Search results - CEJSH

1

Duchowość chrześcijańska w kształtowaniu dojrzałego człowieka

100%

Marek Z.

Forum Pedagogiczne

|

2019

|

vol. 9

|

issue 2/1

47-62

PL

W artykule została ukazana rola duchowości chrześcijańskiej, rozumianej jako zespół wartości, postawa i tradycji w procesach wychowywania dojrzałego człowieka. Chodzi o pokazanie, w jaki sposób duchowość inspirowana chrześcijaństwem może wspomagać procesy osiągania dojrzałości ludzkiej i religijnej. Należy pamiętać, że duchowość człowieka w znacznej mierze inspirowana jest treściami religijnymi, choć występuje ona także w postaci duchowości naturalnej – niemającej odniesień do religii. Jej walorem jest m.in. to, że ułatwia nawiązywanie relacji z Transcendencją – Bogiem. To zaś w znacznej mierze kształtuje posiadany przez człowieka obraz Boga, a także akceptacja poznania religijnego. Inną właściwością rozwijanej duchowości jest odkrywanie przez osobę własnej godności, rozpoznawanej zarówno w wymiarze naturalnym, jak i religijnym. Tak kształtowana i rozwijana w toku procesów wychowawczych duchowość sprzyja nabywaniu zdolności człowieka do wychodzenia poza własną ograniczoność i osiąganiu dojrzałości. Na tej podstawie można mówić, że nadaje ona ludzkiemu życiu nową jakość.

2

Afordancje w (i poza) HCI. Recenzja książki Affordances and Design

88%

Wachowski W.

Avant

|

2018

|

vol. 9

|

issue 3

141-149

EN

This paper is a review of the book by Victor Kaptelinin Affordances and Design, devoted to the concept of affordances in HCI. It discusses, among others, basic relations and differences between ecological psychology (including a branch of philosophy of cognition) and design studies.

PL

Artykuł stanowi przegląd recenzyjny książki Victora Kaptelinina Affordances and Design, w której omówiono koncepcję afordancji w interakcji człowiek–komputer (ang. human-computer interaction, HCI). Adresowany do polskiego czytelnika, umożliwia mu zorientowanie się w podstawowych relacjach i różnicach między filozofią i psychologią ekologiczną a teoriami projektowania, głównie na przykładzie pionierskiej propozycji Jamesa Gibsona i (ewoluującej) koncepcji Donalda Normana, w pewnym odniesieniu do szerszego kontekstu.

3

Prawda jako fundament nauczania misyjnego w Protreptikos Klemensa Aleksandryjskiego

88%

Duda J.

Annales Missiologici Posnanienses

|

2015

|

issue 20

137-149

EN

Clement of Alexandria (†253), one of the most eminent early Christian writers, is the pioneer of a very interesting theological conception of the truth. According to his teaching contained in the work Protreptikos the question of the truth should be the foundation of the preaching mission. The issue of the truth is a platform for dialogue between Christianity and the pagan world. The truth has its source in God and ultimately leads back to Him. In the mystery of God is contained the truth about the universe. By getting to know the truth of God man has a chance to get to know the world of nature, his place in it, and his vocation. The truth reveals the falsity of pagan cults and exposes false philosophical views. Its fullest revelation was the incarnation of Jesus Christ. It is thanks to him, that God showed His grace and again called the "descendants of heaven" to eternal glory.

PL

Klemens Aleksandryjski (†253), jeden z najwybitniejszych pisarzy wczesnochrześcijańskich, w Protreptikosie przedstawił tematykę prawdy jako fundamentalną w przepowiadaniu kerygmatycznym. Prawda była bowiem częstym i ważnym tematem podejmowanym przez starożytną myśl grecką. Klemens uczynił z niej płaszczyznę dialogu między światem pogańskim, a chrześcijaństwem. Na bazie tej problematyki stworzył swoistą koncepcję poznania prawdy. Według niego ma ona swoje źródło w Bogu i ostatecznie do Niego prowadzi. Nie jest ona zastrzeżona jedynie dla wybranych, lecz objawia się tym, którzy jej czystym sercem szukają. W Bogu zawarta jest tajemnica prawdy o wszechświecie. To z Jego woli Logos przeobraził i zharmonizował makro- i mikrokosmos. Poznając zatem prawdę Bożą człowiek ma szansę lepiej poznać świat natury, swoje w nim miejsce oraz powołanie. Prawda ujawnia fałsz kultów pogańskich oraz błędne poglądy filozoficzne. Najpełniejszym jej objawieniem było wcielenie Jezusa Chrystusa. To dzięki Niemu Bóg ukazał swoją łaskę i „potomków nieba” na nowo wezwał do świata chwały. Prawda pomaga zwyciężyć zło, zmienić dotychczasowe życie oraz ukazuje pokutującym drogę zbawienia. Odkrycie jej związane jest zwykle z procesem nawrócenia, a więc oświeceniem, umocnieniem przez święte misteria oraz opieczętowaniem znamieniem dziecka Bożego. Przez Słowo objawiające prawdę człowiek staje się na nowo obrazem Boga oraz Jego przyjacielem na wieki.

