Search results

1

Wymagania informacyjne interesariuszy w zakresie kapitału intelektualnego a rachunkowość behawioralna

100%

Zygmański T.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2017

|

issue 471

458-466

PL

Zachowania ludzi są reakcjami na bodźce oddziałujące na nich z otoczenia. Wpływają one na decyzje podejmowane w jednostkach gospodarczych, a w konsekwencji na osiągane przez nie wyniki. W rachunkowości wpływ „czynnika ludzkiego” na informacje generowane przez system rachunkowości, wykorzystywane w procesie decyzyjnym, bada rachunkowość behawioralna. Celem artykułu jest przedstawienie zależności między aspektami psychologicznymi i socjologicznymi (aspektami behawioralnymi) a sprawozdawczością kapitału intelektualnego. W artykule wykorzystano metodę analizy literatury oraz metodę indukcji i dedukcji. Rozważania przedstawione w artykule udowadniają, że wykorzystanie psychologii do wyjaśniania i przewidywania zachowań ludzkich w kontekście sprawozdawczości kapitału intelektualnego może być obszarem badań interdyscyplinarnych w rachunkowości.

2

Przedmiot badań rachunkowości behawioralnej

75%

Korzeniowska D.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2018

|

issue 98(154)

147-165

PL

Celem artykułu jest prezentacja przedmiotu badań rachunkowości behawioralnej na podstawie jej definiowania oraz typologii jej obszarów badawczych w literaturze przedmiotowej. Zastosowano metodę analizy literatury dostępnej w zasobach Internetu. Przeszukiwano zawartość baz publikacji naukowych opierając się na kombinacjach odpowiednich słów kluczowych. Definicje odnaleziono w dwóch anglojęzycznych pozycjach zwartych oraz siedmiu artykułach (w tym w dwóch w języku polskim), natomiast do prezentacji obszarów badawczych posłużyło ostatecznie 11 artykułów napisanych w języku angielskim. Analiza definicji pozwala stwierdzić, iż są one bardzo ogólne, niejednoznaczne i mają charakter ujęć wstępnych czy roboczych. Jeśli chodzi zaś o próby porządkowania ustaleń rachunkowości behawioralnej, to nie powstała jak dotąd klasyfikacja jej obszarów badawczych, lecz raczej typologie. Te natomiast nie zawsze w pełni oddają specyfikę i szeroki zakres tej subdyscypliny. Wartością niniejszego opracowania jest zebranie i podsumowanie funkcjonujących w literaturze publikacji podejmujących problem przedmiotu rachunkowości behawioralnej, co stanowi krok w procesie systematyzowania jej dotychczasowego dorobku badawczego i krystalizowania się jej tożsamości.

EN

The aim of the paper is to present the subject of behavioural accounting research based on the definitions and typologies of its research areas that can be found in literature. The method of analysis of literature available on the Internet was used. Databases of scientific publications were searched using combinations of relevant keywords. Definitions were found in 2 books and 7 articles (including 2 in Polish), and for the purpose of presentation of the research areas 11 articles written in English were selected. Analysis of the definitions shows that they are very general, ambiguous and preliminary in nature. As for the attempts to systematise the work in the field of behavioural accounting, the classification of its research areas has not yet been established – we only have typologies that do not always fully reflect the specifics and the wide scope of this sub-discipline. The main value of the paper is in collecting and summing up the publications addressing the subject of behavioural accounting, which is a step in the process of systematizing its current research achievements and development of its identity.

3

Problematyka psychologiczna w polskich artykułach naukowych z obszaru rachunkowości – analiza publikacji

75%

Artienwicz N.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2018

|

issue 100(156)

11-29

PL

W naukach ekonomicznych, w tym w rachunkowości, szczególnego znaczenia nabrała psychologia i koncepcje psychologiczne jako odpowiedź na kwestionowanie prawdziwości paradygmatu człowieka ekonomicznego. Celem tego artykułu jest analiza polskich tekstów naukowych z dziedziny rachunkowości, które uwzględniają kwestie psychologiczne. Analiza dorobku polskiego środowiska naukowego jest przeprowadzona zarówno pod względem ilościowym, jak i tematycznym artykułów. Dotychczas opublikowane artykuły mają głównie charakter wprowadzający. Za szczególnie wartościowe należy uznać dogłębne i przekrojowe artykuły teoretyczne, które w sposób wszechstronny analizują konkretną zmienną psychologiczną, oraz nieliczne jeszcze artykuły empiryczne.

EN

As a response to questioning the homo oeconomicus paradigm, psychology and psychological concepts have acquired a special meaning in economics and business, including accounting. The purpose of this paper is to analyze Polish scientific articles on accounting which take psychological issues into account. The analysis concentrates on the quantitative as well as the thematic aspect of the publications. The analyzed papers mostly have an introductory character. The most valuable contributions include theoretical papers which provide an in-depth comprehensive analysis of specific psychological variables and a number of empirical papers.

