Search results

1

Zasady dziedziczenia ustawowego na ziemiach Królestwa Polskiego po 1826 roku

100%

Bieda J., Wiśniewska-Jóźwiak D.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

105-121

PL

Artykuł ma na celu omówienie najważniejszych zasad, niezwykle skomplikowanego, a obowiązującego w praktyce sądowej po dziś dzień, prawa spadkowego Królestwa Polskiego po wejściu w życie Kodeksu Cywilnego z 1826 r.

2

Idea bezpieczeństwa prawnego w polskim prawie spadkowym

86%

Mącik P.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2014

|

vol. 2(9)

66-84

PL

The purpose of this paper is to present the issues of legal protection within inheritance law. A court decision made in the case of the ascertainment of inheritance, acquisition, or registered deed of succession, constitute the only proofs of legal succession, so their amendment or revocation is permissible only in the special cases indicated in the Act. Time and procedure limitations on amendments in respect of succession can potentially affect the accepted principle of justice. However, the State protects inheritance law and at the same time upholds legal protection. The fact that the legislator facilitated such a mode of procedure attests to the fact that legal stability and security of transactions are valued more than the protection of legal succession. However, this does not mean that the principle of justice and the protection of legal succession are not applied. Au contraire a person who is not a successor has the possibility to assert the protection of his/her rights at a particular time. On the other hand, the person who is a successor has to invoke the statutory presumption and has to have the sense of legal security guaranteed by the legislator which is required of him/her. As a consequence the conflict between the protection of legal succession and legal security arises. This presents the opportunity for reflection on the status of Polish inheritance law which will be provided in this article.

3

Pasierb spadkodawcy jako spadkobierca ustawowy (art. 9341 k.c.)

86%

Partyk A.

Rejent

|

2020

|

issue 4 (348)

81-100

EN

The article discusses the issue of statutory succession by the deceased’s stepchild. In the current state of law, in the light of art. 9341 of Civil Code if the deceased leaves no spouse or relatives by consanguinity called to the succession by the law, the estate falls in equal parts to those children of the deceased’s spouse whose parents did not live to the opening of the succession. The publication points out numerous interpretation doubts on the grounds of the aforementioned provision. The question was also posed whether, in the times of changing social conditions and changes in the model of family life, it is not necessary to make changes in the law to strengthen the legal and inheritance position of the stepchildren of the deceased.

4

Ustawa jako tytuł powołania do spadku rodzeństwa spadkodawcy w razie braku jego zstępnych – czy jest to słuszne rozwiązanie?

86%

Łapińska E.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2022

|

vol. (30)

|

issue 1

181-192

PL

Celem artykułu jest rozważenie słuszności ustawowego dziedziczenia przez rodzeństwo spadkodawcy w razie braku jego zstępnych. Zajęcie stanowiska w powyższej kwestii wymaga odwołania się do motywów, które przesądzają o zaliczeniu poszczególnych członków rodziny zmarłego do kręgu spadkobierców ustawowych. Niewątpliwie pomiędzy rodzeństwem istnieje bliska więź, jednak brak wpływu śmierci brata lub siostry na sytuację materialną rodzeństwa, jak również brak bezpośredniego lub pośredniego wkładu w osiągnięcie przez zmarłego określonego stanu majątkowego przemawiają za pozbawieniem tytułu powołania do spadku rodzeństwa spadkodawcy w zbiegu z jego małżonkiem. Dopiero w razie braku męża albo żony spadkodawcy byłoby zasadne dziedziczenie przez rodzeństwo zmarłego. Za inspirację, a zarazem cenną wskazówkę przy modyfikacji prawa spadkowego w przedmiotowym zakresie mogą uchodzić regulacje prawne obowiązujące w innych państwach.

EN

The aim of the article is to consider the rightness of the statutory inheritance by the testator’s siblings in the absence of his descendants. Taking a position on the above issue requires referring to the motives that determine the classification of individual members of the deceased’s family to the circle of statutory heirs. Undoubtedly, there is a close bond between siblings. However, the lack of impact of the death of a brother or sister on the financial situation of the siblings, as well as the lack of a direct or indirect contribution to the deceased’s achievement of a certain financial status, argue in favor of depriving title of appointing to inheritance the testator’s siblings in conjunction with his spouse. Only in the absence of a husband or wife of the testator, it would be rightness to appointing to inheritance the deceased’s siblings. Legal regulations in force in other countries may be considered an inspiration and, at the same time, a valuable tip when modifying the inheritance law in this respect.

