Search results

1

Otwartość Boga. Wieczność i wolna wola

100%

Stump E.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2020

|

vol. 36

327-348

EN

This article is an analysis of the doctrine of divine eternity. The sources for this doctrine can be traced back to the philosophy of Boethius or Thomas Aquinas. According to the doctrine of divine eternity, the existence of God is not determined by the linear passage of time – God exists in the eternal present. From an eternal perspective, God has simultaneous access to all moments of nature’s linear time. The doctrine of divine eternity is meant to be an antidote to the alleged contradiction of God’s omniscience with the freedom of human will. However, the doctrine of divine eternity has been criticised. Recently, its effectiveness in solving philosophical problems has been undermined by Alvin Plantinga or William Hasker, among others. This work is an attempt to creatively argue against the Hasker’s position. Hasker sees his position as an alternative to classical theism as represented, for example, by Thomism. Hasker rejects Thomism for two reasons. First, the Thomistic God cannot be intimate with human beings or responsive to them. Secondly, the Thomistic view of God as timeless solves the problem of God’s foreknowledge and of the existence of free will only at the cost of making God’s timeless knowledge useless to him in interaction with the temporal world. This paper analyses Hasker’s reasoning leading to the conclusion that free will and timeless knowledge are compatible and gives reasons for concluding that his argument is itself incompatible with the doctrine of eternity. Subsequently, it has been shown that the same conclusion is made even more clearly on the basis of considerations derived from the concept of eternity. Finally, these considerations are used to challenge Hasker’s conclusion that timeless knowledge might be useless to God in directing his actions over time.

PL

Artykuł jest analizą koncepcji wieczności Boga. Źródeł tej koncepcji można się dopatrywać już w filozofii Boecjusza czy Tomasza z Akwinu. Zgodnie z koncepcją wieczności istnienie Boga nie jest zdeterminowane linearnym upływem czasu, lecz Bóg istnieje w wiecznej teraźniejszości. Z perspektywy wieczności Bóg ma równoczesny dostęp do wszystkich chwil linearnego czasu przyrody. Koncepcja wieczności ma stanowić antidotum na rzekomą sprzeczność wszechwiedzy Boga z wolną wolą człowieka. Koncepcja wieczności jest jednak krytykowana. Współcześnie jej skuteczność w rozwiązywaniu problemów filozoficznych podważają m.in. Alvin Plantinga czy Wiliam Hasker. Niniejsza praca jest próbą twórczej krytyki stanowiska Haskera. Hasker postrzega swoje stanowisko jako alternatywę dla klasycznego teizmu, reprezentowanego np. przez tomizm. Hasker odrzuca tomizm z dwóch powodów. Po pierwsze, tomistyczny Bóg nie może pozostawać w zażyłości z istotami ludzkimi ani być opiekuńczy wobec nich. Po drugie, tomistyczne ujęcie Boga jako ponadczasowego rozwiązuje, co prawda, problem Bożej przedwiedzy i wolnej woli człowieka, ale tylko za cenę uczynienia ponadczasowej wiedzy Boga bezużyteczną dla Niego w interakcji ze światem pozostającym w czasie. W niniejszej pracy na samym początku dokonano analizy rozumowania Haskera prowadzącego do konkluzji, że można pogodzić wolną wolę z ponadczasową wiedzą, i wskazano argumenty przemawiające za tym, że rozumowanie Haskera jest samo w sobie niezgodne z koncepcją wieczności. Następnie wykazano, że ten sam wniosek nasuwa się jeszcze wyraźniej na podstawie rozważań wywodzących się z koncepcji wieczności. Wreszcie, wykorzystano te refleksje do podważenia wniosku Haskera, że ponadczasowa wiedza jest dla Boga bezużyteczna w zawiadywaniu Jego działaniami w czasie.

2

Medieval Approaches to Future Contingents

100%

Knuuttila S.

Roczniki Filozoficzne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 4

99-114

EN

This paper discusses the main lines of medieval Latin approaches to future contingents with some remarks on Marcin Tkaczyk’s paper “The antinomy of future contingent events.” Tkaczyk’s theory shows some similarity with the general frame of the views of Ockham and Scotus, the difference being that while medieval authors argued for the temporal necessity of the past, Tkaczyk is sceptical of the general validity of this necessity. Ockham’s theological view was that God eternally has an intuitive and immutable knowledge of all possibilities as well as whether they are ever actualized or not (PANACCIO & PICHÉ 2010). The content of God’s past knowledge attitude remains contingent before the free choice takes place because God’s knowledge could be different similarly as the truth-value of the proposition. While Ockham held that no past or present thing follows from future things as an effect follows from its cause, this causal link is defended by Tkaczyk. Later thinkers thought that the doctrine of the scientia media sheds light on this question; perhaps it is easier to understand than the retroactive model which is not contradictory but difficult to imagine, as Tkaczyk concludes his paper.

