Search results

1

Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Ideologies and State-Church Relations Legal Framework", Trnava, 5 maja 2023 roku

100%

Ziółkowska K.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2023

|

vol. 26

489-493

EN

International Scientific Conference Ideologies and State-Church Relations Legal Framework, Trnava, May 5, 2023

PL

Sprawozdanie z Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt. Ideologies and State-Church Relations Legal Framework [Ideologie i ramy prawne stosunków Państwo - Kościół]. Konferencja odbyła się w dniu 5 maja 2023 r. w formule online. Głównym jej organizatorem był Instytut Prawnych Aspektów Wolności Religijnej na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Trnawie na Słowacji (Trnava University, Faculty of Law, Institute for Legal Aspects of Religious Freedom), zaś współorganizatorami były następujące ośrodki naukowe: Uniwersytet Warmińsko–Mazurski w Olsztynie, Uniwersytet Przyrodniczo–Humanistyczny w Siedlcach i Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II. Konferencja odbyła się w ramach projektu VEGA 1/0170/21 International Legal Obligations of the Slovak Republic in the Field of Financing of the Catholic Church. Projekt realizowany jest przez Wydział Prawa Uniwersytetu w Trnawie i został sfinansowany przez Ministerstwo Edukacji Republiki Słowacji.

2

Church Jurisdictional Fragmentation, Religious Discourse and Public Policy: The Greek Case

67%

Papastathis K.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

65-84

EN

The paper aims at exploring the question whether the Greek State has exploited the jurisdictional fragmentation of the Orthodox Church in order to promote its secular agenda. The paper argues that the so-called ‘identity card crisis’ (2000) might be a case highlighting this point. To this end, the paper critically examines the discourse of senior church officials with respect to this public policy issue. Special emphasis is also put on the relations between Church and State, as well as the causes and effects of their systemic alliance within a growing secular and multi-cultural society.

PL

Celem opracowania jest zbadanie czy państwo greckie wykorzystuje podział jurysdykcyjny Kościoła Prawosławnego w celu promowania swego świeckiego programu. Dla wyjaśnienia tej kwestii autor odwołuje się do kryzysu związanego z dyskusją na temat dowodów osobistych. W tym celu krytycznie analizuje stanowisko zajmowane w tej kwestii przez wyższych urzędników kościelnych. W opracowaniu szczególny nacisk położono także na stosunki między Kościołem a państwem, jak również na przyczyny i skutki ich systemowego sojuszu w coraz bardziej świeckim i wielokulturowym społeczeństwie.

3

Zakres implementacji przepisów konkordatu dotyczących zawierania małżeństw cywilnych w formie wyznaniowej do systemu prawa polskiego

67%

Tunia A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

215-230

PL

Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza problemu dotyczącego sposobu i zakresu implementacji postanowień konkordatu zawartego między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską w 1993 r. dotyczących wyznaniowej formy zawarcia małżeństwa. Autorka podejmuje próbę ustalenia, czy i w jakim stopniu zostały implementowanie przepisy konkordatu do krajowego porządku prawnego odnoszące się do zawierania małżeństw cywilnych wobec duchowych. Czyni to w kontekście dotrzymania zobowiązań podjętych przez układające się Strony jako realizacji zasady prawa traktatowego pacta sunt servanda.

EN

The object of this article is to analyse the manner and the extent of implementation of the provisions of the concordat between the Holy See and the Republic of Poland (1993) on a religious form of civil marriage contract. The author attempts to determine whether and to what extent the provisions of the Concordat concerning civil marriage and the clergy were implemented into the law. It does so in reference to the commitments undertaken by the contracting parties as the implementation of a treaty law pacta sunt servanda.

4

Rejestr wyznaniowych osób prawnych – wybrane zagadnienia na przykładzie jednostek Kościoła katolickiego

67%

Malesa W., Wawrzaszek A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2014

|

vol. 17

275-309

PL

Jednostki organizacyjne Kościołów i innych związków wyznaniowych mogą uzyskać osobowość prawną na gruncie prawa polskiego. Ten przywilej umożliwia swobodne funkcjonowanie w przestrzeni publicznej. Według przyjętej w Polsce koncepcji, osoby prawne działają przez swoje organy. Prawo wewnętrzne Kościoła katolickiego wprowadza szereg ograniczeń w kompetencjach poszczególnych organów, co powoduje utrudnienia w obrocie prawnym. Przedmiotem orzeczeń sądowych stały się spory związane z dokonaniem przez kościelną osobę prawną czynności, do której nie była umocowana na gruncie prawa kanonicznego. Wyroki wydawane w tych sprawach wywołały dyskusję w doktrynie. Rozwiązaniem problemu jest upublicznienie kompetencji poszczególnych osób prawnych i ich organów, co zabezpieczy pewność obrotu. M. Pietrzak, D. Walencik i A. Januchowski postulują utworzenie publicznego rejestru wyznaniowych osób prawnych. Koncepcję tę rozwijają autorzy artykułu, którzy określają zarys tego rejestru –miałyby się w nim znaleźć informacje o nazwie, adresie siedziby oraz numerach identyfikacyjnych wyznaniowej osoby prawnej. Ponadto ujawniona powinna zostać jej przynależność denominacyjna, teren działania, dane organu stanowiącego (nadrzędnego) i dane organu zarządzającego (wykonawczego). W artykule przedstawiony został także przykładowy katalog kompetencji związanych z prawem reprezentacji oraz zaciągania zobowiązań finansowych, które należy wymienić w rejestrze. Poruszono także kwestię możliwości nadawania statusu organizacji pożytku publicznego.

