Search results

1

Adaptacja filmowa – przekładem czy montażem?

100%

Wysłouch S.

Przestrzenie Teorii

|

2014

|

issue 22

223-227

EN

This article presents arguments against some of the ideas presented in Marek Hendrykowski’s paper Adaptacja jako przekład intersemiotyczny [Adaptation as intersemiotic translation] („Przestrzenie Teorii” [Space of Theory] no. 20 (2013). The author challenges two assumptions: 1) the list of translation operations which was proposed by Hendrykowski and which she considers to be heterogeneous: these operations are performed either on a text’s surface (rhetorical operations) or in its deep structure (transaccentuation, compression and amplification); and 2) the concept of adaptation which is understood as montage, since the idea of montage restricts the issue of translation to compositional activities and isolates it from sources of hermeneutic and cognitive inspiration.

2

„Zilustrować niewysławialne” – o obrazach w filozoficznych picturebookach dla dzieci

81%

Brzuska-Kępa A., Kępa R.

|

2016

|

vol. 1

|

issue 22-23

45-64

EN

In the last few years on the book market there are more and more philosophical books intended for children, or at least ‘philosophising’. A large part of the publication of this type are picturebooks, using an image as the main carrier of information. In this article we will try to answer the question whether the adoption of such a convention – it is constructing content based not only on the text, but also as a significant image (sometimes made by the same person) can be helpful with these ‘unspeakable’ concepts. How authors and illustrators are trying to present the most general and the most difficult issues? Whether the use of the image would be helpful in this case, or what ‘unspeakable’ is also ‘unillustrateable’?

PL

W ostatnich latach na rynku księgarskim pojawia się coraz więcej przeznaczonych dla dzieci książek filozoficznych, bądź przynajmniej „filozofujących”. Duża część publikacji tego typu to picturebooki, posługujące się obrazem jako głównym nośnikiem informacji. W niniejszym artykule spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy konstruowanie treści w oparciu nie tylko o tekst, ale i o równie istotny obraz może być pomocne w przedstawieniu pojęć abstrakcyjnych. W jaki sposób autorzy i ilustratorzy próbują prezentować najbardziej ogólne, a zarazem najtrudniejsze zagadnienia filozoficzne? Czy posługiwanie się obrazem jest w tym przypadku ułatwieniem, czy też może to, co „niewysławialne”, jest zarazem „nieilustrowalne”?

3

Z obrazu na słowo. Kilka uwag o technice audiodeskrypcji

72%

Bolińska M.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2014

|

vol. 6

|

issue 1

EN

Audio description involves recounting (without interpretation and commentary) what is happening, for example, in a film or a theater play, in dialogues between charac-ters, but it also attempts to describe the space, e.g.: monuments or works of art. Translation of visual content into words, or otherwise, verbal description of visible layers of plays, audiovisual productions, art and entertainment events makes them available to the blind and visually impaired as well as to those with poor eyesight.Audio description has been cultivated in Europe since the 1980s. Since 2006, it has been popularized in Poland too. In the sketch, we refer to the essence of audio description providing an overview of the history and discussing the basic workshop rules as well as its role culture promotion.

4

Z obrazu na słowo. Kilka uwag o technice audiodeskrypcji

72%

Bolińska M.

Studia Socialia Cracoviensia

|

2014

|

issue 1(10)

169-180

PL

Audiodeskrypcja polega na podawaniu (bez interpretacji i komentarza) tego, co dzieje się na przykład w filmie lub spektaklu teatralnym między dialogami bohaterów, ale także na opisywaniu zabytków czy dzieł sztuki. Przekład treści obrazów na słowa, czyli inaczej werbalny opis warstwy wizualnej spektakli teatralnych, produkcji audiowizualnych, sztuk plastycznych oraz wydarzeń widowiskowych, sprawia, iż stają się one dostępne osobom niewidomym, ociemniałym i słabowidzącym. Audiodeskrypcja w Europie działa od lat 80. XX wieku. Od 2006 roku popularyzowana jest również w Polsce. W szkicu zostanie ukazana jej istota, zarysowana historia, zostaną omówione podstawowe założenia warsztatowe i rola w krzewieniu kultury.