5

Czy bity są życiem, a śmierć to dopiero początek? Cywilnoprawne implikacje śmierci człowieka związane z rozwojem mind uploadingu

86%

Szpyt K.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2019

|

issue 2 (25)

43-56

EN

One of the most commonly disputed topics in the new technologies sector in 2018 was Artificial Intelligence and a probability of granting it a legal capacity. A situation in which an algorithm, i.e. in practical terms: a digital set of zeros and ones, in legal transactions is, to a large degree, made equal with a human being, has stirred and continues to stir numerous doubts also in the legal doctrine. What will happen, however, when we try to reverse the mentioned relationship? Instead of transforming ‘a machine into the human’, let us transform ‘the human into a machine’. This is because, in a large oversimplification, it is the effect of performance of the mind uploading process, i.e. the procedure transferring a human mind onto a synthetic medium. This article most probably constitutes the first attempt in Poland at tackling the set of legal issues connected with transferring the mind, additionally narrowed down to an analysis of civi law regulations with a particular emphasis on mortis causa norms. It also attempts to answer a question as to whether the notion of death will have to be redefined in the context of the aforementioned process, and also if the inheritance law, in the face of alleged future immortality of humans, will preserve its raison d‘être in future. Considerations on the legal capacity of the ‘digitalised human’ provided an introduction into the set of issues discussed in the paper.

PL

W 2018 r. jednym z najpowszechniej dyskutowanych tematów w branży nowych technologii była sztuczna inteligencja i możliwość przyznania jej podmiotowości prawnej. Sytuacja, w której algorytm, czyli w praktyce cyfrowy zbiór zer i jedynek, zrównuje się w znacznej mierze w obrocie prawnym z człowiekiem, wzbudzała i wzbudza wiele wątpliwości również w doktrynie prawnej. Co jednak się stanie, gdy spróbujemy odwrócić wspomnianą relację? Zamiast zmieniać „maszynę w człowieka”, przeobrazimy „człowieka w maszynę”? Taki bowiem skutek, w dużym uproszczeniu, niesie ze sobą przeprowadzenie procesu mind uploadingu, czyli przeniesienia ludzkiego umysłu na syntetyczny nośnik. Niniejszy artykuł stanowi prawdopodobnie pierwszą w Polsce próbę zmierzenia się z prawną problematyką transferu umysłu, zawężoną dodatkowo do analizy regulacji cywilnoprawnych, ze szczególnym uwzględnieniem unormować mortis causa. Podjęto w nim próbę odpowiedzi na pytanie, czy w kontekście wspomnianego procesu konieczne będzie przedefiniowanie pojęcia śmierci, jak również czy prawo spadkowe – w obliczu rzekomej ludzkiej nieśmiertelności – zachowa w przyszłości swoją rację bytu. Jako wprowadzenie do zagadnienia służyły rozważania na temat podmiotowości prawnej „człowieka zdigitalizowanego”.

6

Wpływ prawomocnego skazania na wyrok sądu w sprawie o niegodność dziedziczenia. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 stycznia 2019 r., I ACa 576/12

72%

Partyk A.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2019

|

issue 1(24)

243-258

EN

In the commentary I deal with the issue of the impact of a non-appealable verdict held in criminal proceedings for the crime of deceased’s abuse on the procedure concerning the unworthiness of inheritance. In reality of the case, such a conviction was passed to the testator’s wife, who was attributed physical and psychological abuse against her husband. Th e court of appeal in a case concerning the unworthiness of inheritance of the deceased, bound by the decision of the criminal court, found that the defendant (the wife of the testator) committed a serious crime against him. Given that the crime of abuse can only be committed intentionally, the court took the view that the claim of the unworthiness of inheritance deserved to be taken into account. In my opinion, the judgment of the Court of Appeal was correct. It is also to be welcomed that the court of the second instance decided to suspend proceedings until the criminal court delivered a judgment in a case of deceased’s abuse. After a conviction, the court of appeal correctly decided to take proceedings and gave a ruling on the merits of the case. Consequently, the court changed the contested judgment dismissing the claim and ruled that the defendant’s succession to the deceased was unworthy. This was the right decision to make from the point of view of procedural economics.

PL

W niniejszej glosie zajmuję się problemem wpływu wydania przez sąd karny prawomocnego wyroku skazującego za przestępstwo znęcania się nad spadkodawcą na postępowanie o niegodność dziedziczenia. W realiach sprawy taki wyrok skazujący zapadł wobec żony spadkodawcy, której przypisano stosowanie przemocy fizycznej i psychicznej wobec jej męża. Sąd odwoławczy w sprawie o niegodność dziedziczenia, związany orzeczeniem sądu karnego, uznał, że pozwana (żona spadkodawcy) dopuściła się wobec niego ciężkiego przestępstwa. Mając na względzie, że przestępstwo znęcania może być popełnione wyłącznie umyślnie, sąd doszedł do przekonania, że powództwo o niegodność dziedziczenia zasługiwało na uwzględnienie. W moim przekonaniu wyrok sądu apelacyjnego był słuszny. Również na aprobatę zasługuje to, że sąd drugiej instancji zdecydował się na zawieszenie postępowania do czasu wydania przez sąd karny wyroku w sprawie o znęcanie nad spadkodawcą. Po wydaniu wyroku skazującego, sąd odwoławczy prawidłowo zdecydował się na podjęcie postępowania i wydanie orzeczenia co do istoty sprawy. W związku z tym sąd zmienił zaskarżony wyrok oddalający powództwo i orzekł o niegodności dziedziczenia pozwanej po spadkodawcy. Takie postąpienie sądu było słuszne z punktu widzenia ekonomiki procesowej.