4

Disclosures regarding the risk of estimated measurement in the financial statements – behavioral aspects

63%

Zieniuk P.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2019

|

issue 104(160)

171-188

EN

The article presents the results of empirical research based on source material in the form of financial statements of listed companies and the results of an anonymous survey conducted among statutory auditors. The first part of the research covered the analysis of the content of financial statements for years 2010-2017, prepared by companies listed on the Warsaw Stock Exchange in accordance with the International Financial Reporting Standards (IFRS). The results show that the majority of listed companies comply with the requirements of IFRS with regard to disclosures concerning the estimated measurement risk, although the specificity of the disclosures varies. The results of surveys conducted in a group of 390 statutory auditors who audit financial statements confirm that the degree of specificity of disclosures is affected more by the experience and competence of the accounting staff than the deliberate actions of the management of the entity aimed at limiting the scope of disclosures.

PL

Artykuł prezentuje wyniki badań empirycznych opartych na materiale źródłowym w postaci sprawozdań finansowych spółek giełdowych oraz wyników anonimowej ankiety przeprowadzonej wśród biegłych rewidentów. Pierwsza część badań obejmowała analizę treści sprawozdań finansowych za lata 2010–2017, sporządzanych przez spółki notowane na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych, zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Sprawozdawczości Finansowej (MSSF). Z otrzymanych rezultatów wynika, że spółki giełdowe w zdecydowanej większości przypadków wypełniają wymogi MSSF w zakresie ujawnień dotyczących ryzyka wyceny szacunkowej, jednak szczegółowość dokonywanych ujawnień jest różna. Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na grupie 390 biegłych rewidentów, wykonujących badania sprawozdań finansowych, potwierdzają, że na stopień szczegółowości dokonywanych ujawnień w większym stopniu mają wpływ doświadczenie i kompetencje kadry księgowej niż celowe działania kierownictwa jednostki, zmierzające do ograniczenia zakresu ujawnianych informacji.

5

Behavioral aspects of auditing and the auditor’s decision-making as a key cognitive process in the case of fraud

63%

Vassiljev M., Alver L.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2019

|

issue 104(160)

149-169

EN

Fraud is like a disease for organizations. One of the key people meant to detect fraud is the auditor. A detected fraud is the most stressful case, and therefore, there are written standards of actions. According to professional standards, an auditor should have enough “professional skepticism,” which should help to organize his way of thinking and his actions. However, even such organized people are only people; human nature influences their behavior. The aim of the paper is to show the behavioral aspect of auditing and to find out how cognitive characteristics of decision-making could help auditors detect and investigate fraud. This theoretical research is a theory-driven interpretative literature review, based on a synthesis of the academic literature. The key finding of the research is that the cognitive process plays a key role in auditing because processes of judgment and decision-making are basic cognitive processes. When fraud is detected, according to cognitive theory, the auditor recalls the last experience of fraud detection, forms a judgment, and then makes a decision based on this experience. Trying to provide the best solution for the case, it could be relevant to share the experience and opinions among auditors.

PL

Oszustwo dla organizacji jest rodzajem choroby. Jedną z kluczowych osób, której zadaniem jest wykrycie oszustwa jest audytor. Wykryte nadużycie jest najbardziej stresującym przypadkiem i dlatego określono pisemnie standardy postępowania. Zgodnie z nimi, audytor powinien mieć wystarczająco dużo „zawodowego sceptycyzmuˮ, który wpływa na jego sposób myślenia i działania. Celem artykułu jest ukazanie behawioralnego aspektu audytu i poznanie, w jaki sposób cechy poznawcze procesu decyzyjnego mogą pomóc audytorom w wykrywaniu i badaniu oszustwa. Badania te są oparte na analizie i interpretacji literatury przedmiotu. Wnioskiem płynącym z badań jest to, że proces poznawczy odgrywa kluczową rolę w audycie, ponieważ procesy osądu i podejmowania decyzji są podstawowymi procesami poznawczymi. W przypadku wykrycia oszustwa, zgodnie z teorią kognitywną, audytor przywołuje ostatnie doświadczenia w zakresie wykrywania oszustw, formułuje osąd, a następnie podejmuje decyzję opartą na doświadczeniu. Dla znalezienia najlepszego rozwiązania w danej sprawie istotna może być wymiana doświadczeń i opinii między audytorami.

6

The ethical judgments of Polish accounting students regarding earnings management

63%

Cygańska M., Artienwicz N., Burchart R.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2019

|

issue 104(160)

21-36

EN

Behavioural accounting is a branch of accounting that deals with human attitudes and behaviours to accounting phenomena, which determines decision‐making behaviour. The most important ethical issue facing the accounting profession is earnings management. The aim of this study was to assess the prevailing attitudes of Polish accounting students towards earnings management. The impact of individual variables (gender, age and work experience) on ethical judgments regarding earnings management was assessed. The study revealed that the students’ judgements were affected by the field of manipulation in earnings management. The manipulated accounting method was far less ethically acceptable than manipulated operating decisions. Perceptions of ethicality in accounting practices did not differ significantly between students working in accounting, students working in other fields and unemployed respondents. With regard to age, younger participants were more likely to regard earnings management practices as less ethical than older respondents, but the observed differences were not statistically significant. The differences between genders were not statistically significant either. The research makes a useful contribution to the scientific debate as it is the first research of that type in Poland, shedding light on behav-ioural aspects of earnings management.

