Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 27

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  profilowanie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

KIEDYŚ i TERAZ – sposoby obrazowania codzienności z perspektywy bezdomnych mężczyzn

100%
Sobstyl K.
tekst i dyskurs - text und diskurs
|
2014
|
issue 7
137-154
PL
Artykuł analizuje wybrane składniki obrazów PRZESZŁOŚCI i TERAŹNIEJSZOŚCI z perspektywy bezdomnych mężczyzn zamieszkujących w ośrodku wsparcia. Z badań materiału językowego wynika, iż na obraz PRZESZŁOŚCI składają się m.in. takie komponenty jak RODZINA, PIENIĄDZE, PRACA ZARADNOŚĆ. Konceptualizację TERAŹNIEJSZOŚCI tworzą: BRAK PIENIĘDZY, NIEZALEŻNOŚĆ, WALKA Z NAŁOGIEM i POCZUCIE SAMOTNOŚCI. W perspektywie wspomnieniowej i tej odnoszonej do aktualnej sytuacji badane obrazy nie są jednoznacznie wartościowane, na co duży wpływ ma subiektywny punkt widzenia.
EN
This article analyses selected elements of the PAST and the PRESENT images from the perspective of homeless men living in a support centre for the homeless. As the analysis of the linguistic material shows, the image of the PAST includes the following components: FAMILY, MONEY, WORK and RESOURCEFULNESS. The conceptualisation of the PRESENT is constructed from elements such as LACK OF MONEY, the NEED FOR INDEPENDENCE, and the FIGHT WITH ADDICTIONS and LONELINESS. In the perspective of past memories and the current situation, the analysed images are not unambiguously evaluated, which largely stems from the subjective point of view.
2
Publication available in full text mode
Content available

Pojęcie ‘Demokratie’ (‘demokracja’) i jego profilowanie we współczesnym niemieckim dyskursie publicznym

100%
Grzeszczak M.
tekst i dyskurs - text und diskurs
|
2021
|
issue 15
417-433
PL
Celem artykułu jest rekonstrukcja pojęcia ‘Demokratie’ (‘demokracja’) w języku niemieckim me- todą „definicji kognitywnej” opartej na założeniach zaprezentowanych w pracach Jerzego Bartmińskiego. Ten typ definicji wykracza poza paradygmat definicji klasycznej, ograniczającej się do podania w definiensie cech koniecznych i wystarczających, poszerza perspektywy definiowania pojęć, stanowi też przykład „definicji maksymalistycznej”. Za podstawę materiałową posłużyły trzy źródła danych, a mianowicie: słowniki języka niemieckiego, empiryczne badania ankietowe oraz teksty prasowe. Na podstawie zgromadzonego materiału językowego ustalono zespół cech przypisywanych demokracji przez użytkowników języka niemieckiego, tzw. elementy bazowe, wspólne różnym dyskursom. W dalszej kolejności zarysowane zostały różne sposoby konceptualizacji pojęcia ‘Demokratie’ w wybranych typach dyskursu publicznego w Niemczech końca XX i pierwszej dekady XXI wieku.
3

Wpływ ogólnego rozporządzenia o ochronie danych osobowych na działalność zakładów ubezpieczeń – zagadnienia wybrane

75%
Karwala D.
Prawo Asekuracyjne
|
2016
|
vol. 4(89)
17-30
PL
Przyjęcie rozporządzenia 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. o ochronie danych zakończyło trwające ponad 4 lata prace nad reformą unijnych ram prawnych w zakresie ochrony danych osobowych. Przepisy rozporządzenia mają zastąpić dyrektywę 95/46/WE oraz, w zasadniczej części, ustawę o ochronie danych osobowych; wpłyną one również na interpretację regulacji sektorowej – ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Szczególne znaczenie z perspektywy zakładów ubezpieczeń mają rozwiązania, które dotyczą takich instytucji, jak: podstawa przetwarzania danych w postaci zgody podmiotu danych; profilowanie, w szczególności prowadzące do zautomatyzowanego podejmowania decyzji; przekazywanie danych osobowych w ramach grup kapitałowych, w tym do państw trzecich; wreszcie – z uwagi na wprowadzenie możliwości nakładania przez organy nadzorcze kar pieniężnych – podstawowe zasady odpowiedzialności z tytułu naruszenia przepisów rozporządzenia.
EN
The adoption of the Regulation (EU) 2016/679 of 27 April 2016 on data protection ended the four-year work on the reform of the EU legal framework regulating the protection of personal data. The provisions of the regulation are intended to replace Directive 95/46/EC and, generally, the Personal Data Protection Act. They will also affect the interpretation of the sector-specific regulation, namely the Insurance and Reinsurance Activity Act. From the perspective of insurance undertakings certain solutions are of particular importance, including those that refer to the basis for data processing in the form of the data subject's consent; profiling, particularly leading to an automated decision making; the transfer of personal data within corporate groups, including the third countries; and finally, the basic principles of liability for breach of the provisions of the regulation due to the introduction of possible financial penalties to be imposed by supervisory authorities.
4

Zakres zmian w ustawie o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej w związku z dostosowaniem do unijnych regulacji dotyczących ochrony danych osobowych

