Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  preromantyzm
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Anna Mostowska – preromantyczna protofeministka

100%
Hanuszewicz Z.
Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych
|
2022
|
issue 2(13)
103-115
EN
Anna Mostowska is part of the group of lesser-known, even forgotten, Polish women writers, whose works were written during the first decade of the 19th century. Her biography deserves widespread attention and to be recalled, as she was a pre-romantic protofeminist far ahead of her time. She was a nonconformist, an independent woman, who in 1804, after divorcing her second husband, Tadeusz Mostowski, decided to become financially independent and start writing. In her time, she was one of the very few women scholars and writers, that was also a frequent guest in artistic circles. Moreover, she did not fulfill the cultural and social roles assigned to women of that time, as she was an erudite, patron of the arts, painter, writer and translator.
PL
Anna Mostowska należy do grona mniej znanych, wręcz zapomnianych polskich pisarek, której twórczość powstawała w pierwszej dekadzie XIX w. Jej biografia zasługuje na przypomnienie i rozpowszechnienie – jako preromantycznej protofeministki, znacznie wyprzedzającej czasy, w których żyła. Była nonkonformistką, kobietą niezależną, która w 1804 r. po rozwodzie z drugim mężem, Tadeuszem Mostowskim, postanowiła usamodzielnić się finansowo i zaczęła parać się pisaniem. W swoich czasach była jedną z nielicznych kobiet uczonych, literatek, bywalczyń w artystycznych sferach. Ponadto nie pełniła ról kulturowo-społecznych przypisanych ówczesnym kobietom – była sawantką, mecenasem sztuki, malarką, pisarką oraz tłumaczką.
2
Publication available in full text mode
Content available

Powieści Anny Mostowskiej – ponowne odczytanie

94%
Urbańska M.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2016
|
vol. 34
|
issue 4
197-210
EN
Mostowska`s novel had no editon since it`s first publication in the first decade of XIX century. For years her literary output was ignored and depreciated. Undoubtely in spite of some flaws, Mostowska` s literary output includes didactic value, innovatory current and tendency. Mostowska was one from the first woman writers. She engaged herself in cultural and literary life, watched over publication of her works. The premise of modern editing Mostowska`s novel is not only to allow reading after two hundred years of break, in the optimum editorial form, but also to show Mostowska`s achievements in a new light. Contemporary edition is an attempt to re‑read and objectify the clerical image of this author. At the beginning of the edition appeared belief or argument that language fault of author should not prevent the critical edition, especially when we are dealing in the artistic achievements, which was not published outside the first edition ever.
3
Publication available in full text mode
Content available

Estetyczne fundamenty polityki w koncepcji Wilhelma von Humboldta

84%
Chmieliński M.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
|
2023
|
vol. 102
13-21
EN
The article examines the esthetic conception of self-cultivation (Bildung), which is the key idea of the political thought of Wilhelm von Humboldt, one of the most important representatives of German idealism and pre-Romanticism. Conceptions of pre-Romanticism and Romanticism have brought new, revolutionary paradigm of an artistic activity. Unlike the classical concepts (e.g. Plato), which generally saw art as an imitation of nature, the pre-Romantic and Romantic conceptions have started to interpret art primarily as an expression of an artist’s originality and individuality. The starting point for this change of esthetic paradigm was surprisingly the Kantian philosophy of the subject, interpreted in a radical manner by German pre-Romantics and Romantics. In Humboldt’s thought, the new, esthetic and individualist paradigm creates foundations for the classical, liberal conception of the minimal state. Therefore, the esthetic conception of self-cultivation became the very foundation of Humboldt’s political philosophy.
PL
Przedmiotem artykułu jest oparta na estetycznej idei samodoskonalenia (niem. Bildung) koncepcja polityczna przedstawiciela preromantyzmu niemieckiego Wilhelma von Humboldta. Autor zwraca uwagę, że charakterystyczna dla preromantyzmu i romantyzmu niemieckiego koncepcja estetyczna wprowadziła nowy paradygmat w zakresie postrzegania twórczości artystycznej. Klasyczna wizja sztuki jako naśladownictwa za sprawą zradykalizowanej przez preromantyków i romantyków niemieckich Kantowskiej filozofii podmiotu została przeformułowana w filozofię kreacji artystycznej pojmowanej jako ekspresja indywidualności i oryginalności artysty. Na tym nowym estetyczno-indywidualistycznym paradygmacie Wilhelm von Humboldt oparł swoją klasycznie liberalną wizję państwa minimalnego. Estetyczna koncepcja Bildung stała się w ten sposób fundamentem filozofii politycznej.
4
Publication available in full text mode
Content available