4

Rozwój duchowy z perspektywy zagadnienia świadomości. Zarys problematyki

75%

Wysocki A.

Filozofia Chrześcijańska

|

2019

|

vol. 16

123-138

EN

The article focuses on the issue of spiritual development from the perspective of consciousness. The question of spiritual development exists in close connection with the concept of spirituality. The issue of consciousness can be reduced to three elements that make up a single act of consciousness: an empirical subject, complementing the object, and a non-act self-awareness, i.e. a non-empirical or proper subject.Self-awareness plays a key role in spiritual development in the fi eld of consciousness. The development of self-awareness should strive to reveal non-act self-awareness, but it has a similar structure and is experienced like any other acts of awareness. Spiritual development is the process of the of self-awareness growth and the constitution of the “Self” as an empirical subject that separates itself from a specifi c class of objects that are a component of the fi eld of possible experience for a person. The eff ects of spiritual development can also be described as self-knowledge, which can be a conceptual explanation of either actual experiences or a more stable state of the human subject.

PL

The article focuses on the issue of spiritual development from the perspective of consciousness. The question of spiritual development exists in close connection with the concept of spirituality. The issue of consciousness can be reduced to three elements that make up a single act of consciousness: an empirical subject, complementing the object, and a non-act self-awareness, i.e. a non-empirical or proper subject. Self-awareness plays a key role in spiritual development in the fi eld of consciousness. The development of self-awareness should strive to reveal non-act self-awareness, but it has a similar structure and is experienced like any other acts of awareness. Spiritual development is the process of the of self-awareness growth and the constitution of the “Self” as an empirical subject that separates itself from a specifi c class of objects that are a component of the fi eld of possible experience for a person. The eff ects of spiritual development can also be described as self-knowledge, which can be a conceptual explanation of either actual experiences or a more stable state of the human subject.

5

Holism, Cognition and Metaphor

75%

Wychorska E.

Annales Neophilologiarum

|

2013

|

issue 7

203-220

EN

The study is to argue for a research framework for analysing the contents of linguistic expressions which is to suggest its holistic character. Each concept representation in a linguistic or mental system depends semantically on every other representation in the system which is a language. Everything we use in a language has meaning. It has meaning because it is either related to our bodily experience (concrete domain) or because it is built on other meaning-bearing elements (abstract domain). Thought then, is the embodiment of concepts from direct and indirect experience. At the same time, thought is imaginative because those concepts that are not directly grounded in bodily experience are created by imaginative processes such as metaphor. So, concepts grow out of either bodily experience or are created in mind through abstract reasoning and are understood in terms of those. Therefore cognition of dreams and emotions is holistic. At this point of research, the implications of holism about the meaning and understanding or expressing of dreams and emotions are explored and supported by empirical evidence.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza treści wyrażeń językowych, która ma na celu zbadanie jej holistycznego charakteru. Każda reprezentacja pojęcia w systemie językowym i umysłowym zależy semantycznie od każdej innej reprezentacji w tym systemie, którym jest język. Wszystko czego używamy w języku ma sens ponieważ jest zarówno związane z naszym doświadczeniem ciała (domena źródłowa: konkretna) lub dlatego, że opiera się na innych znaczeniach elementów (domena docelowa: abstrakcyjna). Myśl jest więc ucieleśnieniem pojęć z doświadczenia bezpośredniego i pośredniego. Jednocześnie te pojęcia, które nie są bezpośrednio zakorzenione w doświadczeniu ciała są tworzone przez poznawcze i mentalne procesy, takie jak metafory, metonimie i idiomy. Tak więc pojęcia wyrastają z obu doświadczeń ciała lub są tworzone w umyśle poprzez abstrakcyjne rozumowanie i są rozumiane w tych kategoriach. Dlatego poznanie przykładowych tu marzeń i emocji jest holistyczne. Implikacje holistyczne dotyczące znaczenia i rozumienia lub wyrażania marzeń i emocji są omawiane w tym artykule i poparte empirycznymi przykładami. Podejście holistyczne do kognitywnej analizy metafor i metonimii jest źródłem cennych wniosków dla dyscyplin takich jak na przykład studia nad przekładem.

