Search results

1

Działalność ruchów anarchistycznych w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX stulecia

100%

Potkański W.

Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

|

2014

|

issue 4

99-113

EN

In the second half of the 19th century, alongside Marxism dominating the left, anarchist ideas also started to be disseminated in Europe. In the Russian Empire, industrial transformations activated anarchist and anti-system forces (such as those involved in Narodnaya Volya) invoking the universal freedom of people, who were entangled in a new slavery based on socio-economic factors in an era of aggressive capitalism. Around 1903, various anarchist organisations became more active in the borderland of the Kingdom of Poland and western Russia, mainly in Białystok Voivodeship. Large numbers of supporters of workers’ parties joined extremist organisations such as Chernoe Znamia or Beznachalie. The period of revolutionary upheaval started in 1905 was conducive to the development of anarchist organisations in the Kingdom of Poland, especially in large cities, such as Warsaw and Łódź. Members of the Workers’ Conspiracy, the International, and the Group of Revolutionary Avengers carried out armed assassinations of members of the tsarist authorities as well as the local bourgeoisie. Their activities were brutally suppressed by the police and Okhrana agents.

PL

W Europie, obok dominującego w ujęciu lewicowym marksizmu, w drugiej połowie XIX w. zaczęto propagować również koncepcje anarchistyczne. W Cesarstwie Rosyjskim przeobrażenia industrialne doprowadziły do uaktywnienia sił anarchistycznych i antysystemowych działających m.in. w Narodnej Woli i odwołujących się do powszechnej wolności ludzi uwikłanych w nowe zniewolenie, mające podłoże społeczno-gospodarcze w epoce agresywnego kapitalizmu. Około 1903 r. uaktywniły się różne formacje anarchistyczne na pograniczu Królestwa Polskiego i zachodniej części Rosji, głównie na Białostocczyźnie. Zwolennicy partii robotniczych masowo przechodzili do skrajnych formacji: Czernoje Znamja i Beznaczalije. Okres wrzenia rewolucyjnego od 1905 r. sprzyjał rozwojowi formacji anarchistycznych na terenie Królestwa Polskiego, a zwłaszcza w dużych miastach, takich jak Warszawa i Łódź. Członkowie Zmowy Robotniczej, Internacjonału oraz Rewolucjonistów-Mścicieli dokonywali zamachów zbrojnych na przedstawicieli nie tylko carskich władz, ale także miejscowej burżuazji. Ich działalność została brutalnie zdławiona przez policję oraz funkcjonariuszy Ochrany.

2

Łódź as a Terrain for Ethnographic Research from the Perspective of Women’s Urban Anthropology

100%

Kuźma I. B.

Kultura i Społeczeństwo

|

2014

|

vol. 58

|

issue 1

121-137

EN

This text is devoted to selected questions on the border of the ethnography of Łodź and research into women’s issues, and thus joins the trend of women’s urban anthropology. The author reinterprets selected sources, such as various types of writings and field materials from the archives of the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of the University of Łodź. Her aim is to reconstruct the local ‘herstory’ from the ethnographic-anthropological perspective. She therefore looks at certain aspects of the life of textile workers and locates them in the context of the perceptions of femininity and the work ethic around which Łodź’s image (stereotypical and auto-stereotypical) was created

3

„Giełdy” robotnicze w Imperium Rosyjskim jako fenomen rewolucji 1905 roku

100%

Łaniewski A.