Powieści Anny Mostowskiej – ponowne odczytanie

84%
Urbańska M., Uniwersytet Łódzki W. F., monikaurbanska@uni.lodz.pl
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2016
|
vol. 34
|
issue 4
EN
Mostowska`s novel had no editon since it`s first publication in the first decade of XIX century. For years her literary output was ignored and depreciated. Undoubtely in spite of some flaws, Mostowska` s literary output includes didactic value, innovatory current and tendency. Mostowska was one from the first woman writers. She engaged herself in cultural and literary life, watched over publication of her works. The premise of modern editing Mostowska`s novel is not only to allow reading after two hundred years of break, in the optimum editorial form, but also to show Mostowska`s achievements in a new light. Contemporary edition is an attempt to re‑read and objectify the clerical image of this author. At the beginning of the edition appeared belief or argument that language fault of author should not prevent the critical edition, especially when we are dealing in the artistic achievements, which was not published outside the first edition ever.
5

Liryka polskiego oświecenia w pracach Mariana Maciejewskiego

67%
Chachulski T.
Roczniki Humanistyczne
|
2015
|
vol. 63
|
issue 1: Literatura Polska
87-95
PL
Szkic, napisany z bardzo osobistej perspektywy, poświęcony jest sposobowi, w jaki prof. Marian Maciejewski wykorzystywał lirykę polskiego oświecenia do przedstawienia źródeł i inspiracji polskiej poezji romantycznej (przede wszystkim A. Mickiewicza), a także wskazuje, co w poezji osiemnastowiecznej interesowało tego badacza, w jaki sposób opisywał cechy szczególne poezji czasów Stanisława Augusta, w czym upatrywał jej roli prekursorskiej wobec dokonań poezji XIX wieku oraz w jaki sposób rozwinął wcześniejsze badania Czesława Zgorzelskiego, poświęcone literaturze tego czasu.
EN
The sketch, written from a very personal perspective, is evoted to the way, in which Prof. Marian Maciejewski used lyrical poetry of the Polish Enlightenment to present sources and inspirations of Polish Romantic poetry (first of all that by A. Mickiewicz), and also it indicates what was interesting for this scholar in the 18th century poetry, how he described the characteristics of the poetry written in Stanisław August's times, where he perceived its pioneering role for the achievements of 19th century poetry, and in what way he developed the earlier studies by Czesław Zgorzelski devoted to the literature of that time.
6
Publication available in full text mode
Content available

Charakterystyczne przykłady nurtu sielsko-sentymentalnego w polskiej liryce wokalnej pierwszej połowy XIX wieku w kontekście możliwości ich wykorzystania na wczesnym etapie pedagogiki wokalnej

59%
Ksenicz O.
Konteksty Pedagogiczne
|
2015
|
vol. 2
|
issue 5
EN
This article attempts to describe and popularize (in the pedagogical context), a relatively little-known excerpt of Polish vocal art, which are undoubt-edly songs composed during the period of the artistic trend called European sentimentalism, or inspired by it. Due to the quantitatively poor heritage of publications basing on source materials the article puts the main emphasis on describing the wide scope of the vocal repertoire based on assumptions regarding the art of sentimentalism. Furthermore, the work also tries to discuss the suitabil-ity of individual compositions in the educational process of novice singers. Due to the fact that many of these songs haven’t won popularity so far, introducing them to the repertoire of solo singing class students seems particularly appropri-ate and instructive.
PL
Artykuł podejmuje próbę opisu i przybliżenia (w kontekście pe-dagogicznym) stosunkowo mało znanego wycinka polskiej twórczości wokalnej, jaką niewątpliwie jest pieśń artystyczna powstała w okresie nurtu sentymentali-zmu europejskiego, bądź też nim inspirowana. Główny nacisk położony został na opis szerokiego – w kontekście szczupłej spuścizny dostępnej w formie wydaw-nictw opracowanych na podstawie materiałów źródłowych – zakresu repertuaru wokalnego opartego na założeniach sentymentalizmu oraz omówienie przydat-ności poszczególnych utworów w procesie kształcenia początkujących wokalistów. Ze względu na fakt, iż wiele z omawianych utworów nie zdobyło jeszcze dotąd szerszej popularności, wprowadzenie ich do repertuaru uczniów klas śpiewu so-lowego wydaje się szczególnie wskazane i kształcące.
7

Zamek na Czorsztynie Karola Kurpińskiego – romantyczność in statu nascendi?