EN

Audio description involves recounting (without interpretation and commentary) what is happening, for example, in a film or a theater play, in dialogues between characters, but it also attempts to describe the space, e.g.: monuments or works of art. Translation of visual content into words, or otherwise, verbal description of visible layers of plays, audiovisual productions, art and entertainment events makes them available to the blind and visually impaired as well as to those with poor eyesight. Audio description has been cultivated in Europe since the 1980s. Since 2006, it has been popularized in Poland too. In the sketch, we refer to the essence of audio description providing an overview of the history and discussing the basic workshop rules as well as its role culture promotion.

5

Od retoryki ekfrazy do antropologii kina. Współczesna poezja filmowa a „opowiadanie filmów”

72%

Koschany R.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 23

72-91

EN

The paper attempts at collecting and interpreting a dozen or so film poems, by authors such as S. Grochowiak, K. Rodowska, A. Kuśniewicz, B. Zadura, K. Hoffman, J. Oszelda, G. Olszański. Out of numerous cases of transmedia relations (film – literature), examples which could be classified as ekphrases according to the rhetorical tradition are distinguished. The phenomenon of poetic film ekphrases has been completed with a cultural context, related to the different traditions of film telling, treated as a common practice (amateur, professional, artistic) and conceptualized with the framework of cinema anthropology.

PL

W artykule podjęta została próba zgromadzenia oraz interpretacji kilkunastu wierszy filmowych, m.in. S. Grochowiaka, K. Rodowskiej, A. Kuśniewicza, B. Zadury, K. Hoffmana, J. Oszeldy, G. Olszańskiego. Spośród rozmaitych przykładów relacji transmedialnych (film – literatura) wyróżniono te przykłady, które można by – zgodnie z tradycją retoryczną – nazwać ekfrazami. Fenomen poetyckich ekfraz dzieł filmowych uzupełniony został o kontekst kulturowy związany z odmiennymi tradycjami opowiadania filmów, traktowanych jako powszechna praktyka (amatorska, profesjonalna, artystyczna) i ujmowanych w ramach antropologii kina.

6

Taniec i literatura – propozycje badań

72%

Narewska-Siejda A.

Ruch Literacki

|

2021

|

issue 6

865-880

EN

Researching intersemiotic relationships between dance and literature poses a real challenge to both literary scholars and choreologists. Fascinating as it is, this aspect of the performative arts is exceptionally difficult to study due to the nonverbal nature of dance. However, once we assume that the two spheres of human expression are complementary, it should be possible to identify a number of intriguing interrelations between the two and to gain insight into a complex web of mutual inspiration and dependency. This article attempts to revisit some of the most important studies dealing with the representation of dance in fiction and the interpretation of dance as text. The list includes both Polish and foreign authors whose work could provide an inspiration and starting point for further research, including comparative studies.

7

Od przekładu intersemiotycznego do produktów typu tie-in, czyli transmedialny storytelling jako strategia tłumaczenia

58%

Okulska I.

Forum Poetyki

|

2016

|

issue 6

56-67

EN

Using examples from literature, film, music, and some that elude unambiguous genre classification, the article presents translation series understood as groups of works (or rather products) interpreting an original work (or each other) using other media. The traditional notion of invoking intersemiotic translation in cases of non-linguistic translation is here enhanced to include the marketing and capitalistic motivations for a variety of translation operations that fall under the rubrics of transmedial storytelling and tie-in strategies for selling products.

PL

Na przykładach literackich, filmowych, muzycznych a także tych wymykających się jednoznacznym gatunkowym klasyfikacjom w artykule przedstawione zostały translatorskie serie, rozumiane jako ciąg utworów (lub wręcz produktów) interpretujących oryginał (lub siebie nawzajem) za pomocą innych mediów. Tradycyjne ujęcie przywołujące przekład intersemiotyczny w przypadku każdego niejęzykowego przekładu zostało tu jednak wzbogacone o marketingowo-rynkowe motywacje takich translatorskich działań, zwane transmedialnym storytellingiem oraz strategią sprzedaży produktu tie-in.

