Search results

1

Stosunek Rzymu do powstania styczniowego

100%

Kania J.

Sympozjum

|

1999

|

issue 1(4)

81-109

PL

Losy Powstania Styczniowego zależały w znacznym stopniu od masowego udziału w nim chłopów. Tych dla powstania mogli pozyskać księża katoliccy, cieszący się znacznym zaufaniem włościan. Do jakich środków i metod uciekał się rząd carski, by temu niebezpieczeństwu zapobiec, jest przedmiotem dociekań niniejszego artykułu.

2

Obchody rocznicy powstania styczniowego na Białorusi

100%

Lewandowska D.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2014

|

issue 21

410-412

XX

komunikat

3

Ewolucja roli polskich organizacji emigracyjnych po powstaniu styczniowym (do roku 1880)

85%

Kiper D.

Studia Polonijne

|

2020

|

vol. 41

95-107

EN

This article discusses the changing functions of Polish organisations in exile after 1864. After the failure of the January Uprising, there were fundamental changes in the ways in which émigré communities organised themselves. The model of political and conspiracy organisations ceased to dominate at that time. In their place, self-help, tax, professional, educational and philanthropic societies were established by the leaders of the émigré communities. However, the process of their development was different in each of the countries of Western Europe and depended on the political and social conditions in which Poles lived. The societies in Germany and Switzerland developed most dynamically, whereas those in the British Isles experienced most difficulties. The organisational development of Polish organisations in the United States until 1880 was also discussed separately. The current state of research on these organisations may serve as a basis for the delineation of a new area of studies on Polish emigration in the second half of the 19th century.

PL

Niniejszy artykuł omawia zmieniające się funkcje organizacji polskich na emigracji po roku 1864. Po upadku powstania styczniowego dokonały się zasadnicze zmiany w sposobach organizowania się zbiorowości wychodźczych. Przestał w tym czasie dominować model organizacji politycznych i konspiracyjnych, w ich miejsce przywódcy emigracyjni zakładali towarzystwa samopomocowe, podatkowe, zawodowe, oświatowe i filantropijne. W każdym z krajów Europy Zachodniej proces rozwoju tych organizacji przebiegał jednak inaczej i był uzależniony od warunków ustrojowych i społecznych, w jakich przyszło żyć Polakom. Najbardziej dynamicznie rozwijały się towarzystwa w Niemczech i Szwajcarii, najtrudniej na Wyspach Brytyjskich. Osobno omówiono także rozwój organizacyjny towarzystw polskich w Stanach Zjednoczonych do roku 1880. Dotychczasowy stan badań nad tymi organizacjami może stanowić podstawę do wyodrębnienia nowego obszaru studiów nad emigracją polską drugiej połowy XIX wieku.

4

Spis treści

80%

Sympozjum

|

1999

|

issue 1(4)

111-111

PL

Spis treści numeru 1(4) (1999) Sympozjum poświęconego tematowi: "Kościół katolicki na Litwie i Białorusi w XIX i XX wieku"

5

Przedpowstańcza misja Narcyza Jankowskiego (maj 1858 – lipiec 1860)

80%

Ramotowska F.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2012

|

issue 19

223-245

PL

Jest to fragment nieukończonej książki Warszawa przedstyczniowa (autorka, długoletnia archiwistka, profesor historii, zmarła w 2003 r. w trakcie jej pisania). Bohaterem tekstu jest Narcyz Jankowski, oficer armii carskiej, który sprzedał swój majątek i w maju 1858 r. przyjechał do Warszawy, aby włączyć się do działań mających na celu wyzwolenie Polski. Szybko zjednał do tej idei liczne grupy młodzieży wywodzącej się spośród studentów i niższych warstw społecznych. Organizował konspiracyjnie tzw. herbatki towarzyskie i kółka cywilne. Uczestnicząca w nich młodzież oddawała się lekturom patriotycznym, dyskusjom oraz szkoleniu wojskowemu. Jankowski nawiązał współpracę z polskimi ugrupowaniami emigracyjnymi we Francji, licząc na ich pomoc i objęcie dowództwa przyszłego powstania przez gen. Mierosławskiego. Liczył też na rozwój sprzyjających dla sprawy polskiej wydarzeń w Europie (były to m.in. przegrana Rosji w wojnie krymskiej, zwycięstwa Garibaldiego we Włoszech). Powołano jako władzę naczelną Komitet Konspiracyjny, który gen. Mierosławski nazwał Kapitułą Warszawską. Wkrótce jednak doszło do różnicy zdań, a następnie do rozłamu między radykalnym Jankowskim a działaczem umiarkowanym, Karolem Majewskim, który chciał przyszłe powstanie przygotować później i gruntowniej. Po wyjeździe Jankowskiego do Francji Majewski rozwiązał Komitet Konspiracyjny. W lipcu 1860 r. wracającego do kraju Jankowskiego aresztowały władze austriackie i przekazały rosyjskim, te zaś skazały go na katorgę na Syberii. Po 20 latach powrócił z niej w stanie obłąkania. Rozwiązanie Komitetu Konspiracyjnego było ciosem dla polskiego ruchu narodowego. Chociaż nie powstrzymało jego rozwoju, to jednak na długo utrwaliło jego niekorzystny dwutorowy charakter: radykalny i umiarkowany.