Dzieje Najnowsze

|

2019

|

vol. 51

|

issue 1

EN

W artykule po raz pierwszy w polskiej historiografii została poddana analizie kwestia „giełd” robotniczych w okresie rewolucji 1905 r. w zachodnich częściach Imperium Rosyjskiego. Na podstawie wspomnień, materiałów archiwalnych oraz opracowań autor opisuje praktykę polityczną rewolucjonistów w postaci masowych zgromadzeń miejskich oraz „okupacji” przestrzeni publicznej. Ponadto zwraca uwagę na lokalizacje oraz polityczne zabarwienie „giełd” robotniczych, których charakter oraz zasady funkcjonowania rozpatrywane są przez pryzmat badań nad nowoczesnymi ruchami społecznymi oraz koncepcję „prawo do miasta”. The article is the first analysis in historiography of the issue of workers’ “exchanges” (birzhas) during the revolution of 1905 in western parts of the Russian Empire. On the basis of memories, archival materials and studies, the author analyses the political practice of revolutionaries in the form of mass urban meetings and the “occupation” of public space. In addition, attention is paid to the location and political colouring of the “exchanges”, whose character and operating principles are examined through the prism of research into modern social movements and the concept of “the right to the city”.

4

Czy metodologia powinna zaćmiewać faktografię? Nowe spojrzenie na rewolucję 1905 roku

80%

Łaniewski A.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2018

|

vol. 53

|

issue 2

EN

Artykuł stanowi polemikę z założeniami, które w swojej pracy Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne zaprezentował Wiktor Marzec. Będąca niewątpliwie nowym głosem w dyskusji nad problematyką rewolucyjnych wydarzeń początku XX w. pozycja, zdaniem autora, jest przesycona anglosaską metodologią, nie wnosząc nowych faktograficznych ustaleń do literatury przedmiotu. Skupienie się na wyrywkowych fragmentach rewolucji roku 1905 oraz ignorowanie niektórych sił społeczno-politycznych nie wystarcza do omówienia plebejskiego doświadczenia politycznego oraz do całościowego opisu polskiej nowoczesności politycznej. Is methodology supposed to outshine factography? A new perspective on the 1905 RevolutionThe review article is a polemics with theses presented in the book by Wiktor Marzec Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne [“Rebellion and Reaction. The 1905 Revolution and Plebeian Political Experience”], published in Łódź and Kraków in 2016. Undoubtedly, the book which is a new and interesting voice in the discussion of problems of revolutionary events at the beginning of the 20th century, according to the reviewer, is imbued with Anglo-Saxon methodology, and does not add any new factual contribution to the literature on the subject. Aleksander Łaniewski confronts a book written from the position of discourse-oriented historical sociology from the position of a historian’s workshop. Focusing on random fragments of the 1905 Revolution and ignoring certain socio-political forces is not enough to discuss the plebeian political experience and to give a comprehensive description of Polish political modernity. The analysis, among others, lacked a broader discussion of political subjects from both the “regime” (e.g. Russian monarchist forces) and revolutionary (e.g. anarchist) camps, or the Christian workers’ unions which were on the borderline between two poles of the revolution. Besides, in the analysis of plebeian political experience there was no voice of an extremely important ethnic factor – Jews (Bund, Zionists, Yiddish-language leaflets). In addition, some social groups (peasants, intelligentsia) and women were ignored, as well as some regions important for the 1905 Revolution (e.g. the Białystok Industrial District). It also seems that Wiktor Marzec sometimes falls into an idealization of the proletariat and Polish socialist parties. According to Łaniewski, the fragmentary treatment of the factual material, sources and literature on the subject allow to talk about the need for further research into the Revolution of 1905. The review also underlines that the book is written in a very difficult language. Должна ли методология затмевать фактографию? Новый взгляд на Революцию 1905 годаРецензионная статья полемизирует с тезисами, которых в своей работе Rebelia i reakcja. Rewolucja 1905 roku i plebejskie doświadczenie polityczne [«Мятеж и реакция. Революция 1905 года и плебейский политический опыт»] представил Виктор Мажец. Книга, являющаяся, несомненно, новым и интересным голосом в дискуссии о проблематике революционных происшествий начала XX в., по мнению рецензента, насыщена англосаксонской методологией, не привносит новых фактографических заключений в предметную литературу. Александр Ланевский полемизирует с позиции лаборатории историка с книгой, написанной с позиции исторической социологии, ориентированной на дискурс. Обращая внимание на факт, что фокусирование на случайных фрагментах Революции 1905 года а также игнорирование некоторых общественно-политических сил, не достаточны для рассмотрения плебейского политического опыта и целостного описания польской политической современности. М. пр. в анализе не хватает более широкого обсуждения политических субъектов как с «режимного» (нпр. российские монархические силы), как и революционного (нпр. анархисты) лагерей или христианских союзов рабочих, находящихся на границе двух полюсов революции. Кроме того, в анализе плебейского политического опыта не хватает голоса неизменно важного этнического фактора – евреев (Бунд, сионисты, листовки на идиш). Вдобавок, были проигнорированы некоторые социальные слои (крестьяне, интеллигенция) и женщины, а также некоторые существенные для периода Революции 1905 года регионы (нпр. Белостокский промышленный округ). Также, кажется, что Виктор Мажец иногда впадает в идеализацию пролетариата и польских социалистических партий. Согласно мнению Ланевского, фрагментарная трактовка фактографии, источников и предметной литературы позволяют говорить о необходимости дальнейших исследований Революции 1905 года. Кроме того, в рецензии было подчеркнуто, что книга написана сложным для восприятия языком.