6

Racjonalność modlitwy.

75%

Wieczorek K.

Filozofia Chrześcijańska

|

2009

|

vol. 6

63-72

EN

In the paper author argues for the thesis that in confrontation of two kinds of rationality, that is natural cognition of the inherent mind and supernatural cognition in the light of the revealed truth, it is the latter that has the advantage. Then he analyses a prayer (taken as one of the results of the supernatural cognition) as a rational language act and points 5 conditions which seem to be necessary to make the prayer an instrument of shaping a rational attitude towards both God and world.

7

Przyczynek do rozmowy na temat problemu pewności

75%

Pawliszyn M.

Studia Philosophiae Christianae

|

2011

|

vol. 47

|

issue 2

135-156

EN

The problem of certainty seems to be crucial for the whole of philosophy. The fundamental question is: can we be sure that things which we perceive really are the way they seem? Does the knowledge we have deserve our acknowledgement? What we ultimately have here is the question about the reality of the world as such. The questions, raised by Descartes, are still important and inspiring. Philosophers used to think that if we accepted the possibility of uncertainty, we would be doomed to scepticism. A German philosopher, Peter Wust, makes a unique contribution to this discussion. For him, uncertainty is an ontic category. Yet this does not mean that we cannot extricate ourselves from it. The article attempts to deal with this very issue.

PL

Zagadnienie pewności wydaje się być kluczowym dla całej filozofii. Pytanie zasadnicze brzmi następująco: czy możemy być pewni tego, że to co postrzegamy faktycznie jest takim właśnie? Czy w związku z tym wiedza, którą dysponujemy, zasługuje na uznanie? Ostatecznie dotykamy tu pytania o realność świata jako takiego. Pytania, których pomysłodawcą stał się Kartezjusz po dziś dzień są inspirujące i ważne. Zwykło się uważać, że jeśli dopuści się do głosu możliwość niepewności, będziemy skazani na sceptycyzm. Oryginalny wkład do tej dyskusji wnosi niemiecki filozof Peter Wust. Niepewność jest dla niego kategorią ontyczną. Nie znaczy to jednak wcale, że nie możemy z niej wyjść. Artykuł próbuje dotknąć tej właśnie kwestii.

8

Pedagogika ogólna w ramie internalistycznej

71%

Dembiński M.

Forum Pedagogiczne

|

2018

|

vol. 8

|

issue 1

81-92

EN

In this article, I make an assumption that general pedagogy has an authorial character. Its content is composed of categories which result from personal experiences of pedagogues. Thus, I call for a departure from externalistic approaches and creation of the concept of philosophy of education in the internalistic frame. In the comments I give suggestions how this type of philosophy of education could be created.

PL

W niniejszym artykule przyjmuję założenie, że forma pedagogiki ogólnej ma charakter autorski. Na jej treści składają się kategorie wynikające z osobistych doświadczeń pedagogów. Tym samym nawołuję do odejścia od ujęć eksternalistycznych i tworzenia koncepcji pedagogiki ogólnej w ramie internalistycznej. W wypowiedzi podaję sugestie, jak tego typu pedagogikę ogólną można by stworzyć.

9

Epistemic Functions of Intuition in Descartes

71%

Walczak M.

Roczniki Filozoficzne

|

2020

|

vol. 68

|

issue 2

43-61

EN

The topic of the paper is the notion of intuition in Descartes’ philosophy and its epistemic functions. Descartes introduces his notion of intuition in the context of a description of his method and process of knowing and doing science. Intuition is a significant component of this process. I intend to show that the main epistemic functions of intuition in Descartes’ philosophy are differentiated. Intuition is essential not only in the context of justification (the Cartesian synthetic method of proof) but also and especially in the context of discovery (the Cartesian analytic method of discovery). It plays not only a role in the foundation of the cogito but also on different stages of constructing the system of knowledge. Intuition has important functions in grasping simple natures, forming primary concepts, comprehending complex natures, forming primary propositions (including primary principles), and capturing relationships between them and building deductive reasoning (the role of intuition in deduction). Hence, intuition is the foundation for all primary stages of producing knowledge. It is active and important element of pure thinking (a priori) in human knowledge, and science. It fulfils these functions due to its specific epistemic properties. I also argue that intuition is not an autonomous and complete type of knowledge. Nor is it an intuitive thesis, but rather the basis of a justification for theses (including the cogito).