EN

Organizational units of Churches and religious associations may receive legal personality on the basis of the Polish law. This privilege enables them to function freely in the public space. According to the concept adopted in Poland, legal persons act through their organs. The domestic law of the Catholic Church introduces a number of restrictions in regard to the competences of particular organs, which causes difficulties in the legal turnover. What has started to become the subject of the court’s rulings has been the fact of taking actions by the church’s legal person to which he has not been authorized on the basis of the canonic law. The sentences issued in these matters have led to a discussion on the doctrine. The solution of the problem is to make the competences of particular legal persons and their organs public, which will ensure the security of the turnover. M. Pietrzak, D. Walencik and A. Januchowski, the authors of the articles, postulate the creation of the public register of denominational legal persons. The authors of the article develop this concept and provide an outline for this register – it would contain information about the denominational legal person’s name, the address of residence and identification numbers. Moreover, what should be revealed is denominational belonging, the area of action, the data referring to the decision making organ (superior) and the data of the managing organ (executive). The article also presents an exemplary catalogue of competences connected with representation law and incurring financial obligations which should be listed in the register. The possibility of giving the status of a public utility organization has also been tackled.

5

Opinia prawna w sprawie statusu prawnego Instytutu Filozoficzno-Teologicznego im. E. Stein w Zielonej Górze po zawarciu przez uczelnię umowy o współpracy z Papieskim Wydziałem Teologicznym we Wrocławiu z dnia 14 maja 2013 r. w sprawie prowadzenia studiów na kierunku teologia

67%

Mezglewski A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

355-361

PL

Opinia dotyczy sytuacji, w jakiej znalazł się jeden z instytutów teologicznych, prowadzonych przez Kościół katolicki w Polsce. Sytuacja instytutu zmieniła się po wejściu w życie nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym dokonanej w 2011 r. Nowa ustawa nie przewiduje dalszego istnienia ośrodków zamiejscowych (w tym instytutów teologicznych) na uniwersytetach państwowych. Z kolei afiliowanie instytutu do Papieskiego Wydziału Teologicznego we Wrocławiu napotyka trudności ze strony władz kościelnych, których decyzje należy zinterpretować w świetle obowiązujących porozumień państwowo-kościelnych.

EN

The opinion refers to situations of one of the theological institutes run by the Catholic Church in Poland. The situation of the institute changed after the entry into force of the amendment to the Law on Higher Education made in 2011. According to the new law state universities cannot have local branches (including theological institutes). In turn, church authorities have a problem with the affiliation of theological institute to the Pontifical Faculty of Theology in Wroclaw because their decisions must be interpreted in the light of existing agreements the state – the church.

6

Prawo Kościoła Anglii jako część systemu prawa Anglii

67%

Rynkowski M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

201-214

PL

Celem artykułu jest ukazanie, że prawo Kościoła Anglii stanowi część systemu prawa Anglii. Tezę tę potwierdza proces stanowienia tego prawa, komentarze doktryny, wyroki sądów angielskich, a nawet orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Najbardziej charakterystyczny rodzaj aktu prawnego, measure, jest omówiony na przykładach pod kątem procesu stanowienia prawa i zakresu obowiązywania.

EN

The aim of this article is to demonstrate that the law of the Church of England constitutes a part of the English legal system. This thesis is confirmed by the way this law is adopted, by the commentaries and by the jurisprudence of the English courts, and even of the European Court of Human Rights. The most characteristic legal act, the measure, is presented in terms of the legislative process and the scope of application, on the examples given.

7

Is the Swedish state secular when religious service functions are integrated in state institutions?

59%

Pettersson P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

23-42

EN

This chapter analyses the ambiguous presence of religious agents as service providers in Swedish state institutions, which are supposed to be secular; hospitals, prisons, the military and public schools.

PL

Artykuł stanowi analizę rozwiązań dotyczących obecności posług religijnych w szwedzkich instytucjach państwowych, takich jak szpitale, więzienia, wojsko i szkoły publiczne. Stawia przy tym pytania o zgodność tego rodzaju praktyk z zasadą świeckości państwa.

