Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 11

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  prawa wyborcze
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Nie ulega wątpliwości, że dla procesu wyborczego istotnym jest właściwe ukształtowa-nie struktury i chronologii czynności wyborczych. Ma to znaczenie zarówno z punktu widzenia służb organizujących wybory, ale także podmiotów rywalizacji wyborczej i sa-mych wyborców. Ustawowy układ terminów i kierunkowe założenia ich dotyczące po-winny zatem uwzględniać potrzeby i możliwości obu tych grup. Z uwagi jednak na fakt, iż praktyka wyborcza niejednokrotnie wskazywała, że założenia dotyczące terminów po-wodują znaczne problemy w toku procesu wyborczego, warto dokonać szerszej analizy tego zagadnienia. Zasadniczym celem niniejszego tekstu jest ustalenie, czy polski usta-wodawca kształtując ogólne założenia dotyczące terminów miał na względzie tak waż-ną z uwagi na charakter praw wyborczych konieczność stworzenia ułatwień w ich re-alizacji, czy też przy ustalaniu kalendarza wyborczego kierował się głównie względami natury organizacyjnej.
EN
There is no doubt that it is important for the electoral process to shape the structure and chronology of electoral activities properly. This is important both from the point of view of the elections organizing services, but also the electoral committees, candidates and the voters. The statutory arrangement of terms and directional assumptions con-cerning them should therefore take into account the needs and capabilities of both these groups. However, due to the fact that election practice has repeatedly indicated that the assumptions about deadlines cause significant problems during the electoral process, it is worth paying more attention to this issue. The purpose of this paper is to determine whether the Polish legislator, when making general assumptions about deadlines, took into account the nature of electoral rights, or whether he was mainly guided by organi-zational considerations.
PL
Polski system prawny wyklucza pewne kategorie osób z grona posiadających czynne prawo wyborcze (a tym samym nie posiadają one również biernego prawa wyborczego). Konstytucja w art. 62 ust. 2 stanowi, że prawo wybierania nie przysługuje m.in. osobom pozbawionym praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym, czyli w wyniku zastosowania instytucji prawa karnego – jednego ze środków karnych. Ponadto prawo wybierania nie przysługuje osobom pozbawionym praw wyborczych przez prawomocne orzeczenie Trybunału Stanu. Jest to samoistne pozbawienie praw wyborczych (przy pozostawieniu innych praw publicznych), będące karą orzekaną przez Trybunał przy okazji rozstrzygania o odpowiedzialności prawnej osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe. Zaistnienie omawianego środka karnego czy kary traktowane jest w literaturze jako tzw. „klauzule negatywne”, gdyż powodują pozbawienie praw wyborczych. Ponadto wymienione powody ograniczenia zakresu tych praw uznawane są za „społecznie i moralnie uzasadnione”. W katalogu środków karnych zamieszczonym w art. 39 k.k. próżno szukać środka karnego w postaci pozbawienia czynnego prawa wyborczego do organów władzy publicznej. Zgodnie z treścią przepisu art. 40 § 2 k.k. jest ono tylko jednym z kilku elementów składających się na treść środka karnego pozbawienia praw publicznych. Poczynione rozważania dowodzą tego, iż pozbawienie praw publicznych jako środek karny oraz pozbawienie praw wyborczych jako kara nabierają doniosłego znaczenia dla praktycznej realizacji podmiotowych praw wyborczych a powyższe refleksje nie mają charakteru czysto teoretycznego.
EN
The Polish legal system excludes certain categories of persons from the group have the right to vote (and thus they do not have the right to be elected). The Constitution of the art. Paragraph 62. 2 provides that the right to vote is not entitled to such persons deprived of their civil rights by a final court judgment, or as a result of the institution of criminal law – one from the penalty. Moreover, the 0right to vote shall not be entitled persons deprived of their voting rights by a final judgment of the Court of State. It is a spontaneous deprivation of voting rights (while leaving other public rights), a penalty adjudicated by the Court in resolving the legal liability of persons holding the highest positions in the state. The existence of the measure or criminal penalties in the literature is treated as so. „Clauses negative” because the cause deprivation of electoral rights. Moreover, these reasons for limiting the scope of these rights are regarded as „socially and morally justified”. In the catalog of punitive measures set out in art. 39 k.k. vain to seek the penalty in the form of deprivation of voting rights for public authorities. According to the wording of art. 40 § 2 k.k. it is only one of several elements that make up the substance of a measure of criminal deprivation of civil rights. Considerations made this show that the deprivation of civil rights as a criminal and the deprivation of voting rights as a punishment take on major importance for the practical implementation of symptoms and the electoral rights of these reflections are not purely theoretical.