8

Metoda przekładu intersemiotycznego na zajęciach akademickich

58%

Kasperkiewicz-Morlewska K.

Konteksty Pedagogiczne

|

2020

|

vol. 2

|

issue 15

EN

The article discusses the issue of intersemiotic translation in Polish language education at the university level. It is an important issue both from the theoretical and practical point of view, because the knowledge of innovative methods and different ways of interpreting literary texts is an extremely important problem, present in Polish language education at school and university, especially among students of pedagogical faculties. The article describes the implementation of the project carried out during university classes in the basics and methodology of Polish language education in classes I–III, addressed to students of pedagogical faculties – future early school education teachers. The first part of the study presents the described method in terms of various theoreticians and researchers of literature. The second part of the study presents various forms of work with literary texts, carried out with the method of intersemiotic translation by students of early school education as part of university classes. The project took into account the realization of the academic program and at the same time developed the creativity of future teachers of early school education. Various forms of exercises using the intersemiotic translation method introduced during the classes proved how much future teachers need new inspirations in order not to get stuck in schemes and routines that may have a negative impact on the educational process. The described forms of the intersemiotic translation method may become a strategy of didactic conduct that fosters creativity, imagination and sensitivity and encourages future teachers of early school education to take up various forms of activity that will make their lessons more attractive.

PL

artykule autorka omawia zagadnienie przekładu intersemiotycznego w akademickiej edukacji polonistycznej. Jest to problematyka istotna zarówno z teoretycznego, jak i praktycznego punktu widzenia, ponieważ wiedza o nowatorskich metodach i różnych sztukach interpretacji tekstów literackich jest niezwykle ważnym zagadnieniem obecnym zarówno w edukacji polonistycznej w szkole, jak i w nauczaniu akademickim, zwłaszcza wśród studentów kierunków pedagogicznych. W artykule opisano realizację projektu przeprowadzonego na zajęciach akademickich z przedmiotu: podstawy i metodyka edukacji polonistycznej w klasach I–III wśród studentów kierunków pedagogicznych – przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej. W pierwszej części opracowania zaprezentowano opisywaną metodę w ujęciu różnych teoretyków i badaczy literatury. W drugiej z kolei przedstawione zostały różne formy pracy z tekstem literackim, realizowane metodą przekładu intersemiotycznego przez studentów edukacji wczesnoszkolnej w ramach zajęć akademickich. Zadbano o to, by opracowany projekt uwzględniał realizację programu akademickiego, a jednocześnie rozwijał kreatywność u przyszłych nauczycieli edukacji wczesno-szkolnej. Wprowadzone na zajęciach różnorodne formy ćwiczeń wykorzystujące metodę przekładu intersemiotycznego dowiodły, jak bardzo przyszli pedagodzy potrzebują nowych inspiracji, by nie utknąć w schematach i rutynie, które mogą negatywnie oddziaływać na proces kształcenia. Opisane formy metody przekładu intersemiotycznego mogą się stać strategią postępowania dydaktycznego sprzyjającą rozwijaniu kreatywności, wyobraźni i wrażliwości oraz zachęcającą przyszłych nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej do podejmowania rozmaitych przejawów aktywności, które będą uatrakcyjniały lekcję.

9

Postawy dzieci pięcio-sześcioletnich w przedszkolu wobec odmienności kulturowej w komponencie poznawczym, stymulowane twórczym przekładem intersemiotycznym tekstu literackiego

58%

Jeżewska N. S.

