Search results

1

Neutralność etyczna państwa – ideał czy fikcja?

100%

Zadykowicz T.

Roczniki Teologiczne

|

2021

|

vol. 68

|

issue 3

115-126

EN

Between the aspirations to create a religious state and the attitudes of combating all manifestations of religiosity in social life, there is sometimes a proposition of neutrality in worldview issues, including moral norms. Can the state and its institutions really maintain such neutrality? What is the Church's attitude to such proposals? The article is an attempt to answer these questions. It is based on the analysis of the phenomenon of neutrality itself, its forms and the true intentions of its supporters. These analyzes prove that neutrality is an ambivalent phenomenon and its acceptance by the Church depends on many conditions.

PL

Między dążeniami do stworzenia państwa wyznaniowego a postawami walki z wszelkimi przejawami religijności w życiu społecznym pojawia się niekiedy propozycja neutralności w kwestiach światopoglądowych, w tym w odniesieniu do zasad i norm moralnych, jakimi kierują się obywatele. Czy państwo i jego instytucje mogą rzeczywiście taką neutralność zachować? Jaki jest stosunek Kościoła do takich propozycji? Artykuł stanowi próbę odpowiedzi na te pytania na podstawie analizy samego fenomenu neutralności, jej form oraz prawdziwych intencji zwolenników. Analizy te dowodzą, że neutralność jest postawą ambiwalentną i jej akceptacja przez Kościół jest uzależniona od wielu warunków.

2

Czynniki historyczne warunkujące obecną sytuację wyznaniową w Polsce

85%

Romański-Cebula S.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2021

|

vol. 28

|

issue 1

233-246

EN

Among the multiple factors determining the contemporary legal and social status of the Church and religious associations, historical events and experiences seem to have had a crucial role. They have influenced not only the demographic picture of denominations but also the awareness and identity of contemporary Polish citizens. While being strictly correlated to societal, demographic, political and legal reasons, these factors can be a valuable subject of research for scholars and scientists dealing with different scientific areas. The author’s objective is to isolate and analyse the most important historical events and experiences helpful for describing the status of religion in Poland.

PL

Wśród wielu czynników determinujących współczesną sytuację prawną i społeczną Kościołów i związków wyznaniowych, wydarzenia i doświadczenia historyczne wydają się mieć kluczową rolę. Kształtują one nie tylko demograficzny obraz wyznań, ale sięgają znacznie głębiej, stanowiąc o świadomości i tożsamości współczesnych mieszkańców Polski. Wprawdzie ściśle skorelowane z czynnikami społecznymi, demograficznymi, politycznymi czy prawnymi – po wyodrębnieniu mogą stać się bardzo cennym przedmiotem badań dla przedstawicieli różnych nauk. Autor artykułu stawia sobie za cel wyodrębnienie i poddanie wstępnej analizie najważniejszych wydarzeń i doświadczeń historycznych pomocnych w opisie obrazu religijnego Polski.

3

Przygotowania do Soboru Watykańskiego II w opinii polskich dyplomatów

85%

Kucharski W.

Dzieje Najnowsze

|

2016

|

vol. 48

|

issue 2

PL

Preparations for the Second Vatican Council as Seen by Polish DiplomatsA presentation of the way in which the staff of the Polish Embassy in Rome observed preparations for the Second Vatican Council in 1958–1962. The text belongs to a current of research analysing the attitude of the communists towards the Catholic Church and relations between communist states and the Vatican. The author provides information about diplomats who obtained data concerning the Apostolic See and the titular preparations as well as their chief informers. He also indicated the cooperation between Polish diplomats and those of other communist countries regarding information exchange, joint policies vis a vis the See, and the participation in the Council of bishops from various member–countries of the Soviet sphere of influence. The article is based predominantly on material produced by the diplomatic service: dispatches, notes, reports, and analyses by the staff of the Embassy of the People’s Republic of Poland in Rome.

4

Zmienna amplituda stosunków państwo–Kościół katolicki w PRL w latach 80. XX w.

71%

Łatka R.