PL
Artykuł ma charakter przeglądowy, ponieważ zawiera zbiorcze zestawienie wyników osiągniętych przez kobiety w wyborach do Sejmu i Senatu w latach 1919–2015. Jego celem jest przypomnienie starań kobiet o przyznanie im praw wyborczych, sylwetek pierwszych polskich parlamentarzystek i drogi do zwiększenia partycypacji obywatelek w sprawowaniu władzy. Artykuł odnosi się także do efektów działania kwot wyborczych, wprowadzonych kodeksem wyborczym. Przedstawia również wyniki wyborów do Sejmu z 2015 roku na tle innych krajów, które wraz z Polską weszły na drogę transformacji ustrojowej.
EN
The article has a review character because it contains a summary list of womenʼs results achieved in the Sejm and Senate elections during the period of 1919–2015. Its aim is to recall women’s efforts to grant them electoral rights, the profiles of the first Polish parliamentarians and the way to increase the participation of female citizens in the exercise of power. The article also refers to the effects of the election quotas introduced by the Electoral Code. It also presents the results of the elections to the Sejm in 2015 in comparison to other countries, which together with Poland entered the path of political transformation.
EN
This article discusses the reforms of the electoral law and the law on political parties that were carried out in Russia during the first two terms of Vladimir Putin (2000–2008). These reforms were fundamental to shaping the present political system in Russia. This system is based on the state regulation of the activities of political parties and the institutionalisation of social life. The characteristic features of this system are the domination of the party of power in the party system and the marginalisation of the opposition. It leads to the limitation of the mechanisms of social control of state power. Another consequence is the loss of importance by the parliament to the executive, in particular the president. Playing the role of a political base for the Kremlin’s activities became the main factor in allowing the party to actively participate in the country’s political life. One of the consequences of this factor is the political marginalisation of the State Duma, which instead of being a place where different social interests clash, has become a voting machine for successive bills proposed by the ruling camp. All of this was ensured while maintaining the external attributes of a democratic state, such as a multiparty system and elections.
PL
Niniejszy artykuł omawia reformy prawa wyborczego oraz prawa o partiach politycznych przeprowadzone w Rosji podczas pierwszych dwóch kadencji Władimira Putina (2000–2008). Reformy te miały kluczowe znaczenie dla ukształtowania obecnego systemu politycznego w Rosji, który jest oparty na państwowej reglamentacji działalności partii politycznych oraz instytucjonalizacji życia społecznego. Charakterystycznymi cechami tego systemu są dominacja partii władzy w systemie partyjnym i marginalizacja opozycji. Prowadzi to do ograniczenia mechanizmów społecznej kontroli władzy i utraty znaczenia przez parlament na rzecz władzy wykonawczej, a w szczególności prezydenta. Spełnianie roli politycznego zaplecza dla działań Kremla stało się głównym czynnikiem przesądzającym o dopuszczeniu partii do czynnego udziału w życiu politycznym kraju. Jedną z konsekwencji tego stanu rzeczy jest polityczna marginalizacja Dumy Państwowej, która zamiast być miejscem ścierania się odmiennych interesów społecznych, stała się „maszynką” do głosowania kolejnych projektów ustaw podsuwanych przez obóz rządzący. Wszystko to zostało zapewnione przy zachowaniu zewnętrznych atrybutów demokratycznego państwa, takich jak system wielopartyjny i wybory.
EN
In the past, the exclusion of women from the election had the sociological and cultural background. Woman’s status was derived from the status of her husband. The creation of mass parties at the end of the XIXth century had turned women into attractive potential voters. At the turn of the 19th and 20th century in Polish territories, under foreign partitions, the feminist movement was just beginning. That was because the essential issue for all Polish people: both men and women, was the regaining of the independence. Polish women undertook activity in all the countries, which annexed parts of Poland, but the character and intensity of this activity depended on the character of the regime of the occupant. The Decree of the State on the electoral law, adopted on 26 November 1918, established universal suffrage, without distinction of the sexes. Granting women unconditionally full electoral rights: active and passive (different than in other countries, when women first obtained the right to vote and later – usually after years – the right to stand for election) under the mentioned Decree in 1918, was certainly a defining and monumental historical moment. Nowadays, other factors are taken into account in deciding about equality laws: underrepresentation of women in leadership positions in politics and gender gaps, which still exist.
