Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  polszczyzna biblijna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Przekład Piotra Poznańczyka a Biblia Leopolity, czyli o XVI-wiecznych edycjach „Księgi Syracha”. Część 2

100%
Lenartowicz-Zagrodna A.
Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny
|
2011
|
vol. 10
121-134
EN
Main subject of this article in the “The Wisdom of Jesus Son of Sirach” (translated into Polish by Piotr Poznańczyk in 1535) and its relations with a biblical edition of this book from 1561 (so-called “The Leopolits Bible”). Analysis of lexical changes (including: particles, diminutives, colloquial and German words) have to give an answer to a few questions: was Piotr Poznańczyk an editor of the Sirach from 1561? Which was the direction of the textual modification? Perhaps, in the future, this article will by also helpful to find an editor (or editors) of “The Leopolits Bible”.
2

Próba periodyzacji dziejów polszczyzny biblijnej

100%
Koziara S.
Język Polski
|
2020
|
vol. 100
|
issue 4
10-20
PL
Artykuł przedstawia propozycję periodyzacji dziejów polszczyzny biblijnej odwołującą się głównie do kryteriów filologicznych. Jego autor zaproponował wydzielenie trzech epok w historii tej odmiany stylowej języka polskiego, obejmujących: (1) okres kształtowania się właściwości polszczyzny biblijnej – od domniemanego Psałterza Kingi do przełomu XVI i XVII wieku; (2) okres utrwalania stylowych wyznaczników polszczyzny biblijnej – od przełomu XVI i XVII wieku do lat 70. XX stulecia – oraz (3) okres kontynuacji/przemian wzorca stylowego polszczyzny biblijnej – od lat 70. XX wieku do dziś. Zaproponowanej periodyzacji towarzyszy komentarz uzasadniający przyjęte cezury czasowe, a także wskazujący na czynniki mające wpływ na kształtowanie i utrwalanie tych cech i właściwości, które złożyły się na zbiór konstant stylowych biblijnej odmiany języka polskiego.
EN
The paper presents a proposition of periodisation of biblical Polish history, referring mainly to philological criteria. The author suggests distinguishing three periods in the history of this language style, including: (1) development of the properties of biblical Polish – from the alleged Psałterz Kingi to the turn of the 16th and 17th centuries; (2) consolidation of stylistic features of biblical Polish – from the turn of the 16th and 17th centuries to the 70s of the 20th century; and (3) continuation/transformation of the stylistic pattern of biblical Polish – from the 70s of the 20th century until today. Apart from the periodisation, the paper contains remarks on the assumed time lines, as well as factors which influenced the development and consolidation of these qualities and features, which make up a collection of stylistic constants of the biblical variety of Polish.
3

Tematyka biblijna na stuletnich łamach „Języka Polskiego” (rekonesans)

100%
Koziara S.
Język Polski
|
2021
|
vol. 101
|
issue 4
5-18
PL
Artykuł jest próbą rekonesansowego spojrzenia na wybrane obszary tematyczne dorobku publikacyjnego czasopisma „Język Polski” – jednego z najstarszych polskich periodyków lingwistycznych, którego setny rocznik ukazał się w roku 2020. Celem kwerendy oraz bardziej szczegółowej analizy autor uczynił obecność tematyki biblijnej w dotychczasowej historii czasopisma. Na podstawie zebranego materiału, liczącego ponad sto publikacji artykułowych, wskazano na główne domeny badawcze, w których uobecnia się na łamach krakowskiego pisma lingwistycznie pojęta problematyka biblijna. Są nimi takie kręgi tematyczne, jak: 1) język polskich przekładów i parafraz Pisma Świętego, 2) zagadnienia polskiego stylu biblijnego i stylizacji biblijnej, 3) frazeologia pochodzenia biblijnego oraz 4) inne problemy polszczyzny biblijnej. Na kanwie tych danych autor podjął próbę oceny dotychczasowej roli czasopisma „Język Polski” w dziedzinie prezentacji i opisu tej części językowego i kulturowego dziedzictwa polszczyzny, która wyrasta z tradycji biblijnej.
EN
The paper is an attempt at an exploratory overview of selected thematic areas in the publications of Język Polski – one of the oldest Polish linguistic journals whose hundredth issue was released in 2020. The target of the query and a more detailed analysis was the presence of biblical themes in previous publications of the journal. On the basis of the collected material that consists of over one hundred publications, the main research domains were indicated, in which the linguistically understood biblical issues are represented on the pages of the journal. These include the following topics: 1) the language of Polish translations and paraphrases of the Bible, 2) the issues concerning the Polish biblical style and biblical stylization, 3) the phraseology of biblical origin and 4) other issues related to biblical Polish. Using the data, the author made an attempt at assessing the role of the journal Język Polski in the field of presentation and description of this part of linguistic and cultural heritage of the Polish language which originates from biblical tradition.
4
Publication available in full text mode
Content available

O partykułach wzmacniających w szesnastowiecznych przekładach Ewangelii na język polski

