Search results

1

Sovereignty and Decentralization – two competing perspectives on the crisis of the French monarchy in the 16th century

100%

Wilmanowicz M.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2021

|

vol. 73

|

issue 1

145-169

PL

Celem artykułu jest analiza dwóch istotnych dzieł dotyczących struktury konstytucyjnej XVI-wiecznej monarchii francuskiej – Sześciu ksiąg o Rzeczpospolitej Jeana Bodina oraz Vindiciae, contra tyrannos anonimowego Brutusa – jako odpowiedzi na kryzys instytucjonalny królestwa, zwłaszcza w perspektywie ściśle ze sobą powiązanych kwestii decentralizacji i słabości królewskiego aparatu administracyjnego. Ukazano, w jaki sposób napięcie między administracją monarszą a lokalnymi ośrodkami władzy zmusiło Bodina i Brutusa do opowiedzenia się po jednej ze stron oraz jak to wpłynęło na kształt ich teorii. Analiza ujęcia przez Bodina i Brutusa skomplikowanych realiów instytucjonalnych monarchii francuskiej w swoich teoriach rzuca światło na ich stosunek do funkcjonowania w państwie lokalnych ośrodków władzy, ich teoretycznego unieszkodliwiania bądź celowego wykorzystywania, jak również wskazuje, jak bardzo faktyczna decentralizacja państwa wpływała na kształt teorii obu autorów.

EN

The purpose of this paper is to analyze two significant treatises concerning the constitutional structure of the 16th century French monarchy, namely Jean Bodin’s Les Six livres de la République and Vindiciae, contra tyrannos written under the pseudonym of Brutus. The texts were answers to an ongoing institutional crisis of the monarchy, especially in light of the strictly connected issues of decentralization and the weakness of the royal administrative apparatus. The paper portrays how the tension between the royal administration and the complicated structure of the local networks of power not only rendered it impossible for both Bodin and Brutus not to take a stance on the matter but also how it influenced the shape of their theories. An analysis of how Brutus and Bodin tried to incorporate the complex institutional realities of the French kingdom into their own theories sheds some light on the authors’ attitude towards the functioning of the local centres of power, their theoretical disabling or using them on purpose; it also points to how much the actual decentralization of the state influenced the shape of the theories of both authors.

2

Konstytucyjne prawo do oporu w Europie. Opracowanie prawnoporównawcze

86%

Skowron R. T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 3(73)

37-48

EN

The purpose of the article is an analysis of the right to resistance present in European constitutions, mainly in Central and Eastern Europe. The author defines the concept, indicates its origins, provides its classification and explains reasons justifying contemporary shape of this institution in fundamental laws of European states. The author, applying comparative method (according to the procedure of K. Zweigert and H. Kötza), as well as formal-dogmatic and functional methods as auxiliary means, offers a systematic summary of the results achieved due to the comparison and delivers a critical assessment of such results. The result of the research proves that the right to resistance may be deducted and conceptualized from the principle of a democratic state of law contained in the Polish constitution.

PL

Celem tekstu jest analiza konstytucyjnego prawa do oporu zawartego w ustawach zasadniczych państw europejskich, głównie w Europie Środkowej i Wschodniej. Autor definiuje pojęcie prawa do oporu, wskazuje na pochodzenie tego zjawiska, dokonuje jego klasyfikacji oraz wskazuje na przyczyny leżące u podstaw pojawienia się tej instytucji we współczesnych europejskich konstytucjach. Autor posługując się metodą prawnoporównawczą (w procedurze K. Zweigerta i H. Kötza), oraz wspomagająco metodami formalno-dogmatyczną i funkcjonalną, dokonuje systematyki uzyskanych wskutek porównania rezultatów i poddaje je krytycznej ocenie. Wynikiem prowadzonych badań jest wniosek, iż prawo do oporu może być wywiedzione z zawartej w polskiej konstytucji zasady demokratycznego państwa prawnego.