PL

Epistemiczne funkcje intuicji u Kartezjusza Przedmiotem artykułu jest pojęcie intuicji w filozofii Kartezjusza i jej epistemiczne funkcje. Kartezjusz wprowadza pojęcie intuicji w kontekście charakterystyki metody i procesu poznania oraz uprawiania nauki. Intuicja jest istotnym składnikiem tego procesu. Celem artykułu jest wykazanie, że główne epistemiczne funkcje intuicji w filozofii Kartezjusza są zróżnicowane. Jest ona niezbędna nie tylko w kontekście uzasadnienia (kartezjańska syntetyczna metoda dowodowa), ale przede wszystkim w kontekście odkrycia (kartezjańska analityczna metoda odkrycia). Odgrywa rolę nie tylko w fundowaniu cogito, lecz także na różnych etapach budowania systemu wiedzy. Intuicja pełni ważne funkcje w ujmowaniu prostych natur, tworzeniu pierwotnych pojęć, ujmowaniu złożonych natur, formułowaniu pierwotnych sądów (w tym pierwszych zasad), ujmowaniu relacji między nimi i przeprowadzaniu dedukcyjnych rozumowań (rola intuicji w dedukcji). Stąd intuicja jest fundamentem wszystkich podstawowych etapów tworzenia wiedzy. Stanowi czynny i ważny element czystego myślenia (a priori) w tworzeniu wiedzy ludzkiej i w nauce. Spełnia te funkcje dzięki specyficznym epistemicznym własnościom. W tekście argumentuję również, że intuicja nie jest autonomicznym i kompletnym typem poznania. Nie należy jej rozumieć jako twierdzenia intuicyjnego, ale raczej jako podstawę do uzasadniania tez (włącznie z cogito).

10

Fenomenologia jako nieskończona praca filozofowania

71%

Wesołowska A.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27

117-137

EN

The main aim realized in this article is to present Husserl’s phenomenology as an indefinite work of philosophizing. This interpretation of classic phenomenology is a result of analyses connected with dogmatic and critical in Husserl’s philosophy. Considering the evolution of the Husserl’s thought, phenomenology can be understood as a never fully realized project, outlining a horizon of classic philosophical problems: epistemologic, metaphysical and ethical. Openness and criticism that characterize Husserl’s philosophy are connected with inner dynamism and the process of overestimating dogmatic and critical motives. In the light of the interpretation of phenomenology presented in the paper, Husserl’s project of philosophy can be taken as a never fully realized process of philosophizing.

11

"Logos", "pathos", "ethos". Akt poznania teologicznego w perspektywie antropologicznej

63%

Wiończyk G.

Teologia w Polsce

|

2014

|

vol. 8

|

issue 1

179-194

EN

The theological cognition act, which has constituted a subject of investigation for ages, is today related to new questions posed by the contemporary context. The notion of the social humanity legitimization is what influences its understanding. The question concerning the theological cognition act has a deep anthropological dimension in a double sense: from the side of the method – it is a human act, therefore its analysis may be based on elements of anthropological structure: logos, ethos and pathos; from the side of the performer: it is an act of the particular person living in the particular time. This means that the theological cognition act cannot be limited only to sentence assertion or system construction, but it must consider the dynamics of a human being in its relative character, as well as the total dedication to God.

PL

Akt poznania teologicznego, który przez wieki wielokrotnie stanowił przedmiot dociekań, dzisiaj związany jest z nowymi pytaniami stawianymi przez współczesny kontekst. Na jego rozumienie wpływa współczesne zagadnienie społecznej legitymizacji humanistyki. Pytanie o akt poznania teologicznego posiada głęboki wymiar antropologiczny w podwójnym sensie: od strony metody jest aktem człowieka, a więc jego analiza może opierać się na elementach struktury antropologicznej (logos, ethos i pathos); od strony jego wykonawcy jest aktem konkretnej osoby żyjącej w konkretnym czasie. Oznacza to, że aktu poznania teologicznego nie można ograniczyć jedynie do asercji zdań lub systemu, ale trzeba w nim uwzględnić dynamikę ludzkiej osoby w jej relacyjnym charakterze oraz całoosobowe przylgnięcie do Boga.