8

Sessa czyli przestrzeń dla mniejszości religijnych

59%

Wieshaider W.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

113-121

PL

Celem artykułu jest krytyczne omówienie wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Sessa przeciwko Włochom. Odnosząc się do innych orzeczeń organów strasburskich, a także do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w sprawie Prais przeciwko Radzie, Autor dochodzi do wniosku, że w omawianym przypadku sędziom Europejskiego Trybunału Praw Człowieka nie udało się właściwie wyważyć wchodzących w grę racji.

EN

This article analyses to discuss the judgement of the European Court of Human Rights in Francesco Sessa v. Italy. Referring to other decisions of the Strasbourg authorities, and also to the judgement of the European Court of Justice in Vivien Prais v Council of the European Communities, the author concludes that in this case the judges of the European Court of Human Rights human failed to properly balance the interests of the parties involved.

9

Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego a zasada równouprawnienia związków wyznaniowych

59%

Abramowicz A. M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2014

|

vol. 17

127-149

PL

Zgodnie z obowiązującym stanem prawnym związki wyznaniowe w Polsce mogą korzystać z przysługujących im praw zgodnie z zasadą równouprawnienia bez względu na formę uregulowania ich sytuacji prawnej. Do katalogu przysługujących związkom wyznaniowym praw należy zaliczyć prawo do procedowania przy zawarciu małżeństwa zgodnie z prawem wewnętrznym związków wyznaniowych, które po spełnieniu dodatkowych kryteriów wywrze skutki cywilne. Korzystanie z tego prawa powinno być zgodne z konstytucyjną zasadą równouprawnienia związków wyznaniowych. W obecnym stanie prawnym uprawnienie to może przysługiwać jedynie tym związkom wyznaniowym, których sytuacja prawna uregulowana jest w oparciu o umowę międzynarodową lub odrębną ustawę. Wyklucza to możliwość ubiegania się o to prawo związki wyznaniowe, których byt prawny opiera się o wpis do Rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych. Różnicowanie tych podmiotów w oparciu o jedynie kryterium formy uregulowania ich sytuacji prawnej budzi wątpliwości co do zgodności ze wskazaną konstytucyjną zasadą równouprawnienia. Bez względu na formę uregulowania sytuacji prawnej każdy związek wyznaniowy, zgodnie z zasadą równouprawnienia, powinien mieć możliwość uzyskania uprawnienia przysługującego innemu związkowi wyznaniowemu. W sytuacji gdy zachodzą usprawiedliwione przesłanki możliwe jest wprowadzenie różnicowania sytuacji prawnej związków wyznaniowych. Należy podkreślić, że sama forma uregulowania sytuacji pranej związku wyznaniowego nie jest wystarczającym kryterium wprowadzenia różnicowania sytuacji prawnej związków wyznaniowych. Dlatego konieczna jest zmiana przepisów prawa w celu zagwarantowania realizacji konstytucyjnej zasady równouprawnienia związków wyznaniowych także w zakresie prawa do korzystania z wyznaniowej formy zawarcia małżeństwa cywilnego.

EN

According to the current law religious denominations in Poland may exercise their rights in accordance with the principle of equality regardless of the form in which their legal status is regulated. The catalogue of rights that religious denominations are entitled to include the right to proceeding with concluding the marriage in accordance with the internal law of religious denominations which after the fulfilment of additional criteria will have civil effects. Using this law should be consistent with the constitutional principle of equality of religious denominations. In the current law only those religious denominations are entitled to this right, whose legal status is regulated on the basis of an international agreement or a separate law . This eliminates the possibility of applying for the right religious denominations whose legal existence is based on the entry into the Register of Churches and other religious denominations. Differentiation of these entities based on the only criterion, which is the form of their legal status regulation raises doubts as to its compatibility with the indicated constitutional principle of equality. Regardless of the form of legal status regulation any religious denomination, in accordance with the principle of equality, should be able to exercise right which another religious denomination is entitled to. In case if there are justifiable reasons the legal position of religious communities may be made differentiated. It should be emphasized that the form itself of regulation of religious denomination is not a sufficient criterion for introduction differentiation of the of the legal status of religious denominations. Therefore, it is necessary to change the law in order to ensure the implementation of the constitutional principle of equality of religious denominations also within the right to use the religious form of civil marriage contraction.

10

Cities of Refuge: Harassing Nation-States’ Legal Systems for a More Inclusive Religious Stance

59%

du Toit C. C.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

85-97

EN

On 2 September 2004, at the start of the new school year in France, a law was enacted banning all religious symbols and garb in public schools. The media interpreted this law as focused on the khimar (headscarves) that Muslim girls wear as part of hijab (modesty). On 14 September 2010, a ban on covering one's face in public followed. Such legal action, limiting religious freedom, is gaining traction among European nation-states partly due to their inability to deal with religious diversity in a constructive way, partly fuelled by a fear of religious extremism. According to the developing study of complexity theory in philosophy, however, dealing with religious diversity in such a way will only lead to a larger rift between nation-states and religious extremists; decreasing the meaningfulness and limiting the resilience of societies. This paper, attempts to track ways around such limiting legal moves by revisiting Derrida’s 1996 speech at the International Parliament of Writers published as On Cosmopolitanism. Employing an idea from Derrida’s address and supplementing it with one from Žižek, I will show how cities might become spaces that challenge austere and protective legal measures, enacted against religions, by European nation-states.