Res Historica

|

2015

|

issue 39

EN

The aim of the study is to present the changing state of relations between the authorities of the People’s Republic of Poland and the Church in the 1980s. The way the mutual relations between the two evolved is exemplified by the most important program documents issued by the authorities. The changeability of the relations between the State and the Church was a characteristic feature of the time, as opposed to the whole period of the People’s Republic of Poland. The aim of the author was to synthesise the mutual relations between the authorities and the Church in the 1980s based on the less widely used sources. The conclusion which can be made is that in time the policy of the authorities towards the Church was becoming less and less effective. The authorities found it difficult to cope with numerous activities of both higher- and lower-level clergy. This resulted in the constantly increasing influence of the Church on the social-political sphere of life, shrinking prestige and deteriorating social legitimacy of the authorities.

PL

Niniejsza analiza ma za zadanie przedstawić zmienną amplitudę relacji między władzami PRL a Kościołem w latach 80. XX w. Prezentuje przy pomocy najważniejszych dokumentów programowych władz, w jaki sposób kształtowały się stosunki wzajemne w kolejnych latach. Zmienność relacji między państwem a Kościołem była cechą charakterystyczną dla wspomnianej dekady i wyróżniała ją wyraźnie spośród całego okresu Polski Ludowej. Zamiarem autora jest syntetyczne opisanie relacji wzajemnych wspomnianych instytucji w dekadzie lat osiemdziesiątych przy wykorzystaniu najważniejszych materiałów źródłowych, dotąd szerzej niewykorzystywanych przez badaczy dziejów najnowszych Polski. Wniosek, jaki się nasuwa z przeprowadzonej analizy, jest dość jednoznaczny: wraz z biegiem czasu skuteczność polityki władz wobec Kościoła stawała się coraz mniejsza. Z wieloma działaniami hierarchii kościelnej i szeregowego duchowieństwa władze nie były w stanie sobie poradzić. Przyniosło to efekt w postaci stale zwiększającego się wpływu Kościoła na rzeczywistość społeczno-polityczną, z równocześnie stale spadającym autorytetem i pogarszającą się legitymizacją społeczną władz.

5

State law as a determinant of church legislation: the case of Poland

71%

Kroczek P.

Analecta Cracoviensia

|

2017

|

vol. 49

EN

A part of the relation between Church and state are interrelations between their systems of law. The aim of the paper is to present the problem of influence of state law on canon law. The discussion presented in the paper is to refer to the current situation in Poland and relations of the Catholic Church and the Republic of Poland. Document issued by the Episcopal Conference of Poland titled “The Guidelines for initial canonical inquiry and in the case of clerical accusations of deeds against the Sixth Commandment of the Decalogue with a minor under the age of eighteen” (2014) and the amends to it is an example. The conclusion is that the church legislator, who wants to be a good Shepherd of his Flock is to be knowledgeable about the state law and must be vigilant and constantly monitor the legislative work of the legislative state organs. The postulate in the matter can be formulated especially for the legislative body of the Episcopal Conference that is the Council for Legal Affairs. Mutatis mutandis the principles of the Church and state relations and consequences of the relations for legislation can be applied to different religious organizations or different states.

PL

Częścią relacji między Kościołem a państwem są wzajemne zależności między ich prawnymi systemami. Celem artykułu jest przedstawienie problemu wpływu prawa państwowego na prawo kanoniczne. W artykule omówiona została aktualna sytuacja w Polsce pomiędzy Kościołem katolickim i Rzecząpospolitą Polską. Dokument wydany przez Konferencję Episkopatu Polski zatytułowany „Wytyczne dotyczące wstępnego dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu Dekalogu z osobą niepełnoletnią poniżej osiemnastego roku życia” (2014) i zmiany w nim dokonane są ilustracją tego oddziaływania. Wniosek z przeprowadzonych rozważań jest następujący: prawodawca kościelny, który chce być dobrym pasterzem swojego stada, powinien mieć wiedzę na temat prawa państwowego. Musi on być czujny i stale monitorować prace państwowych organów ustawodawczych. Postulat w tej materii może być sformułowany specjalnie wobec organu legislacyjnego Konferencji Episkopatu, czyli Rady Prawnej. Mutatis mutandis zasady relacji Kościoła i państwa oraz konsekwencje działalności prawodawczych Kościoła można zastosować do różnych związków wyznaniowych lub różnych państw.

