Search results

1

Moralność wśród ssaków naczelnych w świetle badań behawioralnych

100%

Szymańska J., Sikorska J., Durka K., Trojan M.

Psychologia-Etologia-Genetyka

|

2014

|

vol. 30

75-91

EN

Behavioural primatologists and evolutionary psychologists consider morality in three aspects: the tendency to prosocial behaviour, sense of fairness and empathy. This article provides an overview of studies and reports, summarizing the current state of knowledge about the morality in primates - in all aforementioned aspects. A lot of empirical research has been conducted so far, but few of them provide hard evidence for the existence of morality among primates. Moreover, inconsistent results in a single approach of the different research teams induce to reflect on this situation.

PL

Prymatolodzy behawioralni i psychologowie ewolucyjni rozpatrują moralność w trzech aspektach: tendencji do zachowań prospołecznych, poczucia sprawiedliwości i empatii. Niniejszy artykuł stanowi przegląd badań i doniesień, podsumowujących aktualny stan wiedzy na temat moralności wśród ssaków naczelnych – we wszystkich wymienionych wyżej aspektach. Do tej pory przeprowadzono dużo badań empirycznych, jednak niewiele z nich dostarcza twardych dowodów na istnienie poszczególnych komponentów moralności wśród naczelnych. Ponadto sprzeczne wyniki w ramach jednego podejścia różnych zespołów badawczych, skłaniają do zastanowienia się nad tym stanem rzeczy.

2

Dzieciobójstwo wśród naczelnych: przegląd hipotez

75%

Wojciechowski F. J.

Psychologia-Etologia-Genetyka

|

2016

|

vol. 33

51-74

PL

Dzieciobójstwo występujące u różnych grup zwierząt pozostaje zagadkowym zjawiskiem. Odkąd pierwszy raz zaobserwowano zabijanie potomstwa, badacze próbują wyjaśnić ten fenomen z perspektywy znaczenia ewolucyjnego. Znaczną część uwagi w tej tematyce skupiono na naczelnych z powodu stosunkowo łatwej identyfikacji osobniczej i długofalowych badań ekologicznych oraz demograficznych na różnych gatunkach i populacjach, w obrębie tego rzędu ssaków. Kilka hipotez wyjaśniających zachowania dzieciobójcze zostało zaproponowanych w późnych latach 70., choć konsensus w tej sprawie nie został osiągnięty, szczególnie na temat tego, czy dzieciobójstwo jest zachowaniem adaptacyjnym (zwiększenie sukcesu reprodukcyjnego samców, jak zakłada hipoteza doboru płciowego), czy zachowaniem patologicznym (hipotezy patologii społecznej oraz skutku ubocznego adaptacyjnej agresji). W ostatnich dziesięcioleciach, na skutek pozyskania większego zbioru danych terenowych, stan wiedzy na temat dzieciobójstwa wśród zwierząt został poszerzony. Do tej pory zaproponowano siedem hipotez adaptacyjnych: dobór płciowy, manipulacja rodzicielska, konkurencja o zasoby, zysk odżywczy, powiększanie zasięgu, eliminacja genów obecnych rywali i eliminacja przyszłych rywali, oraz dwie hipotezy nie zwiększające sukcesu reprodukcyjnego: patologia społeczna oraz skutek uboczny nieadaptacyjnej agresji. W prezentowanej pracy przedstawiono każdą z nich i oszacowano ich trafność na podstawie danych pozyskanych dla różnych gatunków naczelnych, zarówno ze środowiska naturalnego, jak i warunków niewoli. Podsumowano też obecną wiedzę na temat dzieciobójstwa wśród naczelnych i przedstawiono różne podejścia do wyjaśnienia tego zjawiska w ciągu ostatnich kilkunastu latach.

EN

Infanticide occurs in diverse taxa of animals and remains a puzzling phenomenon. Ever since first witnessed, researchers have tried to explain this behaviour from an evolutionary perspective. Attention has mostly been focused on primates owing to their relatively easy individual identification and ecological and demographic long-term studies conducted on various species and populations within this order of mammals. During the late 1970s several hypotheses explaining infanticidal behaviour were proposed; however, consensus on this topic was not reached, especially on whether infanticide was an adaptive (increase of reproductive success of males, Sexual selection hypothesis) or a maladaptive behaviour (Social pathology or By-product of adaptive aggression hypothesis). In the last few decades, as a result of increased field data acquisition, knowledge about animal infanticide has expanded. To date, seven adaptive hypotheses have been proposed: Social selection, Parental manipulation, Resource competition, Nutritive benefits, Range expansion, Eliminate genes of current sexual rivals, Eliminate future sexual rivals, and non-adaptive: Social pathology and By-product of adaptive aggression. In the present paper each of these is discussed to assess their validity on the basis of reports from the field or captive studies on a range of primate species. The current knowledge on primate infanticide is summarized, and different approaches to explain this phenomenon over the past several years are presented.

3

Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach z udziałem naczelnych

63%

Dukowicz A., Sikorska J., Szymańska J., Trojan M.

Psychologia-Etologia-Genetyka

|

2015

|

issue 32

7-27

PL

Asymetrię funkcjonalną mózgu zwykle bada się uwzględniając podział na lateralizację motoryczną i sensoryczną. Niniejszy artykuł prezentuje aktualny stan wiedzy na temat lateralizacji wśród naczelnych z wyłączeniem człowieka. Lateralizacja motoryczna u tych ssaków jest dotychczas najlepiej zbadana. Natomiast wciąż niewiele jest badań z zakresu lateralizacji sensorycznej, chociaż zestawy eksperymentalne wykorzystywane w takich badaniach nie są skomplikowane, a sama procedura jest stosunkowo prosta. Istnieją badania, których wyniki świadczą o obecności lateralizacji różnych funkcji w obrębie danej populacji. Z drugiej jednak strony pewna część cech świadczących o występowaniu dominacji półkulowej w obrębie populacji ujawnia się tylko u indywidualnych osobników. Wyniki zależą od przyjętej metodologii, a nawet aparatury badawczej, co może mieć bezpośredni związek z rozbieżnością wyników. Taki stan rzeczy wymaga dokładnej analizy.

EN

Functional asymmetry of the brain is usually examined by taking into account the distinction between motor and sensory lateralization. This article presents the current state of knowledge on the lateralization of non-human primates. Motor lateralization in these mammals is by far the most studied. In contrast, there is still little research on sensory lateralization, although the experimental set-ups used in such studies are not complicated, and the procedure itself is relatively simple. In some studies, the results indicate the presence of lateralization of different functions within a given population. On the other hand, a part of characteristics indicative of the presence of the hemispheric dominance in a population is only revealed in individual subjects. The results depend on the adopted methodology, and even research equipment, which may have a direct relationship with the divergent results. This situation requires careful analysis.

Refine search results

3 Psychologia-Etologia-Genetyka

1 2016

1 2015

1 2014

2 Sikorska J.

2 Szymańska J.

2 Trojan M.

1 Dukowicz A.

1 Durka K.

1 Wojciechowski F. J.

Moralność wśród ssaków naczelnych w świetle badań behawioralnych

Dzieciobójstwo wśród naczelnych: przegląd hipotez

Asymetria funkcjonalna mózgu w badaniach z udziałem naczelnych