Ekonomizacja prawa antymonopolowego w sposób istotny zmieniła ocenę szkodliwości porozumień wertykalnych. Analiza ekonomicznych aspektów porozumień wertykalnych w analizie antymonopolowej pozwala bowiem ujawnić ich prokonkurencyjne skutki i korzyści, których beneficjentami są konsumenci. Podstawowym instrumentem tej ekonomizacji jest sięganie przez organy antymonopolowe do określonych modeli ekonomicznych oraz teorii, które mogą być przez nie wykorzystane w praktycznej działalności. W ramach prezentowanego opracowania autor w sposób syntetyczny przedstawia rolę i wpływ tych modeli oraz szkół ekonomii na stosowanie prawa konkurencji w kontekście porozumień wertykalnych. Prezentując kolejne teorie i szkoły ekonomiczne, które zajmują lub zajmowały się polityką konkurencji, autor podkreśla, iż wpływ ten miał charakter mniej lub bardziej bezpośredni. Niektóre z nich pozostają na poziomie ogólnych zasad i aksjologii polityki konkurencji, inne wręcz odwrotnie – wytyczają konkretne kryteria ewaluacji oraz pokazują, jak stosowanie tych kryteriów zmienia obraz antykonkurencyjnych praktyk, czyli dlaczego porozumienia wertykalne wcześniej uznawane za antykonkurencyjne w rzeczywistości takimi nie są.
Artykuł stanowi omówienie decyzji włoskiego organu ochrony konkurencji dotyczącej relacji wertykalnych między mediolańskimi korporacjami taksówkarskimi a zrzeszonymi w nich kierowcami. W decyzji uznano, że obowiązujące taksówkarzy klauzule o zakazie konkurencji mogą wywierać efekt zamknięcia dostępu do rynku przedsiębiorcom, którzy, wykorzystując nowe technologie, tworzą alternatywę wobec zasiedziałych korporacji radio taxi. Zakwalifikowanie tych klauzul jako antykonkurencyjnych uzasadnione zostało kontekstem gospodarczym i rynkowym, w jakim były stosowane, a przede wszystkim faktem związania nimi niemal wszystkich działających w Mediolanie taksówkarzy. Na innym rynku, w innych warunkach gospodarczych i prawnych efekt antymonopolowej analizy klauzul o zakazie konkurencji w relacjach taksówkarz – korporacja taksówkarska może być zatem odmienny.
Artykuł stanowi krytyczny komentarz do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie, w którym podważona została dokonana przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów kwalifikacja wertykalnego ustalania minimalnych cen odsprzedaży jako naruszenia „ze względu na cel” na gruncie prawa polskiego. W swoim wyroku Sąd Apelacyjny odnosi się do orzecznictwa unijnego i podejmuje próbę odtworzenia ram analitycznych służących wykazaniu naruszenia „ze względu na cel”. Przeprowadzona przez Sąd Apelacyjny analiza oraz przedstawiona argumentacja może jednak budzić wątpliwości w kontekście jej faktycznej zgodności z prawem unijnym.
Porozumienia między portami lotniczymi a przewoźnikami mogą powodować negatywne skutki dla rynku, jeśli przede wszystkim zaburzeniu ulegnie równowaga między zaangażowanymi przedsiębiorstwami i pojawi się relacja zależności. W transporcie lotniczym tytułowe związki dotychczas były analizowane przez pryzmat prawa pomocy publicznej, co było możliwe tak długo, jak subsydiowanie portów lotniczych umożliwiało przypisanie ich działań do państw. Skorzystanie z reguł prawa konkurencji – art. 101 i 102 TFUE – należy traktować jako alternatywę w momencie, gdy zmniejszeniu ulega zaangażowanie środków publicznych w operacje portów lotniczych. Niniejszy artykuł przedstawia mechanizm powstawania antykonkurencyjnych skutków w relacji na linii port lotniczy linia lotnicza oraz analizuje możliwości i wyzwania pojawiające się w kontekście stosowania reguł konkurencji do takich porozumień, kończąc wywód wnioskami de lege ferenda.
