Search results

1

Instytucja przysięgi prezydenta w polskim porządku prawnym

100%

Maroń G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2012

|

issue 2 (10)

159-192

PL

Przysięga Prezydenta to uroczyste oświadczenie składane wobec Zgromadzenia Narodowego, w którym głowa państwa przyrzeka dochować wierności postanowieniom Konstytucji, strzec niezłomnie godności Narodu, niepodległości i bezpieczeństwa Państwa, a dobro Ojczyzny oraz pomyślność obywateli mieć zawsze za najwyższy nakaz. Przysięgę złożyli wszyscy prezydenci Polski, od Gabriela Narutowicza w 1922 r. do Bronisława Komorowskiego w 2010 r. Na przestrzeni 90 lat zmieniała się rota przysięgi oraz jej forma. W dwudziestoleciu międzywojennym prezydencka przysięga miała charakter religijny, co było artykułowane słowami „Przysięgam Panu Bogu Wszechmogącemu w Trójcy Świętej Jedynemu”. Po drugiej wojnie światowej, w latach 1947-1952, przysięga częściowo utraciła swój sakralny wymiar, chociaż jej rotę wciąż kończyła obligatoryjna religijna inwokacja. Obecnie, a dokładnie od 1992 r. świecka przysięga może być opcjonalnie zwieńczona zdaniem „Tak mi dopomóż Bóg”. Prezydencka przysięga jest szczególnym rodzajem instytucji prawnej, w której krzyżują się wpływy różnych systemów normatywnych. W instytucji tej prawo łączy się z moralnością, religią i zwyczajem. Prawna doniosłość prezydenckiej przysięgi przejawia się przede wszystkim w tym, że zaprzysiężenie jest koniecznym warunkiem do objęcia urzędu głowy państwa. Naruszenie przysięgi może być natomiast jedną z – bo raczej nie jedyną – podstawą pociągnięcia Prezydenta do odpowiedzialności konstytucyjnej przed Trybunał Stanu. Zaprzysiężenie jest najważniejszym elementem prezydenckiej inauguracji. Oficjalny harmonogram pierwszego dnia kadencji głowy państwa obejmuje ponadto przejęcie zwierzchnictwa nad Siłami Zbrojnymi oraz przekazanie insygniów dwóch najwyższych rangą polskich orderów (Order Orła Białego i Order Odrodzenia Polski). Charakter prywatny posiada z kolei udział Prezydenta w tym dniu w uroczystej mszy świętej w warszawskiej archikatedrze. Charakterystyka instytucji prezydenckiej przysięgi wymaga wzięcia pod uwagę obok litery prawa także jej praktyki. Analiza materiału normatywnego musi iść w parze z empirycznym studium przypadków.

EN

The President’s oath of office is a solemn declaration taken in the presence of the National Assembly by which a new head of state swears to be faithful to the provisions of the Constitution; to steadfastly safeguard the dignity of the Nation, the independence and security of the State, and also that the good of the Homeland and the prosperity of its citizens shall forever remain his supreme obligation. The oath of office has been taken by all Presidents of the Republic of Poland, from Gabriel Narutowicz in 1922 to Bronisław Komorowski in 2010. Over the span of 90 years the words and the form of the oath of office were subject to changes. In the interwar period, the President’s oath of office was religious in nature and was articulated in following words „I swear to Almighty God, One in the Holy Trinity”. After World War II, i.e. between 1947 and 1952, the President’s oath of office partially lost its sacral dimension, although it was still ended with obligatory Invocatio Dei. Nowadays, namely from 1992, secular oath of office may also be optionally taken with the additional sentence „So help me, God”. President’s oath of office is an example of a specific type of legal institution that originated from interaction between different normative systems. This institution combines law with morality, religion and custom. Legal relevancy of the President’s oath of office reveals itself in the fact that swearing-in is a condition which President has to fulfill to take over the office. Whereas infringement of the oath of office can be one of the grounds, rather than the only ground, for Presidential impeachment before The Tribunal of State. Swearing-in is a crucial element of Presidential inauguration. Official schedule of the first day of the Presidential term also contains taking control of the Armed Forces and receiving insignia of the two highest polish orders (The Order of the White Eagle and The Order of Polonia Restituta). The President also participates in the Eucharist held in the Archcathedral in Warsaw, which is rather a private ceremony. Characteristic of the given institution requires not only the analysis of the law but also its practice. Analysis of statues and other normative acts should be accompanied by empirical case study.