PL

W dniu 2 września 2004 roku, na początku nowego roku szkolnego, została we Francji uchwalona ustawa zakazująca noszenia ostentacyjnych symboli i strojów religijnych w szkołach publicznych. Media przyjęły, że zakaz ten koncentruje się na chustach (khimar), które muzułmańskie dziewczynki noszą jako część hidżabu. W dniu 14 września 2010 roku, wszedł w życie kolejny zakaz obejmujący zakrywanie twarzy w miejscach publicznych. Tego rodzaju działania, ograniczające wolność religijną, zyskują zwolenników w państwach europejskich. Dzieje się tak częściowo ze względu na trudności w radzeniu sobie z różnorodnością religijną w sposób konstruktywny, a częściowo napędzane jest przez strach wobec religijnego ekstremizmu. Jednakże według rozwijających się badań teorii złożoności w filozofii, radzenie sobie z różnorodnością religijną w taki sposób, doprowadzi jedynie do radykalizacji podziałów społecznych.

11

Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego jako przejawy wolności religijnej

59%

Mezglewski A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

123-134

PL

W przedmiotowej publikacji autor formułuje następujące tezy. Skoro rejestracja związku wyznaniowego w prawie polskim stanowi formę jego legalizacji poprzez nabycie podmiotowości cywilnoprawnej, to proces ten służy poszerzeniu możliwości oddziaływania związku wyznaniowego w sferze religijnej, a tym samym poszerzeniu wolności religijnej. Nie stanowi natomiast przejawu wolności religijnej rejestracja związku wyznaniowego dokonana na podstawie wniosku o rejestrację, złożonego przez „sympatyków” danej wspólnoty religijnej (co w pragmatyce polskiego organu rejestrowego stało się zasadą). Rejestracja związku wyznaniowego winna być dokonywana na wniosek samego związku wyznaniowego lub na wniosek członków tej wspólnoty. Tylko taka procedura stanowić może przejaw gwarancji wolności religijnej.

EN

In this publication the author makes the following arguments. As the registration of a religious association in Polish law is a form of its legalisation by becoming a legal entity, that process broadens the influence of a religious association in the religious sphere, thereby broadening religious freedom. The registration of a religious association made on the basis of an application for registration filled by “supporters” of a religious community (it happens more than often in Polish registration offices) is not a manifestation of religious freedom. Registration of a religious association must be undertaken at the request of the religious organization itself or at the request of members of this community. Only such a procedure could be a sign of guarantee of religious freedom.

12

Lokalizacja cmentarza wyznaniowego w świetle przepisów prawa polskiego o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

59%

Starzecka K.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2014

|

vol. 17

173-191

PL

Kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce mają zagwarantowane prawo do posiadania i zakładania cmentarzy, co stanowi jeden ze sposobów prowadzenia ich misji. Teren, na którym ma zostać założony cmentarz, zgodnie z przepisami dotyczącymi planowania i zagospodarowania przestrzennego, musi zostać przeznaczony na ten cel. Zakładanie cmentarzy, zgodnie z ustawą o gospodarce nieruchomościami stanowi cel publiczny. Przepisy prawa polskiego przewidują dwa sposoby lokalizacji inwestycji celu publicznego, mianowicie w drodze decyzji w sprawie lokalizacji inwestycji celu publicznego oraz w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Są to dwa zupełnie odmienne tryby, wydawane w drodze dwóch odmiennych procedur. W przypadku decyzji organ nie może odmówić jej wydania po spełnieniu przez wnioskodawcę określonych warunków, ani też uzależniać jej wydania od spełnienia warunków nieprzewidzianych przepisami prawa. Natomiast w procedurze uchwalania miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego organ gminy, korzystając z tzw. władztwa planistycznego, ma większą swobodę w ustalaniu przeznaczenia terenu i rozmieszczaniu inwestycji. Choć lokalizacja cmentarzy w drodze decyzji w sprawie lokalizacji inwestycji celu publicznego jest niezgodna z ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych, była trybem powszechnie stosowanym w praktyce wielu gmin. Pomimo braku legalności takiego postępowania, należy stwierdzić że jest ono nie tylko bardziej przychylne związkom wyznaniowym, ale stanowi pełniejszą gwarancję realizacji ich praw. Przedmiotem niniejszego opracowania jest ustalenie kwestii obligatoryjności miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla lokalizacji cmentarzy wyznaniowych, ocena obowiązującego stanu prawnego w tym zakresie, oraz rozstrzygnięcie o dopuszczalności skargi na bezczynność organu w przedmiocie nieuchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w sprawie lokalizacji cmentarza wyznaniowego.