EN

This is a part of an unfinished book Warsaw before January (its author, longtime archivist, professor of history, died in 2003 while writing this book). The hero of the book is Narcyz Jankowski, an officer in the tsarist army, who sold his property in May 1858, came to Warsaw to take part in the activities to liberate Poland. Quickly Jankowski won over to this idea several groups of young people descended from the students and the lower social strata. He organized secret meetings the so-called social teas and civilian circles. Young people who were participating in these meetings were given a patriotic readings, discussions, and military training. Jankowski got in touch with the Polish emigree groups in France, counting on their help and taking command of a future uprising by General Mierosławski. He also was hoping for favorable for Poland development of the events in Europe (among others the loss of Russia in the Crimean War, victory of Garibaldi in Italy). The Underground Committee was appointed as the chief authority and was named by General Mieroslawski Chapter of Warsaw. But soon there was a difference of opinion, then a split between the radical Jankowski and moderate Karol Majewski, who wanted to rise later after more thoroughly preparations. When Jankowski emigrated to France Majewski disbanded The Underground Committee. In July 1860, Jankowski returned to Poland. Then the Austrian authorities arrested him and transferred to the Russian, while those sentenced him to hard labor in Siberia. After 20 years he came back in the state of insanity. Dissolution of the Underground Committee was a terrible blow to the Polish national movement. Although it has not stopped its development, it has consolidated its long twofold negative character: the radical and moderate.

6

Jan Szczepan Tymiński i jego wspomnienie o udziale w powstaniu styczniowym

80%

Bieleń Z.

Bibliotekarz Lubelski

|

2013

|

issue 56

117-123

EN

This article is about the January Uprising in the Lublin Region. To date, its course has been known from the accounts of the contemporary press, archival and printed documents of the national authorities, and a small number of memoirs. The presented text complements the latter group. It is the life history of the insurrectionist, Jan Szczepan Tymiński, who came from a family of modest means. He took part in a conspiracy prior to the uprising, and fought in the uprising from May to September 1863 in the units of Jan Czerwiński, Józef Miniewski and Marcin Borelowski-Lelewel, participating in the victorious battle of Panasówka, in which he was wounded. Transported to Galicia, he never returned to combat. After a state of siege was imposed in Galicia, he emigrated. The text of the diary is preceded by the author’s biography, most of which is filled with a presentation of the historical context of the memoirs. This memoir (biography) comes from the collection of Henryk Wierciński, which is emphasised by the author in the presentation of the manuscript.

RU

В статье речь идет о Январском восстании. До сих пор мы знаем ход событий благодаря тогдашней прессе, документам национальных властей, а также небольшому количеству дневников. Статья пополняет информацию полученную благодаря последней группе. Она экспонирует биографию повстанца Яна Щепана Тыминького. Он родился в небогатой семье. Участвовал в конспирации перед восстанием. В восстании участвовал с мая по сентябрь 1863 г. в отрядах Яна Червинского, Юзефа Миневского и Марцина Бореловского-Лелевеля. Был участником сражения под Панасувкой, где был ранен. Уехал лечиться в Галицию, больше не участвовал в сражениях, затем эмигрировал. Дневник открывает биография автора, в которой важную часть занимает исторический контекст воспоминаний. Дневник (биография) является частью коллекции Хенрика Верценского, что подчеркивается автором при описании рукописи.

