Search results

1

Funkcjonowanie osadników i zbiorników przepływowych w warunkach zlewni miejskiej i podmiejskiej (Sokołówka i Dzierżązna)

100%

Bartnik A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

|

2015

|

vol. 70

|

issue 2

EN

The presence of small artificial water reservoirs is typical of the landscape of small agricultural catchments. The old mill dammings are used today mostly for recreation and fish farming. Moreover, they are a very important part of the hydrological system of small rivers, stabilizing and shaping the discharge and physico-chemical characteristics of water. Coupled with the landscape function of the ponds goes their functioning in conditions of strong human pressure in the urban space. A canalized rivers in the urban parts of its courses picks up rubbishes washed down from the surface and coming from a storm sewer system and sometimes from leachate from a sanitary sewage system.An example of hydrological systems operating in such environments are Dzierżązna and Sokołówka catchments (Fig. 1). The first one is located north of Zgierz in the impact zone of the city of Łódź. Despite agro-forestry character, a significant impact on water quality is the chalets area and the A2 motorway crossing the catchment. The Sokołówka catchment is flowing through the urban area of the Łódź city. Both of the river flows are highly variable, and the water is heavily contaminated and has a high load of suspension (Tab. 1)In both of the catchments the role of artificial reservoirs created to improve the quality of water is the important issue. In the Dzierżązna catchment the several retention and infiltration ponds are working for regulating the outflow from the A2 motorway. In the Sokołówka valley the biofilter has been recently built (Fig. 2). It was constructed in order to purify urban storm- and waste water (sequential biofiltration system of Sokołówka – SSBS). The main purpose of the constructed SSBS was to remove sediments, suspended solids, particulate pollutants, petroleum hydrocarbons, heavy metals, nutrients and bacterial contamination from storm-water runoff through sedimentation and filtration mechanisms.The paper discusses the construction of both systems and technical solutions. To evaluate the effectiveness of their operation analyzed changes in the basic characteristics of physicochemical water parameters (water temperature, conductivity (SEC), pH, the concentration of dissolved oxygen, turbidity (NTU)) measured before and after both of cleansing systems in the year and multiyear (Fig. 3, Fig. 4).Attention has been also paid to the distribution of the mineral sediment deposited on the bottom of the biofilter SSBS system (Fig. 5). It was found that lowering the temperature in the winter and the appearance of a compact ice cap adversely affect the ability of biofilm to absorb pollutants causing (relative to the hot half year) an increase of conductivity, a higher pH and reducing of oxygenation of water.Identified mean changes of the selected physicochemical parameters of water discharged from the area of the A2 motorway to the Dzierżązna river system and as a result of the SSBS system operation to Sokołówka river (Fig. 6).All the measured parameters are reduced after passing through both of systems. As a result of mechanical sedimentation the greatest reduction is suspended material transported by water – in the SSBS on average about 16% less than in untreated waters (in the Dzierżązna catchment this element was not measured). The pH of the water in both systems changes to the same extent – decreases by 10% in the Dzierżązna, and 7% in SSBS.

2

Bogactwo i różnorodność chruścików (Trichoptera) na wybranym obszarze środkowo-zachodniej Polski (województwo lubuskie)

80%

Rychła A., Buczyńska E.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio C – Biologia

|

2013

|

vol. 68

|

issue 1

EN

The information about the distribution of caddisflies (Trichoptera) in mid-western Poland being a part of the Wielkopolsko-Kujawska Lowland (WKL) faunistic region is still scarce compared to other regions. To close the knowledge gap, we investigated caddisflies larvae and occasionally imagines in a selected area in mid-western Poland in 2011. The aim was the preliminary estimation of species richness and abundance of protected, rare and endangered species in this part of WKL. For the study 63 sampling sites representing broad spectrum of habitat types were chosen and analysed with various ecological indices. In total, 75 species: 46 as larvae and 51 as imagines were found in the area. Among them, one protected species (Crunoecia irrorata), 5 listed in the Polish Red List (Erotesis baltica, Hydropsyche bulgaromanorum, Ylodes simulans, Limnephulus borealis and L. fuscinervis), and 11 species not reported for WKL yet were found in the area. In the whole material, the most frequent and dominant species was Limnephilus flavicornis. In contrast, 50 species were recorded in less than 5% of sites. The highest species richness was found in rivers and fish ponds with total number of 33 and 32 species, respectively, whereas the lowest one in springs (5 species) and bogs (6 species). The highest species diversity obtained with probability of intraspecificencounter (PIE) Index was found in fish ponds (0.90) and rivers (0.85) as well. In contrast, streams had the lowest PIE value (0.60) in the area. The most valuable habitat types with regard to protected, endangered and rare species were rivers and fish ponds, as well as lakes and streams of lower importance. To conclude, our investigation indicated a high species richness and diversity in the area, which was related to high habitat heterogeneity, thus having significant importance for biodiversity preservation in mid-western Poland. Moreover, fish ponds and rivers were the most valuable habitat types significantly contributing to species richness, diversity and preservation of rare and endangered species in this area.

