z form prezentacji dostępnych w kulturze. Tekst podważa tę konstruktywistyczną tezę, zwracając uwagę na traumę jako kluczowy aspekt powstawania narracji jako takiej. Trauma jest „ślepą plamką”, wokół której narracja powstaje, lecz nie może zostać znarratywizowana. Sięga prehistorii podmiotu (jednostkowego czy ogólnego) i przypomina, że ma on swą przyczynę poza sobą, choć zdaje się autonomiczny. Artykuł wzbogaca tę krytykę komentarzem do Człowieka z żelaza, filmu, ukazującego dążenie społeczeństwa do autonomii opowiadania własnych dziejów, któremu towarzyszy pewien nadmiar wskazujący na wymiar traumy.

Refine search results