Search results

1

Od subiekta do bogatego kupca – językowa kreacja Stanisława Wokulskiego

100%

Modrzejewska R.

Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

|

2010

|

vol. 9

139-160

EN

The aim of the article is to present the linguistic creation of Stanisław Wokulski (the main character of Lalka (The Doll) – a novel written by Bolesław Prus) both as a shop assistant and a wealthy merchant. These two roles assigned by the author emerge mainly from Ignacy Rzecki’s diary, statements given by other characters and the narrator’s comments. As far as the linguistic layer is concerned, the creation of Wokulski as a shop assistant and a merchant who gains his fortune is achieved due to verbal and nominative forms, stylistic devices (similes, epithets) and set phrases. The diversity of techniques and linguistic devices used by Bolesław Prus in Wokulski’s creation influenced the realism of the character’s presentation.

2

WIRTUALNE ŻYCIE PONOWOCZESNEGO SPOŁECZEŃSTWA W PROZIE REALISTYCZNEJ XXI WIEKU

84%

Piechota D.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2019

|

vol. 17

75-88

PL

przemian zachodzących na skutek dynamicznego rozwoju technologicznego. Autorzy podkreślają, że dostosowanie się do nowoczesnego rytmu życia stanie się cenną umiejętnością w XXI wieku, a rosnące poczucie dezorientacji i dezintegracji świata przyczyni się do wzrostu zainteresowania rozwojem duchowym. Mieszkańcy postmodernizmu rozpoczną gorączkowe poszukiwanie sensu i celowości istnienia w cyfrowej rzeczywistości. Zmieni się także sposób postrzegania przestrzeni, o czym wspominają powieści Szamałek i Olszewskiego.

EN

Reflection on global transformations taking place as a result of dynamic technological development is increasingly appearing in the latest popular literature. The authors emphasize that adaptation to changes in the 21st century will become a valuable skill, which will prove extremely difficult as most of us are used to a stable lifestyle. The growing sense of disorientation and the disintegration of the world will also contribute to the growth of interest in spiritual development. The inhabitants of Reflection on global transformations taking place as a result of dynamic technological development is increasingly appearing in the latest popular literature. The authors emphasize that adaptation to changes in the 21st century will become a valuable skill, which will prove extremely difficult as most of us are used to a stable lifestyle. The growing sense of disorientation and the disintegration of the world will also contribute to the growth of interest in spiritual development. The inhabitants of

3

Pańszczyzna i przemoc. Historie literackie i wspomnieniowe z XIX wieku

67%

Tomczok P.

Praktyka Teoretyczna

|

2017

|

vol. 23

|

issue 1

237-266

EN

This article presents a model of villein-inflicted violence on the basis of 19th century realist novels and the peasant memory of the experience of serfdom. This article brings two disparate bodies of literature together in order to bring to light continuities in the relationship of work and violence across serfdom and capitalism in 19th century Poland. First, the article examines a number of realist novels which do not directly address serfdom amongst its central themes and thus, the representation of villein (serfdom) violence has to be sought at the borders of the world inhabited by the work’s protagonists, usually from the perspective of privileged classes. As such, the problem of serfdom is visible only indirectly, in the form of short fragments of well-known novels. At the same time, these works assume the obviousness of violence against peasants. This article offers an analysis of Polish realist tradition of fiction writing in order to demonstrate how the very social standing of protagonists is maintained at the expense of the people doing physical labor. Second, the article examines descriptions of this violence in the memoirs of peasants, and further offers an analysis of two such examples of the suppression of peasant revolt through physical violence. Deprived of all hope and agency, victims were left only to submit to the coercion of work in total resignation. Bringing these two bodies of literature together reveals the nexus of work and violence which, instead of disappearing with the abolition of villein (serfdom), emerged in the form of new capitalist relationships defined by inequalities between the capitalist and the proletarian.