PL

Rachunkowość behawioralna zajmuje się zachowaniami księgowych i innych osób zaangażowanych w system rachunkowości. Zarówno zawód księgowego, jak i menedżera wiąże się z podejmowaniem licznych decyzji, które mogą być przedmiotem oceny zarówno merytorycznej, jak i etycznej. Celem niniejszych badań była ocena postaw etycznych studentów rachunkowości w odniesieniu do zarządzania zyskami. Analizie poddano wpływ płci, wieku i doświadczenia zawodowego na ocenę postaw etycznych menedżerów w zakresie zarządzania zyskami. W toku badań wykazano, że ocena postaw etycznych uwarunkowana była manipulacjami w zakresie zarządzania zyskami w obszarze rachunkowości i decyzji operacyjnych. Manipulacje w obszarze rachunkowości oceniane były bardziej krytycznie, aniżeli manipulacje w obszarze decyzji operacyjnych. Ocena postaw etycznych menedżerów przez studentów nie była uwarunkowana płcią, statusem zawodowym ani wiekiem. Niniejsze badanie stanowi użyteczny wkład w debatę naukową, ponieważ jest to pierwsze tego typu badanie w Polsce, rzucające światło na behawioralne aspekty zarządzania zyskami.

7

Wykorzystanie teorii agencji w publikacjach polskich autorów – potrzeba rozszerzenia badań z zakresu rachunkowości behawioralnej

63%

Tuszkiewicz M. A., Maruszewska E. W.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2021

|

issue 45(4)

135-152

PL

Cel: Celem artykułu jest ocena wykorzystania teorii agencji przez polskich autorów w arty-kułach z zakresu rachunkowości opublikowanych do końca 2020 roku. Metodyka/podejście badawcze: Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem struktury-zowanego przeglądu literatury, który jest uznaną metodą przeprowadzania analiz literatury, również z zakresu rachunkowości. Wyniki: Wyniki przeglądu wskazują na niewielkie wykorzystanie relacji agencji w bada-niach empirycznych. Zarówno w badaniach teoretycznych, jak i empirycznych najczęściej podejmowano zagadnienia w ramach sprawozdawczości finansowej. W większości publikacji teoria agencji stanowi tło teoretyczne do przeprowadzanych rozważań, brakuje natomiast badań koncentrujących się na wpływie relacji agencji między właścicielem a zarządzającym lub między pracownikami różnych szczebli na rachunkowość. W badaniach empirycznych analizowano praktycznie wyłącznie bodźce zewnętrzne wpływające na podejmowanie decyzji, występuje natomiast luka dotycząca opracowań skupiających się na cechach indywidual-nych człowieka. Ograniczenia/implikacje badawcze: Strukturyzowany przegląd literatury obejmuje lata 1993–2020 oraz prace wyłącznie polskich autorów. Oryginalność/wartość: Oryginalność artykułu dotyczy wskazania niedostatków publika-cji polskich autorów na tle dorobku światowego, w szczególności w obszarze rachunkowości zarządczej oraz w zakresie badań behawioralnych. Tym samym autorzy wskazują kierunki dalszego rozwoju badań już prowadzonych przez nielicznych polskich autorów. Wskazówki dotyczą rozwinięcia badań z zakresu rachunkowości behawioralnej, które pogłębią wiedzę owpływie relacji pryncypał – agent na decyzje podejmowane przez ludzi przy tworzeniuinformacji sprawozdawczej i zarządczej.

EN

Purpose: The aim of the article is to assess the use of agency theory by Polish authors in articles in the field of accounting published by the end of 2020. Methodology/approach: The study was carried out using a structured literature review, which is a recognized method of conducting literature analysis, also in the field of accounting. Findings: The results of the review show little use of agency relations in empirical re-search. Both in theoretical and empirical research, the issues in financial reporting were most often addressed. In most publications, agency theory constitutes the theoretical back-ground for the considerations, while there is a lack of research that focuses on the impact of the agency relationship between the owner and manager or between employees at vari-ous levels on accounting. The empirical studies analyzed only external factors that influ-ence decision-making, while there is a gap in studies that focused on individual human characteristics. Research limitations/implications: The structured literature review covers articles pub-lished between 1993 and 2020 written by Polish authors. Originality/value: The originality of the article arises from the identification of shortcom-ings in the publications of Polish authors in contrast to global achievements, in particular in the fields of management accounting and behavioral accounting. Thus, we indicate the directions of further development of research already carried out by the few Polish authors. The guidelines concern the development of research in the field of behavioral accounting, which will deepen the knowledge about the impact of the principal-agent relationship on the decisions people make in creating reporting and management information.

