Search results

1

Reforma sektora publicznego w krajach nordyckich a powrót do elitarności szkół wyższych

100%

Musiał K.

Przegląd Socjologiczny

|

2009

|

vol. 58

|

issue 3

143-172

PL

Celem artykułu jest przeanalizowanie niektórych uwarunkowań systemowych Danii, Finlandii, Islandii, Norwegii i Szwecji, które przekładają się na rozwiązania zastosowane w polityce wobec szkolnictwa wyższego tych krajów. Artykuł nawiązuje do dyskusji o kulturze nowego kapitalizmu w kontekście zmian dokonujących się w sektorze publicznym, ze szczególnym uwzględnieniem dziedziny szkolnictwa wyższego. W tym kontekście jednym z podstawowych wątków jest dyskurs elitarności w szkolnictwie wyższym, który również w krajach nordyckich nie przeszedł bez echa. Jego analiza ujęta została w szerszą ramę zmiany społecznej, gdzie zmianie ulega dawny, zorientowany na kolektywizm kontrakt społeczny. Ta perspektywa umożliwia dostrzeżenie zmieniającej się roli szkolnictwa wyższego jako instrumentu polityki społecznej w państwie opiekuńczym. Nowe uwarunkowania społeczne, nastanie postindustrialnych stosunków pracy i produkcji oraz zmiana indywidualnych wartości na których zbudowano nordyckie państwa opiekuńcze powodują większą akceptację dla idei elitarności zindywidualnej i instytucjonalnej. Co prawda szkolnictwo wyższe w tych krajach jest jeszcze domeną w przeważającej większości zarządzaną i finansowaną przez państwo, jednocześnie jednak daje się zaobserwować narastanie zachowań imitujących działania rynkowe w sektorze prywatnym. Oznacza to, że analiza zmian zachodzących w sektorze szkolnictwa wyższego jest możliwa tylko wtedy gdy uwzględnieni sie zmieniający się charakter sektora publicznego, który w krajach nordyckich ma charakter typowy dla społeczeństw postindustrialnych.

EN

This article aims at analyzing some elements of the social systems in Denmark, Finland, Iceland, Norway and Sweden, which influence Higher Education policy in these countries. The argument is linked to the discussion about the culture of new capitalism that can be observed in the public sector reforms in general and in Higher Education policies in particular. The discourse of elitism in Higher Education is addressed in this context as it has also left its impression on the Nordic countries. The analysis of the discourse is placed within a broader framework of social change, within which the traditional social contract is being renegotiated. The traditional collectivist mindset of the welfare state policy logic of the past gives way to greater individualism and acceptance of elitism as the Nordic societies become more and more post-industrial. Although Higher Education in the Nordic countries is still mainly publicly funded and managed, an increasing emulation of the public sector and market-like behaviour can be witnessed. Therefore the analysis includes a theoretical discussion of the new contractual relationship of the whole public sector, which enables the capture of the changing nature of the social relations in post-industrial societies.

2

Internacjonalizacja jako źródło legitymizacji reform szkolnictwa wyższego w Polsce (2007–2012)

80%

Antonowicz D.

Przegląd Socjologiczny

|

2016

|

vol. LXV (65)

|

issue 3

131-155

PL

Przedmiotem artykuły są reformy polskiego szkolnictwa wyższego w okresie 2007-2012 (tzw. Reformy Kudryckiej) i próba odpowiedzi na pytanie o to, jaki wpływ na ich kierunek oraz dynamikę zachodzących zmian miał proces jego internacjonalizacji. W wymiarze teoretycznym artykuł czerpie inspiracje z koncepcji de-nacjonalizacji szkolnictwa wyższego Ulricha Teichlera, który wskazuje na poszerzenie kontekstu jego funkcjonowania, a tym samym wzrost znaczenia zjawisk i procesów zachodzących w przestrzeni transnarodowej na definiowanie kierunku reform oraz ich legitymizację w nowoczesnych państwach narodowych. Analiza koncentruje się wyłącznie na Polsce, reprezentującej bardziej ogólny przypadek kraju, który (a) dynamicznie się rozwija w wymiarze politycznym oraz gospodarczym, (b) otwiera się szeroko na globalne procesy społeczne, a jednocześnie ten, (c) w którym władza publiczna przez lata była niezdolna/zbyt politycznie słaba do samodzielnego inicjowania zmian w obszarze nauki oraz szkolnictwie wyższym.