PL

Artykuł dotyczy powstania styczniowego na Lubelszczyźnie. Dotychczas jego przebieg znany jest z relacji ówczesnej prasy, archiwalnych i drukowanych dokumentów władz narodowych i małej liczby pamiętników. Tę ostatnią grupę uzupełnia prezentowany tekst. Jest to życiorys powstańca Jana Szczepana Tymińskiego. Wywodził się z niezamożnej rodziny. Brał udział w konspiracji przedpowstaniowej. W powstaniu walczył od maja do września 1863 r. w oddziałach Jana Czerwińskiego, Józefa Miniewskiego i Marcina Borelowskiego-Lelewela. Wziął udział w zwycięskiej bitwie pod Panasówką, gdzie został ranny. Wywieziony na leczenie do Galicji, do walki już nie wrócił. Po wprowadzeniu stanu oblężenia w Galicji – wyemigrował. Tekst pamiętniczka poprzedzony jest biografią autora, w której najwięcej miejsca zajmuje prezentacja kontekstu historycznego wspomnień. Pamiętnik (życiorys) pochodzi z kolekcji Henryka Wiercieńskiego, co autor podkreśla prezentując opis rękopisu.

7

Przedpowstańcza misja Narcyza Jankowskiego (maj 1858 – lipiec 1860)

80%

Ramotowska F.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2012

|

issue 19

223-245

EN

This is a part of an unfinished book Warsaw before January (its author, longtime archivist, professor of history, died in 2003 while writing this book). The hero of the book is Narcyz Jankowski, an officer in the tsarist army, who sold his property in May 1858, came to Warsaw to take part in the activities to liberate Poland. Quickly Jankowski won over to this idea several groups of young people descended from the students and the lower social strata. He organized secret meetings the so-called social teas and civilian circles. Young people who were participating in these meetings were given a patriotic readings, discussions, and military training. Jankowski got in touch with the Polish emigree groups in France, counting on their help and taking command of a future uprising by General Mierosławski. He also was hoping for favorable for Poland development of the events in Europe (among others the loss of Russia in the Crimean War, victory of Garibaldi in Italy). The Underground Committee was appointed as the chief authority and was named by General Mieroslawski Chapter of Warsaw. But soon there was a difference of opinion, then a split between the radical Jankowski and moderate Karol Majewski, who wanted to rise later after more thoroughly preparations. When Jankowski emigrated to France Majewski disbanded The Underground Committee. In July 1860, Jankowski returned to Poland. Then the Austrian authorities arrested him and transferred to the Russian, while those sentenced him to hard labor in Siberia. After 20 years he came back in the state of insanity. Dissolution of the Underground Committee was a terrible blow to the Polish national movement. Although it has not stopped its development, it has consolidated its long twofold negative character: the radical and moderate.

PL

Jest to fragment nieukończonej książki Warszawa przedstyczniowa (autorka, długoletnia archiwistka, profesor historii, zmarła w 2003 r. w trakcie jej pisania). Bohaterem tekstu jest Narcyz Jankowski, oficer armii carskiej, który sprzedał swój majątek i w maju 1858 r. przyjechał do Warszawy, aby włączyć się do działań mających na celu wyzwolenie Polski. Szybko zjednał do tej idei liczne grupy młodzieży wywodzącej się spośród studentów i niższych warstw społecznych. Organizował konspiracyjnie tzw. herbatki towarzyskie i kółka cywilne. Uczestnicząca w nich młodzież oddawała się lekturom patriotycznym, dyskusjom oraz szkoleniu wojskowemu. Jankowski nawiązał współpracę z polskimi ugrupowaniami emigracyjnymi we Francji, licząc na ich pomoc i objęcie dowództwa przyszłego powstania przez gen. Mierosławskiego. Liczył też na rozwój sprzyjających dla sprawy polskiej wydarzeń w Europie (były to m.in. przegrana Rosji w wojnie krymskiej, zwycięstwa Garibaldiego we Włoszech). Powołano jako władzę naczelną Komitet Konspiracyjny, który gen. Mierosławski nazwał Kapitułą Warszawską. Wkrótce jednak doszło do różnicy zdań, a następnie do rozłamu między radykalnym Jankowskim a działaczem umiarkowanym, Karolem Majewskim, który chciał przyszłe powstanie przygotować później i gruntowniej. Po wyjeździe Jankowskiego do Francji Majewski rozwiązał Komitet Konspiracyjny. W lipcu 1860 r. wracającego do kraju Jankowskiego aresztowały władze austriackie i przekazały rosyjskim, te zaś skazały go na katorgę na Syberii. Po 20 latach powrócił z niej w stanie obłąkania. Rozwiązanie Komitetu Konspiracyjnego było ciosem dla polskiego ruchu narodowego. Chociaż nie powstrzymało jego rozwoju, to jednak na długo utrwaliło jego niekorzystny dwutorowy charakter: radykalny i umiarkowany.