8

Efekt zakotwiczenia i przypomnienia normy a wierne odzwierciedlenie sytuacji finansowej jednostki

63%

Artienwicz N., Kołodziej S.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2021

|

issue 45(4)

11-24

PL

Cel: Celem artykułu jest zweryfikowanie założeń o wpływie efektu zakotwiczenia oraz efektu przypomnienia normy na decyzje księgowych w przypadku swobody wyboru pozo-stawionej przez regulacje prawne. Metodyka/podejście badawcze: Badanie miało charakter eksperymentalny i zostało przeprowadzone w schemacie 2 × 2 na grupie 110 aktywnych zawodowo księgowych. Wyniki: Uzyskane wyniki potwierdziły występowanie opisanych w psychologii prawidło-wości podejmowania decyzji, które mogą rzutować na jakość informacji dostarczanych przez księgowych. Przypomnienie normy prawnej dotyczącej zasad tworzenia odpisów aktualizujących należności, które są obarczone ryzykiem niespłacalności, w istotny sposób zwiększyło skłonność księgowych do ich utworzenia. Zastosowana w badaniu kotwica po-kazała, że wprowadzenie wartości liczbowej niemającej związku z kryteriami, na podstawie których należy dokonywać decyzji o wysokości odpisu, w istotny sposób wpłynęła na sza-cunki księgowych dotyczące wartości procentowej tego odpisu. Implikacje praktyczne: Efekt zakotwiczenia i przypomnienia normy mogą wpływać na jakość prezentowanych informacji liczbowych oraz realizację wymogu wiernego odzwiercie-dlenia w sprawozdaniach finansowych. Oryginalność/wartość: Przedstawione w artykule badanie dotyczy nieweryfikowanej empirycznie dotychczas w Polsce kwestii wpływu błędów poznawczych na zawodowe decy-zje księgowych. Przy tym stanowi jedno z nielicznych badań eksperymentalnych w ramach tzw. rachunkowości behawioralnej w Polsce.

EN

Purpose: The aim of the paper is to verify the assumptions about the impact of the anchoring effect and the norm reminder effect in accounting decisions, in the case of the freedom of choice left by legal regulations, Methodology/approach: The study was based on a 2 × 2 experimental design and was conducted with 110 working accountants. Findings: The results confirmed the regularities in decision-making identified in psychology, which may influence the quality of the information provided by accountants. Being re-minded of the legal norm concerning the rules for creating write-downs of receivables bur-dened with the risk of non-payment led to a significant increase in accountants’ propensity to create write-downs. Similarly, the anchor used in the experiment showed that introducing a numerical value unrelated to the criteria for the write-down significantly impacted the accountants’ assessment of the percentage value and the write-off. Practical implications: The anchoring and norm reminder effect may affect the quality of the presented numerical information and the fulfillment of the faithful representation requirement in financial statements. Originality/value: The study presented in the article, which concerns the impact of cognitive biases on professional accounting decisions, has not been empirically verified so far in Poland. At the same time, it is one of the few experimental studies within behavioral accounting in Poland.

9

Profesjonalna grupa odniesienia w opiniach polskich księgowych tworzących informację sprawozdawczą

63%

Korzeniowska D., Jaworska E., Maruszewska E. W., Artienwicz N.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2022

|

issue 46(3)

59-73

PL

Cel: Celem artykułu jest prezentacja istniejących w świadomości księgowych profesjonalnych grup odniesienia, które stanowią źródło wartości, norm i ocen własnych zachowań księgowych. Metodyka/podejście badawcze: Badanie jakościowe przeprowadzono w formie wywia-dów pogłębionych z 38 księgowymi posiadającymi minimum trzyletni staż pracy w biurach rachunkowych lub na samodzielnych stanowiskach w przedsiębiorstwach. Wyniki: Opinie respondentów wskazują na równoczesne występowanie trzech płaszczyzn, które stanowią podstawę identyfikacji profesjonalnych grup odniesienia: pozytywnego i negatywnego, grupa starszych (doświadczonych) i młodszych (niedoświadczonych) księ-gowych oraz odmienne postrzeganie księgowych pracujących w biurach rachunkowych i zatrudnionych w działach księgowości w przedsiębiorstwach samodzielnie prowadzących rachunkowość. Zidentyfikowane grupy odniesienia mają jednocześnie charakter normatywny i porównawczy, choć aspekt normatywny zdaje się dominować. Ograniczenia/implikacje badawcze: Ograniczenia badania wynikają z zastosowanej meto-dy (badanie jakościowe) oraz z charakterystyk respondentów, którymi byli księgowi pracujący w Polsce. Ponadto, identyfikacja grup odniesienia była prowadzona jedynie pod kątem profesjo-nalnych grup odniesienia, z pominięciem szerzej rozumianych społecznych grup odniesienia. Oryginalność/wartość: w artykule opisano pierwsze badanie, którego celem jest identy-fikacja grup odniesienia wśród księgowych, co otwiera kolejny wymiar badania zachowań księgowych w ramach nurtu behawioralnego badań w rachunkowości.

EN

Purpose: The purpose of the study is to present professional reference groups that exist in accountants' minds. These groups are the source of values, norms, and behaviours. Methodology/approach: The qualitative research was conducted in the form of in-depth interviews with 38 accountants with at least three years of professional experience in account-ing offices or who were in charge of preparing financial information in non-financial entities. Findings: The respondents' opinions indicate the presence of three dimensions that consti-tute the basis for identifying the professional reference groups: 1) positive and negative, 2) a group of older (more experienced) and younger (less experienced) accountants, and 3) different perceptions of accountants who work in accounting service offices and those employed in accounting departments in non-financial entities. The identified reference groups are both normative and comparative, although the normative aspect seems to dominate. Research limitations/implications: Limitations of the study result from the method used (qualitative research) and the characteristics of the respondents, who were account-ants working in Poland. Moreover, the reference groups were identified only in terms of professional reference groups, disregarding broader social reference groups. Originality/value: The article describes the first study to identify reference groups among accountants, which opens a new dimension to behavioral research in accounting.

