Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  przedsiębiorstwa państwowe
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
EN
State-owned enterprises are used as tools of economic policy. This article – through historical analysis – examines the role of such entities in South Korea's economic development in the 20th century. The importance of state-owned enterprises was largely determined by the stage of development of this economy. Initially – under conditions of an underdeveloped private sector – the role of state-owned enterprises was important, but declined as private corporations and entire sectors of the economy developed. The analysis has shown that under certain conditions, state-owned enterprises can successfully pursue the objectives of government economic policy, but first, such use may significantly reduce their microeconomic efficiency and, over time, cause problems for the whole economy, and second, it requires certain conditions that are not universal for all countries of the world. Moreover, reforms of the state-owned enterprise sector or attempts to reduce its size face a number of social or political problems.
PL
Przedsiębiorstwa państwowe bywają wykorzystywane jako narzędzia polityki gospodarczej. Artykuł – za pomocą analizy historycznej – bada rolę tego rodzaju podmiotów w rozwoju gospodarczym Korei Południowej w XX wieku. Znaczenie przedsiębiorstw państwowych w tej gospodarce było w dużym stopniu uwarunkowane etapem rozwoju tej gospodarki. Początkowo – w warunkach słabo rozwiniętego sektora prywatnego – rola przedsiębiorstw była istotna, lecz malała wraz z rozwojem prywatnych podmiotów i całych sektorów gospodarki. Analiza pokazała, że w określonych warunkach przedsiębiorstwa państwowe mogą z powodzeniem realizować cele polityki gospodarczej państwa, jednak po pierwsze takie ich wykorzystywanie może istotne zmniejszać ich efektywność mikroekonomiczną i z czasem powodować problemy dla całej gospodarki, a po drugie wymaga określonych warunków, które nie są uniwersalne dla wszystkich państw świata. Ponadto reformy sektora przedsiębiorstw państwowych bądź próby jego zmniejszenia napotykają na szereg problemów o charakterze społecznym lub politycznym.
EN
This article aims to verify the hypothesis of the growing importance of state ownership in the world economy in recent years. For this purpose, we analyze state-owned enterprises on the Fortune Global 500 list from 2005 to 2012. SOEs on the list were examined by the share in total revenues, profi ts, employment, assets and equity. Furthermore, the group was studied by country and industry. The results allow for a positive verifi cation of the hypothesis (the return of the state-owned enterprises) in relation to the world’s largest companies. The number of state-owned enterprises on the list during the period increased from 49 to 95. The increases were also observed in the share of state-owned enterprises in other categories. This was the result of the growth of the Chinese economy, where SOEs have a particularly signifi cant role.
EN
The aim of this article is to analyze the scope of state ownership and to compare the financial results of the 500 largest non-financial enterprises in 12 Central and Eastern European countries. The data is for enterprises listed as “Coface - CEE Top 500” in 2014. The question posed in this article is: “Does the form of ownership relate to the financial results of enterprises?” In the case of 70 of these 500 enterprises, the state is either a majority or minority owner, but it invariably exercises supervisory control. Most of these state-owned enterprises are Polish (24) and Slovak (9). They dominate in network sectors. In order to identify the interdependencies between the form of ownership and the financial results of an enterprise, the authors calculated the Pearson product-moment correlation coefficient, t-test statistics for two independent samples, and the values of the Kolmogorov-Smirnov test comparing the structure in the two groups of subjects. Statistically important differences in the values of the financial ratios achieved by the enterprises-depending on their form of ownership-were also demonstrated. State-owned enterprises have a higher profit margin and a higher level of fixed assets, but a lower level of the net turnover ratio and a lower level of revenue compared with private companies.
PL
Celem artykułu jest określenie zakresu własności państwowej i porównanie wyników ekonomicznych 500 największych przedsiębiorstw niefinansowych z 12 krajów Europy Środkowo-Wschodniej znajdujących się na liście „Coface - CEE Top 500” w 2014 r. Stawiane jest pytanie, jaki jest związek pomiędzy formą własności a osiąganymi przez przedsiębiorstwa wynikami ekonomicznymi. Wśród 500 analizowanych przedsiębiorstw ustalono, że w przypadku 70 przedsiębiorstw państwo jest właścicielem większościowym lub mniejszościowym, ale sprawującym kontrolę nadzorczą. Najwięcej przedsiębiorstw państwowych pochodzi z Polski (24) i Słowacji (9). Przedsiębiorstwa te dominują w sektorach sieciowych. W celu wykazania zależności pomiędzy formą własności przedsiębiorstwa a osiąganymi przez nie wynikami obliczono współczynniki korelacji liniowej Pearsona, statystyki testu t dla dwóch prób niezależnych i wartości testu Kołmogorowa-Smirnova porównującego strukturę w dwóch grupach podmiotów. Wykazano statystycznie istotne różnice w wysokości osiąganych przez przedsiębiorstwa wskaźnikach finansowych w zależności od formy własności. Zgodnie z uzyskanymi wynikami przedsiębiorstwa państwowe charakteryzują się m.in. wyższym wskaźnikiem zyskowności brutto przychodów operacyjnych, wyższym poziomem majątku trwałego zaś niższym poziomem wskaźnika obrotu kapitału netto czy przychodów w stosunku do firm sektora prywatnego.
