Niniejszy artykuł o charakterze teoretycznym opowiada się za takim poszerzeniem perspektywy lingwistyki tekstu i dyskursu, aby w jej ramach ująć specyficzne cechy i fenomeny zewnętrznej pisemnej komunikacji przedsiębiorstw w szczególnych warunkach produkcyjnych. Rozważaniom poddano komunikację w przedsiębiorstwach w czasie przypisywanego im przez nie same lub przez innych czy też odczuwanego zagrożenia ich funkcjonowania, istnienia oraz w innych sytuacjach kryzysowych. W celu gruntownego ujęcia tematu w badaniu posłużono się koncepcją rezyliencji jako perspektywą procesualną w ramach analizy tekstologicznej i dyskursologicznej użytych strategii językowych.
Problem badawczy dotyczy następującego zagadnienia: jaka jest rezyliencja ekonomiczna miasta analizowana w kontekście innych ośrodków miejskich. Celem artykułu jest określenie rezyliencji ekonomicznej Wrocławia w relacji do innych, porównywalnych pod względem gospodarczym, ośrodków miejskich w Europie. W warstwie teoretyczno-metodycznej artykuł bazuje na przeglądzie dorobku w dziedzinie urban resilience oraz zastosowaniu analizy wskaźnikowej do oceny poziomu rezyliencji ekonomicznej miast. W warstwie empirycznej zaprezentowano wyniki badań nad rezyliencją ekonomiczną Wrocławia w relacji do wybranych miast europejskich, tj. zidentyfikowanych na podstawie porównywalnych: poziomów PKB, dynamiki PKB, wielkości oraz dynamiki zatrudnienia.
Problem badawczy artykułu dotyczy tego, w jaki sposób wdrażać nową koncepcję rozwoju – rezyliencję miejską (urban resilience) – na poziomie sublokalnym miasta. Koncepcja ta, począwszy od pierwszej dekady XXI w., zdobywa coraz większą popularność na poziomie zarówno lokalnym, jak i regionalnym. Wzrost zainteresowania tworzeniem miast i regionów rezylientnych nastąpił po 2009 r., tj. po globalnym kryzysie finansowym, który istotnie przyczynił się do regresu gospodarczego miast i regionów w państwach wysoko rozwiniętych. Wobec tego wykorzystanie w praktyce koncepcji rozwoju opartej na budowaniu zdolności adaptacyjnych względem szoków gospodarczych stało się priorytetem władz w procesach programowania rozwoju. Celem artykułu jest próba skonstruowania procedury programowania rezyliencji miejskiej wraz z jej weryfikacją na przykładzie jednej z dzielnic Katowic – Załęża. Artykuł powstał m.in. na podstawie prac prowadzonych w dzielnicy Załęże, związanych ze stworzeniem lokalnego programu działań na rzecz budowania rezyliencji miejskiej w ramach projektu URBACT pn. Resilient Europe. Metodologicznie bazuje zaś na metodzie studium przypadku w połączeniu z technikami analizy strategicznej, zogniskowanymi wywiadami grupowymi i podejściem czynnikowym do ewaluacji i programowania rezyliencji miejskiej.
The article presents the results of research on spatial dimensions of resilience carried out as part of an international project RESCUE — Patterns of Resilience during Socioeconomic Crises among Households in Europe (2014–2017). The empirical basis was individual interviews with members of households affected by poverty and experts working in urban and rural areas covered by research. The considerations contained in this article focus on the attempt to capture the spatial dimension of the crisis and resourcefulness, experienced in various areas of life — individual, family and local environment. The main goal was to analyze the differences and similarities between coping strategies used by urban and rural households.
PL
W artykule przedstawiono wyniki badań nad przestrzennymi wymiarami rezyliencji, które zostały przeprowadzone w ramach międzynarodowego projektu RESCUE — Patterns of Resilience During Socioeconomic Crises among Households in Europe (2014–2017). Pod-stawę empiryczną stanowiły wywiady indywidualne z członkami gospodarstw domowych dotkniętych biedą oraz ekspertami pracującymi na obszarach miejskich i wiejskich obję-tych badaniami.Rozważania zawarte w niniejszym artykule koncentrują się na próbie uchwycenia prze-strzennego wymiaru kryzysu i zaradności doświadczanych w różnych płaszczyznach życia — jednostkowym, rodzinnym i środowiska lokalnego.Zasadniczym celem badań była analiza różnic i podobieństw między strategiami radze-nia sobie realizowanymi przez gospodarstwa miejskie i wiejskie.