7

English equivalents of the Polish term “zarządca spadku nieobjętego”

72%

Kizińska A.

Linguodidactica

|

2017

|

vol. 21

EN

The aim of this article is to present the English equivalents of the Polish term – “zarządca spadku nieobjętego” that are included in specialized Polish-English dictionaries and to assess their adequacy. The phrase “zarządca spadku nieobjętego” – typical of legal Polish and, more precisely, of succession law – may be literally translated into English as “administrator of non-acquired estate”. The definitions of the Polish succession law term under analysis are presented following an explanation of the label “term” [Lukszyn and Zmarzer (2001)] and a clarification of the phenomenon of “incongruity of terms” [Šarčević (1997)]. In the process of assessing their adequacy, the presence of equivalents in British law sources (in each of the three separate legal systems of England and Wales, Scotland and Northern Ireland) is checked, and, if needed, the legal definitions of equivalents are presented. The translation methods applied to the formation of equivalents are also determined. Findings lead to conclude that one of the suggested equivalents may serve as the closest functional equivalent [Šarčević (1997)] of the Polish term in question.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie angielskich ekwiwalentów polskiego terminu prawa spadkowego „zarządca spadku nieobjętego”, które zostały zaproponowane w dwujęzycznych specjalistycznych słownikach polsko-angielskich oraz próba oceny ich trafności.Wpierwszej części artykułu przestawione są definicje polskiego terminu poddanego analizie, pojęcia „nieprzystawalności terminów” według Šarčević (1997) oraz „terminu” według Zmarzer i Lukszyna (2001). Podczas analizy przytacza się definicje angielskich ekwiwalentów oraz sprawdza się ich występowanie w źródłach prawa brytyjskiego (w trzech systemach prawa: Anglii i Walii, Szkocji oraz Irlandii Północnej). Następnie określa się techniki przekładowe, które zostały zastosowane podczas tworzenia omawianych ekwiwalentów. Na podstawie badania jeden spośród analizowanych ekwiwalentów zostaje określony jako najbliższy ekwiwalent funkcjonalny zgodnie z definicją Šarčević (1997).

8

Testamentary Law in Congress Poland on the example of the files of the Zgierz notaries in the years 1826–1875

72%

Bieda J.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2021

|

vol. XXIV

|

issue 24

187-205

PL

Współczesne polskie prawo spadkowe przyjmuje zasadę swobody testowania – zakładającą, iż każdy ma prawo swobodnego rozporządzania swoim majątkiem na wypadek śmierci w drodze testamentu. Wolność testowania nie jest jednak czymś oczywistym i nie ona rządziła dziedziczeniem na ziemiach polskich w okresie I Rzeczypospolitej. Dopiero XIX w. przyniósł Europie, w tym także ziemiom polskim, gruntowne zmiany w zakresie prawa spadkowego. Ogólną regułę swobody testowania zasadniczo jako pierwszy w nowożytnej Europie wprowadził Kodeks Napoleona z 1804 r., obowiązujący na ziemiach polskich od 1808 do 1846 r. Jednakże gwarantowana zasada swobody testowania doznawała poważnych ograniczeń, jeżeli testator posiadał zstępnych lub małżonka, choć – jak pokazuje praktyka – zapisodawcy często kierowali się własnym poczuciem sprawiedliwości, a nie przepisami prawa. Kodeks Napoleona przewidywał trzy formy rozporządzeń ostatniej woli: testament publiczny, testament tajemny i testament własnoręczny. Dwie pierwsze formy obwarowane były szeregiem warunków formalnych. Testament własnoręczny natomiast, choć wymagał od zapisodawcy jedynie umiejętności pisania, nie cieszył się popularnością, zapewne z powodu znacznego analfabetyzmu społeczeństwa. Mimo iż prawo uzyskiwania zapisów testamentowych miało charakter powszechny, to nie było ono bezwzględne. Ustawodawca przewidywał pewne ograniczenia, podyktowane przede wszystkim względami społecznymi, mające na celu wyeliminowanie presji na zapisodawcy. W przeważającej mierze dyspozycje majątkowe dotyczyły całego majątku testatora i obejmowały zarówno wszelkie ruchomości, jak i nieruchomości. W świetle aktów notariuszy zgierskich najpopularniejszą formą rozporządzeń majątkowych na wypadek śmierci było dokonywanie dyspozycji testamentowych w formie zapisu szczególnego, przekazującego cały posiadany majątek, jego część lub poszczególne składniki.