2

Konstytucyjne uregulowania problematyki zastępstwa prezydenta w Rzeczypospolitej Polskiej i państwach z nią sąsiadujących

100%

Florczak - Wątor M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue Nr 2,3 (2,3)

185-208

PL

Zastępstwo Prezydenta ma miejsce w razie opróżnienia urzędu lub przejściowej niemożności jego sprawowania. Przesłankami opróżnienia urzędu są śmierć Prezydenta, zrzeczenie się przez niego urzędu, stwierdzenie nieważności wyboru Prezydenta lub innych przyczyn nieobjęcia urzędu po wyborze, uznanie przez Zgromadzenie Narodowe trwałej niezdolności Prezydenta do sprawowania urzędu ze względu na stan zdrowia oraz złożenie Prezydenta z urzędu orzeczeniem Trybunału Stanu. Przesłanki te zostały analogicznie unormowane w konstytucjach Litwy, Ukrainy, Białorusi i Rosji. Ustrojodawcy Niemiec, Czech i Słowacji wybrali bardziej otwartą formułę regulacji. Wszystkie te unormowania rodzą pytanie o ich kompletność

EN

The transference of presidential authority takes place in the event of a vacancy in the office or due to a temporary inability to discharge the duties of the office.Polish law describes the following situations where such a vacancy is deemed to occur: the death of the President, his resignation from office, a judicial dec- laration of the invalidity of the Presidential election or other reasons for not assuming office following the election, a declaration by the National Assembly of the President’s permanent incapacity to exercise his duties due to the state of his health and dismissal of the President from office by a judgment of the Tribunal of State. In such circumstances the Marshal of the Sejm is authorized to temporarily discharge the duties of the President until the next President is elected. Similar stipulations are given for declaring a vacancy in the office of the President in Latvia, Ukraine, Belarus and Russia. In the case of Germany, the Czech Republic and Slovakia, a more open legal formulation was chosen. Article 131 § 1 of the Polish Constitution does not clearly describe the situa- tions that warrant a temporary inability to discharge the duties of the President’s office, and thus the decision to transfer presidential duties to the Marshal is not specifically prescribed by law. This means that there is a risk that the article may be applied arbitrarily. The constitutional law of Poland’s neighboring countries dealing with the temporary inability to discharge the duties of the President’s office varies in the degree of specificity. In the case of Germany, Russia and Be- larus, the law is quite general; whereas in the case of Latvia, the Czech Republic and Slovakia, the law goes into much more detail. In Poland, both in the event of the temporary inability to discharge the duties of the office as well as a permanent vacancy in the office, the duties of the President are taken over by the Marshal of the Sejm. In the event that the Marshal of the Sejm is unable to discharge the duties of the President, the next in line would be the Marshal of the Senate. In Germany, Latvia and Belarus, the duties of the President are transferred to the speaker of the Parliament; while in Russia and Ukraine — to the prime minister. In Slovakia and the Czech Republic, presidential competences are divided among several state organs. A vacancy in the office of the President has the legal consequence of necessitating the ordering of a new election. The temporary inability to discharge the duties of his office can lead to a permanent incapacity to exercise his duties. There is no regulation of how the President might regain his authority from the person who has been temporarily exercising it.

3

Kontrasygnata jako wyznacznik systemu rządów

80%

Frankiewicz A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue Nr 2,3 (2,3)

159-184

PL

Zadaniem jakie postawiła sobie autorka niniejszego artykułu jest wykazanie, że kontrasygnata jest tak istotnym elementem systemu rządów panującego w danym państwie, że jej brak lub istnienie, jak również sposób włączenia tej instytucji w tryby mechanizmu danego modelu rządów świadczy o tym jaki konkretny system, bądź jaka jego modyfikacja została przyjęta na gruncie danej konstytucji. W artykule wykazane zostało ponadto, że zasady ustrojowe mają jedynie ogólny wpływ na regulację kontrasygnaty. Wiele z nich jest potrzebnych, aby kontrasygnata funkcjonowała, jednak ich przyjęcie w prawie ustrojowym nie determinuje istnienia kontrasygnaty. Najważniejszymi czynnikami, które decydują o istnieniu tej instytucji są takie elementy systemu rządów jak dualizm egzekutywy oraz przyjęcie założenia o braku odpowiedzialności politycznej głowy państwa. Cechy te występują łącznie w systemie parlamentarnym. W celu wykazania powyższych tez najpierw przedstawiono typologię systemów rządów, a następnie – po wskazaniu systemów, w których kontrasygnata nie występuje i przyczyn tego stanu rzeczy – usystematyzowano kontrasygnatę i postać w jakiej została ona przyjęta ze względu na stopień modyfikacji systemu.

EN

he task undertaken by the Author of the article is to demonstrate that the countersignature is such a significant element of the system of government established in a given state that the existence or lack of the countersignature, as well as the method of incorporating it into the procedure of a given model of government, determines which particular system or which of its modifications had been accepted on the grounds of a given constitution.In the article it has been also proved that the constitutional principles have only general influence on the regulation of the countersignature. Many of them are necessary for the countersignature to function, however their establishment in the constitutional law do not determine the existence of the countersignature. The most important factors that decide whether this institution exist are compo- nents of the system of government, such as the dualism of the executive power and the assumption of lack of political responsibility of the head of the state. These features occur together within the parliamentary system. In order to prove the aforementioned thesis, a typology of the systems of government has been presented, then – after indicating the systems in which the countersignature does not exist and presenting the reasons of such situation – the countersignature and the form in which it has been adopted, in regard to the degree of the modification of the system, has been systematized.