The paper shows the results of the RESCuE project, an in-depth qualitative investigation of 250 vulnerable households, their living conditions and socioeconomic practices across nine European countries on the background of the European crisis since 2008. Two major findings are in the focus: First, the concept of resilience actually proves to be useful and transferable into poverty and social policy research under certain prerequisites. Second, a wide scope of interrelated, substitutable and polyvalent practices allows the rather few resilient households to gain their livelihood from mixed sources. Among a relevant number of them, direct income transfers incomes play only a minor role, while access to various kinds of common goods is playing a substantial role for resilience in low income households. The typological analysis of resilient households shows how the observed socioeconomic practices are associated to certain cultural patterns and values, as well as to personal networks.
PL
Artykuł prezentuje wyniki projektu RESCuE, będącego pogłębionym badaniem jakościowym 250 zagrożonych wykluczeniem społecznym gospodarstw domowych z dziewięciu krajów europejskich, w szczególności ich warunków życia i praktyk społeczno-ekonomicz-nych na tle kryzysu gospodarczego w Europie w okresie od 2008 r. Szczególne istotne są dwa płynące z nich wnioski. Po pierwsze, koncepcja rezyliencji okazuje się użyteczna i możliwa do przeniesienia do badań nad ubóstwem i polityką społeczną pod pewnymi warunkami wstępnymi. Po drugie, szeroki zakres wzajemnie powiązanych, możliwych do zastąpienia i wielowartościowych praktyk pozwala jedynie niewielu gospodarstwom domowym uzyskać środki do życia ze źródeł mieszanych, w tym bezpośrednich świadczeń, natomiast szczególnie istotny jest dostęp do dóbr wspólnych. Analiza typologiczna tych gospodarstw domowych wskazuje, w jaki sposób praktyki socjoekonomiczne są powiązane z pewnymi kulturowymi wzorcami i wartościami, a także posiadanymi przez nie osobistymi społecznymi sieciami.
The purpose of this paper is to exemplify the outstanding potential of literary narrations, and particularly the fairy tales, to foster resilience among primary school students. The starting point of these reflections is the mimetic-cathartic vision of a literary narration proposed already by Aristotle and then developed by such contemporary authors as Paul Ricoeur, Alasdair MacIntyre, David Carr, etc. The specific application of the general idea, according to which great literary stories have a powerful intrinsic pedagogical potential, is depicted with the use of the example of a classic tale by the Grimm brothers, The Girl Without Hands, which is a clear mimesis in both textual and figurative sense of a resilient character. Moreover, the traumatizing circumstances against which the resilient attitude develops in the protagonist are related to family background, which makes the story particularly up-to-date at present times in which we observe an outstandingly high divorce rate as well as many other types of problems affecting large numbers of children in relation with their families. A variety of “pillars” or “factors” of resilience are easily observable in the behaviour of the “girl without hands,” which converts the story into a remarkable and encouraging example of overcoming all sort of difficulties and obstacles which our students encounter on their own way towards a more complete integration and happiness.
PL
Celem niniejszego artykułu jest zilustrowanie niezwykłego potencjału wzmacniania rezyliencji uczniów szkół podstawowych, jaki posiadają narracje literackie, a zwłaszcza baśnie. Punktem wyjścia tych refleksji jest mimetyczno-katartyczna wizja narracji literackiej, zaproponowana już przez Arystotelesa, a następnie rozwinięta przez takich współczesnych autorów, jak Paul Ricoeur, Alasdair MacIntyre, David Carr i inni. Konkretną egzemplifikacją ogólnego twierdzenia, że wielkie historie literackie posiadają znaczny potencjał pedagogiczny, jest analiza klasycznej opowieści braci Grimm Dziewczyna bez rąk, będącej doskonałą mimezą, zarówno dosłowną, jak i figuratywną, rezylientnego charakteru. Co więcej, traumatyczne okoliczności, na tle których objawia się rezylientny charakter głównej postaci, są związane z rodziną, co sprawia, że historia ta jest szczególnie aktualna w obecnych czasach, w których obserwujemy wyjątkowo dużą liczbę rozwodów, a także innego rodzaju problemy związane z rodziną, mające bezpośredni wpływ na rozwój dzieci. Różnorodność „filarów” lub „czynników” rezyliencji jest łatwo zauważalna w zachowaniu „dziewczyny bez rąk”, dzięki czemu ta narracja okazuje się być wyjątkowym i zachęcającym przykładem pokonywania wszelkich trudności i przeszkód, które napotykają również nasi uczniowie na swojej drodze do pełniejszej integracji i osobistego szczęścia.