75%
Byrski J., Hoser H.
Prawo Asekuracyjne
|
2019
|
vol. 2(99)
73-89
PL
Celem artykułu jest przedstawienie kluczowych zmian w przepisach ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej związanych z uchwaleniem ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE. Autorzy skupiają się na wybranych zagadnieniach, które w ich ocenie są szczególnie istotne z puntu widzenia działalności zakładów ubezpieczeń w kontekście wprowadzonych zmian.
EN
The purpose of this article is to present the key changes in the provisions of the Insurance and Reinsurance Activity Act related to the enactment of the act amending certain laws with a view to ensuring the application of the Regulation of the European Parliament and of the Council (EU) 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data and repealing Directive 95/46/EC. The authors concentrate on selected issues, which, in their opinion, are particularly important from the point of view of insurance undertakings in the context of the introduced changes.
5
Content available remote

Wczesna identyfikacja potencjalnych uczestników programów zatrudnienia w wybranych krajach Unii Europejskiej

75%
Wojdyło-Preisner M., Zawadzki K., Szulc A.
Polityka Społeczna
|
2013
|
vol. 40
|
issue 3(468) O skuteczną politykę rynku pracy
22-25
PL
W artykule dokonano analizy porównawczej koncepcji i metod profilowania bezrobotnych bazujących na modelowaniu ekonometrycznym w Danii, Finlandii, Holandii, Irlandii, Szwecji i wielkiej Brytanii. Stosowane w tych krajach procedury racjonalizują alokację środków przeznaczanych na aktywną politykę rynku pracy i pomagają w podejmowaniu decyzji o wczesnej interwencji wobec osób zagrożonych bezrobociem długookresowym. Wskazano mocne i słabe strony stosowanych metodologii, zwracając uwagę na powszechność wykorzystywania nowoczesnych technologii komputerowych i szeroki zakres prowadzonych analiz.
6
Publication available in full text mode
Content available

Der Demokratiebegriff und seine Profilierung im Deutschen und Polnischen. Eine kontrastive Analyse

71%
Grzeszczak M.
Roczniki Humanistyczne
|
2021
|
vol. 69
|
issue 5
199-216
EN
The purpose of this paper is a contrastive analysis of the concept of ‘democracy’ in the German and Polish languages, along with a presentation of the modes of its conceptualisation in modern Polish and German public discourse. The methodological basis is provided by the assumptions of the Lublin school of cognitive ethnolinguistics. The linguistic materials derive from three types of sources: dictionaries of the German and Polish languages, empirical surveys and press texts. Based on these, a set of basic definition features were defined in the understanding of ‘democracy’ (the so-called “set of basic features”) common for various discourses in both languages. The sets of features assigned to ‘democracy’ on the basis of specialist discourses, diverse both ideologically and with respect to their worldview, were listed. The profiling of the concept of ‘democracy’ was outlined on the basis of texts derived from both the German and Polish press with liberal-conservative and leftist-liberal profiles.
DE
Der Beitrag setzt sich zum Ziel, den Demokratiebegriff im Deutschen und Polnischen kontrastiv zu behandeln sowie die Arten seiner Konzeptualisierung im deutschen und polnischen öffentlichen Diskurs der Gegenwart aufzuzeigen. Die methodologische Grundlage bilden die Prämissen der Lubliner kognitiven Ethnolinguistik. Als Materialbasis dienen dabei drei Arten von Quellen, und zwar: Wörterbücher der deutschen und polnischen Sprache, experimentelle Befragungen sowie Pressetexte. Auf deren Grundlage wird ein Bündel von Grundeigenschaften (den sog. „Basiseigenschaften“) im Verständnis von ‚Demokratie‘ in beiden behandelten Sprachen festgelegt, das allen Diskursen gemeinsam ist. Im Anschluss daran wird auf die Merkmale von ‚Demokratie‘ hingewiesen, die in den ideologisch und weltanschaulich differenzierten Diskursen ans Licht kommen. Die Profilierung des Begriffs wird anhand des Textmaterials aus der deutschen und polnischen Presse mit folgender Ausrichtung skizzenhaft dargestellt: liberalkonservativ und linksliberal.
PL
Pojęcie demokracji i jego profilowanie w języku niemieckim i polskim. Analiza kontrastywna Celem artykułu jest analiza kontrastywna rozumienia pojęcia demokracji w języku niemieckim i polskim oraz pokazanie sposobów jego konceptualizacji we współczesnym niemieckim i polskim dyskursie publicznym. Podstawę metodologiczną stanowią założenia lubelskiej etnolingwistyki kognitywnej. Materiał językowy został zaczerpnięty z trzech typów źródeł: ze słowników języka niemieckiego i polskiego, z empirycznych badań ankietowych oraz z tekstów prasowych. Na jego podstawie ustalono zespół podstawowych cech definicyjnych w rozumieniu ‘demokracji’ (tzw. zespół „cech bazowych”) wspólny różnym dyskursom w obu odnośnych językach. W kolejności wskazano zespoły cech przypisywanych ‘demokracji’ na gruncie wyspecjalizowanych dyskursów zróżnicowanych ideologicznie i światopoglądowo. Profilowanie pojęcia ‘demokracji’ zostało zarysowane na podstawie materiału tekstowowego zaczerpniętego z prasy niemieckiej i polskiej o orientacji liberalno-konserwatywnej i lewicowo-liberalnej.   Der Beitrag setzt sich zum Ziel, den Demokratiebegriff im Deutschen und Polnischen kontrastiv zu behandeln sowie die Arten seiner Konzeptualisierung im deutschen und polnischen öffentlichen Diskurs der Gegenwart aufzuzeigen. Die methodologische Grundlage bilden die Prämissen der Lubliner kognitiven Ethnolinguistik. Als Materialbasis dienen dabei drei Arten von Quellen, und zwar: Wörterbücher der deutschen und polnischen Sprache, experimentelle Befragungen sowie Pressetexte. Auf deren Grundlage wird ein Bündel von Grundeigenschaften (den sog. „Basiseigenschaften“) im Verständnis von ‚Demokratie‘ in beiden behandelten Sprachen festgelegt, das allen Diskursen gemeinsam ist. Im Anschluss daran wird auf die Merkmale von ‚Demokratie‘ hingewiesen, die in den ideologisch und weltanschaulich differenzierten Diskursen ans Licht kommen. Die Profilierung des Begriffs wird anhand des Textmaterials aus der deutschen und polnischen Presse mit folgender Ausrichtung skizzenhaft dargestellt: liberalkonservativ und linksliberal.
7