10

Kierunki i metody badawcze w rachunkowości behawioralnej i neurorachunkowości

63%

Gos W.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2019

|

issue 6(984)

75-86

PL

Cel: Celem artykułu jest przegląd kierunków badań i wybranych metod, które mogą zostać wykorzystane w neurorachunkowości jako jednym z nurtów behawioralnych w ekonomii. Metodyka badań: W artykule wykorzystano metodę analizy źródeł oraz metodę dedukcji i indukcji. Wyniki badań: Przeprowadzony przegląd jest wstępnym etapem autorskich badań w zakresie biologicznych uwarunkowań w neurorachunkowości. Wnioski: Ekonomia behawioralna to jedna z nowszych dziedzin ekonomii, której głównym celem jest objaśnienie rzeczywistości za pomocą socjologii i psychologii, a neuroekonomia wykorzystuje do opisu procesów zachodzących w mózgu człowieka metody badawcze z zakresu biologii, chemii lub medycyny. Zachodzące zmiany w naukach ekonomicznych mają także wpływ na rachunkowość. Wkład w rozwój dyscypliny: W artykule stawia się hipotezę, że rachunkowość behawioralna i neurorachunkowość są interdyscyplinarnymi dziedzinami wiedzy, w których mogą być wykorzystane różne metody badawcze.

EN

Objective: The study provides an overview of directions in research and selected methods which can be used in neuroaccounting, a branch of behavioural accountancy. Research Design & Methods: The study employs content analysis and deductive and inductive reasoning. Findings: This overview introduces the author’s research on the subject of biological determinants of neuroaccounting. Implications / Recommendations: Behavioural economics is a newer fields of economics, explaining phenomena through the prisms of sociology and psychology. Neuroeconomics, on the other hand, uses research methods typically applied in biology, chemistry and medicine to describe processes that take place in the human brain. Ongoing changes in economics also affect accounting. Contribution: The article examines the notion that behavioural accounting and neuroaccounting are interdisciplinary fields of knowledge where various research methods can be used.

11

Poczucie prawnej odpowiedzialności zawodowej wśród księgowych w Polsce. Pilotażowe badanie jakościowe

63%

Korzeniowska D., Wilkońska A.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2023

|

issue 47(3)

77-93

PL

Cel: Celem artykułu jest prezentacja wyników badania dotyczącego diagnozy sposobów rozumienia zawodowej odpowiedzialności księgowych wynikającej z wymogów prawa bilansowego i poczucia tej odpowiedzialności. Metodyka/podejście badawcze: Pilotażowe badanie jakościowe przeprowadzono w formie wywiadów pogłębionych z 14 samodzielnymi księgowymi zatrudnionymi w biurach rachunkowych lub w przedsiębiorstwach z różnych branż w Polsce. Wyniki: Subiektywna definicja odpowiedzialności zawodowej badanych była wieloaspektowa i obejmowała wymiary: prawny, etyczny, ekonomiczny i społeczny. Obszarami, wytyczanymi regulacjami prawa bilansowego, za które badani czuli się odpowiedzialni, były głównie typowe codzienne zadania wykonywane na tym stanowisku (księgowanie operacji, wycena, nadążanie za zmianami w przepisach), a także ich końcowy produkt w postaci sprawozdania finansowego. Badanym odpowiedzialność kojarzyła się też z dbałością o własną reputację. Opinie o postrzeganiu odpowiedzialności przez innych księgowych nie były rozwiniętym wątkiem refleksji badanych. Ogólnie uważali oni, że księgowi myślą podobnie do nich, zaś głębszy namysł wyzwalał refleksję o czynnikach negatywnie wpływających na środowiskowe poczucie odpowiedzialności. Według badanych, jeśli ktoś jest odpowiedzialny z natury, to staż pracy tej cechy nie osłabi. Poczucie odpowiedzialności może jedynie wzrosnąć wraz z nabytym doświadczeniem. Ograniczenia/implikacje badawcze: Ograniczenia badania wynikają z zastosowanej metody – pilotażowy wywiad swobodny. Wartościową kontynuacją ustaleń byłoby poszerzenie badań jakościowych np. nad relacjami między poczuciem odpowiedzialności a tożsamością księgowych, ich determinacją do osiągania celów czy stosowanymi wymówkami, by chronić siebie w trudnych sytuacjach, następnie rozpoznanie przywołanych przez księgowych w wywiadach kwestii metodami ilościowymi oraz eksperymentalnymi. Oryginalność/wartość: W artykule opisano pierwsze badanie dotyczące poczucia prawnej odpowiedzialności zawodowej księgowych, co otwiera kolejny wymiar analizy zachowań tej grupy profesjonalnej w ramach behawioralnego nurtu rachunkowości w Polsce. Badanie stanowi jakościową podstawę konceptualizacji przyszłych badań nad prawną odpowiedzialnością zawodową księgowych i operacjonalizacji problematyki badawczej.