EN

Churches and other religious organisations in Poland have the right to possess and establish religious cemeteries, which constitutes one of the methods of conducting their mission. Territory on which the cemetery is to be established, in accordance with the provisions on the spatial planning and land development, has to be intended for this purpose. Establishment of cemeteries, in accordance with the act of the real estate economy, is public purpose. Provisions of the Polish law provide two ways of investment location of the public purpose, namely by a decision on the location of the public purpose investment and in the local spatial management plan. These are completely different methods, conducted under two different procedures. In case of the decision, the authority cannot neither refuse to issue positive decision after satisfaction of certain terms and conditions by the applicant, nor make the decision dependent on fulfilment of the conditions, which are not provided by the law. In the procedure of adoption of the local spatial management plan on the other hand, commune authority, using the so called planning power, has greater freedom in designing areas and investments location. Though establishment of the cemeteries by issuing a decision on the location of the public purpose investment is not consistent with the act on cemeteries and burying the dead, it has been used in practice by a lot of authorities. Despite the lack of legality of this practice, it should be noted that it is not only more favourable to the religious organisations, but also constitutes a better guarantee of the implementation of their rights. The subject of this elaboration is the determination of the issue of the obligatory the local spatial management plan for location of religious cemeteries, evaluation of the current legal status in this area, and the settlement of the issue of the admissibility of the complaint on the inactivity of the authority in case of lack of adoption of local spatial management plan for religious cemetery.

13

Religious Belonging Today: Strategy and Values of Old-Believers and Neo-Pagans (Ural Case)

51%

Golovneva E.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

vol. 18

99-112

EN

In contemporary Russia, on the one hand, there is a marked tendency towards re-strengthening of Orthodox Church. On the other hand, new patterns of religion and religious behaviour are manifest. This paper examines the alternative moral discourse in framework of “right-wing” religious practices in Ural region. Taking a comparative approach to religiosity, this investigation deals with different trajectories taken by Old-believers and Neopagans in Ural region to create new moral and social order for contemporary Russia. How do the people of different religious denominations within limits of region want to arrange their place, what do they aspire to, what do they want to express, and by what means? How do they create and maintain social cohesion? How do they express mutual acceptance and recognition, and how do they withhold it? These problems can obviously be described in terms of continuity and change, since religious models are either to be borrowed from some close or distant sources or to be elaborated anew according to particular social and ideological contexts.

PL

We współczesnej Rosji, z jednej strony istnieje wyraźna tendencja do ponownego umocnienia Kościoła Prawosławnego, z drugiej strony, ujawniają się nowe wzorce religii i zachowań religijnych. Artykuł analizuje alternatywny nurt zauważalny w odniesieniu do kwestii moralnych w ramach wybranych wspólnot religijnych w regionie Uralu. Przyjmując porównawcze podejście do religijności, w artykule Autorka rozpatruje różne ujęcia przyjmowane przez staroobrzędowców i neopogan w celu stworzenia nowego porządku moralnego i społecznego dla współczesnej Rosji. Autorka próbuje odpowiedzieć przede wszystkim na następujące pytania: w jaki sposób ludzie różnych wyznań chcą zorganizować zamieszkiwaną przestrzeń? Co pragną osiągnąć, co i w jaki sposób chcą wyrazić? W jaki sposób tworzą i utrzymują spójność społeczną? Jak wyrażają wzajemną akceptację i uznanie, i jak je utrzymują? Problemy te mogą być opisane za pomocą odwołania się do reguł ciągłości i zmiany, gdyż modele religijne są albo zapożyczone z bliskich lub odległych źródeł albo opracowane na nowo w zgodzie z konkretnymi ideologicznymi i społecznymi kontekstami.

14

Modification of the legal basis of the activity of religious orders in Poland introduced by the communist authorities in 1949

51%

Ordon M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2014

|

vol. 17

193-208

EN

This study casts light on the circumstances and effects of changes to the legal acts defining the legal framework of the activities of religious orders in post-war Poland. Until 1949, religious orders had not been covered by the regulations on the creation and legalization of secular associations. Pursuant to the decree of 5 August 1949, however, they were obligated to comply with the provisions of the Law on Associations. Failure to apply for the registration resulted in the dissolution of the order and the forfeiture of its assets by the state. Still, despite the submission of the applications as provided by law, the authorities refused to registered orders and did not maintain an official register of such entities, either. In point of fact, the communist regime only intended to develop such a legal context in which the law might be used as a tool of repression against religious orders. The actual aim of the 1949 amendment was not the intent to clarify the legal status of religious orders, which remained uncertain in the aftermath of the Resolution of the Provisional Government of National Unity of 12 September 1945 invalidating the 1925 Concordat. The authorities only intended to establish a strict state control over religious organizations and, by extension, gradually reduce their activity until their complete disappearance from public life. The content relies primarily on the analysis of the legislation and archival material gathered in the state and ecclesiastical archives in Poland.