Functionally salient features in the semantics of lexical items

63%
Budnikova A.
Białostockie Archiwum Językowe
|
2015
|
vol. 15
EN
The aim of the present research is to work out and test a model of lexical meaning in terms of the functional salience of its constituents, i.e. the frequency of profiling of semantic features in different aspects of word functioning: as an element in the language system (paradigmatic salience), in context (syntagmatic salience), and in the formation of derived units (derivational salience). These parameters, viewed as objective criteria to assess feature weights, are used to reconstruct the organization of semantic features in the meanings of some common English animal names.
PL
Celem niniejszego artykułu jest wypracowanie i przetestowanie modelu znaczenia leksykalnego odnośnie wyrazistości funkcjonalnej składników, tzn. częstotliwości profilowania cech semantycznych w różnych aspektach funkcjonowania słowa: jako element w systemie języka (wyrazistość paradygmatyczna), w kontekście (wyrazistość syntagmatyczna) oraz w tworzeniu jednostek derywacyjnych (wyrazistość derywacyjna). Elementy te – postrzegane jako obiektywne kryteria do oceny ważności cech – używane są do rekonstrukcji organizacji cech semantycznych znaczeń powszechnie występujących nazw zwierząt w języku angielskim.
8
Content available remote

Adresowanie programów zatrudnienia

63%
Maksim M., Wojdyło-Preisner M.
Polityka Społeczna
|
2013
|
vol. 40
|
issue 3(468) O skuteczną politykę rynku pracy
15-18
EN
Well targeted active labour market policies create better prospects for achieving higher net employment outcomes. The paper analyses two alternative approaches to targeting labour market programs and identifies their strengths and possible limitations. The first approach refers rather to equity and solidarity arguments while the second to efficiency matters. The article provides also an example of a good practise in the area of targeting labour market policy by describing a statistical support system which can predict the labour market outcome for each program and then suggest an optimal labour market program for each unemployed.
PL
Prawidłowe adresowanie aktywnych polityk rynku pracy jest ważnym czynnikiem wpływającym na ich skuteczność w rozumieniu oddziaływania na zatrudnienie. Artykuł prezentuje ewolucję zagadnienia adresowania polityki rynku pracy, koncentrując uwagę na solidarnościowej i proefektywnościowej koncepcji alokowania bezrobotnych do programów zatrudnienia. Wskazuje argumenty za i przeciw ich stosowaniu. Artykuł zawiera również opis nowoczesnego narzędzia do adresowania polityki rynku pracy, bazującego na modelowaniu ekonometrycznym, które pozwala wybrać dla konkretnego bezrobotnego optymalną pod względem skuteczności formę wsparcia.
9
Content available remote

Implementacja technik profilowania i adresowania na lokalnym rynku pracy

63%
Wojdyło-Preisner M., Śliwicki D.
Polityka Społeczna
|
2013
|
vol. 40
|
issue 3(468) O skuteczną politykę rynku pracy
39-43
EN
Early identification of people at risk of long-term unemployment and well selection of participants of active labour market policies are one of the main tasks of public employment services. The paper presents an innovative computer application called PROFIL, based on econometric modeling of procedures of unemployed profiling and targeting labour market programs. It enables early and accurate identification of individuals at high risk being left without a job long (based on many characteristics of these individuals, taking into account the conditions of the local labor market) and identifies actions that can be prevented.
PL
Wczesna identyfikacja osób zagrożonych długotrwałym bezrobociem i trafny dobór uczestników aktywnych programów rynku pracy są jednymi z podstawowych zadań publicznych służb zatrudnienia. W artykule zaprezentowano innowacyjną aplikację komputerową o nazwie PROFIL, bazującą na ekonometrycznym modelowaniu procedur profilowania bezrobotnych i adresowania programów zatrudnienia. Umożliwia ona wczesną i precyzyjną identyfikację osób szczególnie zagrożonych długim pozostawaniem bez pracy (w oparciu o wiele cech tych osób przy uwzględnieniu warunków lokalnego rynku pracy) oraz wskazanie działań, które mogą temu zapobiegać.
10
Content available remote