W związku z dynamicznym rozwojem sprzedaży internetowej coraz większą popularnością cieszą się selektywne systemy dystrybucji. Jednocześnie coraz częściej w ramach tych systemów dostawcy ograniczają sprzedającym na dalszym łańcuchu dystrybucji możliwość wykorzystania internetu jako kanału sprzedaży. Takie praktyki skłaniają do pytania, czy ograniczenia kanałów dystrybucji online są dopuszczalne w świetle prawa konkurencji. Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie, czy producent lub wyłączny dystrybutor może ograniczyć sprzedaż nieautoryzowanym dystrybutorom na niższym szczeblu rynku, zwłaszcza sprzedaż poprzez platformy internetowe należące do osób trzecich. W opracowaniu dokonano analizy selektywnego systemu dystrybucji z punktu widzenia dozwolonych ograniczeń sprzedaży głównie w oparciu o orzeczenie wstępne TSUE w sprawie Coty. Wykorzystano także orzecznictwo sądów niemieckich. W efekcie wykazano, że — co do zasady — niedopuszczalne jest ograniczanie sprzedaży przez internet, ale rezygnacja z konkretnego kanału dystrybucji online (na przykład platform należących do osób trzecich) jest możliwa.
EN
Due to the dynamic development of internet sales, selective distribution systems are becoming more and more popular. However, there is a dispute about their compliance with competition law. The problem concerns the restrictions on use of the Internet as a sales channel. In many cases, restrictions imposed by suppliers lead to questions about the permissible restrictions of distribution channels. In the light of competition law, an important problem is to find out whether the main distributor can restrict sales of unauthorized distributors, in particular sales via third party internet platforms. The study analyzes a selective distribution system from the point of view of permitted sales restrictions, mainly based on the preliminary ruling of the CJEU in the Coty case. German court case law was also used. As a result it has been shown that, as a rule, it is unacceptable to limit Internet sales, but resignation from a specific online sales channel (e.g., a third party platform) is possible.
Artykuł stanowi komentarz do wyroku Sądu Najwyższego, w którym sąd ten krytycznie odniósł się do orzeczenia Sądu Apelacyjnego w Warszawie uchylającego decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sprawie porozumienia cenowego na rynku zegarków. W swoim wyroku Sąd Najwyższy wypowiedział się co do trzech istotnych zagadnień: określania uczestników antykonkurencyjnych porozumień oraz adresatów decyzji stwierdzających naruszenie, definiowania rynków właściwych oraz stwierdzenia naruszeń „ze względu na cel”. W odniesieniu do każdego z tych zagadnień orzeczenie Sądu Najwyższego sprzyja skutecznemu stosowaniu prawa oraz spójności we wdrażaniu polskich i unijnych reguł konkurencji.
Umowy zawierane pomiędzy przedsiębiorcami działającymi na różnych szczeblach obrotu w celu dystrybucji towarów lub usług stanowią jedne z najczęściej występujących w obrocie gospodarczym porozumień. Powszechność tego typu umów wyjaśnia, dlaczego ocena na gruncie przepisów prawa konkurencji niektórych klauzul zawartych w umowach wertykalnych ma szczególnie istotne znaczenie dla praktyki obrotu gospodarczego. Skala, na jaką zawierane są umowy dystrybucyjne, była jednym z powodów, dla których już w 1965 r. do unijnego prawa konkurencji wprowadzone zostało wyłączenie niektórych rodzajów umów dystrybucyjnych spod zakazu zawierania porozumień ograniczających konkurencję. Podejście do oceny tego typu porozumień znacząco ewoluowało na przestrzeni lat i obecnie odzwierciedlone jest w rozporządzeniu Komisji Europejskiej 2022/720. Niniejszy artykuł przedstawia aktualne podejście Komisji Europejskiej do antymonopolowej oceny porozumień wertykalnych poprzez porównanie rozwiązań przyjętych w rozporządzeniu 2022/720 z poprzedzającym go rozporządzeniem 330/2010, które przestało obowiązywać 31 maja 2022 roku. Pomimo że artykuł koncentruje się na przepisach prawa unijnego, przedstawiona w nim ocena, w tym uwagi krytyczne odnośnie do aktualnego podejścia Komisji Europejskiej znajdują zastosowanie również do krajowych regulacji dotyczących antymonopolowej oceny porozumień wertykalnych. Nowe, krajowe przepisy prawa konkurencji dedykowane antymonopolowej ocenie porozumień dystrybucyjnych niemal w całości powielają rozwiązania unijne zarówno te, które z punktu widzenia dostawców i dystrybutorów należy ocenić pozytywnie, jak i te, które mogą budzić wątpliwości.