EN

Purpose: The purpose of the study was to diagnose how professional legal responsibility is understood regarding the requirements of the accounting law and the sense of this responsibility. Methodology/approach: A pilot qualitative study was conducted in the form of in-depth interviews with 14 accountants who work for accounting offices or companies operating in various industries. Findings: The subjective definition of professional responsibility of the respondents is multifaceted and includes legal, ethical, economic, and social dimensions. The areas of responsibility defined by the balance sheet regulations primarily encompass the routine tasks integral to this position (such as operational accounting, valuation, and staying updated on regulatory changes), along with the production of accurate financial statements. Additionally, the respondents expressed a sense of responsibility towards safeguarding their own professional reputation. Opinions about other accountants’ perceptions of accountability were not a developed theme in the respondents’ reflections. Generally, they believed that accountants thought similarly to them, while deeper reflection triggered thoughts about factors that negatively influence the environmental sense of responsibility. The respondents believed that when someone is responsible by nature, then seniority will not weaken this trait. The sense of responsibility can only increase with experience. Research limitations/implications: The study’s limitations are due to the method used, a pilot free-form interview. A valuable continuation of the findings would be to expand the qualitative research by exploring the correlation between accountants’ sense of responsibility and identity, their determination to achieve goals, or the excuses they use to protect themselves in difficult situations. Furthermore, it would be beneficial to complement the insights gathered from the interviews by employing quantitative and experimental methods to identify the specific issues they raised. Originality/value: The article describes the first study devoted to the sense of legal professional responsibility of accountants, which opens another dimension of the behavior analysis of this professional group within the behavioral stream in accounting in Poland. The study provides a qualitative basis for conceptualizing future research on the legal professional responsibility of accountants and operationalizing the research issue.

12

Wpływ aspektów behawioralnych na dane generowane przez system rachunkowości

63%

Witowska J.

Studia Ekonomiczne. Gospodarka, Społeczeństwo, Środowisko

|

2019

|

issue 1/2019 (3)

110-118

EN

The article presents the concept of behavioral accounting. Its essence, basic assumptions and the area of impact in terms of data generated by enterprise accounting systems were indicated. The purpose of the article was to show how certain stimuli from the environment can affect the information presented by financial accounting and management accounting. Particular attention was paid to the way in which behavioral factors determine the reliability and usefulness of the information generated for the assessment of the financial situation and management decisions. Analyzing current areas of research in the field of behavioral accounting in the study, literature on the subject was used.

PL

W artykule zaprezentowana została koncepcja rachunkowości behawioralnej. Wskazano jej istotę, podstawowe założenia oraz obszar oddziaływania w zakresie danych generowanych przez systemy rachunkowości przedsiębiorstw. Celem artykułu było ukazanie, w jaki sposób określone bodźce pochodzące z otoczenia mogą wpływać na informacje prezentowane przez rachunkowość finansową i rachunkowość zarządczą. Szczególną uwagę starano się zwrócić na to, w jaki sposób czynniki behawioralne determinują wiarygodność i przydatność generowanej informacji dla oceny sytuacji finansowej oraz podejmowania decyzji zarządczych. W opracowaniu posłużono się literaturą przedmiotu, dokonując analizy dotychczasowych obszarów badań z zakresu rachunkowości behawioralnej.

13

Normy, wartości i własny obraz zespołów projektowych studentów rachunkowości i auditingu

63%

Nowak M.

Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu

|

2019

|

issue 544

201-212

PL

Celem artykułu była identyfikacja norm grupowych, postrzegania korzyści z pracy grupowej oraz własnego obrazu grupy występujących w zespołach projektowych studentów kierunku rachunkowość i auditing. Badania przeprowadzono w nurcie rachunkowości behawioralnej, polegającym na badaniu zjawisk psychospołecznych jej towarzyszących oraz zachowań z nią związanych. Badania miały charakter jakościowy. Zastosowana została metoda projekcji. Wykorzystano technikę zdań niedokończonych.

EN

The goal of the paper was the idenetification of group norms, perception of group work advantages and self-image of project teams consisting of accounting and auditing students. The research was conducted in the behavioral auditing paradigm in which accounting- related socio-psychological phenomena and accounting-related behavior is analysed. Research had a qualitatuve charcater. The projective method was used. The unfinnised sentences technique was applied.