Edukacja Międzykulturowa

|

2023

|

vol. 22

|

issue 3

208-220

PL

Artykuł prezentuje część badań realizowanych w ramach pracy doktorskiej, której przedmiotem dociekań było sprawdzenie, jak postrzegane są: odmienność kulturowa, osoby z niepełnosprawnościami i poza kanonem cielesności przez dzieci w wieku przedszkolnym. Przeprowadzone badania pozwoliły odpowiedzieć na pytanie: Czy metoda przekładu intersemiotycznego w przekodowaniu treści utworów literackich o tematyce międzykulturowej i inkluzyjnej na język teatru i plastyki wpłynęła na zmianę postaw wobec odmienności kulturowej? Podejmując się badań na drodze eksperymentu pedagogicznego, uzupełnionego o techniki: ankiety i obserwacji, wyodrębniono postawy dzieci pięcio-sześcioletnich w przedszkolu (grupa eksperymentalna, kontrola pierwsza i druga) wobec odmienności w komponentach: poznawczym, emocjonalnym i behawioralnym. Metoda przekładu intersemiotycznego wdrożona w grupie eksperymentalnej spowodowała zmianę negatywnego nastawienia dzieci do osób odmiennych, a zdobyta wiedza o odmienności i odkrywanie tekstów literackich wykształciły u dzieci umiejętność formułowania trafnych wniosków. Uzyskane wyniki mają duże znaczenie dla edukacji międzykulturowej i niosą ze sobą wielką wartość, ponieważ przeprowadzony eksperyment i wykorzystane teksty międzykulturowe zaciekawiły dzieci tematyką odmienności, pozwoliły ją zrozumieć i pojąć, że nie ma rzeczy obcej, która nie mogłaby się stać swoją.

EN

The article presents an original study based on the perspectives on diversity, not solely cultural but also diversity of the disabled and beyond the canon of corporeality. The conducted studies provided an answer to the question: Did the method of intersemiotic translation in transcoding the content of literary works on intercultural and inclusive topics into the language of theatre and visual arts impact the change of attitude towards cultural diversity? In the course of this pedagogical experiment, supplemented with survey and observation techniques, the attitudes of five – and six-year-old children (the experimental group, first and second control group) towards differences in the cognitive, emotional and behavioral components were distinguished. The method of intersemiotic translation implemented in an experimental group, leading to the division of children’s attitudes towards people who are different, as well as the acquired knowledge about otherness and discovering literary texts, developed methods for formulating accurate results in children. The results obtained are of great importance for intercultural education and carry great value, because the conducted experiment and the intercultural texts used aroused children’s interest in otherness, allowed them to understand it and understand that there is no alien thing that could not become their own.

10

Książka obrazkowa jako przekład intersemiotyczny – "Król Maciuś Pierwszy" w obrazach Iwony Chmielewskiej

58%

Dybiec-Gajer J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica

|

2022

|

issue 17

43-63

EN

A picturebook as an intersemiotic translation of a source text involves a complex process of negotiating and generating meaning by interpretation, selection and mediation. When there is a considerable time gap between the first publication of the source text and its translation into a new visual modality, additional concerns appear that further complicate the process. To what extent is modernization recommended or needed? How does the unfolding of social practices and historical change affect the generation of meanings? What are the illustrator’s loyalties? The dynamic development of multimodal (polysemiotic) texts leads to the reinterpretation and expansion of Jakobson’s classic category of intersemiotic translation. It is used in the study of visual literature, which raises methodological questions as to whether book illustrating is a translational activity. Today intersemiotic translation seems much closer to adaptation or “resemiotization” (O’Halloran et al. 2016) than to interlingual translation proper. Thus the study of discrepancies, shifts and changes, rather than the pursuit of equivalence, may offer new insights. A case in point is the artistic picturebook Jak ciężko być królem [How Hard It Is to Be a King] (2018) by Iwona Chmielewska, who provides a contemporary visual interpretation of the almost century-old King Matt the First (Król Maciuś Pierwszy) (1923). Written by a Polish-Jewish pedagogue, educator and writer, Janusz Korczak’s poignant and multilayered novel about a child king is a recognizable children’s classic with four English translations available. Drawing on desrciptive translation studies, the aim of the article is to analyze the picturebook at hand as an intersemiotic translation, mapped against the existing translation series. What are its translational and pictorial dominant features? What characterizes the artist’s multimodal strategies in representing the source text? How is the unsettling or ambiguous content mediated? Last but not least, the articles focuses on interdiscursivity to inquire how the societal and institutional context as well as the discourse of memory surrounding Janusz Korczak’s death in the Holocaust affect the meaning and where and how they ‘place’ the author and his child hero.

