Search results

1

Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie polskiego stereotypu Europy

100%

Bartminski J., Chlebda W.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2013

|

vol. 25

EN

The article aims to reconstruct the Polish concept of Europa (Europe) according to the EUROJOS methodology and on the basis of three sources of data: the language system, texts and questionnaires. Indirectly, it also aims to consider several notions and procedures of ethnolinguistic reconstruction, especially the changeability (or “variantability”) of the basic concept (here: Europa) relative to the various discourses in contemporary Polish public sphere.The authors present the concept of Europa as it emerges from the systemic (mainly lexicographic) and textual data analyzed in earlier studies of various scholars, but mainly concentrate on the results of three questionnaires from 1990, 2000 and 2010. The statistics derived from the questionnaires are juxtaposed with those of the systemic and textual data. By analyzing questionnaires, it is possible to render the content of the basic concept more specific: subjects’ responses reveal connotations not yet included in dictionaries, as well as relative ranks of the features attributed to a given (mental) object.

PL

Bezpośrednim celem autorów jest rekonstrukcja polskiego konceptu Europy przy pomocy metod zaproponowanych w ramach konwersatorium EUROJOS i w oparciu o trzy podstawowe bazy materiałowe: systemową, tekstową i ankietową. Celem pośrednim było poddanie pod dyskusję szeregu pojęć i procedur etnolingwistycznej analizy rekonstrukcyjnej, w tym zwłaszcza kwestii zmienności (wariantywności) wyobrażeń bazowych (tu – Europy) w warunkach ich wchodzenia w zróżnicowane dyskursy obecne we współczesnej polskiej przestrzeni publicznej.Autorzy przedstawiają obrazy Europy oparte na analizie danych systemowych, zwłaszcza słownikowych, oraz tekstowych omawiane we wcześniejszych pracach różnych badaczy, jednak szczególnie wiele miejsca i uwagi poświęcają wynikom trzech badań ankietowych ASA z lat 1990, 2000 i 2010. Podają sumaryczne dane ankietowe ASA w zestawieniu z danymi systemowymi i tekstowymi i dowodzą, że dane ankietowe pozwalają uszczegółowić zapis treści bazowego konceptu, ujawniają bowiem konotacje, których słowniki jeszcze nie odnotowują; pozwalają też – co ważne -- dokonać rankingu cech przypisywanych przedmiotowi.

2

Profilowanie pojęcia prawo w języku polskim i angielskim

100%

Dombrowski A., Śliwicka A.

Prace Językoznawcze

|

2017

|

issue XIX/4

19-30

PL

W artykule omówiono profilowanie pojęcia prawo w języku polskim i angielskim. Do badań wykorzystano metodologię oraz definicję profilowania pojęć zaproponowaną przez Jerzego Bartmińskiego i Stanisławę Niebrzegowską-Bartmińską, a także metodologię badań komparatywnych. Analiza pozwoliła określić sposoby konceptualizowania pojęcia prawo w obu językach oraz wskazać cechy polskiego i angielskiego pojęcia prawo utrwalone na planie leksykograficznym, semantycznym i tekstowym. Dane tekstowe umożliwiły wyznaczenie najważniejszych profili pojęcia: prawo jako zbiór norm postępowania, kategoria obowiązku, natomiast w języku angielskim jako sfera uprawnień.

EN

The article discusses the concept of law as it is profiled in the Polish and English languages. In the research, the methodology and definition of concept profiling have been used as proposed by Jerzy Bartmiński and Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, together with the methodology of comparative research. The analysis allowed to determine the ways “law” is conceptualized in both languages and to indicate some characteristics of the term in Polish and English ‘law’ at the lexicographical, semantic and text levels. Textual data indicate the most important profiles of the term law as a set of norms of procedures, a category of duty, and as a sphere of rights in English.