EN

Contemporary Polish inheritance law adopts the principles of freedom of testing, assuming that everyone has the right to freely dispose of their property in the event of death by way of a will. The freedom of testing, however, is not something obvious and it was not the one that governed inheritance in Poland during the period of the First Polish Republic. It was not until the 19th century that it brought Europe, including the Polish lands, profound changes in the field of inheritance law. The general rule of freedom of testing was, in principle, the first in modern Europe to be introduced by the Napoleonic Code of 1804, in force in Poland from 1808 until 1846. However, the guaranteed principle of freedom of testing experienced serious restrictions if the testator had descendants or the spouse, although, as practice shows, the writers were often guided by their own sense of justice, and not by law. The Napoleonic Code envisaged three forms of last wills: a public will, a secret will, and a handwritten will. The first two forms were subject to a number of formal conditions. A handwritten will, on the other hand, although it only required the writer to be able to write, was not popular, probably because of the society’s considerable illiteracy. Although the right to obtain testamentary bequests was universal, it was not absolute. The legislator provided for certain restrictions dictated primarily by social considerations, aimed at eliminating the pressure on the legislator. The property dispositions predominantly concerned the testator’s entire property and covered both all movable and immovable property. In the light of the deeds of the Zgierz notaries, the most popular form of property dispositions in the event of death was the making of testamentary dispositions in the form of a special clause, transferring all possessed property, its part or individual components.

9

Dziedziczenie testamentowe w prawie izraelskim

72%

Sobański P.

Rejent

|

2020

|

issue 8 (352)

57-84

EN

Israeli inheritance law in matters of testamentary inheritance should be an interesting source of inspiration for the Polish law on its way to modernize the law in this area. It seems that the Polish legislator should consider in particular the need to introduce a regulation similar to § 25 of the Inheritance Law into the Polish Civil Code, which is the world's first Harmless Error Rule regulation, which is being adapted in an increasing number of laws of individual countries. It expresses the priority of the testator's will over the formal requirements resulting from the provisions of the Act. It should be noted that there is not only one model of this principle, and the analysis of the history of the changes made to § 25 of the Israeli Inheritance Law perfectly illustrates what the shadows and radiance of the more liberal model and the slightly more restrictive version are. The article also analyzes the Israeli regulation of joint wills and its comparison with the presented Polish draft in this matter.

10

Prawo spadkowe w systematyce „Instytucji” Gaiusa

72%

Łódzkie Studia Teologiczne

|

2018

|

vol. 27

|

issue 2

125-

11

Optymalność zachowku wobec przemian rodzinno-społecznych

72%

Partyk A.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2020

|

issue 1(26)

119-132

EN

In Polish legal system the protection of the closest relatives of the deceased is based on the system of legitim. The benefit, which results from art. 991 of the Civil Code, is granted only to the spouse, descendants and parents of the deceased, who would be appointed to the succession by virtue of the Act. This regulation has been in force in Polish law continuously since the adoption of the Civil Code. It is characterized by rigidity and formalization. Meanwhile, over the years, Polish society, relations within the family, have changed. Despite the social changes, the provisions of inheritance law relating to a reserved portion of an estate have not been changed. In other legal systems, however, there are alternative solutions in force, which differently regulate the protection of the testator’s relatives from harm. One of the examples of such a system is in particular the quasi-alimentary family provision under English and Welsh law. The article compares both institutions, pointing out that the family provision system allows the court to issue a decision that is appropriate to the realities of a given case, since the court adjudicating on the legitimacy of the entitled person’s claim assesses in particular whether the person making the claim was actually (and not only formally) close to the deceased and whether they require financial support.

PL

W prawie polskim ochrona osób najbliższych zmarłego oparta na jest na systemie zachowku. Świadczenie to, co wynika z art. 991 k.c., przysługuje wyłącznie małżonkowi, zstępnym i rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołani do dziedziczenia z mocy ustawy. Regulacja ta obowiązuje w polskim prawie nieprzerwanie od uchwalenia Kodeksu cywilnego. Cechuje ją sztywność i sformalizowanie, tymczasem na przestrzeni lat zmieniło się polskie społeczeństwo oraz relacje wewnątrz rodziny. Mimo zaistniałych przemian społecznych przepisy prawa spadkowego odnoszące się do zachowku obowiązują w sposób niezmieniony. Natomiast w innych systemach prawnych obowiązują inne rozwiązania, które zgoła odmiennie regulują zabezpieczenie bliskich spadkodawcy przed ich pokrzywdzeniem. Takim systemem jest w szczególności funkcjonujący w prawie angielskim i walijskim system quasi-alimentacyjny (family provision). W artykule porównano obie instytucje, zwracając uwagę, iż system family provision pozwala na wydanie przez sąd rozstrzygnięcia, które jest adekwatne do realiów danego przypadku, skoro sąd orzekający o zasadności roszczenia uprawnionego ocenia w szczególności to, czy osoba występująca z żądaniem była faktycznie (a nie jedynie formalnie) bliska zmarłemu i czy wymaga ona wsparcia finansowego.

