Search results

1

Self-destruction and self-salvation in Emma Jeleńska-Dmochowska’s novels

100%

Banot A. E.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 35(2)

225-238

EN

Emma Jeleńska-Dmochowska’s novels: Young Lady (1899), The Ring (1907), Woman, Miserable Fluff... (1909) seem to be an insightful, though probably unintentional, study of female self-destruction. At the root of this self-destruction is always the male element – the character of a father or brother, cousin, husband. A man who – through a relationship of kinship or affinity – gives the female heroin her status and defines her identity, and who is (or was) the owner or co-owner of the landed property located in the Polesian borderlands. Such story patterns and creations of the heroines are already implemented by the works of Eliza Orzeszkowa (e.g. Two Poles, 1893) and Maria Rodziewiczówna (e.g. Dewajtis, 1889). In my article, I want to trace the similarities (and differences) between the narratives of Jeleńska-Dmochowska and Orzeszkowa. I am also interested in reflecting on whether the analyzed novels of the Rose and Fly author really have such a pessimistic tone. It seems that in these stories of self-destruction one can find their reverses – stories of self-salvation. Finally – I would like to think about the consequences of this double interpretation for the reception of Jeleńska-Dmochowska’s work.

2

Genologiczne aspekty współczesnych dedykacji drukowanych (na przykładzie formuł dedykacyjnych w powieściach popularnych Remigiusza Mroza)

86%

Jędrzejczak B.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2020

|

vol. 19

145-161

EN

This article offers a genologic analysis of the printed dedicational texts contained in the popular novels by Remigiusz Mróz. Considering the main aspects, i.e. structural, linguistic-stylistic, and pragmatic, of this genre makes it possible to identify both the conventional elements, that refer to the genre tradition, and the unconventional ones. The purpose of the investigation is therefore to observe concrete textual realizations, and in consequence, by way of generalization, to specify certain genre features of the contemporary printed dedication and draw conclusions concerning the genologic status of the discussed forms of communication. It turns out that most of the genre modifications in the contemporary printed dedication are determined by the changes in the pragmatic aspect of the genre. The analysis of the dedicational texts leads to two main conclusions. First, the dynamics of communication processes and the variability of social and cultural language behaviours changed the communicative purpose of dedication. The communicative intent is not so much the very act of offering the addressee the literary work and the desire to endear oneself to them by it, as creating an image of the sender of the message and the desire to gain sympathy of the witness of this act of offering, the reader. Second, printed dedications published in the contemporary popular novels are realizations of an alternating genre pattern.

PL

W artykule poddano genologicznej analizie drukowane teksty dedykacyjne zawarte w powieściach popularnych Remigiusza Mroza. Uwzględnienie głównych aspektów gatunku, tzn. strukturalnego, językowo-stylistycznego i pragmatycznego, daje możliwość zidentyfikowania zarówno elementów konwencjonalnych, nawiązujących do tradycji gatunku, jak i tych nieszablonowych. Celem badawczym jest więc tu obserwacja konkretnych realizacji tekstowych, co w konsekwencji, w drodze uogólnień, umożliwia wyznaczenie pewnych cech gatunkowych współczesnej dedykacji drukowanej, a następnie prowadzi do wniosków dotyczących genologicznego statusu omawianych form wypowiedzi. Okazuje się, że najwięcej modyfikacji gatunkowych we współczesnej dedykacji drukowanej jest podyktowanych zmianami dotyczącymi pragmatycznego aspektu gatunku. Analiza tekstów dedykacyjnych prowadzi do dwóch głównych wniosków. Po pierwsze, dynamika procesów komunikacyjnych oraz zmienność społecznych i kulturowych zachowań językowych doprowadziły do zmiany przeznaczenia komunikacyjnego dedykacji. Intencją komunikacyjną jest nie tyle sam akt ofiarowania adresatowi dzieła literackiego i tym samym chęć przypodobania się jego osobie, ile wykreowanie obrazu nadawcy komunikatu i chęć zyskania sympatii świadka ofiarodawczego aktu, czyli czytelnika. Po drugie, zamieszczane we współczesnych powieściach popularnych dedykacje drukowane stanowią realizację alternacyjnego wzorca gatunkowego.