4

Pozycja ustrojowa Prezydenta Tureckiej Republiki Cypru Północnego

80%

Szczurowski B.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

issue 1 (41)

87-112

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza pozycja ustrojowej Prezydenta Tureckiej Republiki Cypru Północnego (TRCP). TRCP jest zaliczana do tzw. quasi-państw, czy też „państw nieuznawanych”. W pierwszej kolejności zostało zatem omówione pojęcie quasi-państwa, oraz wyjaśniono powody dla których taki byt ustrojowy winien być przedmiotem analizy ze strony doktryny prawa konstytucyjnego. W zasadniczej części artykułu szczegółowo opisano najważniejsze regulacje dotyczące Prezydenta TRCP, takie jak sposób wyboru, odpowiedzialność, oraz jego kompetencje wobec organów władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej. Osobne rozważania poświęcono kompetencjom Prezydenta TRCP w zakresie obronności i bezpieczeństwa, których istotny charakter wynika ze skomplikowanej sytuacji prawno-międzynarodowej TRCP. Podjęto również próbę oceny ukształtowanego w Konstytucji TRCP modelu prezydentury, pod kątem możliwości zaklasyfikowania go do jednego z modeli wyróżnianych w doktrynie. Omówiono również kwestię wpływu jaki na rozwiązania ustrojowe TRCP wywierają regulację konstytucyjne Turcji, która jest dla TRCP tzw. „państwem patronackim”.

EN

The subject of this article is an analysis of the position of the President of the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). TRCP is considered as the so-called quasi-state, also referred to as “unrecognized state”. In the first place a notion of a quasi-state was discussed and reasons for which this systemic being must be subject to analysis from the point of view of constitutional law were given. The main part of the article is dedicated to a detailed description of the most important regulations related to TRNC President, such as method of election, responsibility, his competence towards legislative authorities, executive bodies and judiciary units. Separate considerations were intended for competence of TRNC President with regard to defensiveness and security, which are crucial due to complicated legal and international situation of TRNC. Also, an attempt to evaluate the presidency model applicable in TRNC Constitution in terms of classifying it as one of the models distinguished in the doctrine was taken. Besides, the impact of constitutional regulations of Turkey being the so-called “patron state” for TRNC on TRNC systemic solutions was discussed.

5

Creation Powers of the President of the Slovak Republic

80%

Majerčák T.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2013

|

issue 1 (13)

111-142

EN

In this paper I focus on the creation powers of the President in view of the current problems. I also attempt to find answers to some of the questions related to the issue whether, provided the Constitution of the Slovak Republic concedes the President of the Slovak Republic the power to appoint a constitutional official on the proposal of a collective body or a specific person, the President may refuse to appoint a public official, and what the position of the President is in this kind of appointment, thus what function he performs.

PL

W tym artykule skupiam się na kreacyjnych uprawnieniach prezydenta Republiki Słowackiej w świetle aktualnych problemów. Chcę również znaleźć odpowiedzi na niektóre pytanie związane z tym, czy przy założeniu, że Konstytucja RS powierza prezydentowi uprawnienie do powoływania urzędników konstytucyjnych w oparciu o wniosek organu kolektywnego bądź konkretnej osoby, Prezydent może odmówić powołania urzędnika publicznego i jaka jest pozycja Prezydenta w tym typie powoływania, czyli jakie funkcje wykonuje.

6

Rada Bezpieczeństwa Narodowego

80%

Juchniewicz J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2015

|

issue 2(24)

111-127

PL

Rada Bezpieczeństwa Narodowego jest organem doradczym prezydenta w sprawach do-tyczących bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego państwa. Organ ten nie został wyposażony w jakiekolwiek uprawnienia o władczym charakterze, jego rola koncen-truje się na doradzaniu prezydentowi w sprawach związanych z bezpieczeństwem pań-stwa. Konstytucja nie precyzuje, kto może być członkiem Rady, pozostawiając decy-zje w przedmiocie składu RBN wyłącznie w gestii głowy państwa. Faktyczna rola Rady Bezpieczeństwa Narodowego determinowana jest aktywnością prezydenta, który zwo-łuje posiedzenia tego organu, a także określa tematykę spotkań.

EN

National Security Council is an advisory body to the President of Poland on issues relat-ing to internal and external security of the country. This body is not equipped with any powers of a governing nature, its role is focused on advising the President on matters of national security. The Constitution does not specify who may be a member of the Coun-cil, leaving decisions on the composition of RBN to sole discretion of the head of state. The actual role of the National Security Council is determined by the activity of the President, who convenes sessions of that body, and also sets themes for such meetings

7

Wybrane problemu rosyjskiego quasi-autorytaryzmu

80%

Bartnicki A. R.

Studia Politologiczne

|

2010

|

vol. 18

206-220

EN

Russia’s government is a fulfillment of the cultural and political expectations of the society and a part of the elites who see in still somewhat unspecified authoritarianism the source of stabilization. The leader – the president / prime minister – who expresses the needs of an absolute sovereign – the state – and who has the “will” to monopolize completely the decision-making process, meets expectations of the society.This situtation of concetration of all the political power around the presidentail body and his loyal elites stabilizes the entire political system. Thus, authoritarianism becomes not only a necessity, but also the cultural and political value. One may ask, whether in the current situation in Russia, any other form of government is possible., Perhaps in a state which is so vast and varied, so full of contradictions and historical complexes and still so immature, a strong (maybe even authoritarian) political regime is the sole guarantee of stability.