PL

Artykuł pokazuje okoliczności i skutki zmiany aktów prawnych, określających prawne ramy działalności zakonów w Polsce po II wojnie światowej. Do roku 1949 zakony nie podlegały przepisom dotyczącym tworzenia i legalizacji zrzeszeń świeckich. Na podstawie dekretu z dnia 5 sierpnia 1949 r. zostały zobowiązane do podporządkowania się przepisom Prawa o stowarzyszeniach. Brak wniosku o rejestrację skutkować miał rozwiązaniem zgromadzenia zakonnego i przejęciem jego majątku na rzecz państwa. Pomimo złożenia przewidzianych prawem wniosków, władze nie dokonały rejestracji zakonów, nie prowadziły również formalnego rejestru tych podmiotów. W rzeczywistości bowiem władzom zależało jedynie na ukształtowaniu takiego stanu prawnego, który można byłoby wykorzystać jako narzędzie represji wobec zakonów. Jak pokazują materiały archiwalne, prawdziwym celem nowelizacji z 1949 r. nie było dążenie do uregulowania stanu prawnego zakonów, który w tamtym okresie pozostawał niepewny ze względu na uchwałę Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej z dnia 12 września 1945 r. deklarującą nieobowiązywanie Konkordatu z 1925 r. Władzom zależało jedynie na objęciu zakonów skrupulatnym nadzorem państwowym, a w konsekwencji stopniowe ograniczanie ich działalności, aż do zupełnego usunięcia z życia społecznego. Tekst oparty został przede wszystkim na analizie aktów prawnych oraz na materiałach archiwalnych zgromadzonych w polskich archiwach państwowych i kościelnych.

15

Stosunki między państwem a związkami wyznaniowymi w niepodległej Ukrainie (1991-2013)

51%

Strutyński M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2014

|

vol. 17

255-273

PL

Celem artykułu jest przedstawienie relacji między państwem a związkami wyznaniowymi na Ukrainie. Uzyskanie niepodległości przez Ukrainę w 1991 roku spowodowało konieczność uregulowania kwestii wyznaniowych zgodnie z demokratycznymi standardami. Uchwalono Ustawę o gwarancjach wyznania i organizacjach religijnych oraz nową konstytucję, która zawiera podstawowe zasady relacji państwa do religii. Kwestie relacji związków wyznaniowych z państwem są analizowane przez ukraińskie kościoły oraz organizacje pozarządowe takie jak: Religijno-informacyjna służba Ukrainy, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Centrum Razumkowa oraz Instytut Wolności Religijnej. W dość powszechnej ocenie relacje między państwem a związkami wyznaniowymi kształtowały się prawidłowo do 2010 roku. Objęcie władzy przez prezydenta Wiktora Janukowycza oznaczało zdecydowaną zmianę polityki wyznaniowej państwa. Dokonano zmian w administracji wyznaniowej oraz zdecydowano się na nowelizację ustawy O wolności wyznania i organizacjach religijnych. Związki wyznaniowe uznały te zmiany za próbę odebrania im niezależności.

EN

The paper presents the relationship between the state and religious associations in Ukraine. After Ukraine gained independence in year 1991 it was required that the matters concerning religious confessions be regulated according to democratic standards. Among the legislations were the Bill on freedom of confession and religious organisations and the new constitution which defines the basic rules of state-religion relations. The relationship between the religious associations and state are analized by Ukrainian churches and non-governmental organisations such as Ukrainian Helsinki Human Rights Union, Razumkow Center and the Institute for Freedom of Religion. It is commonly agreed that until 2010 the relationship between the state and religious organisations were correct. However, the religious policy of state changed after Wiktor Janukowycz had become the president. The administrative organs for confessions were altered and the Bill on freedom of confession and religious organisations was amended. The religious associations saw these changes as an attempt to deprive them of their independence.

