Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  polszczyzna potoczna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Czy konstrukcje pytające w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego rejestrują najnowszy uzus polszczyzny potocznej?

100%
Maćkowiak R.
Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców
|
2017
|
vol. 24
77-95
EN
The article discusses the issue whether the contemporary colloquial Polish is well reflected in the use of questions in Polish as a foreign language textbooks. It presents the results of a survey in which the respondents (from 20 to 39 years old) – prospective teachers of Polish as a foreign language, were asked to decide whether the questions presented in some textbooks are in fact used in everyday conversations.
PL
Artykuł jest próbą odpowiedzi na pytanie, czy konstrukcje pytające w podręcznikach do nauczania języka polskiego jako obcego rejestrują najnowszy uzus polszczyzny potocznej. W pracy zostały przedstawione wyniki ankiety, w której respondenci – studenci (w przedziale wiekowym od 20 do 39 lat) specjalizacji nauczanie języka polskiego jako obcego, mieli zdecydować czy struktury pytające umieszczone w podręcznikach do nauki polskiego, rzeczywiście są używane w codziennych rozmowach.
2

Wpływ regionalnych odmian języka na współczesną polszczyznę potoczną

99%
Kucharzyk R.
Prace Językoznawcze
|
2018
|
vol. XX/3
79–89
EN
The subject of the article is the presence of regional features in the colloquial Polish. One may notice that contemporary Polish is not homogeneous, some regional or dialectal properties are present in the widely understood colloquial communication. The issue was discussed on the basis of the material excerpted from the Internet forums. The author presents selected features within the area of phonetics and lexis that were found in the Internet users’ posted messages.
3

Miejsce dialektyzmów w języku potocznym (na przykładzie forów internetowych)

85%
Kucharzyk R.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 3
15-26
PL
Przedmiotem artykułu jest obecność właściwości dialektalnych w języku potocznym. Bez wątpienia gwary są systemami recesywnymi, jednak ich zanik nie dokonuje się tak szybko, jakby się mogło zdawać. Niektóre właściwości gwar charakteryzują się znaczną trwałością i są obecne w szeroko rozumianej komunikacji potocznej. Dialektyzmy albo są wprowadzane do wypowiedzi w celach stylizacyjnych, albo pojawiają się wskutek niedostatecznej kompetencji użytkowników języka. Zagadnienie zostało omówione na materiale wyekscerpowanym z forów internetowych. Pokazane zostały obecne w tekstach internautów wybrane cechy gwarowe z płaszczyzn: fonetycznej, morfologicznej i leksykalnej.
EN
The subject of the article is the presence of dialectal features in the colloquial language. Local dialects are indubitably recessive systems, but the process of their disappearance is slower than it may seem. Some properties of local dialects are strong and present in the widely understood colloquial communication. Local dialect forms are introduced into utterances either in order to stylize them or as a result of the language users’ insufficient competence. The issue was discussed on the basis of the material excerpted from the Internet forums. The author presents selected dialectal features within the area of phonetics, morphology and lexis that were found in the Internet users’ posted messages.
4
Publication available in full text mode
Content available

Cechy dialektalne wykorzystywane dziś w stylizacji na materiale Narodowego Korpusu Języka Polskiego