6

Współdziałanie Kościoła i państwa na rzecz pokoju i pojednania na Półwyspie Koreańskim. Wstęp do badań

71%

Buczek L., Fiejdasz-Buczek L.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2022

|

vol. 25

129-156

EN

The aim of the study is to analyze the forms of cooperation between the Church and the State for peace and reconciliation on the Korean Peninsula. First, the genesis of the contemporary Korean states is described alongside with the different legal and political systems of the Republic of Korea and the Democratic People’s Republic of Korea. Then, using the historical and legal-dogmatic methods, the paper systematizes and characterizes the most important actions undertaken by the Catholic Church (at the level of the parish, diocese, Episcopal Conference of the Republic of Korea and the Holy See) aiming to contribute to the unification of the Korean states. It is found that although the aspirations for peaceful unification are expressed in the constitutions of both states, cooperation between political and ecclesiastical institutions in this regard is not based on normative acts to a large extent. In practice, it is rather informal and highly dependent on the degree of mutual trust. Another important factor is the will of foreign powers that have vital interests in this part of the world. Nevertheless, it is precisely from the principle of peaceful unification that the Catholic Church derives its competence to cooperate and support efforts towards reconciliation and potential unification of the Korean Peninsula.

PL

Celem artykułu jest analiza form współpracy Kościoła Katolickiego z państwem na rzecz pokoju i pojednania na Półwyspie Koreańskim. Tytułem wstępu przedstawiono genezę współczesnych państw koreańskich oraz odmienności ustroju i porządków prawnych Republiki Korei i Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej. Na tym tle, wykorzystując metodę historyczną i prawno-dogmatyczną, usystematyzowano i scharakteryzowano ważniejsze działania Kościoła Katolickiego (na poziomie parafii, diecezji, Konferencji Episkopatu Republiki Korei i Stolicy Apostolskiej), które zostały ukierunkowane na realizację idei zjednoczenia państw koreańskich. Ustalono, że chociaż w konstytucjach obu tych państw dano wyraz dążeniom do pokojowego zjednoczenia, to jednak współpraca instytucji politycznych i kościelnych w omawianym zakresie w małym stopniu opiera się na aktach normatywnych. W praktyce ma ona z reguły charakter nieformalny, a jej powodzenie zależy między innymi od stopnia wzajemnego zaufania stron. Istotne znaczenie posiada też jednak wola mocarstw, które mają swoje interesy w tej części świata. Niemniej jednak to właśnie z zasady pokojowego zjednoczenia Kościół Katolicki wyprowadza swoją kompetencję do współdziałania i wspierania wysiłków na rzecz pojednania i potencjalnego zjednoczenia Półwyspu Koreańskiego.

7

Sprawa budowy kaplicy i erygowania parafii Żebry-Perosy w latach 1956–1978

71%

Celmer M.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2012

|

vol. Zeszyt

|

issue XXVI

57-62

EN

The article presents the problems concerning building of a chapel and creating a Żebry-Perosy congregation nearby Ostrołęka in the years 1956–1978. In the article there are shown the efforts of the Roman Catholic Church of Płock diocese in the issue mentioned above and the stand of the Communist Party towards the idea of creating the new congregation. Archival sources and the literature of the subject were used to write the article. The article represents a contribution to the newest history of the Płock diocese in the period of the Polish People’s Republic, the state–Church relations on its territory and the Żebry-Perosy congregation.

PL

Artykuł niniejszy przedstawia problem dotyczący budowy kaplicy i utworzenia parafii Żebry-Perosy koło Ostrołęki w latach 1956–1978. W artykule zaprezentowano starania Kościoła katolickiego diecezji płockiej w tej kwestii oraz stanowisko władz komunistycznych w sprawie utworzenia nowej parafii. Przy pisaniu tekstu wykorzystano dokumenty archiwalne oraz literaturę przedmiotu. Artykuł stanowi przyczynek do dziejów najnowszych diecezji płockiej w okresie PRL-u, relacji państwo–Kościół na jej terenie oraz parafii Żebry-Perosy.