EN

This paper elaborates on the higher education (HE) reforms in Poland undertaken between 2007– –2012 (The reforms of Kudrycka). In doing so it attempts to address the question: What has been the impact of the internationalization of HE on the dynamics and directions of the reforming agenda? The paper alludes to Urlich Teichler’s concept of de-nationalization, which highlights the growing importance of transnational processes in setting domestic policy agendas in HE in modern nation states. The analysis is focused on Poland, which represents the more general case of a country that: (a) is dynamically developing in political and economic terms; (b) is opening up to transnational processes; but also (c) provides an example of a country that for years – due to lack of resources and political authority – failed to undertake serious political steps to reform higher education. The analysis claims that internationalization has been one of the most important impulses to not only implement major changes in Polish higher education, but also has been a vital source of the legitimacy of initiatives highly unpopular among Polish academics.

3

Autonomia uniwersytetów jako narzędzie w działaniu na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego i badań

71%

Meloni H.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2009

|

issue 2(34)

154-163

EN

While perceiving the autonomy of universities as conducive to the development of higher education, the author presents key elements of the ‘international context’ of transformations which take place in the organisation of higher education and research in France (i.e. the most important steps and documents issued by such institutions/organisations as UNESCO, OECD, Council of Europę or conferences of European ministers responsible of higher education and research). With the Lisbon Strategy in mind, the author presents the main goals of the French system of higher education and research, describes the mechanisms which are conducive to its development and then goes on to analyse the problem of academic autonomy and its impact on the efficiency of HE institutions in their teaching and research functions. The paper ends with postulates to improve the efficiency of higher education and research institutions in France.

PL

Postrzegając autonomię uniwersytetów jako zjawisko służące rozwojowi szkolnictwa wyższego, autor przedstawia główne elementy „międzynarodowego kontekstu” przemian zachodzących w organizacji szkolnictwa wyższego i badań we Francji (tzn. najważniejsze działania i dokumenty takich instytucji i organizacji jak UNESCO, OECD, Rada Europy, konferencje europejskich ministrów ds. szkolnictwa wyższego i badań naukowych). Pamiętając o założeniach Strategii Lizbońskiej, prezentuje główne cele francuskiego systemu szkolnictwa wyższego i badań naukowych, opisuje mechanizmy służące rozwojowi tego systemu, a następnie analizuje zagadnienie autonomii akademickiej oraz jej wpływu na wydajność szkół wyższych w ich działalności dydaktycznej i badawczej. Artykuł kończą postulaty dotyczące poprawy efektywności szkół wyższych i instytucji badawczych we Francji.

4

Podzielony uniwersytet. Od deinstytucjonalizacji do reinstytucjonalizacji misji badawczej polskich uczelni

71%

Kwiek M.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2015

|

issue 2(46)

41-74

EN

This paper analyzes changing higher education policies in Poland in the last two decades. It argues that top Polish public universities became divided institutions, with different individual academic and institutional trajectories in the academic fields in which educational expansion occurred (social sciences) and in fields in which it was much less pronounced (natural sciences). Using the concepts drawn from new institutionalism in organizational studies, this paper views the 1990s as the period of the deinstitutionalization of traditional academic rules and norms in public universities, with growing uncertainty about the core of the academic identity. In the expansion era (1990-2005), prestigious public research universities became excessively teaching-oriented. In the period of educational contraction, their currently teaching-oriented segments are expected to become research-intensive. New legislation grounded in an instrumental view of higher education is interpreted as a return to a traditional academic normative consensus, with increased emphasis on, and funding for, the research mission of the university.