3

Paradoksy młodopolskiej alegorii

72%

Kielak D.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2017

|

issue 7(10)

279-289

EN

The present sketch traces the process of verifying allegory which takes place in the Young Poland prose, in which authors use the images of sculptures. The interpretation of Pavoncello, a story by Stefan Żeromski, Chimera, a novel by Tadeusz Jaroszyński and The Angel of Death by Kazimierz Przerwa-Tetmajer allows to put forward a thesis that the allegorical function of sculptural works of art which appear in the presented world is challenged, whereas allegory understood as the compositional principle of a work is strengthened. Verification of allegory for the benefit of allegoresis is done by challenging the ‘semiogenic’ function of allegory and at the same time by appreciating it for defining trails of interpretation and universalizing meanings.

4

Walery Przyborowski’s crime novels: Rewriting the genre

72%

Ruszczyńska M., Ruszczyńska M.

Ruch Literacki

|

2018

|

issue 4

5

„Płcią opętani, gębą spętani”. Tabu w powieści popularnej na przykładzie powieści Tadeusza Dołęgi–Mostowicza ("Bracia Dalcz i S–ka") i Witolda Gombrowicza ("Opętani")

58%

Poniatowska I.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2012

|

issue 18

191-205

EN

The text discusses the suitability of the taboo category in the study of popular literature, in which it is a part of the collective experience of some community and, at the same time, an important cultural category. It is also one of the most common topics of this kind of literature, allowing to refer to the reader’s experience. The category of the taboo shows also how important in the study on “that third” is an emotional sphere, and how it can be dangerous from the point of view of the researcher (which can be observed mainly in a not very careful use of discourses very much result–oriented in research to interpret). Applying the taboo category can be helpful in the description of the text’s axiology, too. The category of the taboo in popular literature is described by comparing "Bracia Dalcz i S–ka" by Tadeusz Dołęga–Mostowicz and "Opętani" by Witold Gombrowicz. Both these texts are linked by the method of using the categories of the taboo and the shame. The shame in the analysed novels, which is symptomatic, is a disappearing category: the characters are not ashamed of their actions but they are hiding them, and this can become a driving force of the action. Breaking the taboo in the popular novel is also associated with the search for identity, which can be observed on the example of Mostowicz’s work heroine who is forced, for reasons of inheritance, to live in a male disguise. The category of the taboo in popular literature of the inter–war period documents as well, the shift from the didactic function of the texts that belong to “that third” to the entertainment one. An interesting procedure of "Bracia Dalcz i S–ka" is obliterating the memory of the taboo, the existence of which could make it difficult for recipients to identify with the main characters of the text. The study of this phenomenon in popular literature proves also that the popular novel of the first half of the twentieth century, despite the postulated bravery or even scandalous content, in fact remains a medium for conservative world view, at least in Polish conditions.

6

Ziarno prawdy? Mord rytualny w polskich kryminałach retro

58%

Domagalska M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2018

|

vol. 50

|

issue 4

209-224

EN

In contemporary Polish literature, crime stories whose plot is set in the pre-war Poland or earlier have become increasingly popular. Taking into consideration the fact that the second Republic of Poland was a multinational state, the authors of such novels must take into account the demographic aspects of the interwar society. Among the minorities living in Poland at that time, almost 10% were Jews; with anti-Semitism growing stronger. In crime stories whose plot is set before World War II, the ritual murder motif appears. This could raise a question of whether this happens: because of the correspondence between a crime story’s plot and the need of there being a murder in the plot for the sake of the story or, on the other hand, for the sake of deconstructing the falsehood or showing its relevance and fear connected to pogrom’s violence. In such a case, the crime story, apart from ludic aspects, would become an anthropological testament and a tool of fighting against anti-Semitic prejudices. The case studies in this article are novels written by: Zbigniew Miłoszewski, Ziarno prawdy (Grain of Truth), Zbigniew Białas, Korzeniec, Marek Bukowski & Maciej Dancewicz Najdłuższa noc (The Longest Night), Marek Krajewski, Głowa Minotaura (The Head of Minotaur) and Erynie (Erinyes), Konrad Lewandowski, Perkalowy dybuk (Perkale’s Dybuk), Piotr Schmandt, Pruska zagadka (A Prussian Riddle) and Adam Węgłowski, Przypadek Ritterów (The Ritters’ Case).