PL

Wiedza na temat rozmieszczenia chruścików (Trichoptera) w środkowo-zachodniej Polsce, będącej częścią krainy faunistycznej Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej (WKL) jest wciąż uboga w porównaniu do innych regionów. W celu uzupełnienia tej informacyjnej luki w roku 2011 przeprowadzono inwentaryzację wybranego obszaru w tej części kraju. Celem pracy było wstępneokreślenie różnorodności gatunkowej oraz gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich w tej części WKL. Próby pobrano z 63 stanowisk obejmujących szerokie spektrum typów siedliska następnie przeanalizowano przy użyciu różnych wskaźników ekologicznych. Ogółem stwierdzono 75 gatunków chruścików, w tym 46 i 51 odpowiednio w postaci larw i osobników dorosłych. Wśród stwierdzonych gatunków jeden jest chroniony (Crunoecia irrorata), 5 znajduje się na Polskiej Czerwonej Liście (Erotesis baltica, Hydropsyche bulgaromanorum, Ylodes simulans, Limnephulus borealis and L. fuscinervis) a 11 nie było dotychczas podanych z WKL. Z całości materiału gatunkiem o najwyższej dominacji i frekwencji był Limnephilus flavicornis. Natomiast aż 50 gatunków stwierdzono w mniej niż 5% stanowisk. Najwyższą liczbę gatunków zanotowano w rzekach i stawach rybnych, odpowiednio 33 i 32, natomiast najmniejszą w źródłach (5 gatunków) oraz na torfowiskach (6 gatunków). Najwyższą różnorodnością gatunkową mierzoną według wskaźnikaPIE charakteryzowały się również stawy rybne (0.90) i rzeki (0.85), natomiast najniższą wartość PIE (0.60) stwierdzono w strumieniach. Pod względem udziału gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich najbardziej cenne okazały się rzeki oraz stawy rybne, a także w mniejszym stopniu jeziora oraz źródła. Reasumując, badany obszar charakteryzuje się dużym bogactwem oraz różnorodnością gatunkową chruścików mających znaczenie dla ochrony bioróżnorodności w środkowo-zachodniej Polsce. Najbardziej cennymi typami siedlisk dla zachowania bogactwa, różnorodności oraz dla gatunków rzadkich i zagrożonych są rzeki oraz stawy hodowlane.

3

Materiały do poznania chrząszczy wodnych (Coleoptera) Polski środkowo-zachodniej (województwo lubuskie)

70%

Rychła A., Buczyński P.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio C – Biologia

|

2013

|

vol. 68

|

issue 1

EN

Although aquatic beetles are one of the most diverse groups significantly contributing to species diversity in freshwaters, their occurrence and distribution has been studied very poorly in mid-western Poland. Consequently, our knowledge about the current aquatic beetle species richness and habitat preferences is still scarce in large parts of this region. To close this knowledge gap, we investigated a selected area of approximately 500 km2 in the south-western part of the Lubuskie Province, part of the Wielkopolsko-Kujawska Lowland, to obtain the richness of total, protected, endangered and rare species of aquatic beetles, as well as to analyse their diversity and ecological groups in representative habitats. For the study, 70 sampling sites representing ditches (5 localities), streams (4), rivers (13), small water bodies in open landscapes (7) and in forests (6), temporary (8) and permanent (7) fish ponds, lakes (4), fens (1), peat bogs (13) and marshes (2) were investigated from April to September 2011. In total, 115 species, including 10 protected by law or/and listed on the Polish Red List, as well as 11 rare and local in Poland species were found in the study area. Among them special attention should be paid to Macroplea appendiculata – a recently-discovered for the Wielkopolsko-Kujawska Lowland and critically endangered in Poland species as well as Rhantus incognitus – an endangered and rare species in Poland. The most frequent species was Hyphydrus ovatus (34.3% of sites), whereas 29 species, mostly stenotopic specialists, were recorded in only one site. Eurytopes and tyrphophiles were both present in each habitat type. Further, the most diverse habitats were temporary ponds containing 7 groups of stenotopes, whereas in streams only 2 groups were found. On average, the most species rich habitats were permanent ponds (median = 11 species) and bogs (11), but the highest species numbers were found in a temporary pond (44 species) and in a small water body in open landscape (42). The lowest species richness was found in streams (maximum4 species per site). According to an evaluation of habitat types based on protected, threatened and rare species, the most important were permanent and temporary ponds in the forested, water-rich parts of the study area. In agriculturally dominated parts, however, small rivers and occasionally small water bodies were of high importance for rare species.We conclude that the species richness and abundance of protected, endangered and rare species are high in the study area in comparison to other parts of Poland. The most important habitats in terms of high diversity of aquatic beetles are predominantly permanent fish ponds and bogs, whereas permanent and temporary fish ponds play a key role for the high content of rare and protected speciesin the area.