12

Poznanie, jakim dysponuje dusza oddzielona od ciała po śmierci, według bł. Jana Dunsa Szkota na podstawie analizy Ordinatio IV D. 45 (XIV 135–197)

63%

Salamon G. W.

Roczniki Filozoficzne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 2

31-58

PL

Artykuł podejmuje problematykę gnozeologiczną w odniesieniu do intelektu duszy oddzielonej od ciała w rozumieniu Jana Dunsa Szkota. Tej problematyce są poświęcone cztery kwestie w Ordinatio IV d. 45. W tej konkretnej sytuacji poznawczej jest możliwe, według Doktora Subtelnego, poznanie nowych istot rzeczy (quiditates), mimo braku poznania zmysłowego. Jest to odejście od poglądu empiryzmu genetycznego i przyznanie intelektowi większych zdolności poznawczych, niż było to w koncepcji Arystotelesa. W stanie po śmierci intelekt dysponuje również pamięcią o istotach rzeczy poznanych w stanie połączenia z ciałem oraz może przypominać sobie konkretne zdarzenia i rzeczy ujęte przez zmysły w ziemskim życiu. Takie ujęcie świadczy o ciągłości poznawczej intelektu ludzkiego po śmierci, o jego niezniszczalności i o zdolności poznawczej przynajmniej takiej, jaką dysponował w stanie życia ziemskiego. Widzimy tu połączenie kwestii filozoficznych i teologicznych, które wzajemnie się przenikają i warunkują. Dla Szkota możliwe jest nie tylko przypominanie sobie przeszłości oraz nabywanie nowego poznania przez intelekt duszy oddzielonej od ciała, ale również możliwe jest dla takiego intelektu poznanie modlitw zanoszonych przez nas do zbawionych w niebie. Takie intelektualistyczne podejście świadczy o silnym wpływie myśli augustyńskiej na epistemologię Jana Dunsa Szkota.

EN

The essay presents some gnoseological themes with reference to the intellect of the separated soul according to John Duns Scotus. Four questions of the Ordinatio IV, d. 45 deal with these themes. In this concret cognitive situation is possible, according to Doctor Subtilis, to get to know the new quiddities of things, in spite of a lack of the empiric cognition. It means leaving behind the conception of generic empiricism and moving to the recognition of more cognitive abilities, as in Aristoteles’s conception. In a post death state (post mortem) intellect continues to have the memory of the quiddities of things known while still connected with the body and can remember concret things and events known by the senses during earthly life. Such a gnoseological notion evidences the cognitive continuity of the human intellect after death, its incorruptibility and cognitive ability at least as such as one had during earthly life. We can see here the connection of philosophic and theological questions, which mutually condition and penetrate each other. According to Scotus it is possible for the intellect of the separated soul to remember the past and to acquire new cognition. Moreover, it is also possible for such an intellect to know the prayers we refer to the blessed in heaven. Such an intellectual approach evidences a strong Augustinian influence on John Duns Scotus’ epistemic conception.

13

NATURA MIARĄ SENSU KULTURY

63%

Duma T.

Zeszyty Naukowe KUL

|

2015

|

vol. 58

|

issue 1

35-49

EN

In this article the author discusses the problem of correlation between culture and nature as a condition in the justification of rationality of the former domain. The first section presents the analyses of a naturalistic position, according to which culture is reduced to the natural world, meanwhile the phenomena that could not be expressed in the language of science are only a kind of “conceptual surplus.” Afterwards the author focuses on the opposite situation, according to which the world of nature is treated nothing but as a product of culture, while the only factor determining both nature and culture is “social practices.” The consequence of these positions is the total relativization of culture. In the second part, the author provides a realistic explanation of the relationship between culture and nature, developed on the basis of the philosophy of Aristotle and St. Thomas Aquinas by a Polish philosopher Mieczysław A. Krąpiec, who referring to the metaphysical understanding of the nature of being as a principle basically determining the being to its proper action from within, has formulated the philosophical conception of culture, according to which the whole culture is rational and meaningful as exteriorizing human cognition.