The article presents the results of research on impact of the social economy entities on the development of resilience in the households and communities. The aim of this research was to determinate the conditions and patterns of action that help and support, or limit and inhibit the resilience of households in a difficult situation. The research was carried out as part of the international RESCuE project — Patterns of Resilience during Socioeconomic Crises among Households in Europe (2014–2017). The empirical basis was individual interviews, realized in research communities, with members of households affected by different types of life difficulties and crisis situations (e.g. poverty, unemployment, disability, etc.) and expert interviews. The article indicates the limited effectiveness of social economy entities operating in the investigated communities, which is largely due to the lack of its settling in the local community, either because of lack of social trust or lack of knowledge of community members about its activities or its potential for socio-economic development.
PL
Witold Mandrysz, Maciej Klimek72Sałustowicz, P. (2006). Koncepcje i funkcje ekonomii społecznej. In: P. Sałustowicz, H. Guzowska (eds.), Ekonomia społeczna a bezradność społeczna — perspektywy i bariery. Warszawa: Master. Skrzypczak, B. (ed.) (2011). Rewitalizacja społeczna. Od aktywizacji do rozwoju lokalnego. Katowice–Radom: Urząd Marszałkowski Województwa Śląskiego–Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji — Państwowy Instytut Badawczy.Staręga-Piasek, J. (ed.) (2007). Ekonomia społeczna. Perspektywa rynku pracy i pomoc społeczna. Warszawa: Instytut Rozwoju Służb Społecznych.Woolcock, M., Narayan, D. (2000). Social capital: Implications for development theory, research, and policy. The World Bank Research Observer, vol. 15, no. 2, pp. 225–249.Wygnański, J.J. (selection of texts) (2008). Przedsiębiorstwo społeczne. Antologia kluczo-wych tekstów. Warszawa: Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych.Zybała, A. (2007). Rynek pracy społecznie integrujący, zadania dla lokalnych partnerów. Dialog. Pismo dialogu społecznego, no. 2.Witold Mandrysz, Maciej KlimekWydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski w KatowicachStreszczenieW artykule przedstawiono wyniki badań dotyczących roli podmiotów ekonomii społecznej w budowaniu rezyliencji gospodarstw domowych i społeczności lokalnych. Celem badania było określenia warunków i wzorców działania, które wspierają lub ograniczają i hamują rezyliencję gospodarstw domowych znajdujących się w trudnej sytuacji. Badania zostały zrealizowane w ramach międzynarodowego projektu RESCuE — Patterns of Resilience during Socioeconomic Crises among Households in Europe(2014–2017). Podstawę empiryczną referowanych wyników badań stanowiły wywiady indywidualne przeprowadzone w badanych środowiskach lokalnych z członkami gospodarstw domowych dotkniętych różnymi typami trudności życiowych i sytuacji kryzysowych (m.in. ubóstwo, bezrobocie, niepełnosprawność itp.) oraz wywiady z ekspertami społecznymi. W artykule wskazano ograniczoną skuteczność działania podmiotów ekonomii społecznej w badanych społecznościach, która w dużej mierze wynika z braku ich osadzenia w społeczności lokalnej — bądź to z powodu braku zaufania społecznego, bądź braku wiedzy członków społeczności na temat ich działalności czy potencjału tych podmiotów dla rozwoju społeczno-ekonomicznego.
Lockdown, related to the spread of the SARS-CoV-2 virus, presents the school, and with it also theologians and religious educators, a new (post)pandemic priority. It is not only the generally understood development of resilience in students in the face of threats to life and health, but also strengthening its “religious” dimension. Religious education can play an important role in this respect, as its strength lies in the ability to offer people a wide range of ways to cope with various life situations or adversities. This article first presents a critical analysis (the outline of the problem) of the changed existential and educational situation of students in the times of the COVID -19 pandemic in Poland. That, in turn, makes it possible to identify the social and educational consequences of lockdown, which are a challenge for religious education within the scope of educational activities in Poland and for the development of resilience. These considerations constitute a starting point for presenting the issue of religious constructs, prayer and theologization as educationalvehicles of mental resilience that can effectively help children and adolescents expand their personal resources of these valuable – in an individual and social sense – skills.
