Search results

1

Wprowadzenie do filozofii twórczości. Uwagi pojęciowe – historia idei – perspektywa interdyscyplinarna

100%

Chylińska M.

Roczniki Filozoficzne

|

2016

|

vol. 64

|

issue 2

79-108

PL

Twórczość już od dawna nie jest postrzegana jedynie jako domena poetów i artystów, a możliwość rozważania jej natury nie jest zarezerwowana tylko dla estetyki. W swoich analizach chciałabym pokazać tę wielokierunkowość badań nad fenomenem creatio, który współcześnie coraz częściej łączony jest z opisywaną przez psychologów uniwersalną ludzką kreatywnością. Tekst niniejszy, wprowadzając w podstawowe rozważania nad definiowaniem i wyjaśnianiem twórczości dawniej i dzisiaj, ma jednocześnie ułatwić podjęcie kwestii bardziej szczegółowych i specyficznych dla współczesnych analiz (kwestie te podejmuję w artykule „O głównych dylematach filozofii twórczości. Ujęcie syntetyczne z uwzględnieniem badań współczesnych”, który stanowi niejako przedłużenie przedstawionych tu treści). Niniejsze wprowadzenie do dziedziny filozofii twórczości zostało wykonane w trzech krokach: (1) poprzez przywołanie rozważań dokonanych już wcześniej przez filozofów; (2) przez opisanie tradycyjnych i współczesnych sposobów definiowania pojęcia twórczości (i kreatywności) oraz (3) poprzez przedstawienie wybranych popularnych psychologicznych teorii procesu twórczego.

EN

It has been a long time since the ability to create is not percieved only as the domain of poets and artists, and the eventuality of deliberating over its nature is not restricted only to aesthetics. In the present analyses I would like to show this modern and postmodern variety of the studies on the creatio phenomenon, which today is often to be comprehended as the universal human creativity (described mainly by psychologists and educators). By introducing the fundamental considerations over the traditional and non-traditional definitions and explanations of creativity, this article has to facilitate at the same time the task of raising more specific and detailed issues (which I partly describe in the article “On the main dilemmas of the philosophy of creativity: A synthetic view of the contemporary research” in this volume of Roczniki Filozoficzne). The present introduction to the philosophy of creativity field will be made in three main steps: (1) by evoking some previous philosophical analyses, (2) by describing the traditional and modern ways of defining the concept and (3) through showing the selected psychological theories of the process of creating the new, valuable and original artifact.

2

Літаратуразнаўчыя пошукі Алеся Яскевіча

80%

Тварановіч Г.

Białorutenistyka Białostocka

|

2014

|

vol. 6

RU

Галiна Тварановiч - Беласток

PL

W artykule omówiono wieloletnie badania literaturoznawcze profesora doktora habilitowanego Alesia Jaskiewicza (1934), należącego do tak zwanego pokolenia filologicznego – „lat 60-tych”, „dzieci wojny”. Podkreślono, że jego zainteresowania naukowe maja charakter wielowątkowy – od problemów kształtowania się nowej tradycji literackiej, psychologii twórczości, problemu stylu, struktury utworu, do kwestii przekładu i rytmicznej organizacji tekstu. Cechą charakterystyczną badań profesora jest szacunek zarówno do tradycji, jak i rozwiązań nowatorskich oraz zastosowanie metody interdyscyplinarnej.

EN

In the article professor Ales Yaskyevich’s (1934) literary studies are discussed. He belongs to the so-called philological generation – “sexagenerians”, “children of war”. The variety of his scientific interests such as creating new artistic tradition, psychology in writing, the problem of style, the structure of text, its rhythmic organization, translation is emphasized. A. Yaskyevich’s studies respect both traditional and innovative approaches, they involve interdisciplinary method. Although A. Yaskyevich is interested in theoretical and his torical problems, he also remains committed to current literary process.

3

„Wyrazić niewyrażalne”. Psychologiczne tajemnice duszy romantycznego twórcy w "Utworach francuskich" Zygmunta Krasińskiego

51%

Śmieciński W.

Studia Mazowieckie

|

2022

|

vol. 17

|

issue 2

87-100

EN

The article presents the issue of the psychology of creativity. In the 19th century, psychological issues, along with philosophical ones, were at the very center of thought, penetrating all areas of life. The basic key word for this field in Romanticism was the concept of a “soul”– a very ambiguous term, encompassing many different meanings and semantic properties. The psychological “soul” - similarly to the key words in philosophy: “God,” “absolute,” “eternity,” “infinity”– refers to the idea (quality) that is elusive, inaccessible in a human way, introducing the “inexpressible” element to romantic poetry. This is the attempt to express the “inexpressible” – according to the author of the article – in Zygmunt Krasiński’s "Utwory francuskie" [Eng. French Works]. Images of the soul, deeply embedded in these texts, are a bold poetic attempt to explore the sphere of elusive, essentially “inexpressible”qualities. They take us into the “supernatural universe, where the spirit incarnates sublime shapes or is terribly born in the unconscious, allowing us to penetrate the most irrational and imaginary world [translation].” However, Krasiński’s “soul,” asthe author states, remains unknown in these texts; moreover – it should remain unrecognized. Enchanted in its non-recognition, it testifies not only to the novelty and artistry of "Utwory francuskie", but also determines the essence of romantic poetry and poetry in general.

PL

W artykule przedstawiono problem dotyczący psychologii twórczości. Problematyka psychologiczna, obok filozoficznej, w wieku XIX znajdowała się w samym centrum myśli, przenikała wszystkie dziedziny życia. Podstawowym słowem kluczem dla tej dziedziny stało się w romantyzmie pojęcie „dusza” – termin bardzo wieloznaczny, skupiający w sobie wiele różnych znaczeń i semantycznych odcieni. Psychologiczna „dusza” – podobnie jak w filozofii słowa klucze: Bóg, absolut, wieczność, nieskończoność – odnosi się do idei (jakości) nieuchwytnych, w sposób ludzki niedostępnych, wprowadzających na grunt romantycznej poezji pierwiastek „niewyrażalnego”. Z taką właśnie próbą wyrażenia „niewyrażalnego” – zdaniem Autora artykułu – mamy do czynienia w Utworach francuskich Zygmunta Krasińskiego. Obrazy duszy, tkwiące głęboko w tych tekstach, stanowią odważną poetycką próbę eksploracji sfery jakości nieuchwytnych, właśnie „niewyrażalnych”. Przenoszą nas w „uniwersum nadnaturalne, gdzie duch się wciela w kształty wzniosłe lub przeraźliwie zrodzone w nieświadomości, pozwalające nam wniknąć w świat najbardziej irracjonalny, urojony”. Jednakże „dusza” Krasińskiego, jak konstatuje Autor, pozostaje w tych tekstach nie-do-poznana; więcej – powinna pozostać nie-do-poznana. Zaklęta w swym nie-do-poznaniu zaświadcza nie tylko o nowatorstwie i artyzmie fragmentów francuskich, ale także stanowi o istocie poezji romantycznej i poezji w ogóle.

Refine search results

1 Białorutenistyka Białostocka

1 Roczniki Filozoficzne

1 Studia Mazowieckie

1 Chylińska M.

1 Śmieciński W.

1 Тварановіч Г.

1 2022

1 2016

1 2014

Wprowadzenie do filozofii twórczości. Uwagi pojęciowe – historia idei – perspektywa interdyscyplinarna

Літаратуразнаўчыя пошукі Алеся Яскевіча

„Wyrazić niewyrażalne”. Psychologiczne tajemnice duszy romantycznego twórcy w "Utworach francuskich" Zygmunta Krasińskiego