PL

W artykule autor porusza problem korelacji kultury i natury, warunkujący uzasadnienie racjonalności pierwszej z wymienionych dziedzin. W punkcie pierwszym przeprowadza analizę stanowiska naturalistycznego, w świetle którego kultura redukowana jest do świata natury, zaś fenomeny niedające się wyrazić w języku naukowym stanowią tylko pewnego rodzaju „nadwyżkę pojęciową”. Następnie omawia sytuację odwrotną, kiedy interpretacja natury traktowana jest wyłącznie jako twór kulturowy, natomiast jedynym czynnikiem decydującym zarówno o naturze, jak i kulturze są „praktyki społeczne”. Konsekwencją wspomnianych stanowisk jest całkowita relatywizacja kultury. W drugiej części przedstawia realistyczne wyjaśnienie związków między kulturą i naturą, wypracowane na gruncie filozofii Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu przez polskiego filozofa, M.A. Krąpca, który odwołując się do metafizycznego rozumienia natury bytu, jako zasady istotnie determinującej od wewnątrz byt do właściwego mu działania, sformułował filozoficzną koncepcję kultury, zgodnie z którą cała kultura jest racjonalna i sensowna, ponieważ jest eksterioryzacją ludzkiego poznania.

14

Reprezentacja świata u osób z afazją

63%

Panasiuk J.

Logopedia

|

2014-2015

|

vol. 43-44

257-279

PL

Ludzkie możliwości umysłowe jest wynikiem twórczej aktywności natury – taki pogląd przewija się w poglądach wielu badaczy i myślicieli. Na procesach filo- i ontogenetycznie wcześniejszych – automatycznych i nieświadomych – osadzają się czynności intencjonalne, uświadomione, zaplanowane i kontrolowane – najpóźniej wykształcone w rozwoju gatunku ludzkiego i najpóźniej kształtujące się w rozwoju każdej jednostki. Zgodnie z tezą Herdera-Humboldta, w wypowiedziach zawarta jest pewna forma myślenia, stąd należy się spodziewać, że afatyczna dezintegracja mowy doprowadza u osób z afazją do zmian na poziomie struktur poznawczych. Patomechanizmy mózgowe, które mają bezpośredni lub pośredni wpływ na procesy poznawcze człowieka zostały już w większości zidentyfikowane i opisane. Zaburzenia poznawcze występujące u osób ze schorzeniami neurologicznymi przejawiają się rozmaicie w zależności od: etiologii uszkodzenia mózgu, zakresu i lokalizacji zmian patologicznych w tkance nerwowej, przebiegu choroby neurologicznej, etapu jej leczenia i wyników rehabilitacji.

EN

Human intellectual capabilities are the result of nature’s creative activity: this view is present in the opinions of many scholars and thinkers. The phylogenetically and ontogenetically earlier processes, automatic and unconscious, are covered by intentional, conscious, planned and controlled functions shaped late in the development of the human species and formed in the late stage of every individual’s development. According to the Herder-Humboldt thesis, utterances contain a certain form of thinking, hence it should be expected that the aphasic disintegration of speech produces changes at the level of cognitive structures in aphasic persons. Cerebral pathomechanisms that have a direct or indirect impact on the processes of human cognitive processes have been mostly identified and described. Cognitive disorders in persons with neurological conditions manifest themselves differently, depending on: the etiology of brain damage, the range and location of pathological changes in nervous tissue, the course of a neurological disease, stages of its treatment, and rehabilitation results.

15

Biblioteka jako przestrzeń poznania

63%

Osiński D. M.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2018

|

issue 8(11) cz.2

168-180

EN

The article is a study of the ways of interpreting the image of the library in Józef Kallenbach’s short story Przygoda bibliotekarza (The Adventure of the Librarian, 1888). The presented examples demonstrate the multi-dimensional meaning of library as an intellectual problem and cognition space. The author shows Kallenbach’s points of view concerning library as a motif which helps to pose questions about convention and conception of realism and, as a consequence, about Kallenbach’s view on culture. The present discussion also sheds light on a few important texts which create a context to analyse the short story by Kallenbach. Intertextual allusions can be helpful in understanding the main problem presented in The Adventure of the Librarian. The paper focuses on the meaning of the library as a graveyard as well as on dream and onirism as a literary convention which expresses the possibilities of cognition and asks what realism in Polish literature of the end the 19th century in Kallenbach’s case actually is.The article discusses the aesthetic differentiation of the library in the short story The Adventure of the Librarian by Józef Kallenbach and the painting Der Bu¨cherwurm (Bookworm) by Carl Spitzweg. The author tries to prove that The Adventure of the Librarian could be an epic ekphrasis to Spitzweg’s painting.