11

Grenzüberschreitungen in intersemiotischer Translation: Dieter Jüdts Graphic novel Heimsuchung und andere Erzählungen von Bruno Schulz

51%

LUKAS K.

Transfer. Reception studies

|

2018

|

vol. 3

PL

W artykule omówiono powieść graficzną niemieckiego rysownika Dietera Jüdta (1995), która stanowi adaptację prozy Brunona Schulza w postaci komiksu. Komiks literacki potraktowano tu jako rodzaj przekładu intersemiotycznego oraz jako gatunek hybrydyczny i transgresyjny, przekraczający granice między kodami i mediami, między sztuką „wysoką” a popkulturą. Ponieważ komiks D. Jüdta bazuje nie bezpośrednio na opowiadaniach Schulza, lecz na ich niemieckim przekładzie pióra Josefa Hahna, transgresja polega tu dodatkowo na przekroczeniu granic między językami. Współczesne artystyczne nawiązania do twórczości Schulza, tzw. rewritings o formach hybrydycznych i transgresyjnych, inspirowane są „po-granicznym” charakterem życia i twórczości samego Schulza, przekraczającego granice między kulturami i językami, między literaturą a sztukami wizualnymi. Celem artykułu jest pokazanie różnych form transgresji w powieści graficznej D. Jüdta: zarówno tych, które sam Schulz tematyzuje w swej prozie, a rysownik unaocznia środkami wizualnymi (transgresje przestrzeni i materii), jak również tych, które są efektem własnej kreatywności autora ko-miksu (motywy dalekowschodnie jako tematyczne „przekroczenie granic” oryginału). Transgresje, które są immanentną cechą twórczości Schulza, stanowią dominantę przekładu intersemiotycznego i uzasadniają fakt, że D. Jüdt w swojej adaptacji wykracza poza granice dotychczasowych odczytań prozy Schulza.

EN

The paper deals with the graphic novel by the German illustrator Dieter Jüdt which is an adaption of short stories by the Polish author Bruno Schulz. Graphic novel or literary comic (i.e., literary work adapted into comic book) is viewed as an intersemiotic translation and as a hybrid, transgressive genre crossing the borders between codes and media, between “highbrow” art and popular culture. Since the source text of Jüdt’s comic book is not the Polish original by Schulz but its German translation by Josef Hahn, transgression means here, additionally, crossing the language border. Remarkably enough, contemporary rewritings of Bruno Schulz’ work, often taking on hybrid and transgressive forms, are inspired by the “in-betweenness” of the Polish writer himself who used to cross the boundaries between languages and cultures, between literature and visual arts. The aim of the paper is to show different forms of transgression in Dieter Jüdt’s graphic novel. These are transgressions described by Schulz in his short stories and illustrated in the comic book by visual means (transgressions of space and matter), as well as transgressions arising out of Dieter Jüdtʼs own creativity (Japanese motifs which exceed the subject matter of the source text). Transgressions which are an immanent feature of Schulz’ work constitute the dominant of the intersemiotic translation and justify the fact that the German artist goes far beyond the established interpretations of Schulz’ prose.

DE

Im Beitrag wird die Graphic novel des deutschen Grafikers Dieter Jüdt untersucht, der 1995 die Prosa von Bruno Schulz in Form eines Comics adaptierte. Ein Lite-raturcomic wird als eine intersemiotische Translation und ein transgressives, hybrides Genre angesehen, in dem Grenzen zwischen Codes und Medien, zwischen „hoher“ Kunst und „trivialer“ Popkultur überschritten werden. Da Jüdts Literaturcomic auf der deutschen Übersetzung von Josef Hahn basiert, wird darin zusätzlich die sprachliche Grenze übertre-ten. Die These lautet, dass Schulzʼ Wandeln zwischen Kulturen, Sprachen sowie der Wort- und der Bildkunst hybride, transgressive rewritings seines OEuvres bis heute inspiriert. Der Beitrag setzt sich zum Ziel, verschiedene Formen von Transgressionen in Jüdts Graphic novel zu beleuchten: diejenigen, die Schulz in seiner Vorlage selbst thematisiert und die vom Comic-Autor mit visuellen Mitteln veranschaulicht werden (die Transgressionen des Raums und der Materie), sowie diejenigen, die der eigenen Kreativität des Zeichners entspringen (die Verwendung fernöstlicher Motive als thematische Überschreitung der Vorlage). Die Transgressionen, die dem Werk von Schulz immanent sind, bilden – so die Schlussfolgerung – die Dominante der intersemiotischen Translation und rechtfertigen die Überschreitung der bisherigen Interpretationskontexte durch den Comic-Autor.