3

Nauczyciel – wyzwania, nowy profil kwalifikacji zawodowych

80%

Żeber-Dzikowska I., Buchcic E.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

|

2014

|

vol. 6 Innowacje w kształceniu geograficznym i przyrodniczym

163-175

PL

Warto podjąć próbę zmierzenia się z rzeczywistością w kontekście realiów przyjętych norm etycznych i ekologicznych biorąc pod uwagę wyposażenie nauczyciela w nowy profil kwalifikacji zawodowych. Obecne wyzwania, które zostają skutecznie wdrażane w edukację, budzą obawy przed potencjalnym zagrożeniem, ale też wyzwalają pewne nadzieje. Daje się zaobserwować, że ówczesna praca pedagogiczna instrumentalizuje często młodego człowieka, stawiającego pierwsze kroki w roli nauczyciela–przedmiotowca, wychowawcy, do osiągnięcia konkretnych celów politycznych, ekonomicznych oraz pełnienia specjalnych wytyczonych zadań.

EN

It is worth a while to consider the reality of being a teacher in light of accepted ethical and ecological standards, while taking into account new professional qualifications of a teacher. The current challenges that are becoming a vital part of education are at the same time worrisome and a source of hope. It can be observed that the previous pedagogical work often instrumentalizes a young person, who begins his work as a teacher, so as to achieve political and economic objectives, and to perform specific fixed tasks.

4

Rodzina i jej profile we współczesnej polszczyźnie

80%

Bielińska-Gardziel I.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2009

|

vol. 21

121-138

PL

Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na kilka istotnych pytań – mianowicie w jaki sposób profilowane jest pojęcie rodziny na gruncie dyskursu publicznego; z jakiego (czyjego?) punktu widzenia powstają poszczególne jego profile oraz jakie aspekty i cechy rodziny zostają wyeksponowane w wyniku tych operacji? Podstawę materiałową stanowią trzy typy danych, które wzajemnie się dopełniają: dane systemowe, zebrane na podstawie słowników języka polskiego; dane eksperymentalne oraz dane tekstowe, obejmujące głównie różnogatunkowe teksty prasowe. Kierując się założeniami definicji kognitywnej, na podstawie zgromadzonego materiału wyodrębniono cechy definicyjne tego pojęcia. Analiza wykazała, że stereotyp bazowy rodziny jest spójny i trywialny -- stanowią go m.in. takie cechy jak: pokrewieństwo i wzajemne podobieństwo członków rodziny, tworzenie wspólnoty społecznej; pełnienie funkcji wychowawczo-opiekuńczej względem dzieci. Jego zróżnicowanie następuje dopiero na gruncie wyspecjalizowanych dyskursów. Podstawowy jest profil rodziny jako środowiska naturalnego człowieka (rodzina w konstelacji z ojczyzną, narodem, Kościołem traktowana jest jako podstawowa ludzka wspólnota, będąca idealnym miejscem dla rozwoju człowieka). W dyskursach „opozycyjnych” inaczej traktowane są główne cechy rodziny związane z pełnieniem funkcji prokreacyjnej, przekazywaniem wartości i postaw, podziałem ról na „męskie” i „kobiece”. Ujawnia się kilka utrwalonych społecznie punktów widzenia i podmiotów: z PW feministki i liberała rodzina to kierat i więzienie, z PW „ultralewicowca” siedlisko obłudy i patologii, zaś z PW reklamodawcy (profil marketingowy, rynkowy – zdeterminowany funkcją nakłaniającą) – rodzina to idylla.

EN

An attempt is made to answer a few important questions: how is the concept of family profiled in public discourse, from what (whose) point of view individual profiles are constructed and what aspects of family are brought to focus as a result of these operations? The data are of three complementary types: systemic (based on dictionaries of Polish), experimental and textual (mainly journalistic texts of various genres). According to the principles of the cognitive definition, the defining features of the concept of family have been identified. The base stereotype of family is both coherent and trivial, characterized by such features as kinship, physical resemblance, social bonds or the care of children. The concept is differentiated only at the level of specialized discourse types. The basic profile is that of the family as people’s natural environment (together with the homeland, nation and the Church it is treated as the basic human community, an ideal place of human development). In „oppositional” discourses there is a different treatment of the main features connected with the family’s procreative function, passing on values and attitudes, the division of roles into „male” and „female”. Several socially-entrenched points of view and subjects become manifested: from the feminist point of view, the family is hard labour and a prison, from the radically leftist point of view of it is a seat of hypocrisy and pathology, from the point of view of a copywriter (in marketing, determined by the suasive function of language) it is an idyll.