84%
Kępińska A.
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
|
2015
|
vol. LXI
79-97
PL
Artykuł traktuje o partykułach wzmacniających (afektantach) w XVI-wiecznych tłumaczeniach Ewangelii na język polski. Obecność partykuł ekspresywnych (emotywnych) jest cechą charakterystyczną polszczyzny dawnej i gwar. Także w XVI-wiecznych przekładach Ewangelii występuje wiele różnych partykuł, jak a, i¸ to, ale najczęstsze są partykuły że i ci. Tylko one też ulegają skróceniu do -ż i -ć, zwykle w pozycji posamogłoskowej, choć nie tylko, jak pokazują takie przykłady, jak jeśliż i jeśliże oraz jeślić i jeślici. W artykule ukazana jest zarówno geneza partykuły ci, propozycje jej transkrypcji dla tekstów typu A, czyli wydań ściśle naukowych, dokumentacyjnych, przeznaczonych dla celów badawczych, jak i zróżnicowana frekwencja partykuł ci/-ć oraz że/-ż w dziewięciu różnych szesnastowiecznych przekładach Ewangelii na język polski, od największej w Biblii brzeskiej do niewielkiej w tłumaczeniach Szymona Budnego. Podjęta jest próba ukazania przyczyn tej różnorodności; wskazuje się, że wpływ na to zjawisko ma przede wszystkim chronologia tekstów, w mniejszym zaś stopniu wyznanie (konfesja) tłumaczy.
EN
The article treats of the intensive particles (affective) in 16thcentury translations of the Gospel to Polish language. The presence of expressive particles (emotive ones) is a specific feature of the old Polish language and of the local dialects. In 16th century translations of the Gospel we can found a lot of different particles too, such as a, i, to, but the most frequent are że and ci. Only these particles are shortened to -ż and -ć, usually when placed after the vowel, but sometimes not, as can be seen in such examples as jeśliż and jeśliże, as well as jeślić and jeślici. The article presents the origin of particle ci and the proposals of its transcription for the texts of A type, i.e. the publications strictly scientific, documentation ones, for research purposes. There is also covered the diverse frequency of particles ci/-ć and że/-ż in nine different 16th century translations of the Gospel to Polish language, from the highest frequency in Bible from Brześć, to smallest in Szymon Budny’s translations. An attempt to present the reasons of this diversity is also the subject of the article: it is shown that especially the chronology of texts influences this phenomenon, in a smaller extent the religion (confession) of translators.
5
Publication available in full text mode
Content available

Polszczyzna biblijna a polszczyzna literacka. Historyczne związki i uwarunkowania

84%
Koziara S.
Poznańskie Spotkania Językoznawcze
|
2018
|
issue 35-36
55-65
EN
The purpose of this article is to show age-old connections between the Polish language and the Bible, as one of the foundations of Polish culture and identity. The author views these relations from the perspective of the genetic and formal interdependence between the style invariant of the biblical Polish language and its literary variety. To this end, the author mentions previous theoretical findings and material research showing directions and forms of these influences, resulting in the emergence of the main style constants in the biblical Polish language. What is more, the significance of the Bible and its native translations for the emergence of literary Polish language has been pinpointed. Attention has also been drawn to more modern options of research into the conditions of the relationship between biblical Polish vs. literary Polish which stem from reference to the rhetorical and literary heritage of the specific books of the Bible. The paper provides a number of arguments in favor of the literary value of the Bible, as a fact resulting not only from its local historical experiencesbut also features inherited from the primary biblical style. Moreover, the article discusses the critical references to the biblical translation initiatives which lead to the detachment of biblical Polish from its literary model and the norm of high style.
PL
Celem artykułu jest wskazanie na wielowiekowe związki polszczyzny z Biblią, jako jednym z fundamentów polskiej kultury i tożsamości. Relacje te autor artykułu rozpatruje na płaszczyźnie genetycznej i formalnej współzależności pomiędzy stylowym inwariantem polszczyzny biblijnej a literacką odmianą języka polskiego. W tym celu przywołane zostały dotychczasowe ustalenia teoretyczne oraz badania materiałowe ukazujące kierunki i formy owych wpływów, skutkujące powstaniem głównych konstant stylowych polszczyzny biblijnej, a także wskazujące na znaczenie Biblii i jej rodzimych przekładów na kształtowania się polszczyzny literackiej. Zwrócona została także uwaga na nowsze możliwości badań nad uwarunkowaniami relacji polszczyzna biblijna – polszczyzna literacka, które wynikają z odwołania się do retorycznego i literackiego dziedzictwa poszczególnych ksiąg Pisma Świętego. Artykuł dostarcza szeregu argumentów na rzecz obrony literackości polszczyzny biblijnej, jako faktu wynikającego z jej rodzimych doświadczeń historycznych, jak też z właściwości odziedziczonych z prymarnego stylu biblijnego. Na prawach polemicznych w artykule znalazły się również krytyczne odniesienia do tych spośród nowszych inicjatyw translacyjno-biblijnych, które zmierzają do oderwania polszczyzny biblijnej od jej wzorca literackiego oraz normy stylu wysokiego.
6
Publication available in full text mode
Content available

Biblijne nomina propria w aspekcie historyczno-porównawczym (na materiale Biblii Jakuba Wujka i Biblii Gdańskiej)

71%
Szurek M.
Onomastica
|
2015
|
vol. 59
321-339
EN
The article draws attention to those aspects of language which show the individual nature of the Bible of Jakub Wujek and The Bible of Gdańsk. These bibles are actually two different works of this translation, with different confessional affiliations. Moreover, the article represents an attempt to analyze and classify the few places of parallel text in which the lexical differences are present. At the beginning, the author looks for these differences in the proper nouns which determine the names of God in the Old Testament, and in the names which characterize Jesus. The selected biblical place names are analyzed in the last part of the article. The research material was taken from the texts of the first editions of the Bible of Jakub Wujek and The Bible of Gdańsk.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.