14

Structural manipulation as part of impression management in the president’s letters to shareholders of the biggest Polish enterprises

51%

Jaworska E., Bucior G.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2019

|

issue 104(160)

55-83

EN

The purpose of this article is to examine the extent to which company managers use structural manipulations to manage users’ impressions of information presented in the president’s letters to shareholders. It is based on the managers’ knowledge of how cognitive-behavioral factors influence people’s perception and processing of information. The article focuses on selected cognitive errors connected with the effect of information order, such as the primacy effect and the recency effect, and the halo effect, which can be used by enterprises for structural manipulation in their letters to their shareholders. The research method used was an analysis of source documents which constituted elements of reporting that were created and published by Polish enterprises. The quantitative and qualitative research was preceded by a review of the literature, mainly regarding the strategies of impression management, in particular, structural manipulation. Analysis of publications that present research results on using impression management was used to formulate the research questions: (1) Do the largest Polish enterprises use structural manipulation based on cognitive error mechanisms? (2) Does the use of cognitive error mechanisms, which are typical of structural manipulation, depend on the financial condition of the enterprise in a given period? The presented research results confirm that the management boards of Polish companies do turn to techniques of impression management, especially structural manipulation. Additionally, they indicate that a correlation exists between the scope and degree of employing structural manipulation in reporting and the results achieved in a reporting year. However, the strength and depth of this relationship is not clear and requires further research.

PL

Celem artykułu jest zbadanie zakresu wykorzystania przez zarządzających przedsiębiorstwem manipulowania strukturalnego dla zarządzania wrażeniem użytkowników informacji zawartych w listach zarządu do akcjonariuszy, opartego na znajomości zarządzających specyfiki oddziaływania czynników behawioralnych o charakterze kognitywnym na przetwarzanie i percepcję informacji przez ludzi. W artykule skupiono uwagę na wybranych błędach poznawczych związanych z efektem porządku informacji, takich jak: efekt pierwszeństwa oraz efekt świeżości, a także efekt aureoli, które jednostki gospodarcze mogą wykorzystać do manipulowania strukturalnego. Metodami badawczymi wykorzystanymi w pracy była analiza dokumentów źródłowych stanowiących elementy sprawozdawczości tworzonej i publikowanej przez polskie przedsiębiorstwa. Badania ilościowo-jakościowe zostały poprzedzone przeglądem literatury dotyczącej strategii zarządzania wrażeniem, w szczególności manipulacji strukturalnej. Analiza publikacji prezentujących wyniki badań nad stosowaniem zarządzania wrażeniem pozwoliła na sformułowanie dwóch pytań badawczych: (1) Czy największe polskie przedsiębiorstwa stosują manipulacje strukturalne, bazujące na mechanizmach błędów poznawczych? (2) Czy stosowanie mechanizmów błędów poznawczych właściwych dla manipulowania strukturalnego zależy od stanu finansowego przedsiębiorstwa w danym okresie? Zaprezentowane wyniki badań potwierdzają, iż zarządy polskich przedsiębiorstw sięgają po techniki zarządzania wrażeniem, zwłaszcza po manipulowanie strukturalne. Ponadto wskazują, iż istnieje zależność między zakresem i stopniem stosowania manipulacji strukturalnej w sprawozdawczości a wynikami uzyskiwanymi w roku sprawozdawczym. Jednak siła i głębokość tej relacji nie jest jasna i wymaga dalszych badań.

15

Statutory auditors’ self-perception and their perception of audited companies and accountants. Behavioral research with the use of metaphors

51%

Nowak M.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2019

|

issue 103(159)

227-242

EN

The study investigates the self-perception of statutory auditors and their perception of accountants, the relationship between accountants and statutory auditors, and the perception of audited companies. The research presented in the paper has a behavioral character. The methods and subject are both derived from psychology, social sciences, and linguistic and cognitive sciences. The research takes a qualitative approach. It uses projection, metaphors, and narrative analysis. The findings show that accountants are perceived by statutory auditors mainly in the context of their hard work, the necessity to constantly learn, that they are cunning and used by other workers, and that they are underestimated by their superiors. Auditors characterize themselves as clever, hard-working, face problems of unstable and unclear regulations, and that they oppose an audited company’s owners. Auditors have an organic, mechanistic, and systemic view of companies, perceiving them mostly in the context of different parts (organizational units) that work together.

PL

W artykule badana jest autopercepcja biegłych rewidentów, postrzeganie przez nich zawodu księgowego, relacji między księgowym a biegłym rewidentem oraz postrzeganie audytowanych przedsiębiorstw. Badania przedstawione w artykule mają charakter behawioralny. Zarówno metody, jak i przedmiot badań pochodzą z psychologii, socjologii, lingwistyki oraz kognitywistyki. W badaniu przyjęto podejście jakościowe. Zastosowano projekcję, metafory oraz analizę narracji. Wyniki wskazują, iż księgowi postrzegani są przez biegłych rewidentów głównie w kontekście ciężkiej pracy, konieczności ciągłego kształcenia się, przebiegłości, bycia wykorzystywanymi przez innych pracowników firmy oraz niedocenianymi przez przełożonych. Rewidenci charakteryzują samych siebie jako przebiegłych, ciężko pracujących, napotykających często problemy niestabilnych i niejasnych przepisów oraz konfrontujących się z właścicielami audytowanych firm. Biegli rewidenci prezentują mechanistyczne, organiczne i systemowe rozumienie badanych jednostek, postrzegając je głównie w kontekście różnych współdziałających części (jednostek organizacyjnych).

16

Metaphors by which controllers are seen. The image of the controller profession in the eyes of controlling students

51%

Nowak M.

Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości

|

2022

|

issue 46(2)

195-212

EN

Purpose: The study aims to identify the image of the controller profession by students of controlling. The research question is: How do potential future controllers perceive the con-troller profession? Methodology/approach: The investigation presented in this paper takes a qualitative approach. The study uses metaphors and projection – the Forced Metaphor Elicitation Technique and narrative analysis. Findings: The image of controllers is varied. They are viewed as intelligent, cunning, clever, good strategists, and observers. They possess adaptation capabilities, intuitive thinking, and creativity. Their job is characterized by using different tools and working with massive amounts of data, documents, tables, and graphs. A controller’s position is seen as significant as they enhance results, watch over other workers, and minimize mis-takes and costs. Controllers are respected or even feared, dangerous, and sometimes they play the role of an alpha wolf. Research limitations/implications: The findings of the study may be culture-sensitive. This limitation calls for intercultural research in various countries to enable an under-standing of the controller’s role across the globe. Value: The paper proves the appropriacy of applying the symbolic-interpretive paradigm in behavioral accounting research. The research is one of the first investigations in ac-counting, and probably first in controlling, to demonstrate that the metaphors used to describe controllers reveal how the controller’s role, tasks, and work are seen. The findings can be applied in accounting education, career planning in accounting, and in shaping the professional image by associations of accountants and controllers. The image of controllers displayed future controllers reveals the direction in which controlling is probably headed.

PL

Cel: Celem artykułu jest identyfikacja wizerunku zawodu controllera przez potencjalnych przyszłych controllerów. Pytanie badawcze jest sformułowane następująco: Jak zawód controllera jest postrzegany przez potencjalnych przyszłych controllerów? Metodyka/podejście: W badaniu przyjęto podejście jakościowe. Zastosowano metafory, użyto metody projekcyjnej z użyciem techniki wymuszonej metafory, wykorzystano analizę narracyjną. Wyniki: Obraz controllerów jest rozproszony. Są oni postrzegani jako inteligentni, przebie-gli, sprytni, kreatywni, dobrzy stratedzy i obserwatorzy, posiadający zdolności adaptacyjne, umiejętność intuicyjnego myślenia. Ich zawód jest postrzegany jako związany z pracą z ogromna liczbą danych, dokumentami, tabelami i elementami graficznymi. Pozycja con-trollerów jest postrzegana jako istotna, jako że wpływają oni na poprawę wyników, pilnują pracy innych oraz minimalizują błędy i koszty. Controllerzy są w oczach studentów osoba-mi szanowanymi lub wręcz budzącymi postrach, niebezpiecznymi oraz odgrywającymi rolę “wilków alfa”. Ograniczenia/implikacje badawcze: Na przedstawione wyniki badań mogą wpływać czynniki kulturowe. To ograniczenie stanowi jednocześnie wezwanie do badań międzykul-turowych, prowadzonych w różnych krajach, umożliwiających zrozumienie roli controllera w różnych miejscach globu. Wartość: Artykuł potwierdza adekwatność zastosowania paradygmatu symboliczno-interpretatywnego w badaniach z zakresu rachunkowości behawioralnej. Zaprezentowane badania są jednymi z pierwszych z zakresu rachunkowości i prawdopodobnie pierwszymi, które są dowodem, iż metafory użyte do scharakteryzowania controllerów ujawniają, w jaki sposób jest postrzegana ich rola, zadania i praca. Uzyskanie wyniki mogą być zastosowane w kształceniu z zakresu controllingu, planowaniu w nim kariery oraz kształtowaniu wize-runków controllerów przez ich profesjonalne stowarzyszenia. Postrzeganie roli controllera przez przyszłych wykonawców tego zawodu wskazuje także na kierunek, w jakim podąży controlling.

Refine search results

Wymagania informacyjne interesariuszy w zakresie kapitału intelektualnego a rachunkowość behawioralna

Przedmiot badań rachunkowości behawioralnej

Problematyka psychologiczna w polskich artykułach naukowych z obszaru rachunkowości – analiza publikacji

Disclosures regarding the risk of estimated measurement in the financial statements – behavioral aspects

Behavioral aspects of auditing and the auditor’s decision-making as a key cognitive process in the case of fraud

The ethical judgments of Polish accounting students regarding earnings management

Wykorzystanie teorii agencji w publikacjach polskich autorów – potrzeba rozszerzenia badań z zakresu rachunkowości behawioralnej

Efekt zakotwiczenia i przypomnienia normy a wierne odzwierciedlenie sytuacji finansowej jednostki

Profesjonalna grupa odniesienia w opiniach polskich księgowych tworzących informację sprawozdawczą

Kierunki i metody badawcze w rachunkowości behawioralnej i neurorachunkowości

Poczucie prawnej odpowiedzialności zawodowej wśród księgowych w Polsce. Pilotażowe badanie jakościowe

Wpływ aspektów behawioralnych na dane generowane przez system rachunkowości

Normy, wartości i własny obraz zespołów projektowych studentów rachunkowości i auditingu

Structural manipulation as part of impression management in the president’s letters to shareholders of the biggest Polish enterprises

Statutory auditors’ self-perception and their perception of audited companies and accountants. Behavioral research with the use of metaphors

Metaphors by which controllers are seen. The image of the controller profession in the eyes of controlling students