3

Zasada państwa prawa w Konstytucji Republiki Czeskiej (kilka uwag z punktu widzenia doświadczenia polskiego)

81%

Kruk M.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2018

|

vol. 84

47-62

EN

The present considerations are devoted to the principle of a democratic state governed by the rule of law laid down in the Constitution of the Czech Republic of 1992: the way the principle is presented, its guarantees and protection that the Constitution provides for the essence of the state of law and the consequences of this regulation for both social and political life as well as for the development of the doctrine of constitutional law with respect to that issue. It is especially important that, apart from the declaration that the Czech Republic is a democratic state governed by the rule of law (Article 1 (1)), there is an additional reservation stipulating that any amendments violating this principle are impermissible (the eternity clause) and legal norms may not be interpreted in the way allowing such changes (Article 9 (2) and (3)). Moreover, other provisions of the Constitution connected with the principle are analysed, especially the rule that the majority decision-making shall take into consideration the interests of the minority (Article 6) and the citizens’ right to resist formulated expresis verbis (Article 23 Charter of Fundamental Rights and Freedoms).

PL

Niniejsze rozważania poświęcone są zawartej w tekście Konstytucji Republiki Czeskiej z 1992 roku zasadzie demokratycznego państwa prawnego: sposobowi konstytucyjnego ujęcia tej zasady, jej gwarancjom i ochronie, jaką konstytucja udziela istocie państwa prawnego oraz konsekwencjom takiej regulacji, zarówno dla życia społecznego i politycznego, jak i dla rozwoju doktryny prawa konstytucyjnego w tym zakresie. Szczególne znaczenie ma bowiem – obok deklaracji, że Republika Czeska jest demokratycznym państwem prawa (art. 1, ust. 1) – dodatkowe zastrzeżenie, iż w konstytucji nie mogą być dokonywane zmiany naruszające istotę tej zasady (tzw. klauzula wieczności), ani w tym kierunku interpretowane normy prawne (art. 9 ust. 2 i 3). Ponadto poddane zostały analizie także współgrające z tą zasadą inne przepisy konstytucji, zwłaszcza zastrzeżenie, iż podejmując decyzje większość respektuje prawa mniejszości (art. 6) oraz wyrażone expressis verbis obywatelskie prawo do oporu (art. 23 Karty podstawowych praw i wolności).

4

Jeszcze raz o obywatelskim nieposłuszeństwie – interpretacje, spory wokół pojęcia

72%

Stoczewska B.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2017

|

issue 3

83-99

PL

Pojęcie obywatelskiego nieposłuszeństwa wiąże się tradycyjnie z postacią Henry`ego Davida Thorea, którego słynny esej z 1848 roku pt. Resitance to Civil Government, stał się inspiracją dla rozwoju współczesnej refl eksji nad obywatelskim nieposłuszeństwem, a także źródłem nieustannych poszukiwań jego istoty. Rozważania nad nieposłuszeństwem obywatelskim prowadzili też Hannah Arendt, a także John Rawls, Joseph Ratz oraz Ronald Dworkin. Stworzone przez tych autorów defi nicje obywatelskiego nieposłuszeństwa zawierają pewien katalog cech składających się na to pojęcie. Najważniejszymi spośród nich są zakaz stosowania przemocy oraz gotowość poddania się karze. Na gruncie polskim problematyka ta omawiana była przez Andrzeja Rzeplińskiego, Ewę Łętowską, a ostatnio przez Artura Szutę i Michała Rocha Kaczmarczyka. W historii Polski symbolem obywatelskiego nieposłuszeństwa jest Tadeusz Rejtan. Ostatnio działania wykazujące cechy obywatelskiego nieposłuszeństwa podejmują Obywatele RP. Obywatelskie nieposłuszeństwo może być mylone z takimi pojęciami jak prawo do oporu, sprzeciw sumienia lub nieposłuszeństwo rewolucyjne. Niezależnie od wielu kontrowersji związanych z samym pojęciem, nie ma wątpliwości, że instytucja ta ma do spełnienia szereg bardzo pozytywnych ról. Pozwala na zainicjowanie niezależnej, niekontrolowanej przez władzę dyskusji. Zapewnia partycypację polityczną oraz stwarza warunki sprzyjające możliwości oddziaływania na władzę. Odgrywa też niebagatelną funkcję informacyjną. Ale przede wszystkim przyczynia się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