Rozumienie narodu i jego profilowanie we współczesnym języku polskim

63%
Bednarczuk M.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2009
|
vol. 21
85-101
PL
Autorka artykułu stara się nakreślić współczesne rozumienie pojęcia naród w polszczyźnie i stworzyć jego definicję kognitywną, wychodząc z założeń metodologicznych proponowanych w pracach Anny Wierzbickiej i Jerzego Bartmińskiego. Bada zatem dane systemowe, wyniki ankiet oraz zróżnicowane współczesne teksty publicystyczne (jak i inne). Pierwsza część pracy zawiera wprowadzenie w zagadnienie definicji kognitywnej oraz w specyfikę polskiego (kulturalistycznego) rozumienia pojęcia naród, wynikłą z uwarunkowań historycznych. Część druga prezentuje, w ujęciu diachronicznym i synchronicznym, funkcjonowanie pojęcia na podstawie danych słownikowych, a następnie jego potoczne rozumienie przez użytkowników języka na materiale uzyskanym eksperymentalnie (ankiety). Dalej odtworzono współczesne postrzeganie narodu w pismach wielkonakładowych oraz reakcje na nadużywanie tego pojęcia przez niektóre nurty polityczne. Za bazowe elementy w rozumieniu narodu można uznać: 1) wspólnotę terytorium; 2) wspólnotę historii, doświadczeń; 3) wspólnotę kultury, świadomości zbiorowej, języka; rzadziej religii (katolickiej); 4) wspólnotę interesów politycznych i gospodarczych. Miejsce poszczególnych elementów w układzie nie jest jednak stałe, zaś kwestie wspólnego terytorium i języka są traktowane niekiedy z dystansem, zwłaszcza przez młodsze pokolenie, w związku z powszechną migracją i coraz większą akceptacją biwalentywności. Ostatnią część artykułu poświęcono zagadnieniu profilowania pojęcia w różnych typach dyskursu publicznego (lewicowym, narodowoprawicowym, kościelnokatolickim, liberalnodemokratycznym, feministycznym, anarchistycznym i neopogańskim), wraz z tradycją ideową, do której się odwołują.
EN
The author attempts to describe the understanding of the concept of nation in contemporary Polish and construct its cognitive definition on the basis of the methodological principles proposed by Anna Wierzbicka and Jerzy Bartmiński. The analysis comprises systemic data, results of questionnaires, and diverse contemporary journalistic and other texts. The first part of the article contains an introduction to the conception of the cognitive definition and to the specific nature of Polish, culture-oriented and history-laden understanding of a nation. The second part presents, diachronically and synchronically, the functioning of the concept on the basis of lexicographic data, as well as its colloquial understanding by the speakers of Polish, on the basis the questionnaires. Next, a discussion is offered of the contemporary image of a nation in press and of the reactions to the abuse of the concept in certain political spheres. The base elements in the understanding of nation are: (1) a common territory; (2) a common history; (3) a common culture, collective consciousness, language, perhaps religion (Catholicism); (4) common political and economic interests. However, the position of individual elements in the structure of the concept is not stable, e.g. the questions of a common territory and language are sometimes treated loosely, especially by the younger generation (easier and more common migration). The final part is devoted to the problem of the profiling of the concept in various types of public discourse (leftwing, national and rightwing, Catholic (typical of the Catholic Church), liberaldemocratic, feminist, anarchist and neopagan), together with the ideological tradition on which these discourses are built.
11
Publication available in full text mode
Content available

Problem konceptu bazowego i jego profilowania – na przykładzie polskiego stereotypu Europy

63%
Bartminski J., Chlebda W.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2013
|
vol. 25
EN
The article aims to reconstruct the Polish concept of Europa (Europe) according to the EUROJOS methodology and on the basis of three sources of data: the language system, texts and questionnaires. Indirectly, it also aims to consider several notions and procedures of ethnolinguistic reconstruction, especially the changeability (or “variantability”) of the basic concept (here: Europa) relative to the various discourses in contemporary Polish public sphere.The authors present the concept of Europa as it emerges from the systemic (mainly lexicographic) and textual data analyzed in earlier studies of various scholars, but mainly concentrate on the results of three questionnaires from 1990, 2000 and 2010. The statistics derived from the questionnaires are juxtaposed with those of the systemic and textual data. By analyzing questionnaires, it is possible to render the content of the basic concept more specific: subjects’ responses reveal connotations not yet included in dictionaries, as well as relative ranks of the features attributed to a given (mental) object.
PL
Bezpośrednim celem autorów jest rekonstrukcja polskiego konceptu Europy przy pomocy metod zaproponowanych w ramach konwersatorium EUROJOS i w oparciu o trzy podstawowe bazy materiałowe: systemową, tekstową i ankietową. Celem pośrednim było poddanie pod dyskusję szeregu pojęć i procedur etnolingwistycznej analizy rekonstrukcyjnej, w tym zwłaszcza kwestii zmienności (wariantywności) wyobrażeń bazowych (tu – Europy) w warunkach ich wchodzenia w zróżnicowane dyskursy obecne we współczesnej polskiej przestrzeni publicznej.Autorzy przedstawiają obrazy Europy oparte na analizie danych systemowych, zwłaszcza słownikowych, oraz tekstowych omawiane we wcześniejszych pracach różnych badaczy, jednak szczególnie wiele miejsca i uwagi poświęcają wynikom trzech badań ankietowych ASA z lat 1990, 2000 i 2010. Podają sumaryczne dane ankietowe ASA w zestawieniu z danymi systemowymi i tekstowymi i dowodzą, że dane ankietowe pozwalają uszczegółowić zapis treści bazowego konceptu, ujawniają bowiem konotacje, których słowniki jeszcze nie odnotowują; pozwalają też – co ważne -- dokonać rankingu cech przypisywanych przedmiotowi.
12
Publication available in full text mode
Content available