5

Profile Chrystusa w „Albumie Orbis” Norwida. Wstępne rozpoznanie

80%

Starownik A.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2019

|

issue 9(12) cz.2

97-113

EN

The article presents the profiles of Christ in the second part of Norwid’s Album Orbis in the context of the iconographic tradition. They derive from the Renaissance medals with the image of the Saviour. Particular illustrations have their origins in the tapestry Miraculous Draught of Fishes based on Raphael’s cartoon, a medal with a Hebrew inscription, an image found (according to the reports) around the Roman catacombs and in Lavater’s work. Christ’s ‘portraits’ contained in Album Orbis have been interpreted: they show Jesus as the most important of the famous men, the one who creates the history and is cognizable rationally by science and art. At the same time, He is the incarnated God, occupying a central place in Norwid’s work, both literally and figuratively. This is the manner in which the author expresses the compatibility of rationality and Revelation.

6

Czego pragną przyszli filolodzy... Wyniki badania pilotażowego na temat świadomości wyboru i oczekiwań studentów filologii

80%

Smuk M.

Neofilolog

|

2020

|

issue 55/2

195-207

EN

The main of this article is to present the results of a pilot study car-ried out among 476 students of selected foreign languages at War-saw University. The research covered the following issues: (1) students’ interest in various courses included in philology studies (literature, linguistics, foreign language didactics, etc.); (2) the dominant motivation for undertaking philological studies and (3) students’ initial career plans. The research is diagnostic and descriptive and it will be continued at over a dozen Polish universities. The main goal of this project is to build a social representation of foreign language studies in Poland today. The Polish Association of Modern Languages (PTN) is a patron of the study.

7

Językowy obraz społeczeństwa w okresie transformacji ustrojowej w Polsce

80%

Żywicka B.

Socjolingwistyka

|

2016

|

issue 30

147-172

PL

Autorka, opierając się na podstawowych założeniach definicji kognitywnej, pokazuje, jaki obraz polskiego społeczeństwa ukształtował się w języku po roku 1989, kiedy ruch społeczny ,,Solidarność” wywołał rewolucję nie tylko w życiu społeczno-politycznym, ale także w ,,sytuacji językowej Polaków”. Jako podstawę materiałową wykorzystuje różne, ale wzajemnie uzupełniające się typy danych: systemowych (S) zebranych ze słowników języka polskiego, tekstowych (T) wyekscerpowanych głównie z wysokonakładowych, opiniotwórczych i zróżnicowanych ideologicznie gazet oraz dzienników, a także z Narodowego Korpusu Języka Polskiego (NKJP). Społeczeństwo w dyskursie publicznym po roku 1989 jest postrzegane głównie w wymiarze społeczno-politycznym. Na pierwszy plan wysuwa się ciągle żywa koncepcja społeczeństwa obywatelskiego, które identyfikowane jest ze swobodną współpracą obywateli, realizowaniem wspólnych celów i interesów, możliwością nieograniczonego organizowania związków, zrzeszeń i stowarzyszeń oraz aktywnego uczestniczenia w ich działalności. W prasie na początku lat 90. słabiej widoczne jest społeczeństwo pluralistyczne. Za to wyraźnie rysuje się opozycja społeczeństwo dialogiczne — społeczeństwo monologiczne przedstawiana jako efekt przeobrażeń w głównej mierze politycznych i społeczno-medialnych, nastawionych na bezpośrednią komunikację oraz na rzetelny i wiarygodny przepływ informacji. Z tekstów prasowych wyłania się także społeczeństwo widziane z perspektywy bytowej. Pokazywane bywa najczęściej na tle ciągle pogłębiającego się rozwarstwienia społecznego, zubożenia materialnego, lęku przed utratą pracy, czy nawet osłabienia zajmowanej pozycji społecznej. Nieco słabiej społeczeństwo postrzegane jest przez pryzmat cech kulturowych i historycznych. Zazwyczaj akcentuje się wówczas posiadanie wspólnego dorobku kulturowego, wspólnych tradycji i zwyczajów oraz porozumiewanie się jednym językiem.