PL

W ostatnich latach w Polsce niezwykłą popularnością cieszy się kryminał retro. Biorąc pod uwagę fakt, że II Rzeczpospolita była państwem wielonarodowościowym, autorzy muszą uwzględnić aspekty demograficzne. Wśród mniejszości zamieszkujących Polskę 10% stanowili Żydzi, a antysemityzm w międzywojniu przybierał na sile. W fabułach, których akcja toczy się w I połowie XX wieku pojawia się motyw mordu rytualnego. Można więc postawić pytanie, czy dzieje się tak ze względu na korelację kryminału ze zbrodnią, cel, jakim jest wzmocnienie atrakcyjności przekazu czy też dążenie do rozbicia fantazmatu, ukazania jego żywotności i obaw związanych z przemocą pogromową. W takim przypadku kryminał oprócz aspektów ludycznych stawałby się świadectwem antropologicznym i narzędziem walki z antysemickimi uprzedzeniami. Przedmiotem analizy będą więc powieści: Zbigniewa Miłoszewskiego Ziarno prawdy, Zbigniewa Białasa Korzeniec, Marka Bukowskiego i Macieja Dancewicza Najdłuższa noc, Marka Krajewskiego Głowa minotaura i Erynie, Konrada Lewandowskiego Perkalowy dybuk, Piotra Schmandta Pruska zagadka oraz Adama Węgłowskiego Przypadek Ritterów.

7

O ciemnych zaułkach miasta, czyli o XIX-wiecznej powieści tajemnic Eugeniusza Sue

51%

Jurczenia E.

|

2020

|

vol. 29

|

issue 2

63-80

EN

The article deals with issues related to the mystery novel-a genre now forgotten but in 19th century one that was the most known genre of popular literature. The basis of the article is the analysis of the genre archetype-Mysteries of Paris-written by Eugene Sue. The author identifies the inspirations for this type of novel, its genre features (new hero models, new locations of events, an unusual way of presenting reality, the phenomenon of initiation). An analyis of the modern city is also included, as a new space of novel’s plot. The author also reflects on how mystery novels, even called revolutionary novels, influenced the society of the nineteenth century.

PL

Artykuł podejmuje problematykę związaną z powieścią tajemnic – zapomnianym już dzisiaj gatunkiem, który zdominował rynek literacki w XIX wieku. Podstawą artykułu jest analiza archetypu gatunkowego, czyli Tajemnic Paryża Eugeniusza Sue. Autorka określa inspiracje tego typu powieściowego, jego cechy gatunkowe (nowi bohaterowie, nowe miejsca zdarzeń, nietypowy sposób prezentowania rzeczywistości, zjawisko inicjacji). Analizie poddane zostaje również nowoczesne miasto, które jest nową przestrzenią powieściowych zdarzeń. W tym artykule autorka zastanawia się również nad tym, jak powieści tajemnic, nazywane nawet powieściami rewolucyjnymi, oddziaływały na społeczeństwo XIX wieku.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

1 Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

1 Perspektywy Kultury

1 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

1 Ruch Literacki

1 Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

1 Świat i Słowo

3 2020

2 2018

1 2017

1 2012

1 Banot A. E.

1 Domagalska M.

1 Jurczenia E.

1 Jędrzejczak B.

1 Kielak D.

1 Poniatowska I.

1 Ruszczyńska M.

Self-destruction and self-salvation in Emma Jeleńska-Dmochowska’s novels

Genologiczne aspekty współczesnych dedykacji drukowanych (na przykładzie formuł dedykacyjnych w powieściach popularnych Remigiusza Mroza)

Paradoksy młodopolskiej alegorii

Walery Przyborowski’s crime novels: Rewriting the genre

„Płcią opętani, gębą spętani”. Tabu w powieści popularnej na przykładzie powieści Tadeusza Dołęgi–Mostowicza ("Bracia Dalcz i S–ka") i Witolda Gombrowicza ("Opętani")

Ziarno prawdy? Mord rytualny w polskich kryminałach retro

O ciemnych zaułkach miasta, czyli o XIX-wiecznej powieści tajemnic Eugeniusza Sue