71%
Kępińska A.
Rozprawy Komisji Językowej ŁTN
|
2013
|
vol. LIX
91-105
PL
Celem artykułu jest przedstawienie rejestru typowych polskich cech dialektalnych obecnych w źródłach pełnego Narodowego Korpusu Języka Polskiego, reprezentujących współczesną polszczyznę potoczną. Celem jest także ustalenie frekwencji wybranych leksemów zawierających cechy dialektalne oraz ocena ich wartości stylistycznej i funkcji, jaką pełnią w tekście. Praca ma charakter jedynie sondażowy. Leksemy, w których są poświadczone cechy dialektalne, we współczesnej polszczyźnie standardowej są wykorzystywane w ramach stylizacji. Mają nacechowanie ujemnie albo wnoszą pewną wartość stylistyczną, sygnalizując nonszalancki stosunek nadawcy wypowiedzi do rzeczywistości pozajęzykowej i samego języka. W ten sposób są głównie wykorzystywane wyraziste fonetyczne cechy dialektalne, takie jak labializacja nagłosowego o- (np. łojciec, łoczywiście, łostatnio, łobywatelski) czy wąska realizacja dawnych samogłosek pochylonych a oraz e, np. wsiok, biedok i bidok, kobita, chlyb i chlib, przy czym niektóre ekspresywne nazwy osób mają tylko postać z samogłoską o, typu głupol, kibol, psychol czy ćwok. Spośród cech fleksyjnych większą frekwencję ma jedynie końcówka 2. os. lm. -ta. W wypadku niezgodnych z normą końcówek rzeczowników trudno jednoznacznie określić, czy dany morfem pochodzi z gwary, czy realizuje określoną tendencję językową, jak tzw. deprecjatywne formy M., B. i W. lm. rzeczowników męskoosobowych typu chłopy, dziady, pany czy ministry, dyrektory, politykiery.
EN
The aim of the present paper is creating a record of typical Polish dialectal features representing contemporary colloquial Polish language which can be found in the sources of the full version of the Polish National Corpus. Another target of the paper is to verify the frequency of selected lexemes containing dialectal features and to assess their stylistic value and role which they play in texts. The project described in the paper has been only a survey. The lexemes containing attested dialectal features are used in contemporary Polish in order to achieve stylisation. They are negatively marked or convey a specific stylistic value by means of displaying a nonchalant attitude of the speaker towards the extralinguistic reality and towards the language itself. Among the distinct dialectal phonetic features used in the above-described manner are: the labialisation of the beginning o- (as in łojciec, łoczywiście, łostatnio, łobywatelski) or the narrow pronunciation of old long vowels a and e, e.g.: wsiok, biedok and bidok, kobita, chlyb and chlib. However, some expressive names of people are only of the following kind: głupol, kibol, psychol and ćwok. As far as the inflectional features are concerned, only the plural 2nd person -ta is of higher frequency. In the cases of noun endings which are incompatible with the norm it is difficult to state clearly whether a given morpheme originates in a dialect or displays a certain language tendency, as in the case of deprecating forms of the nominative, accusative and vocative of plural masculine personal nouns of the following type: chłopy, dziady, pany or ministry, dyrektory, politykiery.
5

Formacje z sufiksem -ok w polszczyźnie potocznej

71%
Kucharzyk R.
Język Polski
|
2014
|
vol. 94
|
issue 5
417-427
PL
Przedmiotem artykułu jest zjawisko występowania w polszczyźnie potocznej nowego typu formacji słowotwórczych, utworzonych z wykorzystaniem sufiksu -ok . Pojawienie się tego przyrostka to rezultat oddziaływania gwar ludowych. Formant -ok , o którym w tym artykule mowa, to wynik fonetycznych przekształceń, jakie się dokonały w przyrostku -ak. Sufiks ten w niektórych gwarach jest realizowany z pochyleniem samogłoski, a nawet z jej zrównaniem w wymowie z samogłoską o, wyniku czego -ak > -ok. Derywaty typu wsiok, jabcok, pijok coraz częściej występują w komunikacji potocznej. Licznych przykładów takich formacji dostarcza język Internetu. Wyrazy z przyrostkiem -ok pojawiają się także w tekstach literackich i w prasie, co świadczy o znacznym rozpowszechnieniu tego formantu.
EN
The article concerns the occurrence in the Polish colloquial language of the new type of word formations with the -ok suffix. The occurrence of this suffix results from the influence of Polish local dialects. The -ok formant to which this article refers is the result of phonetic changes to the -ak suffix. In certain local dialects this suffix is pronounced with the vowel that is very similar or even identical to o, as a result of which -åk > -ok. The derivatives such as wsiok, jabcok, pijok are more and more popular in colloquial communication. Numerous examples of such formations may be found in the Internet language. Words with the -ok suffix also appear in literary texts and in the press, which confirms the fact that the formant has become very popular.
6
Publication available in full text mode
Content available

Z problematyki zmian w obrębie słownictwa ekspresywnego — przypadek szturmaka

71%
Kucharzyk R.
Socjolingwistyka
|
2014
|
issue 28
203-214
PL
Niniejszy artykuł podejmuje zagadnienie obecności gwaryzmów w obrębie potocznego słownictwa ekspresywnego. Rozważania są prowadzone na podstawie wyrazu szturmak i jego dwóch wariantów fonetycznych szturmok i śturmok. Analiza tekstów zamieszczonych w Internecie pokazuje, że w miejsce notowanego w starszych słownikach polszczyzny ogólnej szturmaka, będącego ekspresywnym, pejoratywnym określeniem kobiety, wchodzą dwa jego gwarowe warianty, wykazujące określone różnice zarówno fonetyczne, jak i semantyczne. Jak się okazuje, gwary ludowe wciąż wpływają na kształt języka ogólnego, przede wszystkim w jego potocznej odmianie, a szczególnie dobrze adaptuje się w polszczyźnie potocznej gwarowa leksyka ekspresywna. Utrwalone w wyrazach właściwości fonetyki gwarowej zwiększają ekspresywność wyrazów, co powoduje, że często te jednostki stają się tworzywem wypowiedzi potocznych.
EN
This article concerns the existence of local dialect elements within the colloquial expressive vocabulary. The consideration is carried out on the basis of the word szturmak and its two phonetic variants: szturmok and śturmok. The analysis of texts found in the Internet shows that the word szturmak, which appears in older dictionaries of general Polish language and is an expressive, pejorative term describing a woman, has been replaced by the two local dialect variants that reveal specific differences both in terms of phonetics and semantics. It turns out that folk dialects still influence the shape of the general language and especially its colloquial version, in which expressive lexis of local dialects adapts particularly well. The properties of local dialect phonetics that are preserved in particular terms increase the expressiveness of words, as a result of which they often become the basis on which many colloquialisms are created.
7

