Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 8

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  psychologia ewolucyjna
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Homo sapiens a sztuka – twórczość artystyczna w perspektywie psychologii ewolucyjnej

100%
Jach Ł.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Psychologica
|
2016
|
vol. 9
75-92
PL
Ujęcie ewolucyjne stanowi jedno ze współczesnych podejść psychologicznych starających się wyjaśnić ludzką aktywność artystyczną. W artykule zostały zaprezentowane wybrane funkcjonujące w jego ramach teorie, odnoszące się do poznawczych, emocjonalnych i społecznych uwarunkowań, stanowiących niezbędne podłoże doświadczeń estetycznych, uprawiania oraz odbioru sztuki. Ponadto przedstawiono dwa ewolucyjne sposoby wyjaśniania zjawisk związanych ze sztuką: ujęcie zakładające, że spełnia ona określone funkcje adaptacyjne, oraz ujęcie interpretujące sztukę w kategoriach ubocznego efektu działania mechanizmów psychicznych powstałych w celu radzenia sobie z konkretnymi problemami napotykanymi w fizycznym i społecznym środowisku. W końcowej części tekstu zawarto wskazówki na temat innych zagadnień i powiązanych z nimi koncepcji z zakresu ewolucyjnej psychologii sztuki.
EN
The evolutionary approach is a contemporary psychological concept, explaining human ar-tistic activity. The article presents selected evolutionary theories referring to cognitive, emo-tional and social conditions, which are the fundamental basis of esthetical experience and the creation and reception of art. Additionally, two evolutionary explanations of the art phenomena are presented: the concept of functional meaning and the concept of side effects. The final part of the article contains information about other evolutionary issues and concepts related to the psychology of art.
2
Publication available in full text mode
Content available

Zagadnienie normatywnych podstaw zdolności kognitywnych człowieka w koncepcji Michaela Tomasello

86%
Żuromski D.
Humanistyka i Przyrodoznawstwo
|
2016
|
issue 22
131-148
PL
We współczesnych szeroko pojętych interdyscyplinarnych dyskusjach łączących filozofię, psychologię, biologię, kognitywistykę, neuronaukę, a toczonych na temat zdolności poznawczych człowieka, wyróżnia się stanowisko Michaela Tomasello. W odpowiedzi na pytanie dotyczące podstaw zdolności kognitywnych człowieka wyodrębnia on współintencjonalność jako specyficznie ludzką zdolność poznawczą, by następnie wskazać na motywację do angażowania się w działania z podzielaną intencjonalnością, co z kolei prowadzi do pytania: dlaczego w ogóle ludzie współpracują? W tej strategii kwestie dotyczące podstawowych zdolności poznawczych - pewnych form intencjonalności - sprowadzają się do dyskusji nad podstawami moralności i normatywności.
3
Publication available in full text mode
Content available

Analiza determinantów rozmiaru grup społecznych jednostek

86%
Kapera M.
|
2018
|
vol. Volume 3
|
issue Issue 1 June 2018
17-25
PL
Motywacja: Coraz częściej zwraca się uwagę na to, że stosunki gospodarcze wpływają na sposób kształtowania się relacji społecznych, m.in. poprzez występowanie zjawiska strategicznego dobierania znajomych, aby uzyskać przewagę na rynku pracy, co prowadzi do erozji relacji międzyludzkich. Cel: Celem artykułu jest weryfikacja empiryczna teorii tłumaczących liczebność znajomych, których posiadają jednostki. Ma to służyć sprawdzeniu czy faktycznie czynniki ekonomiczne można uznać za istotne w kształtowaniu się rozmiarów sieci społecznych oraz czy można obwiniać system gospodarczy za postępującą atomizację społeczeństwa. Materiały i metody: W artykule użyto metody ekonometryczne dla zmiennych licznikowych, stosowane na mikrodanych. W szczególności zastosowano regresję ujemną dwumianową z logarytmiczną funkcją łączącą. Wyniki: Wykazano brak istotnego wpływu czynników ekonomiczno-społecznych na kształtowanie się rozmiaru grup społecznych. Wyniki wskazują z kolei na istotny wpływ czynników ewolucyjnych i zwykłej częstotliwości wchodzenia w interakcje z ludźmi.
EN
Motivation: Increasingly noted phenomenon is the impact of economics on social relations, for example due to existence of strategic networking between individuals, to gain advantage at labour market. It is believed to lead to erosion of interpersonal relations. Aim: The aim of the article was empirical verification of main theories concerning the size of social networks of individuals. It is to the point of verification whether economic factors influence construction of the social networks of individuals, and whether we are justified in blaming the economic system for progressing atomization of society. Materials and methods: For verification of theories, the econometric methods for count data, used on microdata were applied. More specifically, a negative binomial regression with a logarithmic link function was used. Results: There was no significant impact of socioeconomic factors on size of social groups. The results imply instead significant impact of evolutionary and chance factors.
4
Publication available in full text mode
Content available