8

Der deutsche Bundespräsident – ein „Stabilitätsanker“ im Grundgesetz (GG)

80%

Kundoch H. G.

Studia Prawnicze: rozprawy i materiały

|

2015

|

issue 2(17)

35-44

EN

The following article describes the role and constitutional duties of the President of the Federal Republic of Germany. Analysing statements made by successive presidents, the author emphasises the significance of the independence and autonomy of the office of the president in the resolution of debates and important civic and social issues. The examples studied can help to understand and define the constitutional position of the office of the President of Germany.

PL

Artykuł opisuje rolę prezydenta Republiki Federalnej Niemiec oraz zadania, które stawia przed nim konstytucja. Na podstawie analizy wypowiedzi prezydentów autor podkreśla wagę niezależności i niezawisłości urzędu prezydenta w rozwiązywaniu sporów i ważnych kwestii obywatelskich i społecznych. Podane przykłady pomagają lepiej zrozumieć i przyporządkować konstytucyjną pozycję urzędu prezydenta Niemiec.

9

Marszałek sejmu jako osoba wykonująca tymczasowo obowiązki prezydenta RP – dylematy konstytucyjne

80%

Pastuszko G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2011

|

issue 1 (5)

83-107

PL

Niniejszy artykuł poświęcony jest problematyce statusu prawnego marszałka Sejmu wykonującego obowiązki prezydenta w okresie niemożności sprawowania urzędu. Autor w sposób wnikliwy analizuje obowiązujące obecnie regulacje prawne, oceniając ich przydatność a także wskazując na mniej lub bardziej istotne mankamenty. Pierwsza cześć opracowania ukazuje polską tradycję ustrojową, gdy idzie o urządzenia prawne tego typu. Przedmiotem rozważań są tu zarówno regulacje konstytucyjne okresu międzywojnia, jak też rozwiązania obowiązujące w czasach powojennych. W drugiej części natomiast odnajdziemy pogłębioną analizę przepisów konstytucji z 1997 r. normujących zagadnienie prawnego zastępstwa głowy państwa. Nakreślone uwagi wzbogacone są o doświadczenia wypływające z dotychczasowej praktyki ustrojowej. Autor w wielu przypadkach krytycznie odnosi się do przyjętych konstrukcji prawnych. Formułuje też szereg wniosków de lege ferenda.

EN

The article concentrates on issue of legal status of Marshall of Sejm as a person executing presidential duties by the time when the president for some reasons can not hold his office. The author analyses in details binding legal rules, indicating whether they are useful or whether they are just wrong. The first part of article shows us polish constitutional tradition in presented area. It includes both pre- and post war period. In the second part we can find an analysis of constitutional rules referring to the issue of presidential substitution. The remarks in the article are based on political praxis in Poland. In many cases the author criticizes introduced legal rules. He also formulates many practical conclusions for the future.

10

Przedterminowe zakończenie pełnomocnictw parlamentu na przykładzie Polski i Czech

80%

Bień-Kacała A., Rączka M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue Nr 2,3 (2,3)

55-74

PL

Artykuł dotyczy przedterminowego zakończenia kadencji ciała przedstawicielskiego przez głowę państwa. Kompetencja ta posiada charakter sankcji w przypadku niewłaściwego działania parlamentu. Występuje w formie obligatoryjnej i fakultatywnej. Akt Prezydenta nie wymaga kontrasygnaty. Zasadniczą różnicą w Polsce i w Czechach jest skutek zastosowania instytucji. W Polsce nie jest on automatyczny, okres działania parlamentu rozciąga się w czasie do dnia poprzedzającego dzień zebrania się Sejmu następnej kadencji. W Czechach zaś mamy do czynienia z natychmiastowym zakończeniem działalności Izby Poselskiej. Inaczej niż w Polsce upływ kadencji Izby nie wpływa na czas trwania pełnomocnictw Senatu. W odniesieniu do skrócenia kadencji mocą ustawy konstytucyjnej, trzeba podkreślić wątpliwości co do możliwości jej uchwalenia w Polsce. Powodem jest oczywiście uregulowanie tej instytucji w ustawie zasadniczej w sposób, jak się wydaje, zupełny oraz brak samodzielnej ustawy konstytucyjnej w katalogu źródeł prawa. Dodatkowym argumentem może być także uznanie takiej ustawy za niezgodną z Konstytucją przez czeski Sąd Konstytucyjny.