PL

W niniejszym artykule pokazujemy, że czołowe polskie uniwersytety publiczne po 1989 r. stały się organizacjami wewnętrznie podzielonymi: pojawiły się różne trajektorie instytucjonalne i indywidualne w obszarach, w których nastąpiła ekspansja edukacyjna (nauki społeczne), oraz tych, w których miała ona ograniczony wymiar (nauki ścisłe). Wykorzystując pojęcia zaczerpnięte z nowego instytucjonalizmu w badaniach organizacji, postrzegamy lata 90. XX wieku jako okres deinstytucjonalizacji tradycyjnych zasad i norm akademickich na uczelniach publicznych, cechujący się rosnącą niepewnością co do istoty tożsamości akademickiej. W epoce ekspansji (1990-2005) prestiżowe publiczne uniwersytety badawcze stały się nadmiernie ukierunkowane na kształcenie. W okresie implozji edukacyjnej oczekuje się z kolei, że staną się silnie zorientowane na badania. Reformy z lat 2009-2011, zakorzenione w instrumentalnym postrzeganiu szkolnictwa wyższego, odczytywane są tu jako powrót do tradycyjnego akademickiego konsensusu normatywnego, cechującego się zwiększonym naciskiem na misję badawczą. Reformy dokonują rewaloryzacji misji badawczej na najbardziej prestiżowych uczelniach publicznych i otwierają możliwość zakończenia procesów deinstytucjonalizacji zaangażowania badawczego polskich uczelni. Zmiany związane z reformami interpretowane są jako przechodzenie z jednego porządku normatywno-instytucjonalnego do porządku nowego. Analiza danych empirycznych pokazuje, że w dyscyplinarnie podzielonej akademii przejście do nowego porządku może okazać się dużo trudniejsze dla wspólnoty akademickiej w „miękkich” dziedzinach niż w dziedzinach „twardych”.

5

Ład akademicki w krajach Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych i Polsce

51%

Thieme J. K.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2009

|

issue 1(33)

34-55

EN

“Academic governance” is a term which is little known and rarely used in Polish literaturę. However, this term is essential to understand the extensive literaturę on higher education reforms and models published in various countries. When discussing academic governance Solutions, Polish literaturę usually uses the term system (system) to refer to the external environment of universities and the term ustrój (internal organisation) to talk about Solutions within universities. In the first part of his paper, the author defines the notions of academic governance, external academic governance and internal academic governance and then discusses academic governance Solutions in the European Union, English-speaking countries (example of the USA) and in Poland. While in 1960s the European reforms of academic governance were inspired by public governance, the governance structures in the private sector have become the model in recent years. Research confirms that the changes in governance are heading, albeit falteringly, towards an increased marketisation of the European higher education. In Poland, the marketisation of the education system has meant, above all, the emergence of the non-public sector alongside a non-market system, the latter persisting in the public higher education sector.

PL

Ład akademicki (academic governance) to termin mato znany i rzadko używany w polskiej literaturze przedmiotu. Bez jego wprowadzenia trudno jednak czerpać z dorobku bogatej literatury światowej na temat reform i modeli szkolnictwa wyższego. W polskiej literaturze przy omawianiu rozwiązań dotyczących ładu akademickiego w zewnętrznym otoczeniu uczelni używa się zwykle terminu „system”, jeśli natomiast omawia się rozwiązania wewnątrz uczelni, stosuje się zazwyczaj termin „ustrój”. W pierwszej części artykułu autor definiuje pojęcia „ład akademicki” oraz „zewnętrzny ład akademicki” i „wewnętrzny ład akademicki”, w następnych omawia rozwiązania w dziedzinie ładu akademickiego w Unii Europejskiej, w krajach anglosaskich (na przykładzie Stanów Zjednoczonych) oraz w Polsce. Podczas gdy w latach sześćdziesiątych )0( w. europejskie reformy ładu akademickiego czerpały inspirację z ładu publicznego, to obecnie wzorcem są struktury zarządzania w sektorze prywatnym. Wyniki badań potwierdzają, że zmiany sterowania systemu idą, choć niepewnym krokiem, w kierunku większego urynkowienia europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego. W Polsce urynkowienie systemu szkolnictwa jak dotąd polegało głównie na stworzeniu sektora szkół niepublicznych, z jednoczesnym zachowaniem systemu nierynkowego w publicznym sektorze szkolnictwa wyższego.

Refine search results

3 Nauka i Szkolnictwo Wyższe

2 Przegląd Socjologiczny

1 2016

1 2015

3 2009

1 Antonowicz D.

1 Kwiek M.

1 Meloni H.

1 Musiał K.

1 Thieme J. K.

Reforma sektora publicznego w krajach nordyckich a powrót do elitarności szkół wyższych

Internacjonalizacja jako źródło legitymizacji reform szkolnictwa wyższego w Polsce (2007–2012)

Autonomia uniwersytetów jako narzędzie w działaniu na rzecz rozwoju szkolnictwa wyższego i badań

Podzielony uniwersytet. Od deinstytucjonalizacji do reinstytucjonalizacji misji badawczej polskich uczelni

Ład akademicki w krajach Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych i Polsce