8

Rocznicowa edycja wspomnień o bitwie miechowskiej z 1863 roku

80%

Uljasz A.

Wieki Stare i Nowe

|

2018

|

vol. 13

|

issue 18

259-262

PL

Recenzja publikacji pt. „Ojczyźnie naszej, Polsce, bądźmy wierni. Bitwa miechowska 17 lutego 1863 roku w relacjach uczestników powstania styczniowego i świadków zniszczenia miasta”, która ukazała się pod redakcją Marii Słuszniak w 155‑lecie powstania styczniowego. Książka powstała we współpracy z krakowskim środowiskiem naukowym i bibliotekarskim.

9

Przemieszczanie się partii powstańczych podczas powstania styczniowego

71%

Kita J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2017

|

issue 99

181-193

EN

Movement of insurgent parties played an significant role during the January Uprising, in connection with the guerrilla nature of the fighting and the overwhelming predominance of Russian troops. Much depends on the skills and creativity of the departmental commanders. Marches were held in accordance with established rules, in case there was no threat from the enemy, but always with proper security of the marching column. However, most insurgent parties had to hide and march at night for hours and often days, running away from the pursuing Russians. The insurgents used a variety of masking and misleading activities during marches. The negative consequence of this forced mobility was nearly wandering lives of the insurgents. The insurgents were returning home, but troubles of the guerrilla fights, including the constant movement, remained in their memory for years. This is clearly indicated by the analysis of many memoirs.

PL

Podczas powstania styczniowego ze względu na partyzancki charakter walk i przygniatającą przewagę wojsk rosyjskich niezmiernie istotną rolę odgrywało przemieszczanie się partii powstańczych. Wiele zależało w tym względzie od umiejętności i inwencji dowódców poszczególnych oddziałów powstańczych. W sytuacji, kiedy nie było zagrożenia ze strony nieprzyjaciela, marsze odbywały się według ustalonych zasad, zawsze jednak z odpowiednim ubezpieczeniem kolumny marszowej. Jednak najczęściej partie powstańcze musiały się ukrywać i maszerować nocami lub przez wiele godzin, a nawet dni, uciekać przed ścigającymi je Rosjanami. Podczas marszów powstańcy stosowali wiele różnych działań maskujących i wprowadzających wroga w błąd. Negatywną konsekwencją tej wymuszonej mobilności był niemal tułaczy tryb życia, jaki wiedli insurgenci styczniowi. Powstańcy wracali do domów, jednak trudy partyzanckiego charakteru walki, a w tym nieustanne przemieszczanie się partii powstańczych, pozostawały w ich pamięci na długie lata, na co wyraźnie wskazuje analiza niejednego pamiętnika.

10

Polityka rosyjska wobec Kościoła katolickiego na Litwie i Białorusi (po roku 1863)

70%

Radwan M.

Sympozjum

|

1999

|

issue 1(4)

31-62

PL

Polityka rosyjska wobec Kościoła katolickiego na Litwie i Białorusi (po roku 1863)

11

Dowódcy powstania styczniowego. Portret zbiorowy

70%

Caban W.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2017

|

vol. XVIII (LXIX)

|

issue 1 (259)

208-214

PL

Wiesław Caban dokonał recenzji publikacji: Karol Jadczyk , Dowódcy powstania styczniowego. Portret zbiorowy, Łódź 2016, ss. 469.

12

Tradycje powstania styczniowego i ich rola w wychowaniu patriotycznym młodego pokolenia (w świetle wspomnień z zaboru rosyjskiego) – w 150. rocznicę zrywu niepodległościowego z 1863 roku

61%

Nawrot-Borowska M.