EN

This paper concerns early termination of representative body’s term of office executed by the head of the state. The competence has a character of sanction that occurs in case of improper parliamentary performance. It takes on an obligatory or optional form. The act of the President does not require countersignature. The major difference between Poland and the Czech Republic consists in the effect of the institution application. It is not automatic in Poland – the period of parliamentary operation is extended in time and expires the day before the Sejm of the new term gathers. Whereas in the Czech Republic we deal with immediate termination of the lower house activity. Unlike in Poland, the end of the lower house term of office does not affect duration of the Senat plenipotentiary pow- ers. Concerning the termination of term of office under the constitutional act, it needs to be emphasized that there are doubts regarding possibility of its passing in Poland. The reasons for that include regulation of the institution expressed in the constitution in the apparently complete way and the lack of separate consti- tutional act in the catalogue of the law sources. The Czech Constitutional Court recognizes such an act as being in contradiction with the Czech constitution, which may be additional argument in the discourse.

11

Ewolucja systemu politycznego w Chorwacji 1990-2010. Próba bilansu

80%

Krysieniel K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue Nr 2,3 (2,3)

241-260

PL

Przed dwoma dekadami w Chorwacji rozpoczęła się ewolucja systemu politycznego, czego symbolem stało się zwycięstwo sił opozycyjnych w pierwszych wolnych i demokratycznych wyborach wiosną 1990 roku. Działając początkowo w realiach pogrążonej w głębokim kryzysie socjalistycznej Jugosławii, nowe władze republikańskie uchwaliły zmiany społeczno-ustrojowe, które doprowadziły do przyjęcia w grudniu 1990 roku konstytucji oraz do wystąpienia z federacji i ogłoszenia niepodległości. Szeroki zakres kompetencji prezydenta w połączeniu z autorytarnymi skłonnościami Franjo Tuđmana, „ojca” niepodległości i lidera największej chorwackiej partii, miały negatywny wpływ na proces demokratyzacji. Niewielkim tylko wytłumaczeniem jest trwający kilka lat stan wojny i brak kontroli rządu w Zagrzebiu nad całym terytorium Chorwacji. Dopiero po śmierci pierwszego prezydenta, w latach 2000-2001 nastąpiła podwójna transformacja – system pół-prezydencki zastąpiono parlamentarno-gabinetowym, jednocześnie rozpoczął się proces realnej demokratyzacji połączony z walką z patologiami, które pozostały po „dekadzie Tuđmana”. Podsumowaniem ewolucji systemu politycznego i swoistą manifestacją proeuropejskich nastrojów władzy w Zagrzebiu stały się zmiany konstytucji przyjęte w 2010 roku, które umożliwią wejście Chorwacji w struktury UE.

EN

The evolution of the political system of Croatia has begun over two decades ago from the victory of the opposition in the first free and democratic election that took place in 1990. The New republican government, working at the beginning in the realities of sunken in crisis socialist Yugoslavia, began social and political changes that led to adopting in December of 1990 constitution and announcing independence. A wide range of president’s competences and the authoritative inclination of F. Tuđman, the “father” of independence movement and leader of the biggest Croatian party, had negative influence on the process of democ- ratization. The state of war that lasted for few years and the lack of control of government in Zagreb over the whole territory of Croatia just added to this process. Only after the first president had died, did the double transformation begun (2000–2001) – the semi presidential system was changed into a cabinet- parliamentary system. At the same time the process of real democratization has started, the government started to fight with the irregularities that remained after the “Tuđman’s decade”. The constitutional changes adopted in 2010, which will allow Croatia to enter the EU structures, are the summary to the evolution of the political system and a specific manifestation of pro-European political moods.

12

Pozycja ustrojowa Prezydenta Republiki Azerbejdżanu

80%

Brzeziński M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2011

|

issue 4 (8)

135-152

PL

Artykuł przedstawia pozycję ustrojową Prezydenta Republiki Azerbejdżanu. W artykule scharakteryzowano następujące zagadnienia: sposób wyboru, kadencję, status prawny, stosunki z parlamentem (Milli Medżlis), rządem (Gabinet Ministrów), sądami i prokuraturą, a także uprawnienia w sprawach: międzynarodowych, bezpieczeństwa, stanowienia prawa oraz tzw. kompetencje tradycyjne.

EN

The article presents the constitutional position of the President of the Republic of Azerbaijan. In the article the author describes the issues: election, term, legal status, relations with parliament (Milli Majlis), government (the Cabinet of ministers), courts and prosecution, and the powers in the next cases: international, security, legislation and traditional.

13

System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej w świetle aktualnych propozycji jego zmian

80%

Jaskiernia J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2012

|

issue 2 (10)

125-142

PL

System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej, ukształtowany przez Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., uważany jest za właściwy. Stworzył podstawę do stabilnych rządów i bezkonfliktowej alternacji władzy. Od czasu jego obowiązania nie odnotowano znaczących kryzysów rządowych. Pewne napięcia pomiędzy prezydentem a premierem odnotowane zostały jednak w okresie koabitacji prezydenta Lecha Kaczyńskiego i premiera Donalda Tuska (1997-2000). Spór kompetencyjny w kwestii reprezentacji RP na forum Rady Europejskiej został rozstrzygnięty przez Trybunał Konstytucyjny. Powstał natomiast problem, czy próg odrzucenia weta prezydenta (3/5) nie jest zbyt wysoki w sytuacji, gdy prezydent popiera opozycję i uniemożliwia rządowi przeprowadzenie fundamentalnych reform. Śmierć prezydenta Kaczyńskiego zamknęła okres koabitacji i uczyniła spór nieaktualnym. Przy ewentualnych zmianach konstytucji powstanie jednak okazja, by przemyśleć tę kwestię w kontekście racjonalności przyjętych tu rozwiązań.