PL
W przeszłości wykluczenie kobiet z wyborów miało podłoże socjologiczne i kulturowe. Status kobiety wywodził się ze statusu jej męża. Powstanie masowych partii politycznych pod koniec XIX w. spowodowało, że zaczęto postrzegać kobiety jako atrakcyjnych potencjalnych wyborców. Na przełomie XIX i XX w. na ziemiach polskich, pod zaborami, pojawił się ruch feministyczny. Tym niemniej zasadniczą sprawą dla wszystkich Polaków, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, było odzyskanie niepodległości. Polki podjęły działalność we wszystkich państwach, które zaanektowały część Polski, ale charakter i intensywność tej działalności zależały od charakteru utroju państwa okupującego. Dekret o prawie wyborczym przyjęty 26 listopada 1918 r. wprowadził powszechne prawo wyborcze, bez względu na płeć. Przyznanie kobietom pełni praw wyborczych: zarówno czynnego i biernego (odmiennie niż w innych krajach, gdzie kobiety często najpierw uzyskiwały prawo głosowania, a później – zwykle po latach – prawo do kandydowania w wyborach) na podstawie wspomnianego dekretu z 1918 r., było z pewnością istotnym i przełomowym wydarzeniem. W dzisiejszych czasach inne czynniki są brane pod uwagę przy ustanawianiu przepisów dotyczących równości wyborczej: m.in niedostateczna reprezentacja kobiet na kierowniczych stanowiskach w polityce i nierówności płci, które wciąż istnieją.
EN
The aim of the article is to present recent amendments to the Electoral Code respect- ing constitutional right to a court and to describe some selected proposals for chang- es within the Polish electoral law, which – despite the fact that they were formulated by the doctrine of constitutional law and were raised in the legislative process – in cer- tain cases have not yet been reflected in subsequent amendments to the Electoral Code. The analysis included the admissibility of bringing an appeal to the court against the decisions of the National Electoral Commission and some cyclical demands to abol- ish the election silence. The assessment of the indicated issues was made in the light of the science of law, the decisions of the Constitutional Court and the proposed amend- ment bills to the electoral law.
PL
Celem artykułu jest przybliżenie ostatnich zmian prawa wyborczego, zmierzających do zagwarantowania konstytucyjnego prawa do sądu oraz respektowania zakazu za- mykania drogi sądowej, w odniesieniu do wybranych instytucji regulowanych prze - pisami Kodeksu wyborczego. W omawianym zakresie analizie poddano również te spośród przepisów wyborczych, w stosunku do których postulowane przez doktry- nę i podnoszone w procesie legislacyjnym propozycje zmian nie zostały dotychczas wprowadzone. Rozważania koncentrują się wokół dopuszczalności zaskarżenia de- cyzji Państwowej Komisji Wyborczej do sądu oraz cyklicznie zgłaszanych postulatów zniesienia ciszy wyborczej. Oceny omawianych instytucji dokonano w świetle poglądów nauki prawa, orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego oraz wnoszonych projektów zmian ustawodawczych.
PL
W artykule przedstawiono syntetyczny obraz najważniejszych, społecznych ekonomicznych i politycznych konsekwencji I wojny światowej dla Rumunii. Mimo atmosfery sprzyjającej przystąpieniu do wojny Rumunia weszła do wielkiego konfliktu nieprzygotowana militarnie, z gospodarczą infrastrukturą niezdolną do poniesienia trudów wojny, polegając jedynie na obietnicach pomocy ze strony Francji i Wielkiej Brytanii. Pod koniec wielkiej wojny Rumunia znacznie zwiększyła swoje terytorium dzięki przyłączeniu prowincji Besarabii, Bukowiny i Siedmiogrodu. Zrealizowano tym samym narodowy projekt „Wielkiej Rumunii”. Nowe granice państwa zostały zaakceptowane podczas konferencji pokojowej w Paryżu. Wielkie Zjednoczenie połączyło w ramach jednego państwa zróżnicowaną ludność, o różnym poziomie edukacji, statusie społecznym i mentalności. Mniejszości etniczne stanowiły około 30 proc. społeczeństwa, a zróżnicowanie religijne stało się nową codziennością w kraju, który był dotychczas w przeważającej części prawosławny. W latach powojennych największym wyzwaniem dla państwa i polityków stała się integracja nowych prowincji pod względem ustawodawczym, instytucjonalnym, administracyjnym, kulturowym i ekonomicznym. Proces ten był długotrwały i towarzyszyły mu dyskusje wśród polityków i elit kulturalnych Starego Królestwa oraz przyłączanych prowincji. Kolejną ważną konsekwencją wojny było przeprowadzenie reform: agrarnej i wyborczej. Podział majątków w sposób zasadniczy zmienił status społeczny chłopów, którzy dzięki powszechnym prawom wyborczym z wasali przekształcili się w obywateli. Nowa polityka oświatowa państwa położyła szczególny nacisk na latynizację i kształtowanie „obywateli Wielkiej Rumunii”, jednocześnie umożliwiając chłopom dostęp do edukacji. W Rumunii, podobnie jak w innych państwach, niezwykle trudno jest ocenić ekonomiczne konsekwencje I wojny światowej. Sytuacja jest tu tym bardziej skomplikowana, że Wielkie Zjednoczenie połączyło Stare Królestwo z prowincjami, które poprzednio rozwijały się pod wpływem różnych systemów ekonomicznych. Wiadomo więc, że zniszczeniom oraz stratom w ludziach towarzyszyły restrukturyzacja i transformacja spowodowane przyłączeniem do rumuńskiego państwa unitarnego nowych prowincji. W tym czasie również kształtowały się i rozwijały nowe prądy ideologiczne (neoliberalizm i doktryna chłopska), które determinowały politykę ekonomiczną oraz strategię rozwoju.
