Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: quadragintavirat

Sort By:

Limit search:

Samorząd miasta Krakowa w czasach przedprzemysłowych

100%

Noga Z.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

2017

vol. 72

Die Stadt Krakau funktionierte seit ihrer Lokation (1257) bis zur Verfassung vom 3. Mai 1791 nach Magdeburger Recht, aber auch die örtlichen Zünfte besaßen eine Stadtgemeindeordnung. In der Anfangszeit der Lokationsstadt spielten Erbvögte und die sog. Gerichtsbank die Hauptrolle. Nach der Konfiszierung des Vogtamtes durch Herzog Władysław Łokietek (Ellenlang) im Jahre 1312 infolge einer Rebellion des Vogtes Albert kam es dann zur Degradierung dieses Organs. Seitdem übten die Vögte nur noch Gerichts- und Polizeifunktionen aus und waren vom Stadtrat abhängig.Dieses Organ war kurz nach der Lokation der Stadt entstanden. Anfangs vom Vogt ernannt und danach durch Kooptierung ergänzt, war es ein echter Repräsentant der Stadtbewohner. Eine Konsequenz der Rebellion des Vogtes Albert war der Verlust der vollen Autonomie der Stadtgemeinde, und von nun ab ernannte den Rat alljährlich der Herrscher oder sein Beamter, seit dem 15. Jahrhundert der Krakauer Wojewode, der acht amtierende Ratsherren auswählte, während die vorher amtierenden Ratsherren, die in diesem Jahr nicht ausgewählt wurden, einen 16 Personen starken Altenrat bildeten. Das Amt war auf Lebenszeit. Erst Ende des 17. Jahrhunderts erlangte der Rat das Recht, neue Ratsherren zu wählen. Dieses Organ erlangte eine privilegierte Position in der Stadt und konzentrierte in seiner Hand alle wichtigsten Kompetenzen, darunter die Nominierung der Schöffen und der Berufsbeamten mit dem Schreiber und dem Syndikus an der Spitze, sowie die Vertretung der Stadt in den Kontakten nach außen. Von einer zahlenmäßig kleinen Gruppe von Familien besetzt, wurde es zu einer oligarchischen Institution, die sich hauptsächlich um die Interessen der eigenen Gruppe kümmerte, zum Nachteil der meisten Bürger, die erst nach Konflikten im 16. Jahrhundert das Recht auf Kontrolle der öffentlichen Finanzen durch eine als Quadragintavirat bezeichnete eigene Vertretung erlangten. Schließlich bildete sich in de zweiten Hälfte des 17. Jahrhunderts eine breite Vertretung des einfachen Volkes – der communitas – heraus, die die Funktionen des Quadragintavirats übernahm. Diese Institutionen wachten über die Autonomie der Stadtgemeinde und gestalteten über Jahrhunderte hinweg die bürgerlichen Haltungen der Krakauer.

The city of Cracow functioned from the times of its founding (1257) to the Constitution of 3 May 1791 on the Magdeburg Law, but the municipality also had local characteristics. In the beginning of the city’s founding, the main role was played by hereditary mayors (wójt) and courtroom juries. After Władysław the Short had confiscated the mayor’s office in 1312, as a result of a rebellion of Mayor Albert, the degradation of this body followed. From that time, the mayors performed only judicial and police function and they were dependent on city council.This body was created shortly after the city had been founded. Initially appointed by the mayor and then by co-optation, it was the real representative of citizens. As a consequence of the rebellion of Mayor Albert, the municipality lost its entire autonomy; thereafter, the council was annually appointed by the monarch or his official, from the 15th century – by the governor (wojewoda) of Cracow, who selected 8 councillors-in-office (rajca) while the councillors, who had been in office previously, but were not selected in that given year, formed a 16-person old council. It was a lifelong office. Only towards the end of the 17th century the council retrieved the right to choose new councillors. The body gained a privileged position in the city, accumulating in its hands all the most important competences, including nominations for aldermen and professional officials, with a scribe and liquidator at its forefront, but also the representation of the city in external affairs. Staffed with a small group of families, it became an oligarchic institution, advocating mainly the interests of its own group to the disadvantage of the entire population who, after all the conflicts, received in the 16th century a right to control public finances and their own representatives who became referred to as a quadragintavirate. Finally, in the second half of the 17th century a broader representation of common people was formed – communitas – which took over the function of the quadragintavirate. These structural institutions have upheld the autonomy of the municipality and for centuries have shaped civic attitudes of the inhabitants of Cracow.

Miasto Kraków funkcjonowało od czasu lokacji (1257) do Konstytucji 3 Maja (1791) na prawie magdeburskim, ale ustrój gminy miejskiej miał także cechy lokalne. W początkach miasta lokacyjnego główną rolę odgrywali wójtowie dziedziczni i ława sądowa. Po konfiskacie wójtostwa przez księcia Władysława Łokietka w 1312 r., będącej skutkiem buntu wójta Alberta, nastąpiła degradacja tego organu. Odtąd wójtowie pełnili tylko funkcje sądowe i policyjne i byli zależni od rady miejskiej.Ten organ powstał wkrótce po lokacji miasta. Początkowo mianowany przez wójta, a następnie przez kooptację, był rzeczywistym reprezentantem obywateli. Konsekwencją buntu wójta Alberta była utrata pełnej autonomii gminy miejskiej. Odtąd radę mianował corocznie władca lub jego urzędnik; od XV w. wojewoda krakowski wybierał 8 rajców urzędujących, a rajcy wcześniej urzędujący, nie wybrani w tym roku, tworzyli 16-osobową radę starą. Urząd był dożywotni. Dopiero w końcu XVII w. rada odzyskała prawo do wyboru nowych rajców. Organ ten zyskał uprzywilejowaną pozycję w mieście, skupiając w swoich rękach wszystkie najważniejsze kompetencje, w tym nominacje ławników i urzędników zawodowych, z pisarzem i syndykiem na czele, a także reprezentację miasta w kontaktach zewnętrznych. Obsadzany przez nieliczną grupę rodzin, stał się instytucją oligarchiczną, zabiegającą głównie o interesy własnej grupy na niekorzyść ogółu obywateli, którzy po konfliktach uzyskali w XVI w. prawo do kontroli finansów publicznych przez własną reprezentację, zwaną quadragintaviratem. Wreszcie w drugiej połowie XVII w. wykształciła się szersza reprezentacja pospólstwa (communitas), która przejęła funkcje quadragintaviratu. Te instytucje ustrojowe stały na straży autonomii gminy miejskiej i kształtowały przez wieki postawy obywatelskie krakowian.

Refine search results

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

1 2017

1 Noga Z.

Search results

Samorząd miasta Krakowa w czasach przedprzemysłowych