PL

Artykułu przedstawia model przemocy pańszczyźnianej, który można skonstruować na podstawie fragmentów dziewiętnastowiecznych powieści oraz wspomnień chłopów pamiętających doświadczenie pańszczyzny. Powieść realistyczna nie podejmuje bezpośrednio zagadnienia pańszczyzny jako głównego tematu przedstawienia, dlatego też reprezentacji przemocy pańszczyźnianej należy szukać na granicy świata głównych bohaterów, zwykle wywodzących się z klas uprzywilejowanych. Te krótkie fragmenty znanych powieści pokazują oczywistość przemocy wobec chłopów. Przemoc stanowi tu sposób utrzymania własnej pozycji społecznej, a jednocześnie poniżenia osób wykonujących pracę fizyczną. W tekstach wspomnieniowych można natomiast znaleźć opisy sposobu oddziaływania przemocy na chłopów. Analizuję dwa przykłady tłumienia chłopskiego buntu z wykorzystaniem przemocy fizycznej doprowadzającej ofiary do stanu bliskiego śmierci. Pozostawionych przy życiu chłopów pozbawiono wszelkiej nadziei i aktywności, by z rezygnacją pogodzili się z przymusem pracy. Ten schemat powiązania pracy i przemocy nie znika wraz ze zniesieniem pańszczyzny, gdyż nowe stosunki kapitalistyczne podtrzymują nierówność między kapitalistą a proletariuszem.

4

Szlachcic mieszczaninem? Zmiany społeczne na przykładzie wybranych bohaterów XIX-wiecznych powieści realistycznych. Przypadek niemiecki i polski

67%

Cymbrowski B.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2017

|

vol. 9(45)

|

issue 4

187-209

PL

Niniejszy artykuł jest próbą analizy dwóch wybranych postaci powieściowych: barona Rothsattela z Soll und Haben Gustava Freytaga i Stanisława Wokulskiego z Lalki Bolesława Prusa, uwikłanych w działanie kapitalizmu – jeden we wschodniej części ówczesnych Prus, drugi zaś w warunkach Królestwa Kongresowego. Obie powieści opowiadają o różnicach stanowych, konieczności rezygnacji (przynajmniej częściowej) z dotychczasowego stylu życia, a ich dwaj bohaterowie łączą w sobie cechy szlacheckie i mieszczańskie i – co bardzo ciekawe – w obydwu przypadkach można zastanawiać się nad proporcjami „szlachcica” i „mieszczanina” w ich osobach. Idea analizy postaci literackich pod kątem ich położenia pomiędzy szlachtą a mieszczaństwem została zainspirowana lekturą prac Norberta Eliasa, przede wszystkim zaś jego Die höfische Gesellschaft („Społeczeństwa dworskiego”) .

EN

The article is an attempt to analyze two selected novel characters: baron Rothsattel from Soll und Haben (“Debit and Credit”) by Gustav Freytag and Stanisław Wokulski from Lalka (“The Doll”) by Bolesław Prus, entangled in the workings of capitalism — the one in the eastern part of the then Prussia, and the other in the conditions of the Kingdom of Poland as part of the Russian Empire. Both novels discuss status and class differences, the necessity of resignation (at least partially) from the current lifestyle, as their respective characters combine “gentleman” and “bourgeois” traits and — what is very interesting — in both cases one may wonder about the proportions of a “gentleman” and a “bourgeois” in them. The idea of analyzing literary characters in terms of their position between nobility and bourgeoisie was inspired by reading the works of Norbert Elias, especially Die höfische Gesellschaft (“The Court Society”).

Refine search results

1 Praktyka Teoretyczna

1 Roczniki Nauk Społecznych

1 Studia Językoznawcze. Synchroniczne i diachroniczne aspekty badań polszczyzny

1 Świat Tekstów. Rocznik Słupski

1 2020

2 2017

1 2010

1 Cymbrowski B.

1 Modrzejewska R.

1 Piechota D.

1 Tomczok P.

Od subiekta do bogatego kupca – językowa kreacja Stanisława Wokulskiego

WIRTUALNE ŻYCIE PONOWOCZESNEGO SPOŁECZEŃSTWA W PROZIE REALISTYCZNEJ XXI WIEKU

Pańszczyzna i przemoc. Historie literackie i wspomnieniowe z XIX wieku

Szlachcic mieszczaninem? Zmiany społeczne na przykładzie wybranych bohaterów XIX-wiecznych powieści realistycznych. Przypadek niemiecki i polski