16

Pedagogika Bosko – metodyka działań wychowawczych

63%

Glier J.

Studia z Teorii Wychowania

|

2020

|

vol. XI(3 (32))

123-134

PL

Punktem wyjścia w metodyce działań wychowawczych pedagogiki ks. Jana Bosko jest poznanie wychowanka. W tym celu wychowawca musi codziennie kontaktować się z wychowankiem, rozmawiać z nim (o jego życiu, zainteresowaniach, upodobaniach, marzeniach, planach i nauce). W kontaktach tych wychowawca okazuje wychowankowi serdeczność i życzliwość, stara się zrozumieć jego problemy i pomaga mu rozwiązać je. Wychowawca okazuje także szacunek, jaki należy się człowiekowi. W ten sposób wychowawca nawiązuje więź emocjonalną z wychowankiem, zdobywa jego zaufanie. Ważnym elementem w relacjach miedzy wychowawcą a wychowankiem jest rodzinna atmosfera oraz nastrój radości. Trzeba zrobić wszystko, aby wychowankowie byli zdrowi, silni, prawi, cieszyli się i byli szczęśliwi. Słowa kluczowe: poznanie, kontaktowanie się, relacje serdeczności i życzliwości, zaufanie, atmosfera rodzinna, nastrój radości, zdrowie, prawość, szacunek dla człowieka.

17

Kartezjusz Chomsky’ego. Uwagi o znaczeniu myśli Kartezjusza dla badań Chomsky’ego nad językiem i poznaniem

63%

Sztajer S.

Roczniki Filozoficzne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 1

85-100

PL

Artykuł poświęcony jest zarówno odczytaniu myśli Kartezjusza przez Noama Chomsky’ego, jak i znaczeniu wybranych idei Kartezjusza dla rozwijanych przez Chomsky’ego koncepcji języka i poznania. Stawiam pytanie o rzeczywisty wpływ myśli Kartezjusza na koncepcje zaproponowane przez Chomsky’ego, przede wszystkim zaś na ideę tzw. lingwistyki kartezjańskiej. Stawiam tezę, że choć można wyróżnić kilka istotnych cech filozofii Kartezjusza, które miały wpływ na koncepcję Chomsky’ego, przekonanie o istotnej inspiracji kartezjańskiej wydaje się nieuzasadnione. Kartezjusz nie odegrał żadnej istotnej roli w kształtowaniu się tradycji językoznawczej, która rzekomo zachowała ciągłość do XIX wieku i której oddziaływanie dostrzegalne jest we współczesnym językoznawstwie. Określenie „lingwistyka kartezjańska” nie odnosi się do żadnego spójnego zbioru poglądów na język, zaś rzekomych reprezentantów lingwistyki kartezjańskiej nie łączą wspólne założenia na tyle istotne, by można ich włączyć do tej samej tradycji.

EN

The article focuses on Chomsky’s interpretation of the philosophy of Descartes as well as on the importance of selected Descartes’s ideas for the theories of language and cognition developed by Chomsky. The main questions concerns the actual influence of Descartes on the theory proposed by Chomsky, especially on the so called Cartesian linguistics. The thesis is advanced that although it is possible to point out several Cartesian ideas that influenced Chomsky’s thought, it cannot be said that this influence was essential to the development of his theory of language and cognition. Descartes played no essential role in the development of the linguistic tradition that continued until the 19th century and that is still visible in the present day linguistics. The term “Cartesian linguistics” does not refer to any coherent body of knowledge concerning language. The alleged representatives of Cartesian linguistics do not share any essential assumptions and thus they cannot be seen as representatives of the same tradition.

18

Różne interpretacje kantowskiego transcendentalizmu

63%

Surzyn J.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2016

|

vol. 28/1

61-87

EN

The article is an attempt to present different interpretations of transcendentalism of Immanuel Kant. The problem of transcendentalism is placed in a historical perspective, because it seems to be the only correct way for the proper recognition of the essence of Kant's thought. The article focuses on the analysis presented in two Polish interpretations of transcendentalism, one of which has been presented by Marek Siemek, and the other by Andrzej J. Noras. Siemek's interpretation goes toward reading Kant's transcendentalism through the prism of thoughts of J. Fichte, while Andrzej J. Noras tries to understand the transcendentalism of Kant referring to its historical origins and conditions. A. J. Noras’s proposal seems to be closer to Kant’s thought as it captures the essence of transcendentalism as such and could be a sees as a way to understand the true sense of Kant's postulate of "Copernican revolution".

