Artykuł podejmuje problem napięcia między wolnością religijną w jej wymiarze pozytywnym i negatywnym, na przykładzie orzeczenia Niemieckiego Federalnego Trybunału Konstytucyjnego z 16 maja 1995 roku, w sprawie umieszczania krzyży w szkołach publicznych. W pierwszej części artykułu analizie poddane zostały unormowania Konstytucji RFN z 1949 roku w zakresie gwarancji wolności religijnej, jako podstawa, do której odwołuje się wskazane orzeczenie. W drugiej zaś części przeanalizowano wskazane orzeczenie, z uwzględnieniem zdań odrębnych.
W momencie objęcia rządów przez ks. biskupa Franciszka Jopa (16 grudnia 1956 r.), życie kościelne na Opolszczyźnie było już praktycznie ustabilizowane. Władza kościelna nadal miała charakter tymczasowy, istniała bowiem w formie administracji apostolskiej – jednak był to raczej stan prawny, niż faktyczny. Od końca 1945 r. działała kuria biskupia i rada diecezjalna, w latach 1945-47 dokonano zasadniczego podziału na dekanaty i parafie. W dniu 15 sierpnia 1949 r. erygowano Wyższe Seminarium Duchowne w Opolu. Pomyślnie rozwijało się duszpasterstwo zwyczajne i specjalne, działała organizacja Caritas. Od 15 sierpnia 1946 r. funkcjolnowała także drukarnia diecezjalna
Peru było ostatnim z krajów Ameryki Łacińskiej, który uzyskał niepodległość – 28 lipca 1821 r. Zmiany społeczne w świecie, a także w stanowisku Kościoła katolickiego odnośnie do kwestii wolności religijnej, były z trudem przyjmowane przez władze państwowe usiłujące korzystać z prawa patronatu, które zachowały aż do reformy konstytucji w 1979 r. Nowy typ relacji z Kościołem katolickim został ustalony w układzie między Republiką Peru i Stolicą Apostolską. Mimo konstytucyjnych zasad, regulacji w różnych ustawach (np. o pracy, ochronie zdrowia itp.), zobowiązań międzynarodowych Peru, przez liczne wspólnoty religijne podnoszony jest zarzut braku ustawy o wolności religijnej, dokładniej regulującej tę materię.
Po październiku 1956 r. odżyły nadzieje na normalne funkcjonowanie szkolnictwa kościelnego. W latach 1957-58 reaktywowano w Polsce ponad 30 niższych seminariów duchownych. Ówczesne władze traktowały nowo powstałe seminaria jako szkoły wewnątrzkościelne, deklarując całkowitą wolność Kościoła do ich prowadzenia. Zdecydowanie jednak odmawiano nadawania uprawnień szkół państwowych, godząc się jedynie w kilku przypadkach na organizowanie na ich terenie państwowego eksternistycznego egzaminu maturalnego. Od 1959 r. – w sposób jeszcze bardziej systematyczny i bezwzględny niż to miało miejsce w okresie stalinowskim – rozpoczęto proces ograniczania działalności Kościoła w dziedzinie oświaty i wychowania, także w zakresie prowadzenia przez instytucje kościelne niższych seminariów duchownych. Na pierwszym etapie dokonano reinterpretacji nadal obowiązujących przedwojennych przepisów szkolnych, poddając seminaria duchowne nadzorowi władz państwowych oraz rozciągając na nie obowiązywalność przepisów ustawy z 11 marca 1932 r. o prywatnych szkołach oraz zakładach naukowych i wychowawczych. Nowe zarządzenie dotyczące nadzoru państwowego oraz stare przepisy ustawodawstwa szkolnego wykorzystano następnie do drastycznego ograniczania stanu posiadania Kościoła katolickiego w zakresie szkolnictwa wewnątrzkościelnego.
Analizując historię papiestwa, można postawić dwa zasadnicze pytania: 1) w jaki sposób dotychczas dokonywano wyboru osoby, pełniącej tak ważną posługę w Kościele; 2) jak będzie przebiegało konklawe, podczas którego zostanie wybrany nowy Biskup Rzymu. Niniejszy artykuł jest próbą odpowiedzi na powyższe pytania. Stanowi on rys historycznoprawny ukazujący genezę i rozwój norm dotyczących instytucji konklawe, ze szczególnym uwzględnieniem problemu dążeń Kościoła do uniezależnienia się od wpływów na wybór Biskupa Rzymu osób i władz świeckich.
