Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  rekultywacja
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
W pracy przedstawiono charakterystykę ekologiczno-siedliskową flory naczyniowej zwałowiska „Ruda” w Zabrzu-Biskupicach. Flora hałdy liczy 164 taksony roślin z 38 rodzin i reprezentuje stadium pośrednie pomiędzy inicjalnym a przejściowym etapem spontanicznej sukcesji roślinności. Dominują w niej rodzime (73,8%), jedno- (20,1%) i wieloletnie (50,6%) gatunki ruderalne (40,2%) i łąkowe (17,7%), o znacznych zdolnościach konkurencyjnych (48,2%), rozsiewane na drodze anemo- (75,6%), zoo- (15,2%) i autochorii (7,3%). Pod względem wymagań siedliskowych we florze zwałowiska najwyższy udział mają gatunki światłolubne (L7-8 65,2%), mezofilne (F4-6 65,2%), silnie zróżnicowane w odniesieniu do preferencji troficznych, umiarkowanie ciepłolubne (T5-6 58,5%) i eurytermiczne (Tx 31,1%), o szerokim zakresie tolerancji wobec odczynu podłoża (Rx 39,0%) i zasadolubne (R7-8 34,1%). Czynnikiem ograniczającym rozwój pokrywy roślinnej jest wysoka szkieletowość substratu glebowego (D3,5-4 57,9%).
PL
Obszary poeksploatacyjne stanowią zwykle jedną z problematycznych kwestii, co do ich późniejszego wykorzystania czy też zagospodarowania. W większości przypadków uważa się, że zniekształcają one krajobraz, będąc po prostu szpetnymi. Niekiedy, nieczynne już wyrobiska pozostają „same sobie” lub podejmuje się w stosunku do nich wąskiego zakresu prace, mających na celu ich ponowne wkomponowanie w środowisko. Coraz częściej jednak dostrzega się potencjał dawnych miejsc wydobycia surowców skalnych i wykorzystuje się je w zupełnie innych celach. Odchodząc od tradycyjnego zagospodarowania w kierunku leśnym czy wodnym, które polegały wyłącznie na zasypaniu lub zalaniu kamieniołomu, świadomie prowadzi się prace związane z zagospodarowaniem tychże obiektów pod kątem rozwoju różnych form turystyki. Przytoczone przykłady wskazują na duży potencjał wykorzystania obszarów pogórniczych. Tereny kamieniołomów nie muszą być miejscami, które dysharmonizują z otaczającym krajobrazem i są bezużyteczne, a mogą stanowić doskonały sposób na aktywizację ekonomiczną regionu opartą na turystyce.
PL
W artykule przedstawiono inwentaryzację i charakterystykę zwałowisk po górnictwie i przeróbce rud żelaza w Częstochowskim Zagłębiu Rudonośnym. Doggerskie rudy syderytowe w rejonie częstochowskim wydobywano nieprzerwanie przez ponad 600 lat. Jednak na początku lat siedemdziesiątych XX wieku nastąpił proces likwidacji górnictwa rud żelaza. Jako pierwszą zlikwidowano w 1970 roku kopalnię Rudniki w Rudnikach koło Zawiercia, a jako ostatnią – kopalnię Wręczyca we Wręczycy Wielkiej w 1982 roku. Na podstawie kwerendy w Częstochowskim Zagłębiu Rudonośnym zinwentaryzowano i opisano szczegółowo 41 zwałowisk po górnictwie i przeróbce rud żelaza. Obiekty te są rozmieszczone pomiędzy miastami: Częstochowa, Konopiska, Kłobuck i Zawiercie. Przeprowadzono badania terenowe, podczas których dokonano waloryzacji zwałowisk pod kątem możliwości odzysku materiałów żelazonośnych z odpadów zdeponowanych na powierzchni terenu. W przypadku potencjalnych możliwości odzysku żelaza z materiału odpadowego szacuje się, że całkowita masa zawartego w odpadach syderytu wynosi 5,8 mln Mg. Zaproponowano również kierunki rekultywacji oraz zagospodarowania wybranych obiektów.
EN
The paper presents a cataloguing process and characteristic of dumping grounds after exploitation and preparation of iron ores in the region of Czestochowa. Dogger siderite ores in the Czestochowa region have been exploited for over 600 years. The first mine was closed in 1970 in Rudniki, in the neighbourhood of Zawiercie, the last closed mine was „Wręczyca” in Wręczyca Wielka. In the region of Czestochowa a cataloguing and description of 41 dumping grounds was done, based on literature study. These objects are situated between following towns: Konopiska, Kłobuck and Zawiercie. Conducted field works led to the valorisation of the dumps concerning possibility of iron-bearing materials recovery from wastes disposed on the ground surface. In the case of potential possibilities of recovery of iron form waste material it is estimated that a total mass of siderite included in wastes is 5.8 million Mg. The directions of reclamation and using of the chosen objects are proposed.