12

The Entailed Estate in Polish Law from late 15th to the 20th Century: Exception from General Succession Law and Perpetuation of Estate

72%

Bańczyk W.

Studia Iuridica

|

2019

|

vol. 80

9-28

EN

The article describes the old-Polish institution of entailed estate, mostly exemplified by the 1589 Zamoyski entailed estate. Firstly, its legal regulation and practice of functioning is analysed within a broader perspective of the overall property and succession law in the times of their establishment. Then the functions, possibilities, but also challenges and problems connected with it are discussed. Finally, the utility of this study is presented for history, history of law, and modern law.

13

O (nie)poprawności terminologii prawa spadkowego w polskim i niemieckim języku prawnym na przykładzie wybranych pojęć. Studium krytyczne

72%

Paluch A., Owsiński P. A.

Głos Prawa. Przegląd Prawniczy Allerhanda

|

2020

|

vol. 3

|

issue 1(5)

37-52

PL

Językowy obraz świata, stanowiący warunkowany przez daną kulturę i odzwierciedlony w języku sposób percepcji świata, oraz komunikacyjna funkcja języka, stanowić mogą bazę dla dociekań, czy – i ewentualnie w jakim stopniu – dane pojęcie używane w akcie komunikacji odzwierciedla zamysł mówiącego oraz odpowiada odbiciu obrazu tegoż pojęcia w jego świadomości oraz czy owo wyrażane przez komunikującego słowo ewokuje taki sam – albo przynajmniej podobny – obraz w świadomości odbiorcy przekazywanego komunikatu. Ranga tego zagadnienia uwypukla się w szczególności w odniesieniu do języka prawnego, w ramach którego precyzja wypowiedzi powinna być podstawowym dążeniem ustawodawcy. Niniejszy artykuł stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy pojęcia polskiego i niemieckiego języka prawa spadkowego zawsze oddają treść, którą mają opisywać, czy też istnieją w tych językach takie słowa, które na płaszczyźnie językowej sugerują inną treść prawną, niż ta, której nośnikiem mają one być w założeniu ustawodawców. W artykule zaprezentowane zostały wyniki analizy wybranych pojęć opisujących instytucje prawa spadkowego pod kątem pełnionej przez nie funkcji referencyjnej w nawiązaniu do odzwierciedlonego w nich językowego obrazu świata.

EN

The linguistic image of the world, constituting the way of perceiving the world conditioned by a given culture and reflected in its language, and the communicative function of language, may constitute the basis for inquiries as to whether – and possibly to what extent – a given concept used in the act of communication reflects the speaker’s intention and corresponds to the reflection of an image of the concept in his/her consciousness and whether the word expressed by the communicator evokes the same – or at least a similar – image in the consciousness of the recipient of the transmitted message. The importance of this issue is emphasized in particular with regard to a legal language, where the precision of expression should be the legislator’s primary aspiration. This article is an attempt to answer the question as to whether the terms of the Polish and German language of inheritance law always reflect the content they are meant to describe, or whether there are words in these languages that on the linguistic level point to a different legal content than the one they are supposed to convey according to lawmakers. The article presents the results of the analysis of selected concepts describing the institutions of inheritance law in terms of their reference function to the linguistic worldview reflected in them.

14

Rozrządzenie na wypadek śmierci w prawie rzymskim – legaty, fideikomisy i kodycyl

72%

Durlik M. N., Witkowska-Krzymowska M.

Journal of Modern Science

|

2018

|

issue 1(36)

335-352

EN

The objective of this lecture is to present the institution of legata, fideicommissa and codicil such as they had been developed in Roman law, and subsequently to demonstrate if and how they were adopted in Polish and German law. This presentation does not cover the issues of will. The article was written using dogmatic and comparative methodology. In this work it was proved that both Polish and German modern law regarding partial property disposition in case of death have their origin in Roman law institution. Although not all of those institution survived till today. In modern less formalized legal systems it is justified that the object of regulation is a general institution of bequeathment, without the division into strictly formal legatum and informal fideicommissum. On the other hand mortis causa act which codicil was in Polish and German legal systems of succession law does not occur at all.

PL

Celem niniejszego opracowania jest zaprezentowanie instytucji legatów, fideikomisów i kodycylu tak, jak zostały wykształcone w prawie rzymskim, a następnie wykazanie, czy i jak zostały recypowane w prawie polskim oraz niemieckim. Niniejsze opracowanie nie obejmuje swym zakresem zagadnień dotyczących testamentu. Artykuł został napisany z wykorzystaniem metody dogmatycznej i komparatystycznej. W pracy wykazano, iż geneza współczesnego prawa zarówno niemieckiego, jak i polskiego w zakresie regulacji cząstkowych rozrządzeń majątkowych na wypadek śmierci w dużej mierze sięga instytucji prawa rzymskiego. Jednakże tylko niektóre z tych instytucji przetrwały do dziś. We współczesnych mniej sformalizowanych systemach prawnych występuje instytucja zapisu, która nie jest dzielona na bardzo formalny legat i nieformalny fideikomis. Z kolei akt mortis causa, jakim był kodycyl, w polskim i niemieckim systemie prawa spadkowego nie występuje w ogóle.