PL

Artykuł omawia główne średniowieczne ujęcia zagadnienia przyszłych zdarzeń przygodnych (futura contingentia) z kilkoma uwagami na temat artykułu Marcina Tkaczyka „The antinomy of future contingent events” [„Antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych”]. Podejście Tkaczyka wykazuje pewne podobieństwo do ogólnego obrazu poglądów Ockhama i Dunsa Szkota, z tą różnicą, że chociaż średniowieczni autorzy argumentowali za czasową koniecznością przeszłości, Tkaczyk jest sceptyczny wobec ogólej obowiązywalności tej konieczności. Zgodnie z poglądami teologicznymi Ockhama Bóg wiecznie posiada intuicyjną i niezmienną wiedzę o wszystkich możli¬wościach, a także o tym, czy zostaną one kiedykolwiek zaktualizowane, czy też nie (PA¬NACCIO & PICHÉ 2010). Treść przedwiedzy Boga pozostaje przygodna, zanim dokona się wolny wybór, ponieważ wiedza Boga może być inna, podobnie jak wartość logiczna zdania dotyczącego tego wyboru. Podczas gdy Ockham utrzymywał, że zdarzenia przyszłe nie pociągają przeszłych ani teraźniejszych, jak przyczyna pociąga skutek, Tkaczyk broni takiego związku przyczyno¬wego. Późniejsi myśliciele sądzili, że światło na tę kwestię rzuca doktryna scientia media; być może jest ona łatwiejsza do zrozumienia niż model retroaktywny, który — jak konkulduje Tka¬czyk w swoim artykule — choć nie jest sprzeczny, jest trudny do wyobrażenia.

3

The Antinomy of Future Contingent Events

100%

TKACZYK M.

Roczniki Filozoficzne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 4

5-38

EN

The antinomy of future contingents is here understood as a trilemma whose horns are (a) the thesis of the closed past, (b) the thesis of the open future, and (c) the thesis that all events can be represented at any time. The latter thesis can take different forms, like the principle of bivalence or the thesis of divine foreknowledge. Different versions of (c) lead to different versions of the antinomy itself. The antinomy has been formalized. It hasbeen proven that the theses (a), (b), and (c) make up an inconsistent set but are consistent with each other. Possible solutions have been considered. It has been argued that there are only two global solutions to the antinomy: radical determinism (fatalism) and retroactive causality. The latter solution has been recommend-ed and developed.

PL

Antynomia przyszłych zdarzeń przygodnych jest tutaj pojmowana jako trylemat i składa się z (a) tezy o zamkniętej przeszłości, (b) tezy o otwartej przyszłości oraz przyjmującej różną post-ać (c) tezy o możliwości reprezentowania wszystkich zdarzeń w dowolnym czasie. Ta ostatnia teza może przyjąć postać zasady dwuwartościowości, tezy o wiedzy uprzedniej Boga lub inną postać. Różne wersje trzeciej tezy wyznaczają różne wersje antynomii przyszłych zdarzeń przygodnych. Anty¬nomia została sformalizowana. Wykazano, że tezy (a), (b) oraz (c) tworzą zbiór sprzeczny, ale parami są niesprzeczne. Przedyskutowano możliwe rozwiązania antynomii. Pokazano, że są tylko dwa globalne rozwiązania: skrajny determinizm (fatalizm) oraz akceptacja retroaktywnych związ¬ków przyczynowych. To drugie rozwiązanie zostało zarekomendowane i opracowane.

4

The Antinomy of Future Contingent Events — a Rebuttal

100%

Tkaczyk M.

Roczniki Filozoficzne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 4

197-215

EN

In this paper I account for some of the topics raised by the Authors of the papers included in the debate I focus mainly on the following topics: the concept of representation and reliability of my formal analysis of the future contingent antinomy, the concept of causation with an emphasis put on backword causation, the idea of timeless eternity and the position of religious beliefs in philosophical theories. Furthermore I shortly address topics of Ockhamism, Molinism, soft and hard facts, fragmentism and the concept of necessity.

PL

W artykule odnoszę się do wybranych uwag, zawartych w dyskusji nad moją wcześniejszą pracą, która otwiera niniejszy tom. Koncentruję się na następujących zagadnieniach: pojęcie re-pre¬zentacji stanu rzeczy, trafność mojej formalnej analizy antynomii przyszłych zdarzeń przygod¬nych, pojęcie przyczyny za szczególnym uwzględnieniem przyczyny działającej wstecz, kon¬cep¬cja bezczasowej wieczności, relacja tez religijnych w teoriach filozoficznych. Ponadto odnoszę się krótko do zagadnień ockhamizmu, molinizmu, rozróżnienia miękkich i twardych faktów, fragmentalizmu i pojęcie konieczności.

Refine search results

3 Roczniki Filozoficzne

1 Colloquia Theologica Ottoniana

1 2020

3 2018

1 Knuuttila S.

1 Stump E.

1 TKACZYK M.

1 Tkaczyk M.

Otwartość Boga. Wieczność i wolna wola

Medieval Approaches to Future Contingents

The Antinomy of Future Contingent Events

The Antinomy of Future Contingent Events — a Rebuttal