EN
Reclamation and rehabilitation of water reservoirs is particularly important for their functioning and fulfilment of their economic, social, natural and other functions. The paper presents a case study of the ex-ante economic analysis used to determine the most suitable reservoirs reclamation method from the pre-selected methods (such as: hypolimnion removal and silt dredging) for the three reservoirs in the Kłodnica River catchment situated in Silesia Province. The presented results and their discussion are of practical importance in order to select a particular way of improving the water quality of the reservoirs as well as contribute to the development of methods of assessing the economic efficiency of water reservoir reclamation in Poland.
PL
Rekultywacja zbiorników przypływowych i zaporowych jest szczególnie istotna dla ich funkcjonowania i pełnienia przez nie funkcji ekonomicznych, społecznych, przyrodniczych i innych, do których zostały powołane. Artykuł prezentuje studium przypadku zastosowania analizy efektywności ekonomicznej do oceny ex-ante wybranych metod rekultywacji (usuwanie hypolimnionu i wydobywanie osadów) dla trzech zbiorników przypływowych w zlewni rzeki Kłodnicy w województwie śląskim. Zaprezentowane wyniki i ich dyskusja mają znaczenie praktyczne, służące wyborowi konkretnego sposobu rozwiązania poprawiającego jakość zbiorników, jak również stanowią wkład w rozwój metod oceny efektywności ekonomicznej rekultywacji zbiorników wodnych w Polsce.
EN
Tarnobrzeg is a city that was perceived through the prism of mining and processing of sulphur for decades. Currently, it is very often described as an attractive tourist place. The change came in July 2010, together with opening the lake created on the grounds of a former mine workings of sulphur in Machów. The objective of the study is to present the aquatic direction of remediation concerning the degraded area of the after-exploitative sulphur mine in Machów, as well as the conditions of utilisation and development of recreational and tourist values in the newly created reservoir. The remediation performed in the region of the former sulphur workings was an innovative project, and the newly created body of water forms a significant element of landscape, contributing to the natural restoration of degraded areas. In the study, the conditions of area development around Tarnobrzeg Lake were presented on the basis of all-terrain research carried out in September 2014 and May 2015. The founding of the body of water in Tarnobrzeg created possibilities of widespread tourism and recreation development, as well as contributed to the economic development concerning the extension of a broad zone of service related to tourism and recreation. The infrastructure around the lake is regularly enriched with new facilities.
PL
Jednym z założeń tworzenia i funkcjonowania geoparku jest ochrona dziedzictwa geologicznego i funkcjonowanie sieci geostanowisk. Interesujące przykłady zagospodarowania terenów pogórniczych pod potrzeby geoturystyki i edukacji geologicznej pochodzą z wielu krajów europejskich, m.in. z Wielkiej Brytanii, Niemiec i Portugalii. Wskazują one na wymierne korzyści wynikające z wdrażania projektów edukacyjnych aktywizujących społeczności lokalne. Proces ten wiąże się z budowaniem tożsamości regionalnej i identyfikacji mieszkańców z inicjatywą geoparku oraz działaniami planowanymi na jego terenie. Istotna jest również aktywizacja gospodarcza polegająca na tworzeniu i wspieraniu lokalnych inicjatyw biznesowych wykorzystujących i promujących dziedzictwo geologiczne i kulturowe geoparku. Artykuł uwzględnia problematykę włączenia społeczności lokalnej w proces decyzyjny poprzez wykorzystanie mechanizmów funkcjonowania i zarządzania geoparkiem.
EN
One of the objectives of the establishment and functioning of the geopark is the protection of geological heritage and operation of the network of geosites. Interesting examples of post-mining land use for the needs of geotourism and geological education come from many European countries, including UK, Germany and Portugal. They show the measurable benefits of the implementation of educational projects, activating communities. This process involves the building of regional identity and identity with the geopark initiative and the activities planned in their area. It is also important economical activity consisting in the creation and support of local business initiatives, harnessing and promoting geological and cultural heritage of the geopark. Article takes into account the problem of integration of local communities in decision-making through the use of mechanisms of operation and management of geopark.
EN
The paper presents a study on the diversity of different fractions of phosphorus in former agricultural (grassland) soils around a stockpile of mineral fertilizers in Tarnawa Wyżna (Bieszczady National Park). The main properties taken into consideration include basic soil analyses and extractions of phosphorus forms (Porg, Plab, P-Al, P-Fe, P-Ca). The total phosphorus content is calculated as the sum of organic and mineral phosphorus. The main aim of the study is to present the content of different forms of phosphorus in the profiles of typical grassland soils in Tarnawa Wyżna as well as to the spatial diversity of these forms in the uppermost soil horizons in relation to the basic properties of the soil. The results indicate that the analyzed soils are characterized by a distribution of phosphorus and its various fractions typical of slightly acidic Cambisols and grassland soils used for agricultural purposes.
