Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: przemówienia Jana Pawła II

Sort By:

Limit search:

Literatura piękna jako tworzywo homilii i przemówień Jana Pawła II wygłoszonych w Polsce w latach 1991–2002

100%

Seul A.

Język - Szkoła - Religia

2011

vol. 6

346-364

Papieskie spotkania z Polakami mieszkającymi w III Rzeczypospolitej miały nieco inny charakter niż te, które odbyły się w latach PRL-u. Podczas pierwszych trzech pielgrzymek (1979; 1983; 1987) papież miał na celu nie tylko umocnienie wiary Polaków, lecz także budzenie ducha narodu, wzmacnianie rodaków doświadczających trudu życia w systemie totalitarnym. Tym też zamiarom były też podporządkowane odwołania do literatury pięknej. Natomiast w wypowiedziach w okresie przekształceń ustrojowych, jakie nastąpiły po 1989 papież, większą uwagę przywiązywał do kształtowania moralnych i religijnych postaw rodaków. W przemówieniach i homiliach skierowanych do Polaków można dostrzec kilka kluczowych idei typowych dla papieskiego widzenia historii i narodu, które zostały zaczerpnięte od twórców okresu romantyzmu i Sienkiewicza: „historia ma jądro duchowe; degeneracja tradycyjnych cnót narodowych spowodowała polityczny upadek Polski; odbudowanie polskiej niepodległości domaga się odzyskania tych cnót jako fundamentu nowego państwa polskiego”. Z tego też względu Jan Paweł II ukazuje kwestie patriotyczne i narodowe również w kontekście moralnych zobowiązań, które wynikają z chrześcijańskiej koncepcji rzeczywistości. Nawiązania do dzieł literackich mają na celu wzmocnienie tego przesłania papieskiego zakorzenionego w Ewangelii. Są znakiem, iż spotkanie wiary i kultury przynosi obopólne korzyści, gdyż ma na uwadze dobro osoby ludzkiej – jej integralny rozwój. Rysem charakterystycznym dla papieskich odwołań do literatury jest również perspektywa personalistyczna, w myśl której „spełniając czyn, człowiek spełnia w nim siebie, staje się bowiem jako człowiek – jako osoba – dobrym lub złym” oraz człowiek wezwany jest do odpowiedzialności za swój czyn. Dzieło literackie może być także postrzegane jako czyn osoby, przez który autor kształtuje nie tylko siebie samego, lecz także współkształtuje postawy czytelnika. Może przyczyniać się albo do rozwoju albo do degradacji czytelników – zależnie od wartości, jakie przekazuje w swoim utworze. Mając to na uwadze, warto podkreślić, że Jana Paweł II przywoływał tylko te dzieła literackie, których aksjologiczne przesłanie współbrzmi z wartościami zakorzenionymi w polskiej kulturze do wieków. Warto zauważyć, że wśród 13 bezpośrednich odwołań do literatury pięknej, jakie pojawiły się wypowiedziach papieskich, najbardziej reprezentowana jest tradycja romantyczna, która podejmowała problematykę narodową: Cyprian Norwid – 5 utworów; Stanisław Wyspiański – 2 utwory; Wincenty Pol – sentencja zaczerpnięta z jego patriotycznego przemówienia wygłoszonego w Dolinie Kościeliskiej. Papież wydobywa tej tradycji problem moralnej odpowiedzialności za losy narodu i rozwój kultury łączy ją chrześcijańską koncepcją rzeczywistości. Podobnie też – w logice odpowiedzialności – papież odczytuje aktualność przesłania przywoływanego trzykrotnie Piotra Skargi. Także pojedyncze dzieła innych twórców pozwalają odczytać aksjologię jaka wyłania się z przywoływanej literatury. Można ująć ją w klasycznej triadzie: dobro, piękno, prawda, o czym wprost papież mówi w 1999 roku na Błoniach w Krakowie. Jan Paweł postrzega tę triadę w kontekście teologicznym, wskazując Polakom, iż każda z tych wartości ma swe odniesienie do Boga. Na aspekt teologiczny wskazują między innymi cztery utwory religijne przywoływane przez papieża, które mają swoje znaczące miejsce w polskiej kulturze: Bogurodzica i Żołtarz Dawidów należą do zabytków piśmiennictwa polskiego, a psalmy w tłumaczeniu Karpińskiego oraz jego pieśń Zróbcie Mu miejsce… śpiewane są do dziś. Wszystkie te utwory mają charakter meliczny, bezpośrednio związane są z kultem religijnym. Literackie odwołania podnoszą walory stylistyczne homilii, w dużym stopniu wzmacniają siłę perswazji, są nośnikiem wartości proponowanych przez Ojca Świętego na progu III Rzeczypospolitej. Można je także odczytać jako znak więzi Jana Pawła II z rodakami i wyraz odpowiedzialności Kościoła za kształt polskiej kultury. Wszystkie odwołania do literatury – zarówno te z pierwszych lat jak i te późniejsze – są również takim sposobem ekspresji, poprzez który Ojciec Święty wyraża swój szacunek dla literatury polskiej. Ojciec Święty, przypominając dzieła literackie i ich twórców, spełnił to zadanie, które sam polecił młodym Polakom, mówiąc, iż są powinni zatroszczyć się o to wspólne dziedzictwo ducha, które rozpoczęło się od Bogurodzicy: „pragnę dziś stanąć przed wami z tym dziedzictwem, jako wspólnym dobrem wszystkich Polaków a zarazem wybitną cząstką europejskiej i ogólnoludzkiej kultury. I proszę was: Pozostańcie wierni temu dziedzictwu! Uczyńcie je przedmiotem szlachetnej dumy! Przechowajcie to dziedzictwo! Pomnóżcie to dziedzictwo! Przekażcie je następnym pokoleniom!”

Anastazja Seul’s article The beauty of literature a creative of the preaching of John Paul II given in Poland 1991-2002 presents the historico-literary approach to literature. Speaking to the polish people, the Pope presents 13 writing. Four of which have a strictly religious and musical character: Theotokos translation of the Psalms: Żołtarz Dawidów, Psalm 117 translated by Karpiński, the liturgical song: Give Him a place and Wincenty Pol’s patriotic sentence to God. Another sentence recalls the Pope’s literary work of a social and national character excluded the poem Promethidion , which concerns the understanding of art and culture. The final result of the beauty of literature is to shape the moral and religious attitudes of polish people and improving polish culture.

Istotne obowiązki małżeńskie w przemówieniach Jana Pawła II

89%

Krzywda J.

Ius Matrimoniale

1996

vol. 7

issue 6/1

79-99

Refine search results

1 Ius Matrimoniale

1 Język - Szkoła - Religia

1 Krzywda J.

1 Seul A.

1 2011

1 1996

Search results

Literatura piękna jako tworzywo homilii i przemówień Jana Pawła II wygłoszonych w Polsce w latach 1991–2002

Istotne obowiązki małżeńskie w przemówieniach Jana Pawła II