PL
Lockdown, związany z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, stawia szkołę, a z nią także teologów i pedagogów religii przed nowym (post)pandemicznym priorytetem, którym jest nie tylko ogólnie rozumiany rozwój rezyliencji u uczniów, w obliczu zagrożenia życia i zdrowia, ale także wzmocnienie jej „religijnego” wymiaru. Ważną rolę może odegrać w tym względzie edukacja religijna, której siła tkwi w zdolności oferowania ludziom bogatego spektrum sposobów radzenia sobie w rozmaitych sytuacjach życiowych czy też przeciwnościach losu. Niniejszy artykuł prezentuje najpierw zarys problemu zmienionej sytuacji egzystencjalnej i edukacyjnej uczniów w czasach pandemii wirusa SARS-CoV-2 w Polsce, co w efekcie umożliwia określenie socjalno -edukacyjnych skutków lockdownu będących wyzwaniem dla edukacji religijnej (w obrębie działań edukacyjno -wychowawczych) na rzecz rozwoju rezyliencji. Rozważania te stanowiąniejako punkt wyjścia do przedstawiania zagadnienia konstruktów religijnych, modlitwy i teologizowania jako edukacyjnych nośników prężności psychicznej, które mogą skutecznie pomóc dzieciom i młodzieży w poszerzaniu osobistych zasobów tej cennej – w sensie indywidualnym i społecznym – umiejętności.
In times of protracted and periodic crises such as epidemics, increased migratory flows and climate change, resilience has become an attractive and increasingly relevant approach to security. It opens new avenues of inquiry about crisis management introducing a refreshed perspective on diffusion of responsibility or temporality of security. Resilience is understood as an ensemble of societal and individual mechanisms for dealing with crisis situations, adaptive capabilities and “bouncing back” to a form of normal state after a period of crisis. This article discusses the complexity of resilience, outlining a synthesis of the current understanding of this concept from political and security perspectives, and promoting resiliencism as a promising analytical framework. In this way, the article calls for more significant inclusion of resilience in studies on Polish security practices and discourses.
PL
W dobie przewlekłych i cyklicznych kryzysów takich jak epidemie, wzmożone ruchy migracyjne, czy zmiany klimatyczne rezyliencja stała się atrakcyjnym i zyskującym na popularności podejściem do bezpieczeństwa. Dostarcza ona inspiracji do zmiany sposobu myślenia o zarządzaniu kryzysowym, rozproszeniu odpowiedzialności za bezpieczeństwo czy temporalności zagrożeń. Rezyliencja skupia uwagę na wspólnotowych i indywidualnych mechanizmach radzenia sobie z kryzysami, adaptacji do ciężkich warunków oraz powrocie do jakiejś formy normalnego stanu po okresie kryzysu. Celem artykułu jest przegląd i przybliżenie koncepcji rezyliencji, zaoferowanie syntezy obecnego rozumienia tej koncepcji oraz porównanie jej różnych inkarnacji w perspektywie nauk o polityce i bezpieczeństwie. Autor postuluje, iż rezyliecja jest obiecującym podejściem teoretycznym, i tym samym powinna być szerzej wykorzystywana w badaniach nad polskimi dyskursami i praktykami bezpieczeństwa.
This article deals with the evaluation of resilience and vulnerability in Ostrava and Karviná between 2000 and 2010 from the socio-cultural perspective. These cities embody typical representatives of post-industrial urban entities in the Czech Republic. The socio-cultural component of life is indispensable for the explanation of other processes in researched territories. Ostrava’s higher resilience can be accounted for by its more favorable position within settlement system of the whole region.
PL
Artykuł dotyczy ewaluacji rezyliencji i wrażliwości Ostravy oraz Karviny w latach 2000–2010 analizowanej z perspektywy społeczno-kulturowej. tego rodzaju miasta reprezentują typowe jednostki poprzemysłowe w Republice czeskiej. komponent społeczno-kulturowy jest nieodzowny do wyjaśnienia innych procesów w ramach badanych terytoriów. Wysoka rezyliencja Ostravy może być tłumaczona przez jej bardziej korzystna pozycje w systemie osadniczym całego regionu.
