Search results

1

Niematerialne dziedzictwo kulturowe na terenach postmigracyjnych (na przykładzie Pomorza)

100%

Kwaśniewska A.

Łódzkie Studia Etnograficzne

|

2016

|

vol. 55

PL

Na Pomorzu po 1945 roku została przerwana ciągłość osadnicza (z wyjątkiem Kaszub i Kociewia). Nowi osadnicy przynieśli część dorobku materialnego i większość niematerialnego. Połączyli je z zastanym, obcym narodowo i kulturowo dziedzictwem materialnym. Prowadzone przez autorkę wraz zespołem od 2013 roku badania pokazują, że na terenach postmigracyjnych mamy do czynienia z wyspowym i mozaikowym dziedzictwem niematerialnym, które jest wypadkową zwyczajów przywiezionych tu przez osadników z różnych części kraju, a także wzorów przekazywanych przez środki masowego komunikowania. Jego specyfika i intensywność zależą od następujących czynników: pochodzenia regionalnego i narodowego osadników oraz ich liczby w danej miejscowości; działalności instytucji podtrzymujących lub wymyślających dziedzictwo i tradycję; aktywności społeczności lokalnych, a zwłaszcza lokalnych liderów; aktualnych trendów kulturowych i politycznych. Grupami wyróżniającymi się na terenach postmigracyjnych są Kaszubi i Ukraińcy. Mieszkając w większych skupiskach, zachowują język, wyznanie religijne i związaną z nim obrzędowość doroczną, dowcipy, żarty. Do „autochtonizacji kaszubskiej” osadników przyczynia się działalność stowarzyszeń, domów kultury, szkół, muzeów. Także Kurpiowie mieszkający w miejscowości Klęcino w gminie Główczyce (pow. słupski) kultywują kulturę regionu pochodzenia. Tam, gdzie żadna z grup nie jest dominująca, mamy do czynienia ze zjawiskiem wymyślania tradycji lub sięgania do dziedzictwa kulturowego dawnych mieszkańców, np. mennonickiego na Żuławach.

EN

The continuity of settlement in Pomerania (with the exception of Kashubia and Kociewie) was interrupted after 1945. New settlers brought with them some of the tangible and most of the intangible heritage material. They combined them with an existing heritage material, which was nationally and culturally foreign to them.Research conducted by the author and her team from 2013 shows that the intangible heritage in post-migration areas is insular and mosaic in its character, which is the net result of customs imported by settlers from various parts of the country, as well as the patterns provided by means of mass communication. Its specificity and intensity depend on the following factors: the regional and national origin of the settlers and their number in a given locality; the activities of institutions which support or invent heritage and tradition; the activity of local communities, especially local leaders; the current cultural and political trends. The Kashubians and Ukrainians are distinctive as groups in post-migration areas . Living in larger agglomerations, they retain the language, religion and the related annual rituals, sayings and jokes.The activities of various associations, community centres, schools and museums contribute to the “Kashubian autochtonization” of the settlers. Also members of the Kurpiowie group living in the village of Klęcino in the municipality of Główczyce (Słupsk district) cultivate the culture of the region of their origin. Where none of the groups is dominant, we are dealing with the phenomenon of inventing traditions or reaching to the cultural heritage of the region’s ancient inhabitants, for example the Mennonites in Żuławy.

2

“Young people don’t even know the dish…” Disappearing day-to-day dishes in the memories of settlers in Lower Silesia Analysis of selected materials of the Polish Ethnographic Atlas

51%

Drożdż A.

Zeszyty Wiejskie

|

2023

|

vol. 29

115-137

PL

Celem artykułu jest przybliżenie stanu wiedzy na temat potraw dawnych, przywiezionych po zakończeniu II wojny światowej na Dolny Śląsk przez osadników i przesiedleńców ze wschodnich rubieży kraju oraz Kresów Wschodnich. Badany region jest obszarem postmigracyjnym, w obrębie którego w okresie powojennym dochodziło do procesów przewartościowania, przejmowania lub zarzucania elementów dziedzictwa kulturowego przywiezionego, jak i zastanego. Procesy te dotyczyły również dziedzictwa kulinarnego. Problematyka tradycji kulinarnych dość często pojawiała się w trakcie rozmów z osobami starszymi, które w swych wspomnieniach sięgały do okresu przedwojennego w rodzinnych stronach oraz do pierwszych lat powojennych po przesiedleniu. Niniejsze rozważania będą dotyczyć przede wszystkim dań płynnych – polewek/zup, rzadziej potraw gęstych i pieczonych. Tym, co je wyróżniało jest fakt, iż jeszcze w kilka lat po przesiedleniu były przygotowywane, niemniej stopniowo traciły swą popularność, by w końcu ulec zarzuceniu. Interesujące wiadomości na ten temat przynoszą materiały źródłowe, zebrane w czasie badań terenowych, w ramach projektu Polskiego Atlasu Etnograficznego. Podstawą źródłową będą wiadomości zgromadzone w oparciu o kwestionariusz „Ludowa kultura materialna”.