15

Wielka eksploatacja małych gruntów. Ingerencje władz niemieckich w postępowania działowe gospodarstw rolnych prowadzone przez sądy polskie (nieniemieckie) w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945

72%

Mielnik H.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2022

|

vol. XXV

|

issue 25

119-138

EN

The article aims to indicate how the German authorities, administrative and judicial, interfered in the proceedings before the Polish (non-German) courts in the General Government, the subject of which were farm divisions. The thesis of the article assumes that the German authorities interfered with the functioning of Polish (non-German) courts in the area in question due to the necessity to achieve certain political goals in the GG (effective exploitation of agricultural resources). The basic research material used in the article is archival sources and sources of law. By analyzing the preserved archival files and the practice of the functioning of the judiciary in the GG, one can see ways to reduce the phenomenon of fragmentation of farms.

PL

Artykuł ma na celu wskazanie jakimi sposobami organy władzy niemieckiej, administracyjne i sądowe, ingerowały w postępowania toczące się przed sądami polskimi (nieniemieckimi) w Generalnym Gubernatorstwie, których przedmiotem były działy gospodarstw rolnych. Teza artykułu zakłada, że władze niemieckie dokonywały ingerencji w funkcjonowanie sądów polskich (nieniemieckich) w przedmiotowym obszarze z powodu konieczności realizacji określonych celów politycznych w GG (efektywnej eksploatacji zasobów rolnych). Podstawowy materiał badawczy wykorzystany w artykule stanowią źródła archiwalne oraz źródła prawa. Analizując zachowane akta archiwalne oraz praktykę funkcjonowania sądownictwa w GG dostrzec można sposoby ograniczenia zjawiska rozdrabniania gospodarstw rolnych.

16

The Influence of the Rules of Succession on the Structure of Hungarian and German Families of Southern Transdanubia in the Early 20th Century

72%

Frey D.

Studia Iuridica

|

2019

|

vol. 80

99-117

EN

The topic of the article is the influence of the rules and customs of succession on the family structures and life strategies in Southern Transdanubia. At the beginning of the 20th century, scientists and the local administration observed significant differences between the demographical structures of the Hungarian and German inhabitants in both Tolna and Baranya counties. While a significant part of the Hungarian rural population followed the “single-child-policy” (“egyke” in Hungarian), German families in the same area did not have this concept. It was observed, that the villages with families following the singlechild-policy kept losing population and were endangered by a demographical collapse. Seeking the reasons behind the single-child-policy, the rules of succession were identified as the main difference between the Hungarian and German population. The German population practiced the so-called primogeniture (Anerbenrecht), probably brought along from the early 18th century Southern Germany, meaning that one single successor inherits the entire land asset of the family. In contrast, the custom of the Hungarian population was a proportional succession. As all heirs inherited part of the land asset, it fragmented from generation to generation. To avoid this, the rural population developed the singlechild-policy, which, on the one hand, was very effective in preventing the fragmentation of family assets and became an unwritten law in several villages, but on the other hand it caused radical demographical changes. Different measures to prevent the single-child policy didn’t have a markable effect.

17

Mechanizm sądowego miarkowania wysokości zachowku jako przejaw dynamicznej wykładni prawa cywilnego

72%

Królikowski M.

Przegląd Prawa i Administracji

|

2020

|

vol. 120

|

issue Tom 2

405 - 416

PL

Niniejszy artykuł dotyczy możliwości zmniejszenia wysokości zachowku przysługującego najbliższym członkom rodziny w toku postępowania sądowego. Pomimo braku wyraźnej podstawy prawnej aprobowane było częściowe zmniejszenie zachowku przez sąd ze względu na szczególne okoliczności dotyczące uprawnionego oraz spadkobiercy (głównie chodziło o trudną sytuację majątkową zobowiązanego), przy czym takiej modyfikacji wysokości świadczenia dokonywano w wyjątkowych przypadkach. W ostatnich latach w orzecznictwie sądów powszechnych zaczęto rozszerzać tę możliwość przez odwoływanie się do okoliczności występujących między uprawnionym a spadkodawcą, w szczególności okoliczności wskazujących na osłabienie faktycznej więzi pomiędzy tymi osobami. W ocenie autora niniejszego artykułu opisane zmiany są następstwem zmian społecznych, wpływających na postrzeganie instytucji zachowku.

EN

The article concerns the issue of reducing forced share, to which the closest members of a deceased’s family are entitled. Although there is no explicit legal basis, it was accepted that a court could reduce this share due to specific circumstances related to a forced heir and a successor appointed in a will, particularly with regard to the difficult financial situation of the latter. Recently difficult relations between a forced heir and a testator have also become another reason for using such reduction by courts. In the author’s opinion, the aforementioned tendencies are consequences of social changes, which imply different assessment of forced heirship.