Crime Scene as a Source of Information in the Process of Profiling the Unknown Perpetrator of Homicide

63%
Kagan K.
Studia Iuridica Lublinensia
|
2020
|
vol. 29
|
issue 5
EN
This study is about the crime scene as a valuable source of information about modus operandi, motives and characteristics of the perpetrator of the homicide crime. Based on Polish and foreign literature, the author made attempts to present various concepts of the perception of the crime scene in the criminal profiling process, as well as to indicate the key elements of the behavior of the perpetrator of the homicide resulting from the manner of proceeding, which can be interpreted from the crime scene. The study also presents the basic assumptions regarding the construction of criminal profiles of unknown perpetrators of homicides, with particular emphasis on the dichotomous concept of division into organised and disorganised perpetrators and the possibility of making other conclusions as to the psychophysical characteristics of the perpetrators of homicides. Thus, it is a form of universal presentation of the problem and may be of interest, in particular, to law practitioners.
PL
Niniejsze opracowanie traktuje o miejscu zdarzenia jako cennym źródle informacji na temat sposobu działania, motywów oraz cech charakterystycznych sprawcy przestępstwa zabójstwa. Celem jest przedstawienie różnych koncepcji postrzegania miejsca zdarzenia w rozumieniu kryminalistycznym oraz wskazanie kluczowych dla procesu profilowania kryminalnego elementów zachowania sprawcy zabójstwa, dających się wyinterpretować z miejsca zdarzenia i umożliwiających wnioskowanie o cechach go wyróżniających. Powyższe zostało dokonane w oparciu o literaturę polską i zagraniczną. W artykule przedstawiono również podstawowe założenia dotyczące konstruowania profili kryminalnych nieznanych sprawców zabójstw, ze szczególnym uwzględnieniem dychotomicznej koncepcji podziału na sprawców zorganizowanych i zdezorganizowanych oraz możliwości dokonywania innych wnioskowań co do cech psychofizycznych sprawców zabójstw. Tym samym artykuł stanowi formę uniwersalnego przedstawienia problemu i może być przedmiotem zainteresowania w szczególności praktyków prawa.
13
Publication available in full text mode
Content available

Płaskoziemiec w języku polskim na tle angielskiego i serbskiego. Analiza modyfikacji semantycznych leksemu w wybranych odmianach języka

63%
Kocur H.
Półrocznik Językoznawczy Tertium
|
2021
|
vol. 6
|
issue 1
67-85
EN
The aim of this article is to analyze the meaning of the lexeme flat-earther in the Polish language. In order to do that study investigates differences in the way this word is conceptualized by native speakers in Polish, English and Serbian languages. Paper is focusing mainly on the structure of words: płaskoziemiec, flat-earther and ravnozemljaš and the way formal aspect of those lexemes connect with their meaning and ideological connotation. The analysis was performed in accordance with the method of profiling introduced by Anna Wierzbicka and Jerzy Bartmiński. Based on that, author concluded that linguistic picture of this lexeme, its emotional values and possible connotation are determined by social, political and cultural circumstances.
PL
Celem niniejszego artykułu jest analiza leksemu płaskoziemiec w języku polskim pod kątem jego znaczenia słownikowego i użyć korpusowych oraz ich wzajemnych relacji. Autor na wstępie przedstawia różnice formalne w budowie wyrazu w języku polskim, angielskim i serbskim, aby na tej podstawie przejść do różnic semantycznych zachodzących w obrębie zarysowanego obszaru badawczego. Następnie zaś praca stara się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób użytkownicy analizowanych języków konceptualizują badany wyraz oraz na ile jest to determinowane przez styl wypowiedzi i jej charakterystykę gatunkowa. W tym celu zebrany materiał poddano analizie profilowej według modelu zaproponowanego przez Annę Wierzbicką i Jerzego Bartmińskiego. W badaniu wzięto pod uwagę zmienne wartości konotacyjne leksemu i sposoby jego wartościowania w konkretnych użyciach kontekstowych. Praca zwraca uwagę na to, w jakim stopniu kwestie zewnętrznojęzykowe, takie jak polityka, społeczeństwo i kultura wpływają na modyfikację znaczeniową leksemu w różnych kręgach językowych.
14