PL
Jak się wydaje, obecnie każda próba podjęcia merytorycznej oceny działalności polskiego Trybunału Konstytucyjna, zwłaszcza tej po 2015 r., skazana jest na konieczność odniesienia się do problemu trwającego w Polsce kryzysu konstytucyjnego, który stwarza poważne zagrożenie dla ochrony praw człowieka, zasady praworządności oraz trójpodziału władzy. Niemniej analiza danych statystycznych pozwala na postawienie tezy, iż „popularność” skargi konstytucyjnej, jako środka ochrony wolności i praw jednostki – przynajmniej pozornie – nie została całkowicie zaprzepaszczona nawet w tych trudnych warunkach. Mając na uwadze zarówno liczbę wpływających spraw, jak i liczbę wydanych przez Trybunał Konstytucyjny wyroków, można uznać, że skarga konstytucyjna nie jest powszechnie wykorzystywanym instrumentem ochrony praw wyborczych jednostki. Niemniej, zważywszy na problemy konstytucyjne poruszane we wniesionych skargach konstytucyjnych, konstrukcja tego instrumentu ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki uniemożliwia efektywną ochronę (czyli możliwość przywrócenia) naruszonych praw wyborczych jednostki.
EN
It seems that currently any attempt to undertake a substantive assessment of the activity of the Polish Constitutional Tribunal, especially after 2015, is doomed to the need to address the problem of the ongoing constitutional crisis in Poland. Nevertheless, the analysis of statistical data allows us to put forward the thesis that the “popularity” of the constitutional complaint as a means of protecting individual freedoms and rights – at least seemingly – has not been completely wasted even in these difficult conditions. It can be concluded that a constitutional complaint is not a commonly used instrument for the protection of an individual’s electoral rights. Nevertheless, given the constitutional problems raised in the constitutional complaints, the structure of this instrument of protection of the constitutional freedoms and rights of the individual prevents effective protection (ie. the possibility of restoring) the infringed electoral rights of the individual.
PL
W artykule poddano krytycznej analizie regulację budżetu obywatelskiego jako wewnętrznie sprzeczną i wywołującą kontrowersje (w tym wątpliwości konstytucyjne). Wskazano na niektóre wynikające stąd paradoksy oraz rozbieżności między praktyką a orzecznictwem w zakresie rudymentarnych zagadnień: kręgu uprawnionych do udziału czy dopuszczalności wykorzystania określonych danych osobowych. Ponieważ taki stan rzeczy jest nie do zaakceptowania w demokratycznym państwie prawnym, a poddane polemice próby rozwiązań w drodze wykładni nie dają satysfakcjonujących rezultatów, zaprezentowano wybrane argumenty za nadaniem partycypacji budżetowej nowych ram prawnych. Wskazano na niektóre korzyści, mogące płynąć z uregulowania budżetu obywatelskiego w prawie wyborczym (jako odrębnego rodzaju referendum lokalnego) oraz zaproponowanych w zarysie pewnych rozwiązań szczegółowych.
EN
The article subjected the regulation of the participatory budget to a critical analysis as internally contradictory and controversial (including constitutional doubts). It pointed out some resulting paradoxes and discrepancies between practice and jurisprudence in fundamental issues: the eligible participants and the permissibility of using specific personal data. Because such a state of affairs is unacceptable in a democratic legal state and attempts to resolve it through interpretative means have not yielded satisfactory results, selected arguments for providing participatory budgeting with new legal framework are presented. It also highlighted some benefits that could arise from regulating the participatory budget within electoral law (as a distinct type of local referendum) and proposed in an outline some specific solutions.
