Search results

1

„Prochem jesteś...”

100%

Błaszczak M.

Przestrzenie Teorii

|

2012

|

issue 18

135-152

EN

Dust, powder, ash – the categories of description of everything associated with passing and evanescence, forgetfulness, finitude, of elimination of time, new, contemporary, but also a reference to a rebirth, purification, reminders. Although dust is the most important, powder dominates. Rebirth is usually only an attempt, ending in failure. Playwrights, poets, writers are trying to put into words the eternal correctness and inalienable truth that says, from dust you are and to dust you shall return. Destruction, decay and old age, destruction and plunge into nothingness is best described as a man as a “miserable dust.” The heroes try to fight the burning of which begins at birth, but the course of this river cannot be reversed

2

Środa Popielcowa w liturgii Kościoła i obrzędowości ludowej. Tradycja a współczesność

71%

Kupisiński Z.

Roczniki Teologiczne

|

2020

|

vol. 67

|

issue 9

127-140

EN

The aim of the article is to present Ash Wednesday in the liturgy of the Church and to analyze the way of how this day is experienced in the tradition and folk piety, with particular emphasis on customs and rituals. The author makes a reference to the Church’s documents and draws attention to the values that result from the integration of two forms of worship, i. e. liturgy and folk piety. The author drew on the literature on the subject, as well as his stationary ethnographic fieldwork on annual (1990–1994) and funeral rituals (1997–2006) conducted in the Opoczno and Radom subregions. In recent years he also used the method of participant observation. The article is divided into two parts. In the first one the author recalls the genesis of the Ash Wednesday liturgy and the history of religious rituals performed on that occasion; further he discusses the symbolism of ashes, focusing mainly on the customs that once prevailed in the Polish countryside, namely participation in the liturgy, characteristic fasting meals and penitential clothing. The second part of the study presents Ash Wednesday as the cut-off date between the carnival and Lent period; in the past it was a day of practicing folk rituals of an entertaining nature (e.g. dragging an “Ash Wednesday log” or a “women’s comber – fun”). Many of these customs evoked old pre-Christian Spring rituals, and their practice was for utilitarian gains. The author shows the changes that had taken and are still taking place in Polish society in the perception of the first day of Lent. Moreover, he emphasizes the disappearance of many once popular ceremonies and rituals, highlighting at the same time the relevance and durability of the custom of putting ashes on heads, which still best reflects the meaning of Ash Wednesday.

PL

Tematem artykułu jest prezentacja Środy Popielcowej w liturgii Kościoła oraz analiza sposobu przeżywania tego dnia w tradycji i pobożności ludowej, ze szczególnym uwzględnieniem zwyczajów i obrzędów. Autor, odwołując się do dokumentów Kościoła, zwraca uwagę na wartości płynące z połączenia dwóch form kultu, jakimi są liturgia i pobożność ludowa. W opracowaniu zagadnienia autor korzystał z literatury przedmiotu, a także prowadzonych przez siebie w subregionach opoczyńskim i radomskim stacjonarnych etnograficznych badań terenowych nad obrzędowością doroczną (lata 1990–1994) oraz funeralną (lata 1997–2006), w ostatnich latach posługiwał się również metodą obserwacji uczestniczącej. Artykuł podzielony został na dwie części – w pierwszej autor przywołuje genezę liturgii Środy Popielcowej i historię towarzyszących jej obrzędów religijnych, charakteryzuje symbolikę popiołu (i jego obecność w praktykach pokutnych różnych tradycji), koncentrując się przede wszystkim na zwyczajach panujących niegdyś na polskiej wsi – uczestnictwo w liturgii, charakterystyczne postne posiłki, pokutny ubiór. Część druga opracowania ukazuje Środę Popielcową jako datę graniczną pomiędzy okresem karnawału i Wielkiego Postu, niegdyś był to bowiem dzień praktykowania ludowych obrzędów o rozrywkowym charakterze (np. „kłoda popielcowa” czy „babski comber”). Wiele z nich nawiązywało do dawnych przedchrześcijańskich obrzędów wiosennych, a ich kultywowanie miało na celu utylitarne korzyści. Autor ukazuje przemiany, jakie zaszły i wciąż zachodzą w polskim społeczeństwie w percepcji pierwszego dnia Wielkiego Postu. Podkreśla wymarcie wielu popularnych kiedyś obrzędów, wskazując również na aktualność i żywotność zwyczaju posypywania głów popiołem, który wciąż najpełniej oddaje przekaz Środy Popielcowej.

3

Popiół. Hasło do „Słownika stereotypów i symboli ludowych

63%

Szadura J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1995

|

vol. 7

81–96

PL

Autorka przy budowaniu hasła popiół korzysta z następujących poświadczeń językowych: frazeologizmów, ballad, pieśni zalotnych i miłosnych, pieśni pogrzebowych, baśni i legend. W języku polskim słowo popiół obok podstawowego znaczenia ‘to, co zostaje po spaleniu, jasnoszary proch, miałki i lekki’, ma znaczenie ‘doczesne szczątki człowieka, prochy ludzkie’. Popiół jako pozostałość po spaleniu bądź rozkładzie jest powszechnym symbolem śmierci, zniszczenia. Przez swe podobieństwo do prochu/pyłu/ziemi jest symbolem zmartwychwstania, odrodzenia do nowego życia. Symbolizuje los człowieka, krótkość życia, śmierć, żałobę, zmartwychwstanie, grzech, pokutę, skruchę, oczyszczenie.

EN

The author, when designing the entry for the word popiół [ash(es)], uses the following linguistic sources: phraseologisms, ballads, courtship songs and love songs, funeral songs, tales and legends. In the Polish language, the word popiół [ash(es)], apart from the basic meaning, i.e. 'light-grey, light and light-grained powder that is left after something has been burnt', has the meaning of 'mortal remains of a human being, human ashes'. Ash as something that remains after something has been burnt or has decomposed is a universal symbol of death, or destruction. Due to its similarity to dust/soil is the symbol of resurrection, the rebirth to a new life. Ash symbolizes human fate, the shortness of life, death, mourning, resurrection, sin, penance, remorse, and purification.

4

Perspective of the use of ashes from barbecue grills as an additive for mineral fertilizers

63%

Jelonek Z., Jelonek Z.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polskiej Akademii Nauk

|

2017

5

The determination of contaminants in ashes produced after the combustion of wood pellets using optical petrography

63%

Jelonek Z., Nocoń A., Jelonek I., Jach-Nocoń M., Jelonek Z., Nocoń A., Jelonek I., Jach-Nocoń M.

Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polskiej Akademii Nauk

|

2018

Refine search results

2 Zeszyty Naukowe Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi Polskiej Akademii Nauk

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Przestrzenie Teorii

1 Roczniki Teologiczne

1 2020

1 2018

1 2017

1 2012

1 1995

2 Jelonek Z.

1 Błaszczak M.

1 Jach-Nocoń M.

1 Jelonek I.

1 Kupisiński Z.

1 Nocoń A.

1 Szadura J.

„Prochem jesteś...”

Środa Popielcowa w liturgii Kościoła i obrzędowości ludowej. Tradycja a współczesność

Popiół. Hasło do „Słownika stereotypów i symboli ludowych

Perspective of the use of ashes from barbecue grills as an additive for mineral fertilizers

The determination of contaminants in ashes produced after the combustion of wood pellets using optical petrography