Professor Boris Cyrulnik is a French humanist, neurologist, psychiatrist and ethologist, a university lecturer and researcher. He served as Director for Teaching at the Clinique de l’attachement et de systèmes familiaux (Attachments and Family Systems Clinic), Southern University of Toulon-Var, and Chairman of the Observatoire international de la resilience (International Resilience Observatory). Currently retired, he still lectures and teaches MA courses. He is a renowned author of books popularising psychological knowledge, such as The Dawn of Meaning, The Whispering of Ghosts: Trauma and Resilience, Talking of Love on the Edge of a Precipice and Resilience: How Your Inner Strength Can Set You Free from the Past. He is widely considered a leading expert in trauma and resilience,1 the subject which has become a focus of vibrant multidisciplinary research.2 He emphasises the crucial role of the sense of attachment, belonging and security, rooted in a favourable psychological atmosphere produced by the child’s caregivers in keeping with the demands of particular cultural settings. He believes this promotes recovery from trauma without erasing the experience of trauma from memory. In the article, the author focuses on the role the explicit, professional caregivers and the implicit, non-professional ones play in the process of resilience.
PL
Profesor Boris Cyrulnik, francuski humanista, lekarz neurolog, psychiatra i etolog, badacz i nauczyciel akademicki, pełnił funkcje dyrektora ds. nauczania w Klinice Więzi i Systemów Rodzinnych na Uniwersytecie w Toulon-Vari i przewodniczącego Międzynarodowego Ośrodka Badań nad Odpornością Psychiczną (Observatoire international de la résilience), obecnie, będąc na emeryturze, prowadzi seminaria i wykłady. Jest uznanym autorem książek popularyzujących wiedzę psychologiczną. Na język polski przełożone zostały: Anatomia uczuć; Rozmowy o miłości na skraju przepaści; O ciele i duszy; Ratuj się, życie wzywa (monografia autobiograficzna) oraz napisana wspólnie z Pasqualem Picq i Jean-Pierre’em Digardem Najpiękniejsza historia zwierząt. Uważany jest za największego znawcę traumy i specjalistę od rezyliencji1, która stała się przedmiotem wielodyscyplinarnych badań2. W swoich rozważaniach podkreśla znaczenie budowania poczucia więzi, przynależności i bezpieczeństwa, dzięki stwarzaniu przez opiekunów dziecka pomyślnej psychologicznej aury, charakterystycznej dla określonych warunków kulturowych. Umożliwia to, jego zdaniem, wychodzenie z traumy przy równoczesnym zachowaniu w pamięci przeżytych urazów. W artykule szczególną uwagę zwraca na rolę jawnych, profesjonalnych i „ukrytych”, nieprofesjonalnych opiekunów pełnioną w procesie rezyliencji.
Crisis is a rare phenomenon, often analysed in the context of risk and uncertainty. It means impending danger, but also hidden opportunities. The unique ability to adapt to such a situation becomes indispensable for modern managers. Resilience is an aggregated competence that includes, among others, such skills and qualities as: mindfulness, strength of character, self-confidence, peace of mind, stress management skills, the ability to fight adversity, resistance to harmful factors. The aim of this article is to tackle two questions: 1) Does resilience enable managers to cope with a crisis in an organisation? 2) Can resilience become an element of a competency model of a modern manager? Based on the literature analysis on the subject, the competences of modern managers were presented and the concept of resilience was analysed. On this basis, an original managerial competence model for crisis management was developed. The article organises knowledge in the field of management and quality sciences as for managerial competences in crisis management. It also contains ideas helpful in the targeted development of managerial competences.