Profilowanie pojęcia prawo w języku polskim i angielskim

63%
Dombrowski A., Śliwicka A.
Prace Językoznawcze
|
2017
|
issue XIX/4
19-30
PL
W artykule omówiono profilowanie pojęcia prawo w języku polskim i angielskim. Do badań wykorzystano metodologię oraz definicję profilowania pojęć zaproponowaną przez Jerzego Bartmińskiego i Stanisławę Niebrzegowską-Bartmińską, a także metodologię badań komparatywnych. Analiza pozwoliła określić sposoby konceptualizowania pojęcia prawo w obu językach oraz wskazać cechy polskiego i angielskiego pojęcia prawo utrwalone na planie leksykograficznym, semantycznym i tekstowym. Dane tekstowe umożliwiły wyznaczenie najważniejszych profili pojęcia: prawo jako zbiór norm postępowania, kategoria obowiązku, natomiast w języku angielskim jako sfera uprawnień.
EN
The article discusses the concept of law as it is profiled in the Polish and English languages. In the research, the methodology and definition of concept profiling have been used as proposed by Jerzy Bartmiński and Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska, together with the methodology of comparative research. The analysis allowed to determine the ways “law” is conceptualized in both languages and to indicate some characteristics of the term in Polish and English ‘law’ at the lexicographical, semantic and text levels. Textual data indicate the most important profiles of the term law as a set of norms of procedures, a category of duty, and as a sphere of rights in English.
15

Profile pojęcia duma narodowa we współczesnej publicystyce

63%
Polkowska L.
Prace Językoznawcze
|
2021
|
vol. XXIII/1
67–82
PL
Tekst został poświęcony rekonstrukcji językowego obrazu dumy narodowej we współczesnej publicystyce. W tym celu wykorzystano kognitywną metodę profilowania. Wyodrębniono dwa zupełnie odmienne profile – dziejowy oraz psychologiczny. W obrębie profilu dziejowego, reprezentującego konserwatywny punkt widzenia, eksponowane są historyczne podstawy dumy – wyjątkowość losu narodu polskiego, odwaga i uświęcająca ofiara przodków – jej wspólnototwórczy charakter i moc wpływania na dzieje, a także konieczność aktywnego jej kształtowania jako istotnego atrybutu narodu. Profil psychologiczny, związany z liberalnym punktem widzenia, wynika z odmiennej perspektywy. Duma narodowa prezentowana jest jako uczucie groźne, wyrosłe z narodowych kompleksów i słabości państwowej oraz prowadzące do nieuzasadnionego poczucia wyższości i niebezpiecznego nacjonalizmu.
EN
This text is dedicated to the reconstruction of the linguistic picture of national pride in contemporary weeklies. For this purpose, the cognitive profiling method was used. As a result, two different profiles – historical and psychological – have been distinguished. Within the historical profile, connected with a conservative point of view, the historical foundations of pride are exposed: the uniqueness of the Polish nation and its history, courage and the sacrifice of ancestors. The community-forming character of national pride and its potency to influence history are underlined as well, as the need to actively shape it as an essential attribute of the nation. The psychological profile associated with the liberal point of view is connected with a different perspective. National pride is presented as a threatening feeling, arising from national complexes and state weakness that leads to a groundless sense of superiority and dangerous nationalism.
16
Publication available in full text mode
Content available

Profilowanie pojęcia suwerenności we współczesnych tygodnikach opinii

63%
Polkowska L.
Studia Medioznawcze
|
2020
|
issue 3
628-638
PL
Cel: Celem artykułu jest odtworzenie językowych profilów pojęcia suwerenności we współczesnych tygodnikach opinii. Metody badań: W tekście została wykorzystana metoda profilowania pojęciowego, wypracowana na gruncie lubelskiej szkoły etnolingwistycznej reprezentowanej przez Jerzego Bartmińskiego. Wyniki i wnioski: W polskiej przestrzeni publicznej można zaobserwować dwa osobne subdyskursy, określane w uproszczeniu mianem prawicowego i liberalnego. W ich obrębie w zupełnie odmienny sposób konceptualizowane są pojęcia o charakterze aksjologicznym. W ramach pierwszego z dwóch profilów – nazwanego izolacyjnym – suwerenność jest utożsamiana z całkowitą niezależnością państwa, której podstawę stanowi jego silna, dominująca pozycja na arenie międzynarodowej. Wartość jest traktowana jako dobro deficytowe, które może zostać urzeczywistnione wyłącznie w wyniku walki. W drugim modelu – kooperacyjnym – suwerenność jest postrzegana jako podmiotowość państwa zachowywana w obrębie zrównoważonej współpracy z innymi podmiotami oraz związana z udziałem w kolektywnym procesie decyzyjnym. Wartość poznawcza: Podjęta w tekście próba rekonstrukcji profilowania konceptu suwerenności wpisuje się w nurt badań aksjologicznych i uzupełnia je o analizę jednej z istotnych wartości społeczno-politycznych. Jak się wydaje, przyszłe definicje słownikowe leksemu suwerenność powinny uwzględniać obie perspektywy reprezentowane w publicystyce, by oddać złożoność polskiej aksjosfery.
EN
Scientific objective: The aim of the paper is to reconstruct the linguistic profiles of the concept of sovereignty in contemporary weeklies. Research methods: The method of linguistic profiling, worked out within the Lublin Ethnolinguistic School represented by Jerzy Bartmiński, was used. Results and conclusions: In Polish public realm two different sub-discourses can be observed. They can be called right-wing and liberal. Within them, values are conceptualized in a completely different way. In the first profile—I call it the isolation profile—sovereignty is identified as the total independence of the state, which is based on its strong, dominant position in the international arena. This value is considered as a prized possession that can only be gained through a fight. In the second—cooperative—model, sovereignty is a synonym of the state subjectivity—a result of a balanced cooperation with other entities and associated with participation in collective decision-making. Cognitive value: Reconstruction of two profiles of sovereignty is part of the axiological research and enriches it with an analysis of one of the important socio-political values. It seems that the future dictionary definitions of the word sovereignty should take into account both perspectives to reflect the complexity of the Polish axiosphere.
17
Publication available in full text mode
Content available