Prawilny – od socjolektu do polszczyzny potocznej

71%
Kucharzyk R.
Prace Językoznawcze
|
2018
|
issue XX/4
PL
Przedmiotem artykułu jest funkcjonowanie przymiotnika prawilny w polszczyźnie potocznej. Wyraz ten, będący zapożyczeniem z języka rosyjskiego, występuje w odmianach socjolektalnych języka (np. w żargonie przestępczym, w socjolekcie hiphopowym, w gwarze uczniowskiej). Współcześnie możemy obserwować coraz częstsze użycie tego wyrazu w komunikacji pozasocjolektalnej o zasięgu ogólnopolskim. W artykule pokazany został rozwój znaczeniowy tego przymiotnika. Podstawą analizy są przede wszystkim różne typy tekstów opublikowanych w Internecie.
EN
The article focuses on the use of the adjective prawilny in colloquial Polish. This word, which is a borrowing from the Russian language, appears in the sociolectal varieties of language (e.g. in the criminal jargon, in the hip-hop sociolect, in the language spoken by young learners). Today, we can observe the increasingly frequent use of this word outside sociolects, in general Polish. The article presents the semantic development of this adjective. The corpus for the analysis comes primarily from various types of texts published on the Internet.
8

Prawilny – od socjolektu do polszczyzny potocznej

71%
Kucharzyk R.
Prace Językoznawcze
|
2019
|
issue XXI/1
93-102
EN
The article focuses on the use of the adjective prawilny in colloquial Polish. This word, which is a borrowing from the Russian language, appears in the sociolectal varieties of language (e.g. in the criminal jargon, in the hip-hop sociolect, in the language spoken by young learners). Today, we can observe the increasingly frequent use of this word outside sociolects, in general Polish. The article presents the semantic development of this adjective. The corpus for the analysis comes primarily from various types of texts published on the Internet.
PL
Przedmiotem artykułu jest funkcjonowanie przymiotnika prawilny w polszczyźnie potocznej. Wyraz ten, będący zapożyczeniem z języka rosyjskiego, występuje w odmianach socjolektalnych języka (np. w żargonie przestępczym, w socjolekcie hiphopowym, w gwarze uczniowskiej). Współcześnie możemy obserwować coraz częstsze użycie tego wyrazu w komunikacji pozasocjolektalnej o zasięgu ogólnopolskim. W artykule pokazany został rozwój znaczeniowy tego przymiotnika. Podstawą analizy są przede wszystkim różne typy tekstów opublikowanych w Internecie.
9

Intensiwa typu orobić się w potocznej polszczyźnie regionalnej

71%
Kucharzyk R.
Język Polski
|
2022
|
vol. 102
|
issue 1
81-92
PL
Przedmiotem artykułu są czasowniki z prefiksem o- i postfiksem się, np. orobić się ‘napracować się’, oczekać się ‘naczekać się’, w warstwie semantycznej wskazujące na intensywność działania. W analizie uwzględniono aspekt formalny, semantyczny i funkcjonalny. Omówione zostały także przyczyny częstego występowania takich derywatów w polszczyźnie potocznej.
EN
The subject of the article are the verbs with the prefix o- and the postfix się, e.g. orobić się ‘to work very hard, toil’, oczekać się ‘to wait a long time’, which semantically indicate the intensity of action. The analysis takes into account formal, semantic and functional aspects. The reasons for the frequent occurrence of such derivatives in colloquial Polish are also discussed.
10