EN

Over the past few decades, civil disobedience has become one of the most widely studied subjects in jurisprudence. The name which is widely recognized and associated with the term is that of Henry David Thorea for it was his essay, published in 1849 under the title “Resistance to Civil Government” and later renamed “Essay on Civil Disobedience” that fi rst brought this idea to the public attention. After his landmark lectures were published in 1866, the term began to appear in numerous sermons and lectures relating to civil or social oppression in its many forms. In 1866, four years after his death, the term had achieved fairly widespread usage. Among Thorea’s numerous followers were Hannah Arendt, John Rawls, Joseph Ratz and Ronald Dworkin who all, in their own way and method, contributed to the catalog of features associated with the term as we know it today: the active, professed refusal to obey certain laws, demands or commands of a government, or of an occupying international power. Civil disobedience is relatively often defi ned as essentially and profoundly nonviolent. Actions or undertakings which strive to be labelled as such will, therefore, have to be equated with nonviolent resistance and prepared to suff er the penalties set out in the law. In Poland civil disobedience has been discussed in the works of Andrzej Rzepliński, Ewa Łętowska and, most recently, by Artur Szuta and Michał Roch Kaczmarczyk. The most symbolic depiction of the issue held dear in the sentiments of Polish patriots will be the 18th century Polish parliamentarian Tadeusz Rejtan. Today, Polish civil disobedients have chosen a variety of diff erent methods to manifest their discontent. Civil disobedience is often mistaken for the right of resistance, conscientious objection, revolutionary disobedience. But, regardless the confusion those terms might cause, their social standing and signifi cance remain undisputed. It gives rise to independent and spontaneous public debate, free of authoritarian intrusion or imposition. It acts as a free and independent public platform. And, last but not least, it helps to build civil society in its own right.

5

Kwestionowanie legitymacji prawa jako forma ochrony godności człowieka i obywatela

61%

KONARSKI M.

Prawo Kanoniczne

|

2015

|

vol. 58

|

issue 3

153-175

EN

This article is about the behavior patterns that challenge the legitimacy of the law. e analysis focuses on the basic forms of questioning the le- gitimacy of such rights namely the right to resistance, civil disobedience and revolution. e considerations made in this article are designed to synthetic analysis of the issues related to the questioning of state power by the citizens. e questions which are the subject of the following scientic reection of an academic nature can be examined from the point of view of dierent branches of science. ey are intensely analyzed on the ground of philosophy of history, political and economic history, political science, and many others. What seems obvious, in this paper emphasis is put on the subject of study of the law. e rights to resistance, civil disobedience and revolution as forms of challenging the legitimacy of the law are insuciently elaborated on in the science of the law and constitute a research area which few representatives of jurisprudence have the courage to step into. Typically, the aforementioned issues are raised in the science of the constitutional law however in a clearly insucient way. For centuries, problems related to challenging the legitimacy of the law have been the subject of interest of the philosophy of the law and it is mainly there where we can nd both questions and answers related to the binding force of the law as a system of norms of behaviour of particular importance. e following considerations are aimed at indicating basic theses to be coped with by a modern researcher focused on these socio-legal phenomena. Secondly, the following scientic reections onto the forms of challenging the legitimacy of the law stimulate further research onto the area which should denitely be carried out due to its importance and nature, as well as meaning in the context of problems we face in modern times.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

1 Czasopismo Prawno-Historyczne

1 Krakowskie Studia Międzynarodowe

1 Prawo Kanoniczne

1 Przegląd Prawa Konstytucyjnego

1 2023

1 2021

1 2018

1 2017

1 2015

1 KONARSKI M.

1 Kruk M.

1 Skowron R. T.

1 Stoczewska B.

1 Wilmanowicz M.

Sovereignty and Decentralization – two competing perspectives on the crisis of the French monarchy in the 16th century

Konstytucyjne prawo do oporu w Europie. Opracowanie prawnoporównawcze

Zasada państwa prawa w Konstytucji Republiki Czeskiej (kilka uwag z punktu widzenia doświadczenia polskiego)

Jeszcze raz o obywatelskim nieposłuszeństwie – interpretacje, spory wokół pojęcia

Kwestionowanie legitymacji prawa jako forma ochrony godności człowieka i obywatela