PL
Republika Austrii, 1 lutego 1994 r. podpisała traktat akcesyjny i z dniem 1 stycznia 1995 r. stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Członkostwo zobowiązało Austriaków do “dostarczenia” Wspólnocie odpowiednich osób do objęcia różnych stanowisk w różnych unijnych organach. Nie inaczej było także w przypadku Parlamentu Europejskiego. Ważnym aspektem stało się dostosowanie poszczególnych norm ustawowych i własnej konstytucji do nowych rozwiązań. Celem niniejszego opracowania jest właśnie przedstawianie austriackich rozwiązań w tym temacie na tle rozwiązań europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem unormowań rzadko spotykanych lub wręcz odrębności sytemu Republiki Austrii. Rzecz wydaje się być interesująca zarówno z punktu widzenia praktyki ustrojowej państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i z punktu widzenia czytelnika. To drugie podejście pozwoli na ocenę austriackich rozwiązań na tle niedawno wprowadzonej ordynacji wyborczej do PE zawartej w Kodeksie Wyborczym, ale również może podsunąć pewne pomysły, co do przyszłych nowelizacji. Autorzy zwrócili szczególną uwagę na dwa rozwiązania: obniżenie cenzusu wieku czynnego prawa wyborczego oraz jednookręgowy system wyborczy. Austriackie doświadczenia mogą być również pomocne państwom, które wprowadzają możliwość głosowania korespondencyjnego. Są to propozycje szczególnie interesujące z punktu widzenia przyszłych, możliwych nowelizacji systemów wyborczych państw członkowskich.
EN
On 1 February, 1994 the Republic of Austria concluded the Accession Treaty and on 1 January, 1995 became a full member of the European Union. Membership obliged Austrians to ‘provide’ the Community with appropriate personnel to take up different posts in various EU authorities, as well as in the European Parliament. The most important issue was to alter particular statutory regulations and the Austrian Constitution to adjust to the new situation. The paper aims at presenting the Austrian solutions in this matter in the context of European Union law, with particular emphasis on regulations which are uncommon or specific to the Republic of Austria. The matter of interest is the constitutional practice of EU member states and the reader’s perspective is taken into account. The latter approach not only evaluates the Austrian solutions in the context of the electoral law to the European Parliament contained in the Election Code, but could also suggest some ideas in regard to prospective amendments. The authors would, in particular, like to pay attention to two issues: the lowering of the voting age, and the single constituency electoral system. The Austrian solutions might be valuable to refer to in the countries where a system of correspondence voting is just being introduced. These resolutions are particularly interesting taking into consideration prospective, possible amendments to the electoral laws of the EU member states.
EN
Kultura polityczna to zbiór postaw i praktyk kształtujących ludzkie zachowania polityczne. Obejmuje to zasady moralne, mity polityczne, przekonania i pomysły na temat tego, co tworzy dobre społeczeństwo, podczas gdy język polityki jest instrumentem specyficznego używania określonych sformułowań i słów na arenie politycznej. Można powiedzieć, że słowa są walutą władzy w wyborach. Frekwencja wyborcza jest wskaźnikiem poziomu zainteresowania i partycypacji obywatelskiej w podejmowaniu decyzji politycznych, konkurencyjnych ofert partii oraz obywatelskiego zaufania do aktorów politycznych. Szerokie uczestnictwo w systemie konkurencyjnym znacznie zwiększa odpowiedzialność podmiotów politycznych za żądania i obawy obywatelskie. Celem artykułu jest analiza kultury politycznej i zachowań wyborczych w Macedonii Północnej i w Albanii. W wyniku przeprowadzonej analizy autor dochodzi do wniosku, że proces demokratyzacji w tych państwach stoi przed niezwykłymi wyzwaniami, związanymi z brakiem dłuższych tradycji demokratycznych oraz z ukształtowanymi postawami niekorzystnymi dla rozwoju demokracji. Ważne aspekty kultury politycznej obejmują wzajemny szacunek, głosowanie, stały dialog polityczny, współpracę polityczną i parlamentarną, stabilne instytucje zamiast silnych liderów, wysoki poziom uczestnictwa w wyborach i partycypację obywatelską w podejmowaniu decyzji politycznych. Wszystkie te aspekty autor uważa za dosyć słabe we wszystkich krajach Europy Południowo-Wschodniej, a zwłaszcza w Albanii i Macedonii Północnej.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.