59%
Borkowska-Rychlewska A.
Roczniki Humanistyczne
|
2019
|
vol. 67
|
issue 1: Literatura polska
53-73
PL
Dzieła operowe Karola Kurpińskiego odegrały wyjątkową rolę w procesie kształtowania się nowych tendencji w polskim teatrze operowym i krytyce teatralno-muzycznej na styku oświecenia i romantyzmu. Artykuł przedstawia prasowe dyskusje poświęcone operom autora Zamku na Czorsztynie prowadzone w drugiej dekadzie XIX wieku, czyli w okresie pierwszych ich wystawień w warszawskim Teatrze Narodowym. Liczne kontrowersje i sprzeczności, które pojawiają się w XIX-wiecznych recenzjach oper Kurpińskiego, przekonują, jak trudno było współczesnym kompozytorowi krytykom jednoznacznie dzieła te sklasyfikować i ocenić. Dokładny przegląd ówczesnej prasy pozwala również stwierdzić, iż dzieła dramatyczno-muzyczne autora Pałacu Lucypera, jako świetny przykład genologicznego skomplikowania ówczesnych form operowych oraz istotny element procesu formowania się programu tzw. opery narodowej, stanowiły doskonały punkt wyjścia dla dyskusji między dwoma opozycyjnymi obozami społeczno-kulturowymi ukształtowanymi w Warszawie w ostatnich latach drugiej dekady XIX wieku, które reprezentowały odmienne ideały estetyczne i na dwa różne sposoby pojmowały zadania i funkcje krytyki teatralnej. Niemniej, jak się okazuje, wypowiedzi przedstawicieli antagonistycznych obozów na temat dzieł Kurpińskiego nie przebiegały według jednego, prostego do wyznaczenia schematu – przeciwnie, kontrowersje między krytykami klasycyzującymi a ich oponentami układały się we wzór bardzo skomplikowany i niejednorodny. Ta wielopłaszczyznowa refleksja XIX-wiecznych krytyków nad jego twórczością znakomicie obrazuje płynność i nieostrość tendencji uznawanych w tradycji badawczej za przeciwstawne, czyli tendencji „klasycznych” i „romantycznych”, i skłania do weryfikacji niektórych sądów na temat kompozytora oraz recepcji jego dorobku formułowanych we współczesnych pracach historyków muzyki, teatru i literatury.
EN
Karol Kurpiński’s operatic works played a unique role in the process of shaping new trends in Polish opera theatre and in theatrico-musical criticism at the border of Enlightenment and Romanticism. The article presents press discussions devoted to the operas of the author of Zamek na Czorsztynie [The Czorsztyn Castle] in the 1920s, i.e. at the time of their first stagings in the National Theatre in Warsaw. Numerous controversies and contradictions that appear in the 19th-century reviews of Kurpiński’s operas testify to how difficult it was for his contemporary critics to explicitly classify and evaluate these works. A thorough review of the press at that time also shows that the dramatic and musical works by the author of Pałac Lucypera [Lucyper’s Palace], as great examples of the genological complexity of opera forms at that time and an important element of the process of formation of the so-called national opera programme, constituted an excellent starting point for discussions between the two opposition socio-cultural camps formed in Warsaw in the last years of the 1920s, which represented different aesthetic ideals and understood the tasks and functions of theatre criticism in two different ways. However, as it turns out, the statements of the representatives of the antagonistic camps about Kurpiński’s works did not follow a single, simple scheme – on the contrary, the controversies between the Classicist critics and their opponents were arranged in a very complicated and heterogeneous pattern. This multi-faceted reflection of the 19th-century critics on his works perfectly illustrates the fluidity and fuzziness of tendencies regarded in the research tradition as contradictory, i.e. the “Classical” and “Romantic” tendencies, which leads to the verification of some judgments about the composer and the reception of his output formulated in the contemporary works of music, theatre and literary historians.
8

Dlaczego preromantyzm? Literatura przełomu XVIII i XIX stulecia w terminologii historyka literatury

51%
Pluta P.
Roczniki Humanistyczne
|
2019
|
vol. 67
|
issue 1: Literatura polska
39-52
PL
Artykuł jest próbą spojrzenia na znaczenie terminu „preromantyzm” przez pryzmat funkcjonowania tego pojęcia w tekstach literaturoznawczych. Przedmiotem analizy są rozprawy zamieszczone w przygotowanych przez Alinę Aleksandrowicz i Ewę Grzędę dwóch książkach naukowych, które dzieli data wydania (1991 i 2007), charakter publikacji (tom zbiorowy i autorska antologia utworów literackich), łączy natomiast użycie w formule tytułowej terminu „preromantyzm”. Rekonstruowane w toku rozważań sensy terminu „preromantyzm” odsyłają do zjawisk estetyczno-literackich, które mają w nauce o literaturze swoje nazwy: „sentymentalizm”, „gotycyzm”, „osjanizm” czy „rokoko”. Materiałem uzupełniającym bądź porównawczym dla formułowanych wniosków są spostrzeżenia innych badaczy literatury (T. Kostkiewiczowa, A. Kowalczykowa, J. Krzyżanowski, Z. Libera, J. Lyszczyna, J. Maciejewski), którzy problem preromantyzmu rozpatrywali wcześniej.
EN
The article is an attempt to look at the meaning of the term “pre-Romanticism” through the prism of its functioning in literary texts. The subject of analysis are texts published in two book by Alina Aleksandrowicz and Ewa Grzęda. The two books are different in terms of the date (1991 and 2007) and the nature of the publication (collective volume and author’s anthology of literary works), but also linked to each other through the use of the term pre-Romanticism in their titles. The reconstructed senses of the term pre-Romanticism refer to aesthetic and literary phenomena which have their specific names in literary studies: Sentimentalism, Gothicism, Ossianism or Rococo. The observations of other literary researchers (T. Kostkiewiczowa, A. Kowalczykowa, J. Krzyżanowski, Z. Libera, J. Lyszczyna, J. Maciejewski), who previously considered the problem of pre-Romanticism, constitute a complementary or comparative material for the formulated conclusions.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.