Formacje z sufiksem -icha/-ycha w wypowiedziach internautów

57%
Kucharzyk R.
Język Polski
|
2019
|
vol. 99
|
issue 4
5-15
PL
Przedmiotem artykułu jest zjawisko występowania w polszczyźnie potocznej nowego typu formacji słowotwórczych, utworzonych z wykorzystaniem sufiksu -icha/-ycha, np. bystrzycha, teścicha, wronicha. Licznych przykładów takich formacji dostarcza język Internetu. Materiał, będący podstawą analizy, stanowi ponad 180 derywatów reprezentujących kilka kategorii słowotwórczych, m.in. nazwy ekspresywne i augmentatywne, nazwy nosicieli cech, nazwy żeńskie. Obecność formacji z tym przyrostkiem w języku potocznym może być rezultatem oddziaływania gwar ludowych.
EN
The topic of the article is the occurrence of a new type of word formations with the –icha/-ycha suffix, e.g. bystrzycha, teścicha, wronicha in the Polish colloquial language . Numerous examples of such formations may be found in language on the Internet. The analysis was carried out on the basis of more than 180 derivatives representing several word-forming categories, among others expressive and augmentative names, attributive names and feminine names. The presence of a formation with this suffix in colloquial language may be the result of the influence of Polish local dialects.
11

O zasobie leksykalnym słownika Jana Ernestiego z 1689 roku

57%
Kaszewski M.
Prace Językoznawcze
|
2017
|
issue XIX/2
39-50
PL
Przedmiotem szkicu jest całkowicie pomijany we współczesnym dyskursie metaleksykograficznym słownik Jana Ernestiego z 1689 roku. Nacisk kładzie się tutaj na wpisane w koncepcję formuły dykcjonarza wyzyskiwanie w szerokim zakresie licznych kolokacji, mających służyć dydaktyce języka polskiego jako obcego. Najważniejsze jednak z punktu widzenia wartości tego słownika jako źródła dla badań nad dawną polszczyzną jest to, iż zawiera on liczne przykłady nie tylko kolokwializmów leksykalnych, ale całych konstrukcji czy wręcz szablonów konwersacyjnych, nieocenionych dla rekonstrukcji mowy potocznej użytkowników polszczyzny XVII wieku.
EN
This analysis describes some resources of a dictionary which has been completely left out from meta-lexicographic discourse, that is Jan Ernesti’s dictionary from 1689. The focus of the analysis is put on the richness of the collocations which were included in the conception of the dictionary by its author and which were intended as a didactic resource for learning Polish as a foreign language. The dictionary’s highest value as a source of historical Polish lies in the vastness of its resources not only of colloquial lexis but also of full constructions or even conversational patterns, invaluable for a reconstruction of the spoken Polish of the 17th c.
12
Publication available in full text mode
Content available

Intymność – dyskurs intymny – antropologia intymności. Prolegomena

57%
Smyk K.
Literatura Ludowa
|
2018
|
vol. 62
|
issue 6
EN
The author puts forward the thesis that intimacy in the research of contemporary culture should be seen more broadly than only in relation to sexuality, which dominates in previous anthropological studies (e.g. Giddens), sociopedagogical studies (e.g. Grochalska), philosophical studies (e.g. Musiał) or philological studies (e.g. intimist studies). Intimacy can mean all messages concerning experiences, sensations, thoughts, feelings and emotions, which are expressed by means of genres related to the intimate sphere, involving not only with lovers, but also every person, even a stranger. While intentionally exhibitionist texts (autobiographical, quasi-documentary, intimist studies of the Internet) can be considered as created intimacy, texts in the everyday Polish language and embedded in everyday life can be classified as primordial intimacy. The author suggests that this understanding of intimacy - as an axiological space - should be dealt with in interdisciplinary anthropological research. Her theses are based on the analysis of language samples obtained in 2012 through a survey on a unique journey.
PL
Autorka stawia tezę, że intymność w badaniach kultury współczesnej należy widzieć szerzej niż tylko w odniesieniu do seksualności, co dominuje w dotychczasowych badaniach antropologicznych (np. A. Giddens), socjopedagogicznych (np. M. Grochalska), filozoficznych (np. M. Musiał) czy filologicznych (np. intymistyka). Intymność bowiem może oznaczać wszelkie przekazy dotyczące przeżyć, doświadczeń, doznań, przemyśleń, uczuć i emocji, które zostają wyrażone za pomocą gatunków obsługujących sferę intymną, w relacji nie tylko z kochankami, ale z każdą osobą, nawet obcą. O ile zarazem teksty intencjonalnie ekshibicjonistyczne (autobiograficzne, paradokumentalne, intymistyka internetowa) można uznać za intymność kreowaną, o tyle teksty realizowane w polszczyźnie potocznej i osadzone w codzienności, można zaliczyć do sfery intymności prymarnej. Autorka proponuje, by tak rozumianą intymnością – jako przestrzenią aksjologiczną – zająć się w nurcie interdyscyplinarnych badań antropologicznych. Swoje tezy opiera na analizie materiału językowego, pozyskanego w 2012 roku w drodze ankiety na temat wyjątkowej podróży.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.