PL
Kryzys to zjawisko rzadkie, często analizowane w kontekście ryzyka i niepewności. Z jednej strony oznacza zbliżające się niebezpieczeństwo, z drugiej ukryte możliwości. Unikalna umiejętność odnalezienia się w takiej sytuacji staje się niezbędna dla współczesnych menedżerów. Rezyliencja to zagregowana kompetencja skupiająca w sobie między innymi takie umiejętności i cechy, jak: uważność; siła charakteru; wiara w siebie; spokój; panowanie nad stresem i emocjami; wewnętrzna siła umożliwiająca walkę z przeciwnościami; odporność na działanie czynników szkodliwych. Celem artykułu jest uzyskanie odpowiedzi na dwa pytania: 1) czy posiadanie kompetencji, takiej jak rezyliencja, umożliwia menedżerom poradzenie sobie z kryzysem w organizacji? 2) czy rezyliencja może stać się elementem modelu kompetencji współczesnego menedżera? Na podstawie analizy treści literatury przedmiotu przedstawiono kompetencje współczesnych menedżerów oraz przeanalizowano pojęcie rezyliencji. Opracowano autorski model kompetencyjny menedżerów do zarządzania kryzysowego. Artykuł porządkuje wiedzę z zakresu nauk o zarządzaniu i jakości w obszarze kompetencji menedżerskich w zarządzaniu kryzysem oraz zawiera treści pomocne w ukierunkowanym rozwoju menedżerów.
The article considers the place of translation studies among other scholarly narratives which are eager to employ the rhetoric of the global environmental crisis. Against the background of its achievements, the field of languages and literature may seem to be too anthropocentric; hence it is necessary to reformulate its approach for the sake of the current, politically engaged way of construing cross-cultural and intersemiotic communication. The article builds upon Michael Cronin’s translation ecology and elaborates further on Anthropocene thinking and ecolinguistic considerations. The author intends to establish a new language of values that would differ from capitalism’s value system. The conclusion presents recommendations for the practice of eco‑translation that could be followed both in the examination of existing translations and in the form of translation interventions.
PL
Celem artykułu jest rozważenie miejsca studiów tłumaczeniowych pośród innych narracji badawczych sięgających po retorykę globalnego kryzysu środowiskowego. Na tle ich dokonań dziedzina zajmująca się wzajemnymi relacjami języków oraz literatur wydawać się może zbyt antropocentryczna, stąd konieczne jest przeformułowanie jej podejścia na potrzeby nowego, politycznie zaangażowanego sposobu rozumienia komunikacji międzykulturowej i intersemiotycznej. Punkt wyjścia artykułu stanowią idee translacyjnej ekologii Michaela Cronina, opracowane w oparcio refleksję antropocenu oraz rozważania ekolingwistyczne. Głównym zamierzeniem autorki jest stworzenie nowego języka wartości, odmiennego od systemu wartościowania kapitałocenu. W konkluzji przedstawione są wskazania dla praktyki eko‑przekładu, możliwe do zastosowania zarówno w analizie istniejących tłumaczeń, jak i w formie translatorskich interwencji.
This article serves as an introduction to a special issue addressing the questions of uncertainty and change in the context of disability. The lives of individuals with disabilities have always been filled with challenges, but in today’s times – characterized by variability and uncertainty – these challenges can become even more profound. Epidemics, crises, and other external factors affect everyone, but they have particular consequences for individuals with disabilities. In such situations, it becomes important to identify factors that increase resilience levels, which can help survive and adapt to changing conditions. This makes it worthwhile to discuss not only the risks resulting from a changing reality, but also the mechanisms and strategies that make it possible to cope with uncertainty and difficulties. These topics will be addressed by the authors in the articles comprising this issue, presenting the barriers and limitations – both in the physical and social spheres – that individuals with disabilities must confront in the uncertain and evolving reality. Additionally, the response of this community to adversity and the methods of coping with difficulties is also explored.
PL
Artykuł stanowi wstęp do numeru tematycznego, podejmującego zagadnienia niepewności i zmiany w kontekście niepełnosprawności. Życie osób z niepełnosprawnością zawsze było pełne wyzwań, ale w dzisiejszych czasach, charakteryzujących się zmiennością i niepewnością, mogą się one jeszcze bardziej pogłębić. Epidemie, kryzysy i inne czynniki zewnętrzne wpływają na wszystkich, ale dla osób z niepełnosprawnościami mają szczególne konsekwencje. W takich sytuacjach ważne staje się określenie czynników zwiększających poziom rezyliencji (ang. resilience), który może pomóc przetrwać i dostosować się do zmieniających się warunków życia. Sprawia to, że warto dziś dyskutować nie tylko o ryzyku wynikającym ze zmieniającej się rzeczywistości, ale i o mechanizmach oraz strategiach pozwalających na radzenie sobie z niepewnością i trudnościami. Wątki te będą podejmowane przez autorów i autorki, którzy w artykułach składających się na ten numer przedstawią bariery i ograniczenia, zarówno w sferze fizycznej, jak i społecznej, z którymi muszą mierzyć się osoby z niepełnosprawnościami w niepewnej, zmieniającej się rzeczywistości, oraz odpowiedź tego środowiska na przeciwności i sposoby radzenia sobie z trudnościami.