Some Remarks on Canon Law and Evolutionary Psychology

86%
Alexandrowicz P.
Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM
|
2014
|
issue 4
PL
Artykuł jest próbą analizy możliwości wykorzystania osiągnięć psychologii ewolucyjnej do argumentacji na rzecz rozwiązań stosowanych na gruncie prawa kanonicznego. Psychologia ewolucyjna jest stosunkowo młodą nauką, która zajmuje się badaniem natury człowieka i wyjaśnianiem jego zachowań, przyjmując jako założenie podstawowe hipotezę ewolucji. Współcześnie jest ona coraz częściej wykorzystywana do analizowania instytucji prawa świeckiego oraz do formułowania szczegółowych postulatów dotyczących rozstrzygnięć prawnych. Prawo kanoniczne jest zaś prawem Kościoła Rzymskokatolickiego, które przynależy do jego istoty i służy kształtowaniu relacji pomiędzy jego członkami. Wychodząc od przedstawienia źródeł prawa kanonicznego, artykuł wskazuje niezbędne warunki, jakie musiałaby spełnić psychologia ewolucyjna, aby jej osiągnięcia mogły znaleźć zastosowanie w argumentacji kanonistycznej w ograniczonym zakresie dotyczącym prawa natury.
EN
The article is an attempt to analyze the possibility of adapting the achievements of evolutionary psychology in argumentation for the canon law regulations. Evolutionary psychology is a later science which studies human nature and explains human behaviors on the grounds of evolution hypothesis. Nowadays, it is even more frequently used in appraising secular law institutions and in formulating detailed postulates of legal decisions. Canon law is the law of the Roman Catholic Church, an immanent part of its structure, and it regulates the relationships among its members. Having presented the sources of canon law, the article briefly shows the necessary conditions for applying the achievements of evolutionary psychology to canon law, however, useful only in a narrow range of the laws of nature.
5

Filozoficzne konsekwencje przyjęcia paradygmatu ewolucyjnego w badaniach nad umysłem

72%
Stępnik A.
Studia Philosophiae Christianae
|
2012
|
vol. 48
|
issue 1
105-127
EN
The aim of the article is to consider the philosophical consequences of the evolutionary paradigm in mind examination and to examine some methodological problems connected with evolutionary explanations. The article consists of four parts. The theory of evolution and contemporary controversies related to it are outlined in the first part. The second concerns the evolutionary paradigm applied to mind examination, especially from the methodological perspective. The third is entirely dedicated to an analysis of the philosophical consequences of the evolutionary paradigm, and the last is a summary. The result is the recognition of the evolutionary paradigm as an interesting perspective, which doesn’t demand far-reaching ontological assumptions, which allows for the rejection of some views concerning the mind-body problem. But the evolutionary paradigm cannot be the only universal paradigm, and some of the evolutionary explanations are nothing more than hypotheses or speculations.
PL
Celem artykułu jest rozważenie filozoficznych konsekwencji, jakie niesie za sobą przyjęcie paradygmatu ewolucyjnego w badaniach nad umysłem, a także zbadanie metodologicznych trudności związanych z generowaniem wyjaśnień ewolucyjnych. Artykuł składa się z czterech części. W pierwszej zarysowana zostaje teoria ewolucji i współczesne kontrowersje wokół niej, w szczególności wokół jej statusu. W drugiej omawia się paradygmat ewolucyjny w badaniach nad umysłem, a także pewne aspekty metodologiczne z nim związane. Trzecia poświęcona jest analizie filozoficznych konsekwencji przyjęcia paradygmatu ewolucyjnego, a czwarta stanowi próbę oceny jego głównych wad i zalet, z odniesieniem do przyszłości badań nad umysłem i dociekań z zakresu filozofii umysłu. Rezultatem jest stwierdzenie, że paradygmat ewolucyjny stanowi interesującą perspektywę badawczą, nie nakładającą zbytnich zobowiązań ontologicznych i pozwalającą na odrzucenie niektórych stanowisk odnoszących się do problemu psychofizycznego. Jednakże ze względu na trudności metodologiczne nie może być to paradygmat jedyny i uniwersalny, a do wielu wyjaśnień ewolucyjnych należy podchodzić z odpowiednią rezerwą.
6
Publication available in full text mode
Content available

Analiza argumentu zdrowia publicznego w dyskusji nad legalizacją miękkich narkotyków