8

Dobro wspólne jako cel współdziałania państwa z Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi

71%

Sobczyk P.

Kościół i Prawo

|

2015

|

issue 4 (17) nr 1

169-184

PL

Treść artykułu 25 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. została wypracowana w drodze trwającej od 1989 r. debaty konstytucyjnej, w której – obok środowisk politycznych – uczestniczyły m.in. Kościoły i inne związki wyznaniowe. Szczególna rola w ukształtowaniu przepisów wyznaniowych przypadła Kościołowi Katolickiemu, w tym jego przedstawicielowi w Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego – ks. prof. Józefowi Krukowskiemu.

EN

The content of Article 25 of the Constitution of Republic of Poland of 02 April, 1997 was formed as a part of the constitutional debate lasting since 1989. Debate’s members were not only political groups, but also Churches and other denominations. Both Catholic Church and the representative of Constitutional Committee of the National Assembly – Reverend Professor Józef Krukowski played a significant role in forming denominational provisions.

9

Epoka napoleońska między sferą sacrum a profanum

71%

Sołga P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2021

|

issue 108

97-123

EN

The goal of the article is to present Napoleon Bonaparte’s attitude towards religion and the Church, which was expressed in the social and political life of France during his reign. The main point of inquiry was the then situation of the Church and its relations with the French state, sacralization and desacralisation, secularization and Catholicization, as well as the legitimacy of the authorities. A separate element of research is the religiosity of the French emperor.

PL

Celem artykułu jest ukazanie stosunku Napoleona Bonapartego do religii i Kościoła, co wyrażało się w życiu społeczno-politycznym Francji w czasie jego rządów. Za główny punkt dociekań przyjęto sytuację Kościoła i jego relacje z państwem francuskim, sakralizację i desakralizację, laicyzację i katolicyzację, a także legitymizm władzy. Osobny element badań stanowi religijność cesarza Francuzów.

10

The Culture of State-Church and Church-State Relations: The Ukrainian Case

61%

Fylypovych L., Kolodnyi A.

|

2021

|

vol. 12

|

issue 2

9-30

PL

Kultura relacji państwo–Kościół i Kościół–państwo: przypadek Ukrainy Artykuł poświęcony jest stosunkom między Kościołem a państwem ukraińskim oraz analizie obecnego stanu i perspektyw rozwoju dla tych stosunków. Autorzy analizują niektóre sposoby interpretacji relacji państwo–Kościół w oparciu o ukraińskie ustawodawstwo i społeczne koncepcje kościołów. Głównym zadaniem współczesnego państwa jest zagwarantowanie obywatelom wolności sumienia i zapewnienie warunków do swobodnego funkcjonowania organizacji religijnych. Kościół również przyjmuje na siebie pewne obowiązki wobec państwa i społeczeństwa. W artykule dokonano przeglądu stosunku Kościołów katolickiego, greckokatolickiego i prawosławnego do władzy. Odnosząc się do praktyki stosunków państwo–Kościół i Kościół–państwo na Ukrainie, autorzy wnioskują, że podmioty tych stosunków nie wykazują jeszcze odpowiedniego poziomu kultury w takich relacjach i nie przestrzegają zasad partnerstwa między Kościołem a państwem. Autorzy dopuszczają możliwość konstruktywnej krytyki wzajemnych stanowisk i wysuwania żądań wobec siebie, kontekstualizując swoje interesy i potrzeby przy kształtowaniu tej kultury. Jednocześnie państwo powinno wyzbyć się resztek systemu kontroli działalności Kościoła, który wywodzi się z sowieckiego totalitaryzmu, a Kościół powinien zrezygnować z postawy protekcjonalności i służalczości. W sferze wzajemnych stosunków należy stworzyć wysoką kulturę dialogu między państwem a Kościołem, między władzami świeckimi i duchowymi, uwzględniając światowe wzorce cywilizowanych stosunków pomiędzy tymi sferami, oraz odwołując się do własnej historii tych stosunków i dotychczasowych doświadczeń we wzajemnej komunikacji.