PL

Chrząszcze wodne są jedną z najbardziej bogatych w gatunki grup znacząco przyczyniających się do różnorodności gatunkowej w wodach słodkich, jednak ich występowanie i rozmieszczeniew Polsce środkowo-zachodniej było badane w bardzo małym zakresie. W konsekwencji nasza obecna wiedza o ich różnorodności gatunkowej oraz preferencjach siedliskowych w tej części kraju jest znikoma. W związku z tym przeprowadzono inwentaryzację wybranego terenu o powierzchni ok. 500 km2 w południowo-zachodniej części województwa lubuskiego, według Katalogu fauny Polski leżącego na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej. Celem badań było określenie różnorodności gatunkowej oraz udziału gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich, a także analiza grup ekologicznych chrząszczy wodnych w reprezentatywnych biotopach. Próby pobrano z 70 stanowisk reprezentujących: rowy (5 stanowisk), strumienie (4), rzeki (13), oczka wodne w terenie otwartym (7) i śródleśnym(6), stawy rybne z okresowym (8) i permanentnym (7) stanem wody, jeziora (4), torfowiska niskie (1), torfowiska sfagnowe (13) oraz bagna (2) w okresie od kwietnia do września 2011 r. Stwierdzono 115 gatunków, w tym 10 gatunków chronionych lub/i uwzględnionych w Polskiej Czerwonej Liście oraz 11 gatunków rzadkich i lokalnych w Polsce. Na szczególną uwagę zasługują Macroplea appendiculata – gatunek krytycznie zagrożony (CR), chroniony oraz nowy dla Niziny Wielkopolsko-Kujawskiej, oraz Rhantus incognitus – gatunek zagrożony (EN) i rzadko spotykany w kraju. Najwyższa frekwencja cechowała Hyphydrus ovatus (34,3% stanowisk), natomiast 29 gatunków, w większościstenotopów, występowało tylko na jednym stanowisku. Spośród grup ekologicznych, eurytopy i tyrfofile występowały we wszystkich typach siedlisk. Najbardziej różnorodne pod względem typów ekologicznych chrząszczy były stawy okresowe, w których zanotowano 7 grup stenotopów. Najmniej stwierdzono ich w strumieniach (2 grupy). Średnio, największą ilością gatunków charakteryzowały się stawy permanentne (mediana = 11 gatunków) oraz torfowiska (11), natomiast maksymalnienajwięcej gatunków zanotowano w stawach okresowych (44 gatunki) oraz w małych zbiornikach terenów otwartych (42). Najmniej bogate gatunkowo były strumienie (maksymalnie 4 gatunki na stanowisko). Wyniki ewaluacji typów siedlisk pod kątem występowania gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich wykazały, że najbardziej istotne były permanentne i okresowe stawy na obszarach zalesionych i bogatych w wody. Jednak w obrębie dominacji agrocenoz, ważne dla zachowaniatych grup gatunków okazały się małe rzeki oraz częściowo małe zbiorniki.Na podstawie przeprowadzonych badań należy stwierdzić, że obszar środkowo-zachodniej Polski charakteryzuje się dużym bogactwem gatunków chrząszczy wodnych oraz dużym udziałem gatunków chronionych, zagrożonych i rzadkich na tle innych części kraju. Najważniejszymi typami siedlisk w aspekcie różnorodności gatunkowej są głównie stawy permanentne oraz torfowiska. Natomiast stawy okresowe i permanentne odgrywają kluczową rolę dla zachowania gatunków rzadkich na tym obszarze.

Refine search results

2 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio C – Biologia

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

1 2015

2 2013

2 Rychła A.

1 Bartnik A.

1 Buczyńska E.

1 Buczyński P.

Funkcjonowanie osadników i zbiorników przepływowych w warunkach zlewni miejskiej i podmiejskiej (Sokołówka i Dzierżązna)

Bogactwo i różnorodność chruścików (Trichoptera) na wybranym obszarze środkowo-zachodniej Polski (województwo lubuskie)

Materiały do poznania chrząszczy wodnych (Coleoptera) Polski środkowo-zachodniej (województwo lubuskie)