16

Opieka duszpasterska w szpitalach publicznych państw Unii Europejskiej – zarys problematyki

51%

Stanisz P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2016

|

vol. 19

307-331

PL

Celem artykułu jest omówienie rozwiązań, które w różnych państwach Unii Europejskiej wykorzystywane są dla zagwarantowania pacjentom prawa do korzystania z posług religijnych. W pierwszej części opracowania przedstawiono uzasadnienie obecności zorganizowanej opieki duszpasterskiej w szpitalach. Następnie uwaga została przeniesiona na organizację duszpasterstwa szpitalnego oraz status kapelanów szpitalnych. Na koniec zwrócono uwagę na problemy związane z ochroną negatywnej wolności religijnej pacjentów. Przeprowadzone analizy pozwalają na stwierdzenie, że zapewnienie prawa pacjentów do posług religijnych stanowi dziś uznany europejski standard. Różnią się natomiast szczegółowe gwarancje tego prawa. Zróżnicowanie dotyczy zwłaszcza organizacji duszpasterstwa szpitalnego oraz statusu kapelanów szpitalnych. Stosowane rozwiązania pozostają w zależności od takich czynników, jak wyznaniowa struktura społeczeństwa, ugruntowane tradycje, aplikowany model relacji Państwo – Kościół oraz zróżnicowanie form regulacji sytuacji prawnej związków wyznaniowych. Wśród problemów, które wciąż oczekują na satysfakcjonujące rozwiązania w sporej liczbie państwa członkowskich Unii Europejskiej należy natomiast wymienić kwestię pełnej ochrony praw członków religii mniejszościowych oraz osób bez religijnej afiliacji. Chodzi przy tym o znalezienie takiego modelu, w którym należycie zharmonizowane byłyby prawa wszystkich, bez względu na ich przynależność do mniejszości czy większości.

EN

The aim of the paper is to provide a general characterization of the solutions used in the states of the European Union to guarantee free access to religious assistance in public hospitals. The first part presents the justification for such assistance. The organization of hospital chaplaincy and the status of hospital chaplains are discussed respectively in part 2 and 3. The paper concludes with a discussion of the problems connected with the need to protect the negative religious freedom of patients. The analysis leads to a conclusion that ensuring the right of every patient to religious assistance constitutes a recognized European standard, independently of the adopted model of state-church relations. However, the detailed guarantees of this right differ from state to state. The diversification characterizes both the organization of hospital chaplaincy and the status of chaplains. The relevant solutions are dependent on such circumstances as the religious structure of the society, established traditions, applied model of state-church relations and diversification of forms of regulating the legal situation of religious organizations. Among the problems which still need to be solved in a satisfactory way in a considerable number of European states one can mention the question of full protection of rights of religious minorities and persons without religious affiliation. However, the prospective guarantees of such protection should be fairly balanced with protecting the rights of believers belonging to sociologically dominant religions.

17

Kościół Nowoapostolski w Polsce – charakterystyka ze szczególnym uwzględnieniem statusu prawnego

51%

Zamirski K. T.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2016

|

vol. 19

289-306

PL

Artykuł dotyczy statusu prawnego Kościoła Nowoapostolskiego w Polsce, jego nauki oraz struktury organizacyjnej. Ukazuje także starania tej chrześcijańskiej wspólnoty religijnej o ukształtowanie jej bytu prawnego w odrębnej ustawie (ustawa partykularna). W części historycznej znajdują się informacje o pierwotnej strukturze Kościoła Nowoapostolskiego powstałej w 1830 r. w Anglii oraz o działalności Kościoła Nowoapostolskiego na ziemiach polskich począwszy od drugiej połowy XIX wieku (1863 r.). Wskazywany jest szczególnie atrybut uznania prawnego posiadany przez Kościół na podstawie ustawodawstwa państw zaborczych. Autor zauważa, że uznanie prawne omawiana wspólnota posiadała także w okresie II Rzeczypospolitej. Opisano losy tego Kościoła w okresie PRL oraz wspomniano, że w 2013 r. Kościół Nowoapostolski obchodził 150-lecie swojego istnienia.

EN

This article deals with the legal status of the New Apostolic Church in Poland, its teaching and organizational structure. It presents Church’s efforts to receive a new legal regulation of its status in Poland in the form of separate act of parliament (particular act). In the historical part it explains the original structure of the New Apostolic Church founded in 1830 in England and history of that denomination in Poland since the second half of the nineteenth century (1863). Special emphasis is laid in the fact that the New Apostolic Church had a legal recognition on the basis of legislation made by the states occupying the then Poland. The author informs that the Church had a legal recognition in the time of the Second Republic of Poland. Also the text deals with the denomination’s history in Poland during the Communist period and informs about the celebration of 150th anniversary of New Apostolic Church in 2013.

18

State-Church relations and secular principles in the Slovak Republic

51%

Moravčíková M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2014

|

vol. 17

47-69

EN

The paper deals with the State-church relations and secular principles in Slovakia It focuses on historical background, religious-demografical situation, constitutional and administrative framework, legal principles in terms of defining the State in relation to religion as well as guarantying the right to religious freedom. It focuses on the State-Church legal framework in the field of financing of churches and registration of churches and religious societes, activities of religious organizations in public space, contractual relations between state and churches and Importance of State and religion Interaction and others philosophies of life, too.