EN

The article is devoted to relations between Church and the Ukrainian State and analysis of their current state and prospects of development. The authors analyze some state–church approaches to the relationship between State and Church based on Ukrainian legislation and social concepts of churches. The main task of a modern state is to guarantee freedom of conscience to citizens and provide conditions for free functioning of religious organizations. Church also assumes certain responsibilities to the state and society. The article provides an overview of the attitude of the Catholic, Greek Catholic and Orthodox Churches to power. Referring to the practice of state-church relations and church-state relations in Ukraine, the authors deduce that the subjects of these relations do not yet demonstrate the appropriate level of culture of this relationship, and do not follow the rules of partnership between Church and State. The authors admit a possibility to constructively criticize each other’s positions and make mutual demands, contextualizing their interests and needs while forming this culture. At the same time, State should get rid of the remnants of Soviet totalitarian control over the activities of Church, and Church should renounce patronage and servility. For both State and Church, in the sphere of mutual relations, taking into consideration world models of civilized relations between them and referring to their own history of these relations and existing experience of communication with each other, there should be established a high culture of dialogue between State and Church, between secular and spiritual authorities.

11

Polityczne uwarunkowania funkcjonowania kościelnych organizacji charytatywnych w Republice Czeskiej

57%

Kamiński T.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

|

2020

|

issue 2

75-92

EN

The article concerns the political determinants of church charities in the Czech Republic. The first part of the article deals with the relationship between the state and the Catholic Church in this country. The provisions of the Constitution and the unratified agreement with the Holy See are discussed. Next, the regulations contained in the Social Services Act 2006 are presented. This law gives religious organizations the right to provide social services. The last part discusses the activities of the largest religious provider of social services in the Czech Republic, namely the Catholic Caritas, in more detail.

PL

W artykule podjęty został problem szeroko rozumianych politycznych uwarunkowań kościelnej działalności charytatywnej w Republice Czeskiej. W pierwszej części omówiono relacje pomiędzy państwem a Kościołem katolickim w tym kraju. Przywołane zostały przepisy konstytucji oraz jeszcze nieratyfikowanej umowy ze Stolicą Apostolską. Następnie zostały przeanalizowane regulacje prawne stwarzające ramy dla zaangażowania Kościoła w czeskim systemie usług socjalnych. Właściwe przepisy w tym zakresie zawiera ustawa o służbach społecznych z roku 2006. W ostatniej części, celem egzemplifikacji, została przybliżona działalność największego wyznaniowego dostawcy usług socjalnych w Republice Czeskiej, a mianowicie katolickiej Caritas.

12

Audiencje polityków komunistycznej Polski u papieża w latach 1945–1978

57%

Kucharski W.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2017

|

issue 29

50-71

EN

After the Second World War, Communist Poland and the Holy See did not maintain official diplomatic relations for over a quarter of the century (1945–1974). Despite that complicated situation, there were several personal meetings between the Pope and the representatives of Communist Poland during the pontificated of Pius XII, John XXIII and Paul VI. These meetings seemingly confirm the definite rule of the Vatican’s diplomacy which does not refuse to talk with anyone and to conduct dialogue in any situation. The analysis of the circumstances and the courses of meetings between Communist politicians from Poland and the Pope allows us to draw the line that divides the period in question into two parts. Until 1965, the Pope held audiences with Catholic activists engaged in public Communist Poland, while after that date, there were also meetings with Communist politicians, including two foreign ministers and a First Secretary of the Central Committee of the Polish United Workers’ Party. Throughout nearly the entire period, the primary goal of the relations between Poland and the Vatican, including meetings with the Pope, was to win the Holy See’s favour, particularly in opposition to the Primate, and create the propaganda image of religious freedom and good relations between the state and the Church in Poland. It is difficult to assess how the Holy See benefited from those meetings. The dialogue started in 1965, and it took an institutional form in 1974, but that did not affect the model of religious policy in Poland, and the strong position of the Church did not result from the dialogue between the Communists and the Vatican, but the unrelenting and principled policy of the Episcopate lead by the Primate. I have based the present article primarily on materials prepared by the Communist diplomatic service and stored in the Archives of the Ministry of Foreign Affairs and documents prepared by the Party and administration of the Communist Poland, particularly the Office for Religious, and stored at the Polish Central Archives of Modern Records. Diaries and memoirs also proved to be important – particularly those by Jerzy Zawieyski and Janusz Zabłocki.