5

Bund w guberni grodzieńskiej podczas rewolucji 1905 roku. Zarys problematyki

80%

Łaniewski A.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2019

|

vol. 54

|

issue 2

65-107

EN

The presented article is a fragment of more extensive research on the 1905 Revolution in the Grodno Guberniya and concerns the history of the Bund party. The analysis focuses on local aspects of the Bund’s political practice: organizational structures, financing of the party, agitation and propaganda techniques, relations with other political parties, reprisals against Bundists, attempts to influence the non-Jewish proletariat, peasants and the army. There is a short presentation of trade union issues, participation in election campaigns to the Duma, as well as the creation of a new public sphere in the form of workers’ ‘exchanges’ and party ‘clubs.’ Besides, attention is paid to Bundist radicalism, related to the significant majority of young people in the party’s ranks and their revolutionary culture. Grassroots radicalism of local activists manifested itself both in the fight against the police and army (combat organizations), and against anti-Jewish attackers (self-defence), as well as in the use of economic terror in the form of intimidation and expropriation.

PL

Prezentowany artykuł stanowi fragment obszerniejszych badań nad rewolucją 1905 r. w guberni grodzieńskiej i dotyczy dziejów Bundu. Analiza skupia się na lokalnych aspektach praktyki politycznej tej partii: strukturach organizacyjnych, finansowaniu, technikach agitacyjno-propagandowych, relacjach z partiami politycznymi, represjach wobec bundowców, próbach wpływania na nieżydowski proletariat, chłopów i wojsko. Skrótowo autor omawia kwestie związków zawodowych, uczestnictwa w kampaniach wyborczych do Dumy oraz wytwarzanie się nowej sfery publicznej w postaci „giełd” robotniczych i „klubów” partyjnych. Ponadto zwraca uwagę na radykalizm bundowców, związany ze znaczącą przewagą młodzieży w szeregach partii i jej kulturą rewolucyjną. Oddolny radykalizm lokalnych aktywistów przejawiał się zarówno w walce z policją i wojskiem (organizacje bojowe) oraz pogromszczykami (samoobrona), jak i w stosowaniu terroru ekonomicznego w postaci zastraszeń i wywłaszczeń.

Refine search results

2 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

1 Bezpieczeństwo. Teoria i Praktyka

1 Dzieje Najnowsze

1 Kultura i Społeczeństwo

2 2019

1 2018

2 2014

3 Łaniewski A.

1 Kuźma I. B.

1 Potkański W.

Działalność ruchów anarchistycznych w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX stulecia

Łódź as a Terrain for Ethnographic Research from the Perspective of Women’s Urban Anthropology

„Giełdy” robotnicze w Imperium Rosyjskim jako fenomen rewolucji 1905 roku

Czy metodologia powinna zaćmiewać faktografię? Nowe spojrzenie na rewolucję 1905 roku

Bund w guberni grodzieńskiej podczas rewolucji 1905 roku. Zarys problematyki