18

Pytanie o dopuszczalność substytucji powierniczej a projekt prawa spadkowego autorstwa Stanisława Wróblewskiego

72%

Ossowska M.

Studenckie Zeszyty Naukowe

|

2018

|

vol. 21

|

issue 39

EN

The article discusses the issue of fideicommissary substitution in the light of the Stanisław Wróblewski’s inheritance law draft. The importance of the historical-comparative method for the evaluation of contemporary solutions in the Polish Civil Code of 1964 was described. The history of fideicommissary substitution and prohibition of this legal institution was presented, as well as the arguments used in the discussion on the admissibility of this institution. Moreover, particular legal provisions of the S. Wróblewski’ draft law concerning fideicommissary substitution were indicated.

PL

W artykule zostało omówione zagadnienie substytucji powierniczej w kontekście projektu prawa spadkowego autorstwa S. Wróblewskiego. W pracy opisano znaczenie metody historycznoporównawczej dla oceny współczesnych rozwiązań w polskim Kodeksie cywilnym z 1964 r. Przybliżono też historię instytucji podstawienia powierniczego oraz jej zakazu, a także podano argumenty używane w dyskusji nad dopuszczalnością tej instytucji. Ponadto wskazano poszczególne postanowienia projektu S. Wróblewskiego odnoszące się do podstawienia powierniczego.

19

W poszukiwaniu instytucji zapisu o skutku rzeczowym w prawie spadkowym na ziemiach polskich od czasów najdawniejszych do zakończenia II wojny światowej – rys prawnohistoryczny

72%

Makowiec A.

Prawo w Działaniu

|

2022

|

issue 52

EN

This paper focuses on the presentation of succession institutions similar in nature to a legacy enforceable per se which existed in the Polish territories from the oldest days until the end of World War II. In the context of the issues researched in the paper, it seems very important to analyse the regulations existing in the period of the rebirth of the Polish State after the First World War, which were contained in the Napoleonic Code, because this is where an institution similar to the legacy of immediate enforceability occurs. In the situation, where it is impossible to find any institution of legacy enforceable per se in the Polish regulations existing during the time analysed, the paper lists other institutions introduced at that time by legislators that allowed the deceased to dispose of the estate mortis causa. The paper also investigates the influence of economic, social and political factors on the shaping of the institutions analysed and on the changes in the evolution of succession law throughout the centuries.

PL

Niniejszy artykuł koncentruje się na przybliżeniu instytucji prawnospadkowych obowiązujących na ziemiach polskich od czasów najdawniejszych do zakończenia II wojny światowej, które były zbliżone w swym kształcie do zapisu o skutkach rzeczowych. Z uwagi na poruszoną problematykę szczególne znaczenie ma analiza regulacji obowiązujących w okresie odrodzenia państwa polskiego po I wojnie światowej, zawartych w kodeksie Napoleona, gdyż to właśnie tam, jak się okaże, pojawia się instytucja przypominająca zapis windykacyjny. Natomiast w sytuacji gdy nie sposób odnaleźć instytucji zapisu o skutkach rzeczowych wśród polskich regulacji prawnospadkowych obowiązujących w poddanym analizie przedziale czasowym, wskazane zostaną inne wprowadzone wówczas przez ustawodawcę instytucje pozwalające spadkodawcy rozrządzić majątkiem mortis causa. W artykule zostanie zwrócona również uwaga na wpływ czynników ekonomicznych, społecznych i politycznych na ukształtowanie przedmiotowych instytucji oraz na przeobrażenia/ewolucję prawa spadkowego na przestrzeni wieków.

20

Testament na statku morskim lub powietrznym de lege lata i de lege ferenda w prawie polskim na tle porównawczym

72%

Borysiak W.

Prawo w Działaniu

|

2022

|

issue 54

82-106

EN

A will made on board a ship or an aircraft (often referred to as travel will) is regulated in Polish law in Article 953 of the Polish Civil Code of 1964. Since this regulation has never been applied in practice and because of interpretative doubts related to it, as well as the standards of conduct of the Polish carriers, unaware of the existence of this type of will, the Polish literature suggests that it should be removed from the Civil Code. Also, a proposal by the Polish government from 2022 provides for the removal of this type of will from the Civil Code. The removal of the travel will from the Civil Code may be supported by arguments derived from comparative law. A number of European legislations contain forms of wills that can only be drawn up while travelling on a ship (more often) or by aircraft (less often). However, they are criticized in the literature. Emphasis is placed on the fact that wills of this nature are not used in practice, and arguments are presented referring to the lack of economic rationality of this solution. Moreover, a comparative analysis shows first of all that the creation of the possibility to draw up a will in a specific form for persons travelling by sea or air is not obvious. There are no obstacles preventing a traveller from drawing up such a will on board a ship or an aircraft in holographic form, or to draw up a will in public form (e.g. in the notary’s office) before starting the voyage. On the other hand, in cases of emergency it is admissible to draw up a will in a specific form (e.g. an oral will). In practice, in emergency situations involving a shipwreck or a plane crash, in most cases a travel will drawn up on paper will be destroyed.