72%
Grotkowska K., Kobyliński K., Katarzyna Grotkowska - Uniwersytet Śląski W. P. i. A., Konrad Kobyliński - Uniwersytet Śląski W. P. i. A., katarzyna_grotkowska@wp.pl, kkobylinski@us.edu.pl
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica
|
2016
|
vol. 76
PL
Celem niniejszego opracowania jest analiza argumentu zdrowia publicznego w kontekście debaty nad legalizacją miękkich narkotyków. W pierwszej części przybliżona zostaje treść pojęć, które występują w kontekście prezentowanego tematu. Na dalszych stronach przedstawiona zostaje analiza pojęcia zdrowia publicznego występującego w terminologii prawniczej. Analiza funkcjonowania tego pojęcia oraz argumentów budowanych na jego podstawie prowadzi do wniosku, że argument ze sfery zdrowia publicznego w dyskusji nad legalizacją miękkich narkotyków jest mało przekonywający oraz brakuje mu solidnej teoretycznej podbudowy. Mimo to zdrowie publiczne wciąż pozostaje jednym z najczęściej podnoszonych argumentów w dyskursie narkotykowym, w ostatniej części pracy – w oparciu o badania J. Haida z zakresu psychologii moralności − przedstawione zostaje możliwe wyjaśnienie faktu, dlaczego argument ze sfery zdrowia publicznego cieszy się nieustającą popularnością.
EN
The purpose of the present text is to provide analysis of the public health argument in the context of the debate over legalisation of soft narcotics. The first part provides an explanation of the terms used, followed by an analysis of the term ‘public health’ in the legal terminology. The analysis of this termand the arguments built on that basis leads to a conclusion that the public health argument in the discussion about legalisation of soft narcotics is little convincing and lacks a sound, theoretical basis. Despite the fact that public health remains among the arguments most often raised in the narcotics discourse, in the final part of this work – drawing on the study of J. Haid in the area of psychology of morality – a possible explanation is presented as to why the argument of public health remains popular.
7
Publication available in full text mode
Content available

Kolorystyka szczegółów geograficznych w Notitia dignitatum pars orientis według rękopisów Oxoniensis Canonicianus misc. 378 i monacensis latinus 10291

58%
Wiewiorowski J.
Vox Patrum
|
2018
|
vol. 70
335-394
EN
The text analyses the reality of the colours used in the topographical allu­sions of the insignia of late Roman officials, known from the Notitia dignitatum in partibus Orientis from the turn of the 5th century, preserved in Oxoniensis Cano­nicianus Misc. 378 and Monacensis Latinus 10291 - Not. Dig. Or. 28, 29, 31, 34, 36, 38, 39, 37. The author links the accuracy of colours used by the illustrators of the insignia with the intention of the Notitia dignitatum to give the emperor and other members of late Roman elite a relatively coherent picture of the geographi­cally remote regions of the Eastern Roman Empire. He subsequently relates it to the functioning of human brain as a pattern recognizer shared universally by hu­man beings, despite that colour perception among Humans is strongly affected by culture and calling for the inclusion of data collected by evolutionary psychology and other evolutionary research in historical studies.
8
Publication available in full text mode
Content available

Płeć i teorie – rozwój poglądów na temat płci w teoriach ewolucyjnych

58%
Ober-Domagalska B.
Dyskursy Młodych Andragogów / Adult Education Discourses
|
2019
|
vol. 20
411-420
PL
Niniejszy artykuł poświęcony został analizie poglądów dotyczących płci i ról płciowych w ujęciu Karola Darwina i jego następców działających w różnych obszarach nauki. Problem „natura czy kultura” w tym dyskursie jest problemem podstawowym. W artykule zaprezentowano również argumenty krytyczne wobec teorii ewolucyjnych podnoszone przez grono badaczek feministek. Przedstawiono, jak ta krytyka wpłynęła na ewolucję poglądów ewolucjonistów: od samego K. Darwina poprzez badaczy zakotwiczonych w takich dziedzinach nauki, jak: zoopsychologia, etologia, socjobiologia, aż do psychologii ewolucyjnej. Pracę wieńczy podsumowanie, w którym zaprezentowano argumenty obrazujące możliwe połączenie poglądów prezentowanych przez nauki ewolucyjne ze stanowiskiem feministycznym na temat płci oraz możliwe przyszłe drogi rozwoju tych stanowisk.
EN
The main goal of this article is the analysis of sex/gender and its roles in terms of Charles Darwin’s and his successors’ theories. The problem of ‘nature vs. culture’ in this discourse is fundamental and I refer to it. I also present the critical arguments against evolutionary theories raised by feminists. It is also presented how this criticism influenced rethinking sex/gender from anevolutionary perspective: from Darwin himself through zoopsychology, ethology, sociobiology to evolutionary psychology. The arguments illustrating whether it is possible to combine the views presented by feminists and evolutionary science about sex/gender are presented. Finally, I wonder if it is possible to put a sign of equality between nature and culture in the context of human sexuality.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.