19

Cognitive, Social and Communicative Levels of Discourse Analysis: The Case of Critical Discourse Study

63%

Biskub I.

Language. Culture. Politics. International Journal

|

2017

|

vol. 1/2017

21-37

EN

The paper presents a methodologically modifed procedure of critical discourse analysis. The present research aims at establishing a conceptual scheme for the discourse analysis combining both cognitive and communicative features of a particular type of discourse, merging them into one sociocognitive structure. Critical discourse analysis is viewed both as a method of investigation, as well as a critical multidisciplinary perspective dealing with various types of knowledge, mental models and types of memory. We treat discourse as a well-designed phenomenon that allows individuals to express themselves socially, culturally, and even spiritually. The article presents the mechanisms of mapping the levels of cognition, communication and society onto macro and micro discourse structures. The suggested scheme of critical discourse analysis has been applied to the analysis of the Inauguration speech presented by a famous British flm maker Tony Palmer at the ofcial ceremony of granting him the title of Honorary Professor of Lesya Ukrainka Eastern European National University.

PL

W artykule przedstawiono metodologicznie zmodyfikowaną procedurę krytycznej analizy dyskursu. Niniejsze badanie ma na celu stworzenie koncepcyjnego schematu analizy dyskursu łączącego zarówno cechy kognitywne i komunikacyjne danego rodzaju dyskursu, łączące je w jedną strukturę społeczno-kognitywną. Krytyczna analiza dyskursu jest postrzegana zarówno jako metoda dochodzeniowa, jak również i krytyczna wielodyscyplinarna perspektywa dotycząca różnych rodzajów wiedzy, modeli umysłowych i rodzajów pamięci. Traktujemy dyskurs jako dobrze zaprojektowane zjawisko, które pozwala jednostkom wyrazić się społecznie, kulturowo, a nawet duchowo. W artykule przedstawiono mechanizmy odwzorowania poziomów poznania, komunikacji i społeczeństwa na makro i mikro struktury dyskursu. Proponowany schemat krytycznej analizy dyskursu został zastosowany do analizy przemówienia inauguracyjnego przedstawionego przez słynnego brytyjskiego filmowca Toni Palmera podczas oficjalnej ceremonii przyznania mu tytułu profesora honorowego Wschodnioeuropejskiego Uniwersytetu Narodowego imienia Łesi Ukrainki.

20

Artistic Experiment as a Cognitive Strategy of the Contemporary Novel: A Case Study of Onde estas? by Sebastian Bukaczewski

63%

Teske J. K.

Roczniki Humanistyczne

|

2017

|

vol. 65

|

issue 11: Anglica

177-191

EN

There are many ways in which the term experiment may be used with reference to art and, in particular, the novel. Most commonly the term is used for innovative techniques employed in artefacts. But artistic experiment may also consist in (1) the reader using artefacts to evoke her aesthetic response and enhance thereby her introspective potential, (2) the author (and the reader) exploring in the mode of fiction how real people might behave in certain situations, (3) the reader testing upon herself a hypothesis inscribed in the novel’s design. In this paper, the theoretical considerations are illustrated with an in-depth study of Bukaczewski’s Onde estas? as well as a brief discussion of other contemporary novels.

PL

Termin eksperyment jest używany w odniesieniu do sztuki, w tym do powieści, na wiele sposobów. Najczęściej wtedy, gdy dzieło wprowadza nowatorskie techniki. Artystyczny eksperyment może jednak polegać także na tym, że (1) czytelnik korzysta z dzieła, by wywołać u siebie estetyczne przeżycie i tak poszerzyć możliwości introspekcji, (2) autor i czytelnik przy pomocy konwencji fikcji badają, jak realni ludzie mogliby się zachować w pewnych sytuacjach, (3) czytelnik sprawdza na sobie hipotezę wpisaną w strukturę utworu. Powyższe teoretyczne rozważania są zilustrowane szczegółowym studium powieści Bukaczewskiego Onde estas? i krótszym omówieniem innych współczesnych powieści.

Refine search results