EN

System of government of the Republic of Poland, based upon the Constitution of 2 April 1997, is considered as an appropriate. It created a base for the stable governments and alternation of power without conflicts. Since its introduction, not major government’s crisis was noted. Some tensions between President and the Premier Minister has occurred, however, during a cohabitation between President Lech Kaczyński and Premier Minister Donald Tusk (1997–2000). Controversies in the question of representation of the Republic of Poland in the European Council has been solved by the Constitutional Tribunal. It occurred however a problem, whether level of 3/5 to override presidential veto is not too high in situation, when President has backed an opposition and make impossible to fulfill the fundamental reforms introduced by the Committee of Ministers. The death of President Kaczyński make this controversies un-actual. When occasion of changes of Constitution may occurred, this problem should be analyzed in the context of rationalization of those regulation.

14

Ustrojowe dylematy prezydentury. Głowa państwa według Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku

80%

Bankowicz M.

Horyzonty Polityki

|

2018

|

vol. 9

|

issue 26

111-128

PL

CEL NAUKOWY: Celem artykułu jest analiza usytuowania prezydentury w polskim systemie konstytucyjnym oraz ocena adekwatności przepisów konstytucyjnych do rzeczywistej pozycji prezydenta w państwie. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Zasadniczy problem to charakterystyka uprawnień prezydenta i relacji pomiędzy głową państwa a innymi organami władzy państwowej. W artykule odwołano się do metody prawno‑dogmatycznej, zakładającej krytyczną analizę przepisów Konstytucji RP, a także do metody instytucjonalnej, na podstawie której opisano reguły polskiego systemu politycznego. PROCES WYWODU: Usytuowanie prezydenta w systemie konstytucyjnym Polski zostało przedstawione poprzez charakterystykę trybu jego wyłaniania, przysługujących mu prerogatyw oraz możliwości wpływania na rząd, parlament i sądownictwo. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Analiza wykazała niekonsekwencje, a nawet błędy przepisów konstytucyjnych odnoszących się do prezydenta. Powszechne i bezpośrednie wybory głowy państwa są niezgodne z zasadniczo parlamentarno‑gabinetowym systemem politycznym Polski. Uprawnienia prezydenta jako strażnika Konstytucji, gwaranta ciągłości władzy państwowej, najwyższego reprezentanta państwa w stosunkach zagranicznych oraz zwierzchnika sił zbrojnych są w dużej mierze pustymi deklaracjami, bowiem Konstytucja nie daje prezydentowi rzeczywistych możliwości działania na tych polach. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Niezbędna wydaje się przebudowa polskiej prezydentury, a tym samym reforma konstytucyjna. System polityczny powinien być klarowny i spójny. Jeśli zatem utrzymany ma być system parlamentarno‑gabinetowy, to uprawnienia konstytucyjne prezydenta powinny zostać uszczuplone i wskazane jest odejście od powszechnych wyborów prezydenckich. Wybranie opcji semiprezydenckiej powinno natomiast skutkować wzmocnieniem pozycji prezydenta poprzez uczynienie zeń podmiotu wytyczającego politykę państwa i podporządkowanie mu rządu.

15

Instytucja przysięgi głowy państwa w państwach europejskich

80%

Maroń G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2012

|

issue 1 (9)

151-178

PL

The Institution of the Oath of Office of Head of State in European States

EN

This article as one of the first in legal – not only polish-language – literature presents a comparative analysis of the issue of a head of state’s oath of office. The paper underlines differences, similarities and peculiarities in legal regulations of the institution of the oath of office in regard to European presidents and monarchs. The study touches especially on such topics as the oath formula, its optional or obligatory religious dimension, the time of taking the oath, the subject which officially receives it, consequences of taking the oath and legal effects of the oath’s infringement. The basic normative analysis, both on constitutional and statutory level, was supplemented with remarks on the practice of the given institution, for example the oath’s taking ceremony. Description of presidential or royal authority in particular states is not complete without a reference to the institution of the oath of office. The arguments undertaken in the article aim to prove that the title subject cumulates several relevant issues, which are noteworthy for jurisprudence. Taking the oath of office by any president or monarch is not so much a solemn symbolic event as conventional activity important in view of the legal order.