W artykule ukazano koncepcyjne podobieństwa między eklezjalnym i świeckim rozumieniem rezyliencji i probacji, ich ewangeliczne podłoże oraz powiązania tych pojęć z działalnością pedagogiczno-resocjalizacyjną. Na tym tle przedstawiono zarys historii ruchu Teen Challenge wraz z jego współczesną aktywnością na świecie i w Polsce. Szczególną uwagę poświęcono ośrodkowi ruchu w Broczynie koło Słupska. Następnie zaprezentowano fragmenty świadectw uczestników programów terapeutycznych tego ośrodka wraz z fenomenograficzną mapą wynikową podstawowych powtarzających się w wypowiedziach kategorii. Ustalono, że specyfiką omawianej terapii są wynikająca z założeń negatywnej antropologii (ludzka niemoc) wiara w Boga i poleganie na nim w procesie zdrowienia.
EN
This article shows the conceptual similarities between the ecclesial and secular understanding of resilience and probation, the evangelical foundations and connections between these concepts and the pedagogical and social rehabilitation activities. This discussion provides the background for the history of the Teen Challenge movement and its contemporary activity in the world and in Poland. Particular attention is paid to the rehabilitation centre in Broczyna near Słupsk, Poland. Following this theoretical framework, excerpts from the testimonies of the centre’s therapeutic program participants are presented along with a phenomenographic map of the basic categories repeated in their statements. The specificity of the discussed therapy appears to lie in the belief in God and reliance on him in the process of recovery resulting from the assumptions of negative anthropology (human weakness).
In the context of diversity in the classroom, it is becoming increasingly important to teach values that can help our pupils and students to achieve their full personal development. In response to a reality in which pupils are confronted with controversial and even conflicting situations, values-based education is seen as an ever more pressing need. Having made this affirmation, it only remains to determine the most appropriate method to provide value education in a classroom context. Given that children’s literature represents a strategy that is increasingly being used due to its many benefits, the authors propose that education in values should be based on stories, more specifically stories that we may refer to as “psycho-emotional”, since they encourage thinking of a personal, introspective nature. The introduction into the school of stories that can form the basis for values education and, more specifically, help to build self-esteem, may be key to developing a resilient attitude in response to the personal problems that pupils might face. This may be particularly true at the infant and primary education stages.
PL
W kontekście różnorodności, z jaką spotykamy się w klasie szkolnej, coraz ważniejsze staje się wychowanie do wartości, które może pomóc uczniom w osiągnięciu pełnego rozwoju osobistego. W obecnych realiach, gdy coraz więcej uczniów napotyka kontrowersyjne, a nawet konfliktowe sytuacje, dostrzegana jest paląca potrzeba edukacji opartej na wartościach. Po stwierdzeniu tego faktu pozostaje tylko określenie najbardziej odpowiedniej metody wprowadzenia wychowania do wartości w kontekście zajęć w klasie. Ponieważ korzystanie z literatury dziecięcej stanowi strategię przyjmowaną coraz częściej ze względu na wiele korzyści wychowawczych, autorzy proponują, aby wychowanie do wartości opierało się na tekstach literackich, a konkretnie na narracjach, które można nazwać „psycho-emocjonalnymi” ‒ zachęcającymi do refleksji o charakterze osobistym, introspektywnym. Wprowadzenie do szkoły opowiadań, które mogą stanowić podstawę wychowania do wartości oraz przyczyniać się do budowania poczucia własnej wartości, może być kluczem do rozwijania postawy rezyliencji w odpowiedzi na problemy osobiste, z którymi muszą zmierzyć się uczniowie. Wydaje się to szczególnie istotne już na etapie rozwoju przedszkolnego oraz edukacji podstawowej.