PL
Celem pracy było przedstawienie zawartości różnych form fosforu (Ptot, Porg, P-Al, P-Fe, P-Ca, Plab) w profilu glebowym typowych gleb łąk porolnych w Tarnawie Wyżnej (Bieszczady Zachodnie) oraz zaprezentowanie przestrzennego zróżnicowania tych form w poziomach stropowych gleb w nawiązaniu do podstawowych właściwości gleby i występującego na tym terenie składowiska nawozów mineralnych. W toku badań laboratoryjnych oznaczono podstawowe właściwości gleby oraz wykonano szereg ekstrakcji form fosforu (Porg, Plab, P-Al, P-Fe, P-Ca). Całkowita zawartość fosforu została obliczona jako suma fosforu związanego we frakcjach mineralnej i organicznej. Badane gleby charakteryzują się zawartością fosforu typową dla gleb występujących w średnich szerokościach geograficznych oraz typowym rozkładem poszczególnych frakcji fosforu dla gleb słabo kwaśnych. Ponadto stwierdzono, że wpływ składowiska na ogranicza się do najbliższego sąsiedztwa pryzmy nawozów.
PL
Od wielu lat obserwowane jest negatywne zjawisko suburbanizacji, odbywające się zwykle kosztem terenów cennych przyrodniczo, w tym rolniczych. Jedną z metod przeciwdziałania temu procesowi jest skierowanie rozwoju miasta do jego wnętrza, poprawiając parametry społeczne i gospodarcze oraz wykorzystując tereny potencjalnie atrakcyjne lokalizacyjnie i wymagające ponownego zagospodarowania. Należą do nich przede wszystkim tereny poprzemysłowe, charakteryzujące się znacznym stopniem degradacji. Artykuł dotyczy problematyki odnowy zurbanizowanych obszarów poprzemysłowych pod kątem środowiska przyrodniczego. W Polsce podmioty gospodarcze prowadzące rewitalizację i rekultywację terenów nie zawsze prowadziły te procesy konsekwentnie. Są to działania złożone i skomplikowane, wymagające znacznych nakładów oraz podejścia interdyscyplinarnego. Podstawową procedurą przygotowania i realizacji procesu rewitalizacji terenów poprzemysłowych powinna być kompletna analiza stanu środowiska przyrodniczego (audyt środowiskowy). Szczegółowa analiza i inwentaryzacja stanu istniejącego, pierwotnego użytkowania oraz zbadanie rozkładu zanieczyszczeń i zalegających substancji stanowi punkt wyjścia do wprowadzenia nowych założeń urbanistyczno-planistycznych oraz doprowadzenia do stanu wielofunkcyjnego użytkowania obszarów priorytetowych dla rozwoju miast. Takie podejście do terenów poprzemysłowych wymusza w planowaniu przestrzennym określenie nie tylko przydatności terenu pod zabudowę, ale też jego stanu czystości i konieczności przystosowania do wprowadzania różnorodnych funkcji. Celem artykułu jest charakterystyka wybranych metod rewitalizacji i rekultywacji obszarów poprzemysłowych. Wykonano diagnozę stanu istniejącego oraz analizę struktury miejskich terenów poprzemysłowych dotyczącą uwarunkowań przyrodniczych badanych obszarów (Polska, Niemcy, Wielka Brytania, Stany Zjednoczone).
EN
The negative phenomenon of urban sprawl in metropolitan areas occurring at the cost of environmentally-valuable areas including agricultural areas, has been observed for many years. One method of counteracting this phenomenon is directing a city‟s development inwards, simultaneously improving its social and economic parameters. This involves the use of areas potentially attractive in terms of location and redevelopment potential. The paper discusses the regeneration of urban post-industrial areas characterised by a considerable degree of decline. In Poland, the processes of reclamation and revitalisation of blighted areas have not always occurred concurrently. The associated procedures are complex and complicated and require substantial investment and an interdisciplinary approach. A complete analysis of the local natural environment (environmental audit) should be the basic procedure involved in the preparation and implementation of the brownfield regeneration process. A detailed analysis and description of the existing situation and primary land use, as well as examination of the distribution of contaminants and surging substances, are the starting points for the introduction of new urban planning objectives, and achieving the status of multi-use urban areas. This approach to post-industrial areasforces urban planners to determine not only the given area's suitability for development, but also its cleanliness and the need of its adaptation to the introduction of a variety of functions. The purpose of this paper is to describe selected methods of revitalisation and reclamation of post-industrial areas. It presents a diagnosis of the existing situation as well as an analysis of the structure of urban post-industrial areas with particular emphasis on environmental conditions in selected study areas (Poland, Germany, Great Britain, USA).