Przegląd Pedagogiczny

|

2013

|

issue 1

61-76

PL

Rok 2013 jest rokiem 150. rocznicy wybuchu powstania styczniowego. Wspomnienia Polaków żyjących w drugiej połowie XIX i na początku XX wieku często przesycone są fragmentami dotyczącymi tego wydarzenia – niemal w każdym z pamiętników tego okresu znajdujemy bardziej lub mniej obszerne informacje poświęcone zrywowi niepodległościowemu Polaków z 1863 roku. Przedstawione w poniższym tekście fragmenty wspomnień i pamiętników pozwalają prześledzić, w jaki sposób w rodzinach polskich kultywowano tradycje powstania styczniowego, w którym udział brali często członkowie rodzin, a także wskazać, jak patriotyczna atmosfera domów kształtowała osobowość młodego pokolenia, zwracając uwagę na sprawy narodowe i budząc wrogi stosunek do carskiej Rosji. Tradycja powstania styczniowego, jak wynika z dokonanych ustaleń, stanowiła istotny czynnik w wychowaniu patriotycznym młodego pokolenia. Rodziła szacunek dla członków rodzin – powstańców, uczyła historii narodu i rodziny, powodowała narastające często uczucia nienawiści do zaborcy. Przejawami kultywowania tejże tradycji były żywe wciąż w polskich rodzinach historie losów powstańców – uczestników walk, tajne obchody rocznic powstania, śpiewanie pieśni powstańczych, czytywanie zakazanej literatury, składanie wieńców na grobach powstańców.

13

POWSTANKI. UCZESTNICZKI POWSTANIA STYCZNIOWEGO W NAJNOWSZEJ POPULARNEJ POLSKIEJ POWIEŚCI HISTORYCZNEJ (NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH)

61%

Zatorska M.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2019

|

vol. 17

101-114

PL

Tematem artykułu są przedstawienia kobiet uczestniczących w powstaniu styczniowym w najnowszych popularnych polskich powieściach historycznych. Obok tradycyjnego wizerunku polskiej patriotki wpisującej się w model Matki Polki, najczęściej szlachcianki, która zajmuje się działalnością pomocniczą (aprowizacja, opieka nad rannymi), pojawiają się w nich kobiety z innych warstw społecznych, zainteresowane emancypacją, a niekiedy walczące na polu bitwy. Ponadto powieści te stają się pretekstem do przywrócenia pamięci o bohaterkach historycznych, a także do ponownej interpretacji ich losów, niekiedy w nieoczywisty sposób.

EN

The subject of the article is the way of portraying the female participants of the January Uprising in recent popular Polish historical novels. Next to the traditional image of the Polish female patriot, the Polish mother most-often a noble woman who deals with auxiliary activities (provision, care for the wounded), are presented women from other social strata, interested with emancipation issues and activities involved in armed struggle. In addition, these novels become a pretext to restore the memory of historical heroines as well as to reinterpret their fates, sometimes in an unobvious way.

14

Święty Rafał Kalinowski - patriota

61%

Gil H. C.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

1998

|

issue 2

64-72

15

Franciszek Waligórski - poeta z Lwowa i Krosna oraz jego potomkowie

61%

Iwańska K.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2013

|

issue 16

194-232

16

Wojciech Dzieduszycki wobec oceny powstania styczniowego i polskich dziejów porozbiorowych. Wokół debaty nad dziełem Stanisława Koźmiana Rzecz o roku 1863

61%

Michalska-Bracha L.

Galicja. Studia i materiały

|

2019

|

issue 5: "Filozofia w Galicji II"

130-150

PL

Przedmiotem badań podjętych w artykule jest analiza poglądów historiozoficznych Wojciecha Dzieduszyckiego (1848–1909), uczonego, polityka i publicysty, na temat polskich dziejów porozbiorowych i powstania styczniowego. Dzieduszycki, przedstawiciel konserwatystów wschodniogalicyjskich, autor licznych tekstów publicystycznych, historycznych, archeologicznych, esejów oraz prac z zakresu historii filozofii, estetyki, wychowania i literatury, wypowiedział się na ten temat w 1894 r. w lwowskim Kole Literacko-Artystycznym, przy okazji głośnej debaty nad dziełem Stanisława Koźmiana, Rzecz o roku 1863 (t. 1–3, Kraków 1894–1895). W dyskusji, obok Dzieduszyckiego, udział wzięło kilku przedstawicieli środowiska lwowskiej inteligencji, którzy w latach 1863–1864 zaangażowani byli w powstaniu styczniowym: Tadeusz Romanowicz, Antoni Skotnicki, Leon Syroczyński, Juliusz Starkel, Jan Stella-Sawicki. Dzieduszycki, poddając ocenie dzieło Koźmiana, dał wyraz swoim krytycznym poglądom na kwestie dotyczące samozawinionej teorii upadku Rzeczypospolitej, wyrażanej przez krakowskich konserwatystów. W swoich zapatrywaniach na polskie dzieje porozbiorowe skoncentrował się na kilku zasadniczych sprawach, a mianowicie na przyczynach upadku państwa, definiowaniu pojęcia narodu, patriotyzmu, Ojczyzny oraz społecznej funkcji historii i koncepcji rozrachunkowej z przeszłością. Pisał o wadach narodowych, wskazując na konieczność moralnej i obywatelskiej poprawy społeczeństwa w imię obowiązku wobec Ojczyzny. Wszystko to posłużyło Dzieduszyckiemu do sformułowania programu pracy organicznej. Jego poglądy na dzieje porozbiorowe i powstanie styczniowe podbudowane były głęboką historiozoficzną refleksją nad dziejami.