16

Odpowiedzialność karna Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

80%

Milczarek M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue 1 (1)

137-153

PL

W artykule została przedstawiona kwestia odpowiedzialności karnej Prezydenta RP przed Trybunałem Stanu oraz problemy z nią związane. Opisany został zakres przedmiotowy tej odpowiedzialności, na tle innych republikańskich państw europejskich. Poruszona została sprawa zakresu temporalnego karnej odpowiedzialności prezydenta jak i sprawy związane z procedurą i trybem stawiania Prezydenta w stan oskarżenia przez Zgromadzenie Narodowe. W dalszej części artykułu przedstawiono kwestie związane z prawem do sądu oraz scharakteryzowano pozycję Trybunału Stanu jako organu orzekającego w postępowaniu karnym. Podjęto także temat orzekania przez Międzynarodowy Trybunał Karny

EN

In this paper, we presented the criminal responsibility of the Republic of Poland President before the Tribunal of State and related issues. Objective scope of this responsibility against other republican European countries was described. Time scope of the criminal responsibility of the president as well as matters related to the procedure and modes of impeachment by the National Assembly have also been mentioned. In the second part of the paper, we presented the right to fair trial issues and characterized the role of the Tribunal of State as the adjudicating body in the criminal proceeding. International Criminal Court judicature was also mentioned.

17

Uprawnienia parlamentu Serbii w zakresie odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta

80%

Grabowska S.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2013

|

issue 4 (16)

151-164

PL

Tematem niniejszego artykułu jest odpowiedzialność konstytucyjna Prezydenta Serbii oraz uprawnienia parlamentu i sądu konstytucyjnego w tym zakresie.Procedury regulujące pociągnięcie prezydenta do odpowiedzialności konstytucyjnej rozpoczynają się od złożenia w parlamencie wniosku w sprawie oskarżenia prezydenta o popełnienie deliktu konstytucyjnego i przeprowadzenie postępowania wstępnego przez komisję parlamentarną oraz podjęcie przez parlament uchwały w sprawie przyjęcie lub odrzucenia wniosku. Gdy organem rozpatrującym i orzekającym jest parlament, inicjatorem postępowania jest grupa posłów. Następnie przeprowadzane jest postępowanie główne (zasadnicze) i badanie zarzutów stawianych prezydentowi. Ponadto w sprawie popełnienia przez prezydenta deliktu konstytucyjnego wymagane jest orzeczenie sądu konstytucyjnego. Na zakończenie odbywa się głosowanie w sprawie złożenia prezydenta z urzędu z powodu popełnienia deliktu konstytucyjnego oraz zarządzenie przedterminowych wyborów na urząd prezydenta. Decyzja taka jest podejmowana w formie uchwały parlamentu.

EN

The topic of this article is the constitutional responsibility of the President of Serbia and the powers of the parliament and the Constitutional Court in this regard. The procedures governing the President for pulling constitutional responsibility begins with the submission of the proposal in Parliament on the indictment of President of having committed a constitutional delict and carrying preliminary proceedings by the committee and adoption by Parliament of a resolution on the adoption or rejection of the application. When determining and adjudicating authority is the Parliament, a group of deputies initiated the proceedings. Then the major procedure is carried out and shall be tested the charges against President. In addition, the committed by the President of the constitutional delict is required the Constitutional Court decision. At the end of voting takes place on the submission of the President from office because of committing a constitutional delict and order early elections for President. The decision is made by a resolution of Parliament.

18

Akty prawa wewnętrznego stanowione przez prezydenta RP

70%

Bień-Kacała A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 2 (18)

27-40

PL

Artykuł dotyczy aktów prawa wewnętrznego stanowionych przez prezydenta RP. Akty te powinny odpowiadać charakterystyce ustalonej w art. 93 Konstytucji RP. Zgodnie z tym przepisem uchwały Rady Ministrów oraz zarządzenia prezesa Rady Ministrów i ministrów mają charakter wewnętrzny i obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. Zarządzenia są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów. Uchwały i zarządzenia podlegają kontroli co do ich zgodności z powszechnie obowiązującym prawem. Prezydent ma niewiele możliwości prawnych do stanowienia tego typu aktów. Przyznanie kompetencji prawotwórczej w odniesieniu do głowy państwa w kilku przypadkach wynika z Konstytucji RP. Dotyczy to Kancelarii Prezydenta RP, Rady Bezpieczeństwa Narodowego oraz Rady Gabinetowej. Przypadki te zostaną opisane w artykule.

EN

The article concerns the internal legislation adopted by the President. These acts should correspond to the characteristics set out in the Article 93 of the Polish Constitution. Under this provision, resolutions of the Council of Ministers and orders of the Prime Minister and ministers shall be of an internal character and shall bind only those organizational units subordinate to the organ which issues such an act. Orders shall only be issued on the basis of statute. They shall not serve as the basis for decisions taken in respect of citizens, legal persons and other subjects. Resolutions and orders shall be subject to scrutiny regarding their compliance with universally binding law. The president has few legal options to enact this type of legislation. The law-making power in relation to the head of state in a few cases is vested in the Constitution. This applies to the Presidential Chancellery, the National Security Council and the Cabinet Council. These cases are described in the article.