Profilowanie na podstawie danych osobowych konsumentów przetwarzanych przez pojazd autonomiczny

63%
Nowak A., Węgłowska M., Gapsa M.
|
2020
|
vol. 9
|
issue 7
46-62
PL
Profilowanie w coraz większym stopniu wkracza w życie konsumentów, a równolegle z nim postępuje zjawisko gromadzenia i wykorzystywania danych konsumentów pochodzących z różnych źródeł, w tym przetwarzanych przez autonomiczne pojazdy. Niniejszy artykuł ma na celu scharakteryzowanie kluczowych zagrożeń dla konsumentów, które mogą wynikać z procesu profilowania w oparciu o dane osobowe pozyskane z pojazdów autonomicznych, ze szczególnym uwzględnieniem praktyki personalizacji. W tym kontekście szerzej omówione zostaną dwa akty prawne – ogólne rozporządzenie o ochronie danych, na którego podstawie scharakteryzowany zostanie proces pozyskiwania danych osobowych z pojazdów autonomicznych oraz dyrektywa 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach handlowych, w ramach której przeanalizowana zostanie możliwość zakwalifikowania personalizacji reklam oraz wykorzystywania profilowania do optymalizacji warunków umownych jako nieuczciwych praktyk handlowych.
18
Content available remote

Rodzina i jej profile we współczesnej polszczyźnie

51%
Bielińska-Gardziel I.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2009
|
vol. 21
121-138
PL
Autorka podejmuje próbę odpowiedzi na kilka istotnych pytań – mianowicie w jaki sposób profilowane jest pojęcie rodziny na gruncie dyskursu publicznego; z jakiego (czyjego?) punktu widzenia powstają poszczególne jego profile oraz jakie aspekty i cechy rodziny zostają wyeksponowane w wyniku tych operacji? Podstawę materiałową stanowią trzy typy danych, które wzajemnie się dopełniają: dane systemowe, zebrane na podstawie słowników języka polskiego; dane eksperymentalne oraz dane tekstowe, obejmujące głównie różnogatunkowe teksty prasowe. Kierując się założeniami definicji kognitywnej, na podstawie zgromadzonego materiału wyodrębniono cechy definicyjne tego pojęcia. Analiza wykazała, że stereotyp bazowy rodziny jest spójny i trywialny -- stanowią go m.in. takie cechy jak: pokrewieństwo i wzajemne podobieństwo członków rodziny, tworzenie wspólnoty społecznej; pełnienie funkcji wychowawczo-opiekuńczej względem dzieci. Jego zróżnicowanie następuje dopiero na gruncie wyspecjalizowanych dyskursów. Podstawowy jest profil rodziny jako środowiska naturalnego człowieka (rodzina w konstelacji z ojczyzną, narodem, Kościołem traktowana jest jako podstawowa ludzka wspólnota, będąca idealnym miejscem dla rozwoju człowieka). W dyskursach „opozycyjnych” inaczej traktowane są główne cechy rodziny związane z pełnieniem funkcji prokreacyjnej, przekazywaniem wartości i postaw, podziałem ról na „męskie” i „kobiece”. Ujawnia się kilka utrwalonych społecznie punktów widzenia i podmiotów: z PW feministki i liberała rodzina to kierat i więzienie, z PW „ultralewicowca” siedlisko obłudy i patologii, zaś z PW reklamodawcy (profil marketingowy, rynkowy – zdeterminowany funkcją nakłaniającą) – rodzina to idylla.
EN
An attempt is made to answer a few important questions: how is the concept of family profiled in public discourse, from what (whose) point of view individual profiles are constructed and what aspects of family are brought to focus as a result of these operations? The data are of three complementary types: systemic (based on dictionaries of Polish), experimental and textual (mainly journalistic texts of various genres). According to the principles of the cognitive definition, the defining features of the concept of family have been identified. The base stereotype of family is both coherent and trivial, characterized by such features as kinship, physical resemblance, social bonds or the care of children. The concept is differentiated only at the level of specialized discourse types. The basic profile is that of the family as people’s natural environment (together with the homeland, nation and the Church it is treated as the basic human community, an ideal place of human development). In „oppositional” discourses there is a different treatment of the main features connected with the family’s procreative function, passing on values and attitudes, the division of roles into „male” and „female”. Several socially-entrenched points of view and subjects become manifested: from the feminist point of view, the family is hard labour and a prison, from the radically leftist point of view of it is a seat of hypocrisy and pathology, from the point of view of a copywriter (in marketing, determined by the suasive function of language) it is an idyll.
19
Publication available in full text mode
Content available