EN
The article looks at various models of how state­‑owned enterprises (SOEs) function in various regions of the world and how they are managed. According to the authors, state­‑owned enterprises remain an essential component of modern economies, especially in post­‑socialist countries and in the developing world. This is unlikely to change anytime soon, the authors say. They analyze the principles underlying the functioning of SOEs in various countries as well as the principles of state governance, concluding that these principles vary considerably. The authors analyze SOE sectors using a number of criteria. Among these is the origin of the enterprises and their objectives, including non‑economic functions. From this perspective, Bałtowski and Kwiatkowski identify six models: Anglo­‑Saxon, European (continental), post­‑socialist, Chinese, Russian, and one applied in emerging economies. Subsequently, the authors investigate SOE sectors in terms of what principles and tools governments use in exercising their ownership function. From this angle, Bałtowski and Kwiatkowski identify three governance models: centralized, decentralized, and dual. Yet another typological criterion used by the authors is the extent of state ownership. On this basis, in the final part of the article, Bałtowski and Kwiatkowski formulate conclusions and recommendations for the Polish economy. These are related to the overall role of the government in the economy as well as the economic and non‑economic objectives of state­‑owned enterprises and the effectiveness of the state governance system. Solutions in these areas should be based on the best international practices, the authors say.
PL
Przedsiębiorstwa państwowe są i prawdopodobnie nadal pozostaną istotnym elementem współczesnych systemów gospodarczych, szczególnie w krajach postsocjalistycznych oraz rozwijających się. Analiza istniejących w różnych krajach zasad funkcjonowania sektora przedsiębiorstw państwowych, jak i zasad realizowania przez państwo funkcji właścicielskiej, wskazuje na ich wielkie zróżnicowanie. Celem artykułu jest próba modelowego ujęcia tego zróżnicowania. Analizy modelowej dokonano z jednej strony według kryteriów genezy (źródła, pochodzenia) przedsiębiorstw państwowych oraz zadań formułowanych wobec nich przez państwowego właściciela, z reguły związanych z pełnionymi przez nie funkcjami pozaekonomicznymi. Z tej perspektywy wyróżniono sześć modeli własności państwowej w współczesnej gospodarce: model anglosaski, europejski (kontynentalny), postsocjalistyczny, chiński, rosyjski oraz model gospodarek wschodzących. Z drugiej strony analiza została przeprowadzona według kryterium zasad i narzędzi realizowania przez państwo funkcji właścicielskich. W tym ujęciu opisano model zdecentralizowany, dualny oraz scentralizowany nadzoru właścicielskiego. Dodatkowo rozważono podział modeli nadzoru według wielkości udziałów państwa we własności przedsiębiorstw, a także sposoby sprawowania przez państwo faktycznej kontroli korporacyjnej przy posiadaniu udziałów mniejszościowych. W końcowej części artykułu zostały sformułowane wnioski i rekomendacje odnoszące się do gospodarki polskiej. Dotyczą one określenia pożądanego kształtu (zakresu, wielkości) domeny państwowej w gospodarce, a także opracowania właściwego, skutecznego systemu nadzoru właścicielskiego państwa, który – naszym zdaniem – powinien opierać się na najlepszych doświadczeniach światowych.
EN
The system for supervising state-owned enterprises in Poland has undergone substantial changes in recent years. In 2017, the Ministry of the Treasury was disbanded, and its powers were divided among several government ministers. Two years later, the previous centralised system was reinstated. At the same time, further modifications have been announced. The objective of this article is to propose a direction for further reforms based on the experience of both Poland and the world’s most developed economies. The research methods are a literature review, an analysis of ownership supervision systems in developed countries, with a particular emphasis on France, Britain and Norway; and an analysis of measures considered and implemented in Poland. The decentralised supervision system at work in Poland from 2017 to 2019 is described in extensive detail. The analysis shows that this system failed to live up to expectations. Weaknesses, as identified in research reports, included a lack of transparency and a blurred borderline between the ownership and regulatory functions of the state. This article offers some policy recommendations that highlight the need to separate the ownership function of the state, increase the independence of supervisory institutions and press ahead with privatisation.