19

Funkcjonowanie systemu ustrojowego III RP w okresie kohabitacji 2007–2010

70%

Pastuszko G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2010

|

issue 4 (4)

143-164

PL

Celem przedłożonego do rąk czytelnika artykułu jest ukazanie, jak ukształtowany w okresie 2007-2010 układ sił politycznych wpływał na funkcjonowanie konstytucyjnego mechanizmu władzy. Omawiana sytuacja była drugim pod rządami obecnej ustawy zasadniczej scenariuszem kohabitacyjnym. W odróżnieniu od poprzednich doświadczeń, okres ten obfitował w liczne spory na linii prezydent-rząd. Był to czas wzajemnych pretensji, bezpardonowej walki politycznej, a także usilnych starań obu stron o maksymalne rozszerzenie swoich wpływów. Trzy lata rywalizacji rządowego i prezydenckiego ośrodka władzy dostarczyły dowodu, iż prezydent, jeśli tylko chce, może mieć wydatny udział w kształtowaniu linii politycznej państwa. W pierwszej części artykułu autor przedstawia zjawisko kohabitacji występujące we Francji. Odnajdziemy tu uwagi poświęcone zarówno prawnym, jak i politycznym uwarunkowaniom tego mechanizmu. Rozważania te są kanwą dla analizy polskiej cohabitation. Unaoczniają one istotne różnice, jakie zachodzą w relacjach prezydenta i rządu w ustroju V Republiki Francuskiej i III RP. Esencją artykułu jest jednak jego ostatnia część, w której autor omawia praktykę ustrojową okresu 2007-2010 w perspektywie stosunków rządu D. Tuska oraz prezydenta L. Kaczyńskiego. Analizie poddane zostają te wszystkie „pola kohabitacji”, w obrębie których dochodziło do najpoważniejszych sporów między obydwoma organami egzekutywy.

EN

The aim of this article was to indicate how far the constellation of political forces in 2007–2010 was affecting the constitutional mechanism of power. At that time we had to be dealing with the second cohabitation under the rule of the constitution of 1997. By contrary to the former experiences, this cohabitation was run- ning out very intensively, especially as for conflicts in government–president relationships. That was a period of merciless political fight and far going disputes over many ticklish issues. It all has proved that by the time of cohabitation polish president is able to participate effectively in ruling the country. In the first part of the article the author focuses on phenomenon of cohabitation in France. There are remarks referring to the legal and political conditions of this mechanism as well. On the other hand these deliberations show us the differences between Polish and French model of cohabitation. The most important part of this article contains the analysis of political praxis in 2007–2010. The author researches so called „fields of cohabitation”, which were a source of real conflicts between both organs of executive power.

20

Prezydent w parlamentarnym systemie rządów Republiki Bułgarii. Geneza – pozycja ustrojowa – odpowiedzialność konstytucyjna

70%

Grabowska S.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2014

|

issue 2 (18)

119-130

PL

Tekst jest analizą bułgarskich regulacji prawnych dotyczących odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta. Prezydent Bułgarii za popełnienie deliktu konstytucyjnego odpowiada przed Sądem Konstytucyjnym. Wniosek w tej sprawie może złożyć grupa parlamentarzystów, a w stan oskarżenia stawia parlament. Jeśli Sąd Konstytucyjny uzna zasadność zarzutów przedstawionych w akcie oskarżenia, to prezydent zostaje złożony z urzędu.

EN

The text is an analysis of the Bulgarian legal regulations concerning the constitutional responsibility of the President. President of Bulgaria for committing a constitutional delict is responsible before the Constitutional Court. The proposal in this regard may submit a group of parliamentarians and parliament puts indictment. If the Constitutional Court decides the merits of allegations made in the indictment, the president shall be deposited with the office.

Refine search results

Instytucja przysięgi prezydenta w polskim porządku prawnym

Konstytucyjne uregulowania problematyki zastępstwa prezydenta w Rzeczypospolitej Polskiej i państwach z nią sąsiadujących

Kontrasygnata jako wyznacznik systemu rządów

Pozycja ustrojowa Prezydenta Tureckiej Republiki Cypru Północnego

Creation Powers of the President of the Slovak Republic

Rada Bezpieczeństwa Narodowego

Wybrane problemu rosyjskiego quasi-autorytaryzmu

Der deutsche Bundespräsident – ein „Stabilitätsanker“ im Grundgesetz (GG)

Marszałek sejmu jako osoba wykonująca tymczasowo obowiązki prezydenta RP – dylematy konstytucyjne

Przedterminowe zakończenie pełnomocnictw parlamentu na przykładzie Polski i Czech

Ewolucja systemu politycznego w Chorwacji 1990-2010. Próba bilansu

Pozycja ustrojowa Prezydenta Republiki Azerbejdżanu

System rządów w Rzeczypospolitej Polskiej w świetle aktualnych propozycji jego zmian

Ustrojowe dylematy prezydentury. Głowa państwa według Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 roku

Instytucja przysięgi głowy państwa w państwach europejskich

Odpowiedzialność karna Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Uprawnienia parlamentu Serbii w zakresie odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta

Akty prawa wewnętrznego stanowione przez prezydenta RP

Funkcjonowanie systemu ustrojowego III RP w okresie kohabitacji 2007–2010

Prezydent w parlamentarnym systemie rządów Republiki Bułgarii. Geneza – pozycja ustrojowa – odpowiedzialność konstytucyjna