PL

Opracowanie traktuje o relacjach Państwo – Kościół oraz zasadzie świeckości państwa w Republice Słowackiej. Ukazuje tło historyczne, sytuację religijno-demograficzną oraz regulacje prawne definiujące stosunek Państwa do religii i gwarancje w zakresie wolności religijnej. Omówione zostały konstytucyjne zasady relacji Państwo – Kościół, zasady finansowania związków wyznaniowych, procedura rejestracji kościołów i innych związków wyznaniowych, działalność organizacji religijnych w przestrzeni publicznej, umowy zawierane między Państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi, a także wpływ jaki na sferę państwową wywiera religia i inne przekonania światopoglądowe.

19

Dyskryminacja katechetów zakonnych w prawie oświatowym okresu gomułkowskiego

43%

Wiśniewska J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2014

|

vol. 17

209-232

PL

Dyskryminacja katechetów przynależących do żeńskich i męskich zgromadzeń zakonnych - obecna co prawda w praktyce administracyjnej władz oświatowych już w pierwszej powojennej dekadzie - swoistego usankcjonowania przepisami prawa oświatowego doczekała się dopiero w okresie gomułkowskim. W katechetów zakonnych - których pracę wśród dzieci i młodzieży, komuniści traktowali jako poważną przeszkodę na drodze laicyzacji systemu oświaty i wychowania - wymierzone zostały przede wszystkim dwa akty normatywne ministerstwa oświaty: zarządzenie z dn. 4 sierpnia 1958 r. w sprawie nauczycieli religii, które pozbawiło osoby zakonne możliwości pracy katechetycznej na terenie szkoły oraz zarządzenie z dn. 19 sierpnia 1961 r. w sprawie prowadzenia punktów katechetycznych, stanowiące z kolei podstawę do odsunięcia zgromadzeń zakonnych od pozaszkolnego nauczania religii. Celowe działania o charakterze dyskryminującym, choć pozbawiły osoby zakonne prawa nauki religii w szkole, nie zdołały jednak całkowicie wyeliminować sióstr zakonnych i zakonników z katechizacji, prowadzonej - z punktu widzenia przepisów prawa oświatowego - nielegalnie w punktach katechetycznych.

EN

Although the discrimination catechists belonging to male and female religious congregations had been presenting in administrative practice of the educational authorities in the first postwar decade, it was legitimized by the law of the educational during the reign of Wladyslaw Gomulka. The religious catechists (whose work with children and adolescents was treated by the Communists as a serious obstacle to the laicization of the school system and education) have been directed above all two legislative acts issued by the Ministry of Education: a) the ordinance dated August 4, 1958 concerning the teachers of religion - it deprived the religious possibility of working catchetic work in the school; b) and the ordinance dated August 19, 1961 concerning the conducting catechetic centers - it has become the legal basis for retraction religious congregations from extracurricular teaching of religion. Though intentionally discriminatory action deprived the consecrated persons rights of teaching religious in school, however were unable to completely eliminate nuns and monks from catechesis, which - from the point of view of educational law - was conducted illegally in catechetical centers.

Refine search results

Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Ideologies and State-Church Relations Legal Framework", Trnava, 5 maja 2023 roku

Church Jurisdictional Fragmentation, Religious Discourse and Public Policy: The Greek Case

Zakres implementacji przepisów konkordatu dotyczących zawierania małżeństw cywilnych w formie wyznaniowej do systemu prawa polskiego

Rejestr wyznaniowych osób prawnych – wybrane zagadnienia na przykładzie jednostek Kościoła katolickiego

Opinia prawna w sprawie statusu prawnego Instytutu Filozoficzno-Teologicznego im. E. Stein w Zielonej Górze po zawarciu przez uczelnię umowy o współpracy z Papieskim Wydziałem Teologicznym we Wrocławiu z dnia 14 maja 2013 r. w sprawie prowadzenia studiów na kierunku teologia

Prawo Kościoła Anglii jako część systemu prawa Anglii

Is the Swedish state secular when religious service functions are integrated in state institutions?

Sessa czyli przestrzeń dla mniejszości religijnych

Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa cywilnego a zasada równouprawnienia związków wyznaniowych

Cities of Refuge: Harassing Nation-States’ Legal Systems for a More Inclusive Religious Stance

Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego jako przejawy wolności religijnej

Lokalizacja cmentarza wyznaniowego w świetle przepisów prawa polskiego o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym

Religious Belonging Today: Strategy and Values of Old-Believers and Neo-Pagans (Ural Case)

Modification of the legal basis of the activity of religious orders in Poland introduced by the communist authorities in 1949

Stosunki między państwem a związkami wyznaniowymi w niepodległej Ukrainie (1991-2013)

Opieka duszpasterska w szpitalach publicznych państw Unii Europejskiej – zarys problematyki

Kościół Nowoapostolski w Polsce – charakterystyka ze szczególnym uwzględnieniem statusu prawnego

State-Church relations and secular principles in the Slovak Republic

Dyskryminacja katechetów zakonnych w prawie oświatowym okresu gomułkowskiego