EN

The study analyses the historiosophic views of Wojciech Dzieduszycki (1848-1909), a scholar, a politician and a publicist, concerning the post-partition history of Poland and the January Uprising. Dzieduszycki, a representative of Eastern Galician conservatives, an author of many journalistic, historical and archaeological texts, essays and works in the scope of philosophy, aesthetics, education and literature, expressed his opinions about this topic in 1894 in the Lviv Literary-Artistic Circle, on the occasion of the famous debate over the work by Stanisław Koźmian, Rzecz o roku 1863 [The truth about the year 1863] (volumes 1–3, Cracow 1894–1895). Apart from Dzieduszycki, the discussion was participated by a few representatives of the Lviv intelligentsia who in 1863–1864 were involved in the January Uprising: Tadeusz Romanowicz, Antoni Skotnicki, Leon Syroczyński, Juliusz Starkel and Jan Stella-Sawicki. Dzieduszycki, evaluating the work by Koźmian, expressed his critical opinions on the reasons for the downfall of the Polish Republic given by Cracow conservatives, i.e. that it was the Polish nation’s fault. In his consideration of the post-partition history of Poland, he focused on several fundamental issues, namely, on the reason why the Republic had fallen, the definition of the concept of a nation, patriotism, fatherland and the social function of history and the concept of squaring up with the past. He wrote about the national vices, indicating the necessity of moral and civil improvement of the society in the name of duty for the fatherland. All the above consideration led Dzieduszycki to formulate his program of organic work. His views on the post-partition history of Poland and the January Uprising were supported by an in-depth historiosophic reflection.

17

Echa represji wobec klasztorów w Królestwie Polskim na łamach krakowskiego Czasu po upadku powstania styczniowego

57%

Gąsiorowska P.

Roczniki Teologiczne

|

2021

|

vol. 68

|

issue 4

87-112

EN

The journal Czas (Time), a newspaper of Galician conservatives published in Krakow beginning in 1948, covered events in the Kingdom of Poland related to the January Uprising and repressions of the tsarist government against Poles after its collapse. One of the journal’s main themes was repression of the Catholic Church, especially male and female religious orders. It described all forms of harassment of monastic peoples by the Russians: petty mailce, issuance of regulations impeding the normal functions of monasteries, moral torment, torture, execution, exile to Siberia, confiscation of monastic property, and finally, liquidation of most male and female monasteries. When reporting cases of repression, the journal also presented the reactions of Western powers and the papacy to the anti-Polish and anti-church policy of the tsarist regime, as well as ineffective diplomatic attempts to counter such repressions. For a long time, readers were deluded by the hope of intervention from the Western powers on behalf of the oppressed Polish nation in defense of both national ideas and the Catholic religion. Unfortunately, this hope, which was bitterly reported by Czas, turned out to be in vain.