EN
The considerations focus on the principles of determining the manner of carrying out reclamation in the so-called geological work project. We are talking about a document that is subject to approval before commencing geological works. Therefore, the aim of the text is to present the plan of actions required by the legislator to be undertaken after the end of the activity leading to the devastation or degradation of the land as a result of the activity regulated by the provisions of the Geological and Mining Law.
RU
Основные рассуждения посвящены правилам определения способа проведения рекультивации в рамках так называемого плана геологических работ. Речь идет о документе, подлежащему утверждению до начала геологических работ. Поэтому в тексте речь идет о представлении плана действий, требуемого законодателем, которые должны быть предприняты после окончания деятельности, ведущей к опустошению или деградации земель в результате деятельности, регулируемой положениями закона о геологическом и горном праве.
IT
La discussione si concentra sulle regole di specificazione del modo di ricoltivazione nel cosiddetto progetto di opere geologiche. Stiamo parlando di un documento che è soggetto ad approvazione prima di iniziare i lavori geologici. Il testo riguarda quindi, la presentazione di un piano di attività richiesto dal legislatore, si tratta di azioni da intraprendere dopo la cessazione delle attività che portano alla devastazione o al degrado del territorio a seguito delle attività regolate dalle disposizioni della legge geologica e mineraria.
PL
Rozważania koncentrują się wokół zasad określania sposobu przeprowadzania rekultywacji w tzw. projekcie robót geologicznych. Mowa jest tutaj o dokumencie, który podlega zatwierdzeniu przed przystąpieniem do robót geologicznych. W tekście chodzi więc o przedstawienie wymaganego przez ustawodawcę planu czynności, jakie mają zostać podjęte po zakończeniu działalności prowadzącej do zdewastowania albo zdegradowaniu gruntu w wyniku działalności regulowanej postanowieniami ustawy Prawo geologiczne i górnicze.
EN
Degradation of the land in various forms is one of the basic and persistent global problems. Irrational agricultural activity, deforestation, increasing industrialization and progressive urbanization lead to the loss of important functions of this natural resource. This is a serious problem throughout the European Union, as evidenced by statistical data disclosed in reports of the European Commission. Due to the failure to develop regulations at the EU level ordering the issues of protection of land surface and the fragmentary nature of binding regulations, each of the Member States, including Poland, selected legal means to achieve the assumed objectives related to both the obligation to protect the function of this resource, quality monitoring, registration pollution, or restoring utility and natural values. The aim of the conducted research was to analyze legal regulations establishing administrative law forms of rationing for the use of earth’s surface and their assessment in terms of implementing the principles of sustainable management of this resource. It should be stated that the gradually introduced instruments of land use regulation are not completely used to implement the principle of sustainable land management, although de lege ferenda would have to make an application for ensuring stable, comprehensive and coherent solutions.
PL
Degradacja powierzchni ziemi w różnych formach to jeden z podstawowych i utrzymujących się problemów globalnych. Nieracjonalna działalność rolnicza, deforestacja, coraz większe uprzemysłowienie oraz postępująca urbanizacja prowadzą do utraty ważnych funkcji tego zasobu naturalnego. Jest to poważny problem na terenie całej Unii Europejskiej, o czym świadczą dane statystyczne ujawnione w przywołanych sprawozdaniach i raportach Komisji Europejskiej. Z uwagi na fiasko opracowania regulacji na poziomie UE, porządkującej problematykę ochrony powierzchni ziemi, oraz fragmentaryczność wiążących przepisów każde z państw członkowskich, w tym Polska, dokonało doboru środków prawnych do realizacji zakładanych celów, związanych zarówno z obowiązkiem ochrony funkcji tego zasobu, monitoringu jakości, rejestracji zanieczyszczeń, jak i przywracania wartości użytkowej i przyrodniczej. Celem prowadzonych badań była analiza regulacji prawnych ustanawiających administracyjne formy reglamentacji korzystania z powierzchni ziemi oraz ich ocena dokonana pod kątem implementacji zasad zrównoważonego gospodarowania tym zasobem. Reasumując, należy stwierdzić, że wprowadzane stopniowo instrumenty reglamentacji korzystania z powierzchni ziemi nie do końca służą wdrożeniu zasady zrównoważonego gospodarowania powierzchnią ziemi, chociaż de lege ferenda należałoby wnioskować o zapewnienie stabilności, kompleksowości i spójności wprowadzanych rozwiązań.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.