EN

The author, whose writings were founded on basic assumptions of the cognitive definition, shows how language shaped the picture of Polish society after 1989. It was when the social movement ‘Solidarity’ brought about a revolution not only in a socio-political life but also in ‘the language situation of Poles.’ As main resources the author uses various but mutually supplementary types of system data (S) gathered from dictionaries of Polish language and text data (T) chosen from high-volume, opinion-forming and ideologically varied magazines and journals as well as the National Corpus of Polish. After 1989 mainly socio-political dimension of a society is visible in a public discourse. The still living idea of civil society is brought to the fore. This type of the society is identified with a free cooperation of citizens, accomplishment of common targets and interests, absolute opportunity to organize unions, gatherings and associations as well as possibility to actively take action in those organizations. The printing press pays less attention to a pluralistic society in the 90’s. Instead, a dissidence of dialogist society vs. monologist society starts to be clearly visible as a result of political and socio-medial transformations which lead to direct communication as well as a reliable and credible flow of information. In addition to that, a society seen from the perspective of existence begins to arise. It is mainly shown against a social disproportion, financial poverty, and fear of becoming redundant or weakening of social rank. From the perspective of a culture and history society is perceived to be in a bad shape. The emphasis then falls on common cultural heritage, tradition and habits or communication in one language.

8

Creator or author. Norwid’s concept of beauty, art and artist or the arts creating process

41%

Węcławska-Lipowicz W.

Rocznik Teologii Katolickiej

|

2017

|

vol. 16

|

issue 3

EN

The Christian concept of beauty, art, an artist formulated by C.K. Norwid and presented in his Promethidion, clearly refers to the experience of fine arts. The reference to the arts-creating process makes and blends together Norwid’s concept. In order to formulate the definition of beauty, Norwid uses three terms: shape, profile and form. In fine arts these terms have specific meanings, they relate to one another, defining particular stages of a process of creation. Understanding the form as a matrix seems to be significant in Norwid’s concept. It allows seeing the man’s work as an image of God’s act of creation. Humans, created in the image and likeness of God, are capable of creating. We were invited to create beauty and good and thanks to them we discover God as the source of transcendent values and we get close to Him.

PL

Chrześcijańska koncepcja piękna, sztuki, artysty sformułowana przez Cypriana Kamila Norwida i przedstawiona na kartach Promethidionu w wyraźny sposób odwołuje się do doświadczenia sztuk pięknych. Odniesienie do plastycznego procesu twórczego w dużej mierze norwidowską koncepcję buduje i scala. Dla sformułowania definicji piękna Norwid używa trzech określeń: kształt, profil i forma. W sztukach pięknych wspomniane hasła mają swoje specyficzne znaczenia, pozostają we wzajemnych relacjach definiując poszczególne etapy procesu twórczego. W koncepcji Norwida pojmowanie formy jako matrycy wydaje się szczególnie istotne i pozwala spojrzeć na ludzką twórczość jako odzwierciedlenie Boskiego aktu stwórczego. Człowiek stworzony na obraz i podobieństwo Boże stał się zdolny do twórczości. Zaproszony został do czynienia piękna i dobra, dzieki którym odkrywa i przybliża się do Boga, źródła wartości transcendentnych.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis Studia Geographica

1 Neofilolog

1 Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

1 Prace Językoznawcze

1 Rocznik Teologii Katolickiej

1 Socjolingwistyka

1 2020

1 2019

2 2017

1 2016

1 2014

1 2013

1 2009

1 Bartminski J.

1 Bielińska-Gardziel I.

1 Buchcic E.

1 Chlebda W.

1 Dombrowski A.

1 Smuk M.

1 Starownik A.

1 Węcławska-Lipowicz W.

1 Śliwicka A.

1 Żeber-Dzikowska I.

1 Żywicka B.