PL
W ostatnich latach system nadzoru właścicielskiego nad przedsiębiorstwami z udziałem Skarbu Państwa w Polsce uległ dwóm istotnym zmianom. W 2017 roku zostało zlikwidowane Ministerstwo Skarbu Państwa, którego kompetencje podzielono pomiędzy branżowych ministrów. Po dwóch latach powrócono do systemu scentralizowanego. Zastosowane rozwiązanie nie powinno być uznawane za docelowe, ponieważ zapowiedziano dalszą pracę nad systemem nadzoru właścicielskiego w Polsce. Celem artykułu jest zaproponowanie kierunku dalszych reform systemu nadzoru nad przedsiębiorstwami zależnymi od Skarbu Państwa na podstawie dotychczasowych doświadczeń zarówno Polski, jak i krajów rozwiniętych. Metodami badawczymi wybranymi do realizacji tego celu są: studia literaturowe, analiza systemów nadzoru właścicielskiego w krajach rozwiniętych, ze szczególnym uwzględnieniem rozwiązań stosowanych we Francji, Wielkiej Brytanii i Norwegii, oraz analiza rozwiązań rozważanych i implementowanych w naszym kraju od początku lat dziewięćdziesiątych. Szerzej opisano system nadzoru funkcjonujący w Polsce w latach 2017–2019. Z przeprowadzonej analizy wynika, że zdecentralizowany system nie sprawdził się w naszym kraju. Ujawniły się słabości tego rozwiązania opisywane w literaturze, szczególnie brak przejrzystości oraz zatarcie granicy pomiędzy funkcją właścicielską i regulacyjną państwa. Na koniec zaproponowano rekomendacje, wśród których zwrócono uwagę na potrzebę jednoznacznego wyodrębnienia funkcji właścicielskiej państwa, zwiększenia niezależności instytucji sprawujących nadzór i kontynuowania prywatyzacji.
PL
W artykule przedstawiono losy życiowe Stefana Starzyńskiego w kontekście wypracowanej przezeń koncepcji polityki gospodarczej. Starzyński był wielkim patriotą, w czasie zaborów zaangażowanym w działalność konspiracyjną, najpierw samokształceniową, a potem – wojskową. W trakcie obrony niepodległości i kształtowania granic państwa pracował w administracji wojskowej, a od 1920 roku jako oficer uczestniczył również w walkach z Armią Czerwoną. Następnie zajmował wysokie stanowiska w rządzie II RP, w tym w Ministerstwie Skarbu. Ten okres życia Stefana Starzyńskiego wpłynął na skrystalizowanie się jego poglądów na politykę gospodarczą, które określa się mianem etatyzmu. W artykule przedstawiony został program tej koncepcji, opracowany pod kierownictwem Starzyńskiego przez liczną grupę polityków, ekonomistów i działaczy społecznych, zwaną Pierwszą Brygadą Gospodarczą. Istota etatyzmu odnosiła się do silnej roli państwa w gospodarce w wymiarze regulacyjnym, inwestycyjnym, walutowym, podatkowym, celnym i kredytowym. W artykule wskazano również, że same poglądy Starzyńskiego na gospodarkę i rolę państwa kształtowały się nie tylko pod wpływem pracy w Ministerstwie Skarbu, lecz także w ramach polemik z liberałami i reprezentantami przemysłu i handlu. W podsumowaniu zwrócono uwagę na aktualność wielu elementów programu polityki gospodarczej Starzyńskiego w czasie dekompozycji światowego porządku gospodarczego. Wskazano też, że powierzone zadania wykonywał zawsze w sposób sumienny i nie brak mu było inwencji. W ostatecznej konkluzji przedstawionej w artykule autor dochodzi do wniosku, że była to postać wielkiego formatu, potrafiąca szlachetnie, sprawnie i efektywnie działać dla dobra RP. Dowodzi tego oryginalna koncepcja polityki gospodarczej, jaką po sobie pozostawił.
EN
The article presents the life story of Stefan Starzyński. He was a great patriot during the partitions engaged in underground activity, first self-education and then military. During the defense of Independence and shaping the borders, he worked in the military administration and in 1920 he also participated in battles with the Red Army as an officer. Then he held high positions in the government of the Second Polish Republic, including the Ministry of Treasury. This period of Stefan Starzyński’s life influenced the crystallization of his concept of economic policy, which was classified as the etatism. The article presents the program of etatism, developed under the direction of Starzyński by a large group of politicians, economists and social activists called the First Economic Brigade. The essence of the etatism included the strong role of the state in the economy in the form of regulation, investment, tax, customs and credit. The article also indicates that Starzyński’s views on the economy and the role of the state were shaped not only on the basis of the work at the Ministry of Treasury, but also a polemic with liberals and representatives of industry and trade. The summary highlights the relevance of many elements of Starzyński’s economic policy program during the decomposition of the global economic order. It is also pointed out that Stefan Starzyński always performed the entrusted tasks in a reliable manner and there was no lack of involutions. In the final conclusion presented in the article, the author concludes that it was a great format figure capable of nobly, efficiently and effectively acting for the good of the Republic of Poland. He left behind the original concept of economic policy.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.