PL

Ukazujący się w Krakowie od 1848 roku dziennik Czas, organ prasowy galicyjskich konserwatystów, na bieżąco informował czytelników o wydarzeniach w Królestwie Polskim związanych z powstaniem styczniowym i represjami rządu carskiego wobec Polaków po jego upadku. Jednym z głównych tematów były represje dotykające Kościół katolicki, a zwłaszcza męskie i żeńskie zakony. Czas opisywał wszelkie przejawy nękania osób zakonnych ze strony Rosjan: drobne złośliwości, wydawanie przepisów utrudniających normalne funkcjonowanie klasztorów, dręczenie moralne, stosowanie tortur, wykonywanie egzekucji i zsyłanie zakonników na Syberię, konfiskaty klasztornych majątków, a wreszcie likwidację większości klasztorów męskich i żeńskich. Przy okazji relacjonowania przypadków represji dziennik przedstawiał też reakcje zachodnich mocarstw i papiestwa na antypolską i antykościelną politykę caratu oraz nieskuteczne dyplomatyczne próby przeciwdziałania im. Długo łudzono czytelników nadzieją na zbrojną interwencję zachodnich mocarstw na rzecz uciemiężonego narodu polskiego, łącząc obronę idei narodowych z obroną religii katolickiej. Niestety nadzieje te, o czym Czas donosił z goryczą, okazały się płonne.

18

120. rocznica powstania styczniowego. Msza św. za ojczyznę w warszawskim kościele św. Stanisława Kostki – 30 stycznia 1983 roku

57%

Szczecina G. K.

Roczniki Teologiczne

|

2020

|

vol. 67

|

issue 4

91-100

EN

The teaching of Blessed Jerzy Popiełuszko falls within the scope of patriotic preaching in Poland. In the years 1982–1984 he celebrated famous church services for the Homeland at the church of Saint Stanislaw Kostka in the Warsaw district of Żoliborz. Each monthly service had a unique form since it included prayers for the Nation, singing, special decoration of the chancel, poetry recitals, and a sermon. All of that was designed to convey a patriotic message, typically focusing on one subject, as each mass was dedicated to a different issue. The liturgy of 30 January 1983 was exceptional, which the martyr for communism celebrated on the 120th anniversary of the January Uprising. In the sermon, he presented the social situation leading to a common effort to regain independence in 1863. Popiełuszko referred to the November Uprising, the Polish–Soviet War and World War II in order to better present the history of Polish efforts to make the Nation and Poland free. The chaplain of the Solidarity Movement used that to strengthen the faithful’s love of the Homeland, so that they would become hopeful and steadfast in their struggle for the rights of individual people and society to be respected, disregarded by the totalitarian regime. The whole event was made complete by the use of special decorations and poetic contributions.

PL

Nauczanie bł. ks. Jerzego Popiełuszki wpisuje się w nurt kaznodziejstwa patriotycznego w Polsce. W latach 1982-1984 sprawował on słynne w kraju Msze św. za Ojczyznę w kościele p.w. św. Stanisława Kostki na warszawskim Żoliborzu. Wyjątkowa była oprawa każdego z comiesięcznych nabożeństw, na które składała się modlitwa za Naród, śpiew, dekoracja plastyczna w prezbiterium, recytacja poezji oraz kazanie. Wszystko to było utrzymane w patriotycznym przekazie, a przede wszystkim w danym temacie, gdyż każda z Mszy św. za Ojczyznę była poświęcona innemu zagadnieniu. Wyjątkową była liturgia z 30 stycznia 1983 roku, którą męczennik komunizmu sprawował w 120. rocznicę powstania styczniowego. W kazaniu przedstawił on sytuację społeczną poprzedzającą zryw niepodległościowy w 1863 roku. Przywołał powstanie listopadowe, wojnę polsko-bolszewicką oraz II wojną światową dla lepszego zobrazowania dziejowego zmagania się rodaków o wolność Narodu i Polski. Posłużyło to kapelanowi „Solidarności” do utwierdzenia wiernych w miłości do Ojczyzny, a także w nadziei oraz wytrwałości w zmaganiu się o poszanowanie praw człowieka i społeczeństwa, nierespektowanych przez totalitarny reżim. Dopełnieniem treści była m.in. dekoracja oraz przesłanie poetyckie oprawy artystycznej.

19

Przedsiębiorczość jako sposób adaptacji zesłańców postyczniowych na Syberii Zachodniej

57%

Mulina S. A., Legieć J.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2020

|

vol. 19

|

issue 2

141-161

EN

The authors analyze the entrepreneurial activity of the exiled participants of the January Uprising in Western Siberia and its role in the process of their adaptation. Also, the authors identify strategies for the success of Polish entrepreneurs, as well as features of the functioning of the business of Polish exiles in Siberia. It is concluded that Polish entrepreneurship in Siberia did not have a pronounced ethnic character.