13

Polisemiczny charakter zjawiska laickości i przykłady jego zastosowania we współczesnym dyskursie publicznym

57%

Dudała R.

Logos i Ethos

|

2019

|

vol. 50

|

issue 2

PL

Przeprowadzona analiza przywołuje polisemiczny charakter pojęcia laickości, na co wpływ miały nowożytne idee polityczne i filozoficzne. Określone to zostało dwoma stanowiskami: diachronicznym, które ujmuje laickość jako rozciągnięty w czasie proces, oraz synchronicznym, które pozwala dostrzec w niej jednoczesność zachodzących zjawisk. W ten sposób koncepcja laickości odsłania swą praktyczną wartość w odniesieniu do wyzwań dotyczących zarówno kryzysu państwowości, jak i zmieniających się relacji państwo–Kościół. Wartość tę potwierdza miejsce, jakie w badaniach nad laickością zajmują zasady suwerenności, równości czy separacji. W konsekwencji realizowana w systemie demokratycznym zasada laickości opiera własne odniesienie do podstawowych wartości na merytorycznej argumentacji, wzajemnej perswazji oraz konsensusie jako procedurze podejmowania decyzji.W stosunku do pierwszego stanowiska analiza przywołuje badania przeprowadzone przez specjalistów z dziedziny nauk politycznych, filozoficznych, prawnych i socjologicznych. Natomiast drugie odniesione zostało do trzech wybranych kwestii, które określają funkcje laickości: relatywizmu, publicznej roli religii oraz prawdy.

EN

The analysis evokes the polysemous character of the concept of laicism, which was influenced by modern political and philosophical ideas. Two positions have determined this: a diachronic one encompasses laicism as a process extended in time, and a synchronous one allows one to perceive the simultaneity of phenomena. Thus, the concept itself reveals its practical value, especially in the context of these challenges, which affect both the state crisis and the changing relationship between the State and the Church. This value is confirmed by an important place in the secular research that is based on the principles of sovereignty, equality and separation. Thus, laicism postulated and implemented in the democratic system and its reference to fundamental values should support, above all, the importance of arguments, mutual persuasion and decision-making procedures based on consensus. In relation to the first position, the analysis refers to research carried out by specialists in the fields of political, philosophical, legal and sociological sciences. The second one, however, referred to three selected issues that define the functions of laicism: relativism, the public role of religion and truth.

14

Episkopat wobec integralności ziem polskich po II wojnie światowej. Wybrane problemy z najnowszej literatury i źródeł

57%

Gryz R.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2020

|

issue 3(16)