Stereotyp Rosjanina i jego profilowanie we współczesnej polszczyźnie

51%
Bartmiński J., Lappo I., Majer-Baranowska U.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2002
|
vol. 14
105–151
EN
The article aims to reconstruct the Polish stereotype of a Russian by means of the cognitive definition, whose principal components are predications of the type „Russians drink”, „Russians are brutal”, „Russians are aggressive”, „Russians are musical”, etc. It also aims to capture the mechanisms guiding the functioning of the stereotype in public discourse. A set of about seventy fixed sentences-judgements of this type can be grouped into a few categories (syndromes): „the Russian soul”, „a brother Slav”, an aggressor and enemy, „a master and slave” (i.e. someone despotic and enslaved at the same time), „an Asian”, someone with a specific and rich cultural background, a marketplace trader. At the level of contemporary public discourse the categories give rise to profiles, i.e. functional stereotypical variants whose creator is always a sociologically and culturally defined subject, e.g. a Pole — simple person, a Polish patriot, a member of the Polish intelligentsia with European horizons, a young pragmatist. The base set of features attributed to Russians by Poles is established on the basis of three types of linguistic data: systemic (ethnonyms and their derivatives, phraseological units and collocations), experimental (questionnaires conducted according to various methods among Lublin students in the period 1990-2000) and textual.
PL
Autorzy rekonstruują polski stereotyp językowy Rosjanina, stosując metodę definicji kognitywnej, której podstawową jednostką są predykacje typu: „Rosjanie piją”, „są brutalni”, „agresywni”, „muzykalni” itp., a w kolejności zmierzają do uchwycenia mechanizmów rządzących funkcjonowaniem stereotypu w dyskursie publicznym. Zespół takich utartych zdań-sądów liczących około 70 jednostek układa się w kilka wiązek (syndromów) – „rosyjskiej duszy”, „brata Słowianina”, agresora i wroga, „władcy-niewolnika”, tj. człowieka zarazem despotycznego i zniewolonego, „Azjaty”, nosiciela specyficznej i bogatej kultury, handlarza bazarowego. Na poziomie współczesnego dyskursu publicznego z takich wiązek cech budowane są profile, tj. funkcjonalne warianty stereotypu, których kreatorem jest zawsze określony socjologicznie i kulturowo podmiot, np. Polak – prosty człowiek, polski patriota, inteligent o horyzontach europejskich, młody pragmatyk. Bazowy zespół cech przypisywanych przez Polaków Rosjanom autorzy ustalają na podstawie trojakiego typu danych językowych: systemowych (etnonim i tworzone od niego derywaty, frazeologizmy i kolokacje), eksperymentalnych (tj. wynikach badań ankietowych prowadzonych różnymi metodami w latach 1990–2000 w środowisku studenckim Lublina) oraz tekstowych.
20
Content available remote

Nyumba ‘dom’ w języku i kulturze suahili

51%
Kraska-Szlenk I.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2010
|
vol. 22
145-160
PL
Autorka dokonuje analizy semantycznej leksemu nyumba ‘dom’ w języku suahili, na bazie materiału elektronicznego korpusu języka suahili oraz dodatkowych źródeł (słowniki, literatura ustna). Rekonstruuje rozgałęzioną sieć semantyczną poszczególnych sensów wychodzących od znaczenia podstawowego nyumba, która to sieć tworzy pojęciowy Gestalt: dom to równocześnie i budynek, i miejsce mieszkania rodziny, i schronienie dla człowieka, mające określone atrybuty. Rozgałęzienia semantyczne profilują poszczególne składniki prototypowego znaczenia, usuwając w cień niektóre z nich i stanowiąc podstawę dla wydobycia innych, powiązanych ze sobą za pomocą takich relacji, jak metonimia czy metafora. Dla przykładu, uwydatnieniu cechy ‘miejsce mieszkania rodziny’ służy kontekstowe użycie nyumba w odniesieniu do rodziny, które z kolei może stanowić podstawę kolejnych węższych rozwinięć jak ‘małżeństwo’ lub ‘żona’.
EN
The author presents a semantic analysis of the Suahili lexeme nyumba ‘home’ on the basis of an electronic corpus of that language and other sources (dictionaries, oral literature). She reconstructs a rich semantic network of senses deriving from the basic sense of nyumba, which network constitutes a conceptual Gestalt: home is a building, the family’s dwelling place and a person’s shelter characterized by certain specific features. Semantic extensions profile various attributes of the prototypical meaning, hiding some of them and providing the basis for other senses, linked with one another through metaphor or metonymy. For example, an extension of the profile ‘dwelling place’ is a contextual usage of nyumba in reference to the family, which in turn may be viewed as the basis of extended meanings ‘marriage’ or ‘wife’.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.