Prawa i wolności człowieka jakie konstytucja ma statuować, chronić i respektować dowodzą nie tylko samej relewantności procesów interpretacyjnych, ale również i tego, że to właśnie ten obszar konstytucyjnej materii wymaga szczególnej ostrożności i dbałości. Będąc bowiem aktem wyrażającym ideę praw człowieka ustawa zasadnicza musi być tak skonstruowana, tak interpretowana i wreszcie tak wprowadzana w życie aby prawa i wolności jednostki w jak najlepszym i jak najwyższym stopniu ucieleśnić i urealnić. Mówiąc o postanowieniach konstytucji odnoszących się do problematyki wyznaniowej, tak samo zresztą jak i wszystkich innych postanowieniach, nie można dokonywać czysto literalnej wykładni przepisów ustawy zasadniczej. Przy takim założeniu dokonujemy bowiem nazbyt radykalnej symplifikacji i de facto banalizacji zagadnienia interpretacji norm konstytucyjnych. Normy te są zaś normami szczególnymi, bo i konstytucja jest ustawą szczególną, ustawą zasadniczą . Jako ustawa zasadnicza odznacza się ona, po pierwsze, szczególną formą, po drugie, szczególną treścią i, po trzecie wreszcie, szczególną mocą prawną.
Początkowo proces integracji europejskiej pomyślany został jako metoda zapewnienia trwałego pokoju w Europie poprzez integrację gospodarczą i polityczną a sprawy kultury pozostawiono w gestii wewnętrznej poszczególnych państw członkowskich. Z biegiem czasu dostrzeżono jednak znaczenie praw podstawowych. W wyniku tego wolność religijna znalazła się w obszarze zainteresowania Wspólnoty, o ile wiązało się to z działalnością gospodarczą. Tym samym prawo wspólnotowe nie zapewniało ochrony wolności religijnej generalnie, lecz w określonym zakresie. Zmiana struktury organizacyjnej Wspólnot Europejskich w Unię Europejską przyczyniła się do dalszej ewolucji prawa wspólnotowego w kierunku bliższego określenia stanowiska Wspólnoty względem praw człowieka. Dalsze zmiany wprowadzone w podstawach traktatowych Wspólnoty przyczyniły się do złożenia deklaracji o poszanowaniu przez Unię statusu prawnego Kościołów, stowarzyszeń, wspólnot religijnych i światopoglądowych, co stało się symptomem poszerzenia przez prawo unijne gwarancji wolności religijnej o zakres instytucjonalny. Poszerzenie Unii o kraje Europy Środkowowschodniej stało się kolejnym impulsem zmiany stanowiska Wspólnoty w kierunku podwyższenia standardu ochrony praw człowieka. Wyrazem tego było się przyjęcie Karty Praw Podstawowych
Okres po II wojnie światowej charakteryzuje się powstaniem społeczności międzynarodowej opartej na poszanowaniu podstawowych praw człowieka, mających swoje źródło w przyrodzonej godności osoby ludzkiej. Prawa te zostały zagwarantowane w wielostronnych umowach międzynarodowych dotyczących ochrony praw człowieka i stały się instrumentem tworzenia pokojowych warunków życia społecznego w państwach, które wchodzą w skład społeczności międzynarodowej. Wyznaczają one pewne standardy międzynarodowe, dotyczące także prawa człowieka do kształcenia i wychowania zgodnego z własnym światopoglądem, w tym również światopoglądem religijnym.
Pozycję prawną gmin wyznaniowych żydowskich regulują obecnie następujące źródła powszechnie obowiązującego prawa: Konstytucja RP z 2 kwietnia 1997 roku, umowy międzynarodowe podpisane i ratyfikowane przez właściwe organy RP, ustawa z dnia 20 lutego 1997 roku o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w RP, ustawy normujące określone przejawy działalności związków wyznaniowych. Indywidualne określenie pozycji prawnej gmin wyznaniowych żydowskich oraz Związku Gmin dokonane w 1997 roku w formie ustawy jest nie tylko zgodne ze standardami regulacji wyznaniowych obowiązującymi w demokratycznym państwie prawnym, ale również i korzystne dla wyznawców religii mojżeszowej.
W dniu 5 V 1949 r. do powiatu brzozowskiego przyjechał biskup sufragan przemyski W. Tomaka w celu przeprowadzenia wizytacji w dekanatach dynowskim i brzozowskim. Funkcjonariusze bezpieki podjęli działania, które miałyby zminimali-zować udział wiernych w uroczystościach wizytacyjnych „Przed przyjazdem w parafii Domaradz wpłynęliśmy przez organizacje społeczne i młodzieżowe, gdzie na dzień przyjazdu biskupa zapowiedziano zebranie młodzieży oraz wycieczki w wyniku czego młodzież szkolna i Straż Pożarna nie brała udziału w powitaniu go”.
Autor, w obliczu pojawiających się w debacie publicznej głosów o konieczności reformy systemu finansowania Koscioła w Polsce, rozważa propozycje zmian w tym zakresie.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.