PL

W artykule autorzy analizują działalność gospodarczą zesłanych uczestników powstania styczniowego na Syberii Zachodniej i jej rolę w procesie ich adaptacji. Przedstawiono strategie zakładania i rozwoju przedsiębiorstw prowadzonych przez polskich zesłańców oraz cechy charakterystyczne dla ich funkcjonowania. Autorzy dochodzą do wniosku, że polska przedsiębiorczość na Syberii nie miała wyraźnego charakteru etnicznego.

20

Obóz powstańczy podczas insurekcji styczniowej 1863 roku

57%

Kita J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2018

|

issue 101

69-84

EN

The specifics of the guerrilla war and the continuous movement of insurgent parties during the January 1863 Insurrection were not conducive to establish permanent military camps. Only the camps founded in the first months of the uprising were in accordance with the instructions of the central authorities of the uprising. The example of such camp was the camp commanded by Apolinary Kurowski in Ojców. Later, when the Russian army began to control almost all the Kingdom of Poland regions, insurgent camps were generally scheduled for just a few days’ rest. It can be concluded, that in the period of the January Uprising, the so-called marching camps dominated. They were the forms of transition between permanent camps used for many days, and a simple stop for a sleep and short rest during the march.

PL

Specyfika wojny partyzanckiej i ciągłe przemieszczanie się partii powstańczych podczas insurekcji styczniowej 1863 r. nie sprzyjały zakładaniu stałych obozów wojskowych. Jedynie w pierwszych miesiącach powstania zakładano obozy, które w jakimś stopniu zgodne były z instrukcjami władz centralnych powstania. Takim przykładem był obóz oddziału dowodzonego przez Apolinarego Kurowskiego założony w Ojcowie. W późniejszym okresie, kiedy wojska rosyjskie zaczęły kontrolować niemal wszystkie regiony Królestwa Polskiego, obozy powstańcze przewidziane były z reguły na zaledwie kilkudniowy postój. Można konkludować, iż faktycznie w okresie powstania styczniowego dominowały tzw. obozy marszowe. Przedstawiały one wszelkie formy przejściowe między stałymi, wykorzystywanymi przez wiele dni obozami, a prostym zatrzymaniem się na sen i krótki wypoczynek w czasie marszu.

Refine search results

Stosunek Rzymu do powstania styczniowego

Obchody rocznicy powstania styczniowego na Białorusi

Ewolucja roli polskich organizacji emigracyjnych po powstaniu styczniowym (do roku 1880)

Spis treści

Przedpowstańcza misja Narcyza Jankowskiego (maj 1858 – lipiec 1860)

Jan Szczepan Tymiński i jego wspomnienie o udziale w powstaniu styczniowym

Przedpowstańcza misja Narcyza Jankowskiego (maj 1858 – lipiec 1860)

Rocznicowa edycja wspomnień o bitwie miechowskiej z 1863 roku

Przemieszczanie się partii powstańczych podczas powstania styczniowego

Polityka rosyjska wobec Kościoła katolickiego na Litwie i Białorusi (po roku 1863)

Dowódcy powstania styczniowego. Portret zbiorowy

Tradycje powstania styczniowego i ich rola w wychowaniu patriotycznym młodego pokolenia (w świetle wspomnień z zaboru rosyjskiego) – w 150. rocznicę zrywu niepodległościowego z 1863 roku

POWSTANKI. UCZESTNICZKI POWSTANIA STYCZNIOWEGO W NAJNOWSZEJ POPULARNEJ POLSKIEJ POWIEŚCI HISTORYCZNEJ (NA WYBRANYCH PRZYKŁADACH)

Święty Rafał Kalinowski - patriota

Franciszek Waligórski - poeta z Lwowa i Krosna oraz jego potomkowie

Wojciech Dzieduszycki wobec oceny powstania styczniowego i polskich dziejów porozbiorowych. Wokół debaty nad dziełem Stanisława Koźmiana Rzecz o roku 1863

Echa represji wobec klasztorów w Królestwie Polskim na łamach krakowskiego Czasu po upadku powstania styczniowego

120. rocznica powstania styczniowego. Msza św. za ojczyznę w warszawskim kościele św. Stanisława Kostki – 30 stycznia 1983 roku

Przedsiębiorczość jako sposób adaptacji zesłańców postyczniowych na Syberii Zachodniej

Obóz powstańczy podczas insurekcji styczniowej 1863 roku