Decyzją z dnia 18 września 2006 r., nr DOK-107/06 Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK) na podstawie art. 9 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (t.j. Dz.U. 2005 Nr 244, poz. 2080 ze zm.; dalej: uokik) stwierdził stosowanie przez Polifarb Cieszyn – Wrocław S.A. z siedzibą we Wrocławiu (dalej: PCW), Praktiker Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Praktiker), OBI Centrala Systemowa Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: OBI), Castorama Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: Castorama), Leroy Merlin Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Warszawie (dalej: LM), NOMI S.A. z siedzibą w Kielcach (dalej: NOMI), Saint-Gobain Dystrybucja Budowlana Sp. z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (dalej: SG), MGI Polska Sp. z o.o. z siedzibą w Poznaniu (dalej: MGI) praktyki ograniczającej konkurencję przez zawarcie porozumienia na krajowym rynku hurtowego obrotu farbami i lakierami, polegającego na ustalaniu cen odsprzedaży i nałożył kary pieniężne w następującej wysokości: na PCW – 32.086.150 zł; na Praktiker – 16.930.275 zł; na OBI – 4.644.440 zł; na LM – 32.646.180 zł; na NOMI – 13.992.497 zł; na SG – 8.794.242 zł; na MGI – 342.029 zł; na Castorama – 50.000 zł. Odwołanie od powyższej decyzji Prezesa UOKiK wnieśli PCW, Praktiker, OBI, LM, NOMI, SG i MGI. Wyrokiem z 29 maja 2008 r., XVII Arna 53/07 Sąd Okręgowy w Warszawie – Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów zmniejszył kary nałożone na LM do kwoty 17.000.000 zł, a na SG do kwoty 4.500.000 zł, a w pozostałym zakresie oddalił odwołanie i orzekł o kosztach postępowania. Apelację od powyższego wyroku Sądu Okręgowego wnieśli wszyscy powodowie oraz Prezes UOKiK.
Artykuł prezentuje nowy system wyłączeń przewidzianych dla sektora motoryzacyjnego. System ten obowiązuje od czerwca 2010 r. i będzie miał pełne zastosowanie w odniesieniu do porozumień o dystrybucji nowych pojazdów samochodowych od czerwca 2013 r. Zamiarem autorów jest wyjaśnienie zasad nowego reżimu wyłączenia, przyczyny, dla których Komisja zdecydowała się na włączenie wcześniej sektorowych przepisów w ramy ogólnego wyłączenia grupowego przewidzianego dla porozumień i praktyk wertykalnych oraz argumentów, które przesądziły o utrzymaniu specyficznych przepisów dotyczących rynku usług posprzedaży. Artykuł raczej zawiera praktyczne wyjaśnienie kwestii od zawsze kluczowych dla sektora motoryzacyjnego, niż omawia nowy reżim przepis po przepisie. Do problemów tych należą m.in. kwestie stosowania zakazów konkurowania, bezpośrednich i ukrytych kryteriów ilościowych doboru dystrybutorów w systemach selektywnych, wykorzystywania i źródeł zaopatrzenia w części zamienne. Artykuł zawiera również kilka uwag dotyczących polskich przepisów oraz wyjaśnienie w sposób przystępny dla przedstawicieli biznesu podstawowych zasad funkcjonowania zakazu porozumień ograniczających konkurencję i wyłączeń spod niego.
EN
This article presents the new exemption framework for distribution agreements in the motor vehicle sector, in force since June 2010, which will be fully effective with respect to agreements on distribution of new motor vehicles as of June 2013. The paper aims to explain the principles governing the new set of rules, the rationale behind incorporating the previously applicable sector specific provisions into a general regime of the vertical restraints block exemption and the reasons for which the Commission decided to maintain particular provisions regarding after-sale services. The article includes a practical assessment of issues traditionally crucial to the functioning of the motor vehicle sector rather than commenting provision after provision. These relate to non-compete requirements, the application of direct or indirect quantitative selection criterions, the use and sourcing of spare parts, among others. Mentioned is also the Polish block exemption applicable in the motor vehicle industry and attempts are made to explain in a business-friendly manner the principles behind the general prohibition of agreements restricting competition and the exemption system.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.