PL

Testament na statku morskim lub powietrznym, określany często jako testament podróżny, uregulowany jest w prawie polskim w art. 953 Kodeksu cywilnego. W doktrynie postuluje się jednak jego usunięcie z Kodeksu cywilnego ze względu na brak zastosowania tej regulacji w praktyce, wątpliwości interpretacyjne z nią związane, a także standardy postępowania polskich przewoźników nieświadomych jej istnienia. Także rządowy projekt nowelizacji Kodeksu cywilnego z 7.10.2022 r. przewiduje uchylenie tej formy testamentu szczególnego. Za usunięciem testamentu podróżnego z Kodeksu cywilnego mogą przemawiać argumenty wyprowadzane z prawa porównawczego. W wielu ustawodawstwach europejskich występują formy testamentów, których sporządzenie jest możliwe jedynie podczas podróży na statkach morskich (częściej) lub powietrznych (rzadziej). Ich ocena jest jednak na tle tych systemów prawnych negatywna. Są one także wielokrotnie krytykowane w literaturze. Podkreśla się fakt „wyjścia z użycia” w praktyce testamentów w tej formie oraz wskazuje na argumenty odwołujące się do braku ekonomicznej racjonalności tego rozwiązania. Analiza porównawcza uwidacznia jednak przede wszystkim to, że stworzenie możliwości sporządzenia testamentu w szczególnej formie dla osób podróżujących drogą morską lub powietrzną nie jest oczywiste. Nic nie stoi bowiem na przeszkodzie temu, aby podróżny sporządził taki testament na pokładzie statku morskiego lub powietrznego w formie własnoręcznej, a gdyby chciał sporządzić testament w formie publicznej, udałby się np. do notariusza przed wyruszeniem w podróż. W wypadkach zaś nagłych i zagrażających życiu nie jest wyłączone sporządzenie przez takie osoby testamentu szczególnego w formie ustnej. Ponadto w rzeczywiście kryzysowych sytuacjach związanych z zatonięciem statku lub katastrofą samolotu w praktyce testament podróżny sporządzony na papierze w większości przypadków zostanie zniszczony.

Refine search results

Zasady dziedziczenia ustawowego na ziemiach Królestwa Polskiego po 1826 roku

Idea bezpieczeństwa prawnego w polskim prawie spadkowym

Pasierb spadkodawcy jako spadkobierca ustawowy (art. 9341 k.c.)

Ustawa jako tytuł powołania do spadku rodzeństwa spadkodawcy w razie braku jego zstępnych – czy jest to słuszne rozwiązanie?

Czy bity są życiem, a śmierć to dopiero początek? Cywilnoprawne implikacje śmierci człowieka związane z rozwojem mind uploadingu

Wpływ prawomocnego skazania na wyrok sądu w sprawie o niegodność dziedziczenia. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 21 stycznia 2019 r., I ACa 576/12

English equivalents of the Polish term “zarządca spadku nieobjętego”

Testamentary Law in Congress Poland on the example of the files of the Zgierz notaries in the years 1826–1875

Dziedziczenie testamentowe w prawie izraelskim

Prawo spadkowe w systematyce „Instytucji” Gaiusa

Optymalność zachowku wobec przemian rodzinno-społecznych

The Entailed Estate in Polish Law from late 15th to the 20th Century: Exception from General Succession Law and Perpetuation of Estate

O (nie)poprawności terminologii prawa spadkowego w polskim i niemieckim języku prawnym na przykładzie wybranych pojęć. Studium krytyczne

Rozrządzenie na wypadek śmierci w prawie rzymskim – legaty, fideikomisy i kodycyl

Wielka eksploatacja małych gruntów. Ingerencje władz niemieckich w postępowania działowe gospodarstw rolnych prowadzone przez sądy polskie (nieniemieckie) w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1939–1945

The Influence of the Rules of Succession on the Structure of Hungarian and German Families of Southern Transdanubia in the Early 20th Century

Mechanizm sądowego miarkowania wysokości zachowku jako przejaw dynamicznej wykładni prawa cywilnego

Pytanie o dopuszczalność substytucji powierniczej a projekt prawa spadkowego autorstwa Stanisława Wróblewskiego

W poszukiwaniu instytucji zapisu o skutku rzeczowym w prawie spadkowym na ziemiach polskich od czasów najdawniejszych do zakończenia II wojny światowej – rys prawnohistoryczny

Testament na statku morskim lub powietrznym de lege lata i de lege ferenda w prawie polskim na tle porównawczym