Dwudziestolecie międzywojenne było w Polsce okresem wyjątkowego poświęcenia, które należy utożsamiać z wielkim patriotyzmem i wręcz emocjonalnym odnoszeniem się do spraw „wagi państwowej”. Jednym z jego przejawów było budowanie i utrzymywanie w systemie dobrowolnych opodatkowań ośrodków turystyczno-leczniczych. To była forma wspierania państwa w rozwiązywaniu jego ważnych społecznie problemów. W tym ogólnopolskim procesie nie zabrakło kolejarzy polskich, którzy tworzyli jedną z najbardziej licznych grup zawodowych. W ciągu kilkunastu lat uruchomiono kilka „pomnikowych” realizacji, z których część – przy zmienionej formie wykorzystania – funkcjonuje do dzisiaj.
EN
In Poland the interwar period was a time of an extraordinary sacrifice, which should be identified with great patriotism and even emotional referring to the matters of state. One of the signs was to develop and maintain tourist and health centers under a system of voluntary taxation. It was a form of supporting the state in solving its socially important problems. Polish railwaymen, who created one of the most numerous professional groups, participated in this nationwide process. Over several dozen years, several monumental projects have been launched, some of which – with a modified form of use – are still in operation today.
Celem artykułu jest zaprezentowanie działalności stowarzyszeń i aktywności społecznej kolejarzy w okresie Drugiej Rzeczypospolitej. Kolejarze bowiem należeli do licznych i bardzo różnorodnych organizacji społecznych, angażowali się w pracę charytatywną, spółdzielczą, sportową oraz inicjatywy lokalne i ogólnokrajowe. Stowarzyszenia kolejarzy były jedną z form wspierania państwa polskiego w rozwiązywaniu ważnych problemów społeczno-bytowych. Ich działalność jest znakomitym przykładem zaangażowania społecznego – realizacji celów oświatowo-kulturalnych, socjalno-bytowych i zdrowotno-rekreacyjnych, nie tylko wspólnoty kolejarzy, ale również innych stowarzyszeń społecznych dwudziestolecia międzywojennego. W artykule przedstawiono aktywność społeczną kolejarzy podejmowaną w ramach stowarzyszeń, ze wskazaniem ich podstaw teoretycznych i prawnych oraz praktycznych sposobów realizacji wytyczonych przez nie celów. Artykuł oparty jest na źródłach drukowanych, w tym na statutach i sprawozdaniach, dokumentach normatywnych, artykułach z czasopism wydanych w latach międzywojennych nawiązujących do badanego zagadnienia oraz na opracowaniach współczesnych. Zaprezentowane egzemplifikacje stowarzyszeń wskazują, iż odgrywały one istotną rolę w życiu społeczno-politycznym, gospodarczym i oświatowo-kulturalnym okresu międzywojennego. Działalność kolejarzy podejmowana w ramach stowarzyszeń zainicjowała wiele pożytecznych akcji, które stały się czynnikiem twórczym, mającym korzystny wpływ na życie tej grupy zawodowej.
EN
The aim of the article is to present the activities of railwaymen’s associations and social activity in the period of the Second Polish Republic. Railwaymen belonged to numerous and very diverse social organizations, engaged in charity, cooperative, and sports work as well as local and national initiatives. Railway workers’ associations were one of the forms of supporting the Polish state in solving important social and living problems. Their activity is an excellent example of social commitment – the implementation of educational and cultural, social and living as well as health and recreational goals, not only of the railway community but also other social associations of the interwar period. The article presents the social activity of railwaymen undertaken within the associations, with an indication of their theoretical and legal foundations and practical ways of achieving their goals. The article is based on printed sources, including statutes and reports, normative documents, articles from magazines published in the interwar years referring to the issue under study, and contemporary studies. The presented examples of associations indicate that they played an important role in the socio-political, economic, educational and cultural life of the interwar period. The activities of railwaymen undertaken within the associations initiated many useful actions, which became a creative factor that had a positive impact on the life of this professional group.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.