100-122

PL

W artykule przedstawiono wyselekcjonowane kwestie dotyczące zaangażowania prymasów Polski kardynała Augusta Hlonda i kardynała Stefana Wyszyńskiego oraz innych biskupów w sprawę powstania i stabilizacji polskiej administracji kościelnej na Ziemiach Zachodnich i Północnych po II wojnie światowej. Uwzględniono najważniejsze etapy w chronologii wydarzeń związanych z tą problematyką (1945 – 1951 – 1956 – 1972). Najistotniejsze okazały się decyzje podjęte w sierpniu 1945 r., kiedy utworzono pięć administratur apostolskich dla diecezji warmińskiej z siedzibą w Olsztynie, gdańskiej oraz w Gorzowie Wielkopolskim, Opolu dla Śląska Opolskiego i Wrocławiu dla Dolnego Śląska. W czerwcu 1972 r., po ratyfikacji przez Bundestag układu granicznego zawartego między Polską Rzeczpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec, zakończył się okres tymczasowości polskich struktur kościelnych na tzw. Ziemiach Odzyskanych. Papież Paweł VI w bulli Episcoporum Poloniae coetus zlikwidował administratury apostolskie i utworzył cztery nowe diecezje (gorzowską, koszalińsko-kołobrzeską, szczecińsko-kamieńską i opolską). W procesie stabilizacji polskich struktur kościelnych, który trwał dwadzieścia siedem lat, decydujące było stanowisko kolejnych papieży i Stolicy Apostolskiej. Uwzględniali oni poglądy niemieckiego i polskiego episkopatu oraz stan relacji polsko-niemieckich w kwestii aprobaty linii granicznej. Wśród polskich hierarchów najaktywniejszy okazał się biskup Bolesław Kominek (administrator apostolski w Opolu, arcybiskup wrocławski i kardynał). W artykule podstawę syntetycznej narracji stanowi wybór polskojęzycznych, najnowszych publikacji na temat relacji państwowokościelnych w Polsce po II wojnie światowej oraz edycje źródłowe. Wykorzystano między innymi osobiste notatki prymasa Wyszyńskiego Pro memoria, listy pasterskie Episkopatu Polski, komunikaty Konferencji Episkopatu Polski oraz oficjalne wypowiedzi biskupów.

EN

The article presents selected issues concerning Polish Primates cardinal August Hlond and cardinal Stefan Wyszyński and other bishops’ engagement in the case of emergence and stabilisation of the Polish church administration on the Western and Northern Lands after World War II. It covers the most important stages in the chronology of events related to this topic (1945 – 1951 – 1956 – 1972). The most significant decisions were made in August 1945, when five apostolic administrations were created for the dioceses of Warmia and Gdańsk, Gorzów, Opole Silesia and Lower Silesia. In June 1972, after the Bundestag’s ratification of the border agreement between the Polish People's Republic and the Federal Republic of Germany, the temporary nature of the Polish ecclesiastical structures on the so-called Recovered Territories came to an end. In his bull Episcoporum Poloniae coetus, Pope Paul VI liquidated apostolic administrations and created four new dioceses (Gorzów, Koszalin-Kołobrzeg, Szczecin-Kamieńsk and Opole). In the twenty-seven-year long process of stabilisation of the Polish ecclesiastical structures, the position of successive Popes and the Holy See was decisive. They were taking into account the views of the German and Polish episcopates and the state of Polish-German relations in the matter of the boundary line approval. The most active among the Polish hierarchy was Bishop Bolesław Kominek (apostolic administrator in Opole, archbishop of Wrocław, and cardinal). The basis of the article’s synthetic narrative is the selection of the latest Polish publications on state-church relations in Poland after the Second World War, and source editions. The personal notes of Primate Wyszyński – Pro memoria, pastoral letters of the Polish Episcopate, announcements of the Episcopal Conference of Poland, and official statements of bishops, among others, were used.

Refine search results

Neutralność etyczna państwa – ideał czy fikcja?

Czynniki historyczne warunkujące obecną sytuację wyznaniową w Polsce

Przygotowania do Soboru Watykańskiego II w opinii polskich dyplomatów

Zmienna amplituda stosunków państwo–Kościół katolicki w PRL w latach 80. XX w.

State law as a determinant of church legislation: the case of Poland

Współdziałanie Kościoła i państwa na rzecz pokoju i pojednania na Półwyspie Koreańskim. Wstęp do badań

Sprawa budowy kaplicy i erygowania parafii Żebry-Perosy w latach 1956–1978

Dobro wspólne jako cel współdziałania państwa z Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi

Epoka napoleońska między sferą sacrum a profanum

The Culture of State-Church and Church-State Relations: The Ukrainian Case

Polityczne uwarunkowania funkcjonowania kościelnych organizacji charytatywnych w Republice Czeskiej

Audiencje polityków komunistycznej Polski u papieża w latach 1945–1978

Polisemiczny charakter zjawiska laickości i przykłady jego zastosowania we współczesnym dyskursie publicznym

Episkopat wobec integralności ziem polskich po II wojnie światowej. Wybrane problemy z najnowszej literatury i źródeł