EN

The purpose of this article is to provide an overview of the state of knowledge of age-old foods brought to Lower Silesia after the end of World War II by settlers and resettlers from the eastern corners of the country and the Eastern Borderlands. The studied region is a post-migration area, within which – in the post-war period – there were processes of reevaluation, adopting or abandoning elements of the new and found cultural heritage. These processes also involved culinary heritage. The issue of culinary traditions surfaced quite often during conversations with elderly people, who in their recollections reached back to the pre-war period in their hometowns and to the first post-war years after resettlement. The present discussion will focus primarily on liquid dishes – soups/pottages, less often on thick and baked dishes. What distinguished them is the fact that they were still prepared a few years after resettlement, but nevertheless, gradually lost their popularity and eventually were abandoned. Interesting details on the subject are provided by source materials collected during field research, as part of the Polish Ethnographic Atlas project. The source basis will be the information obtained in the questionnaire “People’s material culture.”

3

Wigilijne tradycje kulinarne osadników na Dolnym Śląsku w świetle materiałów źródłowych Polskiego Atlasu Etnograficznego

51%

Drożdż A.

Studia Etnologiczne i Antropologiczne

|

2022

|

vol. 22

|

issue 1

EN

The text discusses the content of the source materials of the Polish Ethnographic Atlas relating to the culinary customs accompanying the celebration. Information from settlers and displaced people who came to Lower Silesia (current borders of the Lower Silesian Voivodeship) after World War II was taken into account. First of all, the researchers’ records and representations of the memory of the interviewees concerning Christmas Eve dishes eaten in their new place of residence were analyzed. These messages indicated both the process of transmission of some culinary traditions brought by the settlers and the changes taking place under the influence of intercultural contacts. The newcomers brought with them the knowledge of dishes appropriate for times of fasting. The most popular products were groats, selected vegetables (previously preserved) and forest mushrooms foraged in autumn. Despite the fact that the settlers came from different places, the dishes they prepared had almost the same composition; only the methods of their preparation and serving showed some differences. The status of these dishes was not uniform; some of them were still common during the research, while in the case of others, a gradual departure from the tradition of eating them was noticed. The impulse for these transformations was contact with people who often had very different culinary traditions.

PL

W tekście została omówiona zawartość materiałów źródłowych Polskiego Atlasu Etnograficznego odnoszących się do zwyczajów kulinarnych towarzyszących świętowaniu. Uwzględnione zostały wiadomości pochodzące od osadników i przesiedleńców, przybyłych na Dolny Śląsk (obecne granice województwa dolnośląskiego) po II wojnie światowej. Przeanalizowane zostały przede wszystkim zapisy badaczy i reprezentacje pamięci rozmówców dotyczące potraw wigilijnych spożywanych w nowym miejscu zamieszkania. Wiadomości te wskazywały zarówno na proces transmisji niektórych tradycji kulinarnych przywiezionych przez osadników, jak również na zmiany zachodzące pod wpływem kontaktów międzykulturowych. Nowoprzybyli przywieźli ze sobą znajomość potraw o postnym składzie. Do najpopularniejszych produktów należały kasze, wybrane warzywa (wcześniej poddane procesowi konserwacji) oraz zebrane jesienią grzyby leśne. Pomimo, iż osadnicy pochodzili z różnych stron, to przygotowywane przez nich dania posiadały niemal ten sam skład, jedynie sposoby ich przygotowania i serwowania wykazywały pewne różnice. Status tych potraw nie był jednorodny; niektóre z nich cieszyły się powszechnością jeszcze w czasie badań, w przypadku innych zauważono stopniowe odchodzenie od tradycji ich spożywania. Impulsem do tych przekształceń był kontakt z osobami posiadającymi nieraz bardzo odmienne tradycje kulinarne.

Refine search results

1 Studia Etnologiczne i Antropologiczne

1 Zeszyty Wiejskie

1 Łódzkie Studia Etnograficzne

2 Drożdż A.

1 Kwaśniewska A.

1 2023

1 2022

1 2016

Niematerialne dziedzictwo kulturowe na terenach postmigracyjnych (na przykładzie Pomorza)

“Young people don’t even know the dish…” Disappearing day-to-day dishes in the memories of settlers in Lower Silesia Analysis of selected materials of the Polish Ethnographic Atlas

Wigilijne tradycje kulinarne osadników na Dolnym Śląsku w świetle materiałów źródłowych Polskiego Atlasu Etnograficznego