12

TERMINOLOGICZNE KONFUZJE WOKÓŁ ZAGADNIENIA RELACJI WERBALNO-WIZUALNYCH: EKFRAZA A INTERSEMIOTYCZNOŚĆ, INTERMEDIALNOŚĆ, OBRAZOWOŚĆ, IKONICZNOŚĆ

51%

Słodczyk R.

|

2018

|

vol. 22

|

issue 1

107-125

EN

This article focuses on the relationship between the sphere of the word and the domain of the image. It presents the terms associated with verbal-visual connections employed in the field of literary, comparative and interdisciplinary research. Attention is drawn to the multiplicity of concepts in use; the article juxtaposes them with each other, identifies their connotations, determines whether they are operational and comments on their possible synonymity. In particular, the paper analyses the terms ‘intersemioticity’, ‘interartisticism’ and ‘intermediality’ as well as ‘pictorialism’, ‘imagery’ and ‘iconicity’; it also discusses the notion of pictorial allusion. Apart from organizing the research field and turning a spotlight on important studies less known in Polish scholarly literature, the aim is to locate the phenomenon of ekphrasis in this terminological network.

PL

Artykuł koncentruje się na problematyce związków pomiędzy sferą słowa a sferą obrazu. Przedmiotem badania stają się terminy funkcjonujące w obszarze badań literaturoznawczych, komparatystycznych i interdyscyplinarnych, dotyczące powiązań werbalno-wizualnych. Zwraca się uwagę na wielość stosowanych pojęć, zestawia się je ze sobą, określa ich konotacje oraz operatywność, ustala relacje semantyczne między nimi. Chodzi w szczególności o namysł nad terminami „intersemiotyczność”, „interartystyczność” i „intermedialność” oraz „obrazowość”, „malarskość” i „ikoniczność”; następuje także odniesienie do pojęcia aluzji piktorialnej. Artykuł ma na celu – obok uporządkowania pola badawczego i przybliżenia ważnych, a mniej znanych na polskim gruncie rozstrzygnięć – ulokowanie w omawianej sieci terminologicznej zjawiska ekfrazy.

Refine search results

Adaptacja filmowa – przekładem czy montażem?

„Zilustrować niewysławialne” – o obrazach w filozoficznych picturebookach dla dzieci

Z obrazu na słowo. Kilka uwag o technice audiodeskrypcji

Z obrazu na słowo. Kilka uwag o technice audiodeskrypcji

Od retoryki ekfrazy do antropologii kina. Współczesna poezja filmowa a „opowiadanie filmów”

Taniec i literatura – propozycje badań

Od przekładu intersemiotycznego do produktów typu tie-in, czyli transmedialny storytelling jako strategia tłumaczenia

Metoda przekładu intersemiotycznego na zajęciach akademickich

Postawy dzieci pięcio-sześcioletnich w przedszkolu wobec odmienności kulturowej w komponencie poznawczym, stymulowane twórczym przekładem intersemiotycznym tekstu literackiego

Książka obrazkowa jako przekład intersemiotyczny – "Król Maciuś Pierwszy" w obrazach Iwony Chmielewskiej

Grenzüberschreitungen in intersemiotischer Translation: Dieter Jüdts Graphic novel Heimsuchung und andere Erzählungen von Bruno Schulz

TERMINOLOGICZNE KONFUZJE WOKÓŁ ZAGADNIENIA RELACJI WERBALNO-WIZUALNYCH: EKFRAZA A INTERSEMIOTYCZNOŚĆ, INTERMEDIALNOŚĆ, OBRAZOWOŚĆ, IKONICZNOŚĆ