This paper analyses the shifts in the system of governance of Kyiv in 2008–2014 as a crucial element of the resilience capacity of the region. The consequences of the economic crisis and the ongoing security crisis demand new approaches and solutions from the city’s leadership and community. For years Kyiv suffered from poor municipal leadership and unprecedented control by the central government, which undermined the resilience of its socio-economic system in the aftermath of the global economic crisis. However, new forms of community initiatives that bring together private and non-governmental actors are becoming widespread, and are becoming critical knowledge networks that are essential for successful long-term development. Changing institutional frameworks, and the firm commitment to decentralisation proclaimed by the country’s current leadership, open new avenues for harnessing the city’s potential. The challenge is in finding ways for constructive collaboration between formal and informal leaders of the city while building a new base for sustainable and competitive economic growth.
PL
Artykuł analizuje zmiany w systemie zarządzania Kijowem w latach 2008–2014. Konsekwencje kryzysu gospodarczego i bieżący kryzys we wschodniej Ukrainie wymagają nowego podejścia i nowych rozwiązań w dziedzinie przywództwa i zarządzania lokalną społecznością. Przez wiele lat słabość lokalnych władz w Kijowie w połączeniu z niezwykle silną kontrolą rządu centralnego uniemożliwiała wykształcenie przez gospodarkę miasta odporności na negatywne zjawiska związane z globalnym kryzysem gospodarczym. Nie przeszkodziło to jednak w upowszechnieniu się nowych form inicjatyw społecznych, które łączą podmioty prywatne i pozarządowe. Obrany przez władze krajowe na Ukrainie kierunek rozwoju zakładający decentralizację państwa tworzy nowe możliwości wykorzystania społecznego potencjału miasta. Wyzwaniem jest znalezienie sposobu na konstruktywną współpracę między formalnymi i nieformalnymi liderami, która powinna stworzyć podstawę trwałego i konkurencyjnego wzrostu gospodarczego.
Flooding is the most significant current climate change-related threat to the Uk, yet its impact upon small businesses is largely unexplored. This paper investigates the resilience of a small business community in Scotland that has evolved over decades of trading in a flood-prone area. The development of their adaptive strategies is explored in the context of White and o’Hare’s (2014) resilience paradox, which argues that a lack of clarity in the definition of resilience has facilitated vagueness in policy which, whilst maintaining an adaptive optimistic rhetoric, has favoured equilibrist protectionism over evolutionary and transformative approaches. This tension between the equilibristic approach inherent within the civil contingencies act (2004) and the adaptive responses which the climate change adaption act (2009) endeavours to promote is considered in light of the experience of the participating small business owners, who perceive their resilience is threatened by a flood protection measure planned by the local authority. This flood protection measure has been developed despite repeated objections by the local community, and this study presents business owners’ feelings that they are not being consulted adequately or their objections heard. The need to engage communities and work together to develop solutions to climate change threats to facilitate community resilience is discussed.
PL
Powodzie należą do najbardziej istotnych zagrożeń współczesnych zmian klimatycznych w Wielkiej Brytanii, natomiast ich wpływ na mały biznes jest w dużej mierze niezbadanym obszarem badan. Artykuł bada rezyliencje społeczności małych firm w Szkocji, która ewoluowała przez dziesięciolecia prowadzenia działalności gospodarczej w strefach zagrożonych powodzią. Rozwój adaptacyjnych strategii małego biznesu jest prowadzony w kontekście paradoksu rezyliencji White’a i o’Hare (2014), którzy wskazuje, ze brak przejrzystości w definicji rezyliencji ułatwia nieprecyzyjność w polityce, która zamiast podtrzymywać optymistyczną adaptacyjną retorykę, faworyzuje protekcjonizm równowagi względem podejść ewolucyjnych i transformatywnych. Tego rodzaju konflikt pomiędzy podejściem równowagi właściwym dla civil contingencies act (2004) oraz adaptacyjnym reagowaniem zgodnym z climate change adaption act (2009) prowadzi do podjęcia rozważań w świetle doświadczeń właścicieli małych firm, którzy postrzegają własną rezyliencje jako zagrożona przez działania związane z ochroną przeciwpowodziową planowaną przez lokalne władze. Tego rodzaju działania przeciwpowodziowe zostały rozwinięte pomimo powtarzanych sprzeciwów ze strony społeczności lokalnej, zaś przedstawione badania prezentują odczucia właścicieli małych firm względem pominięcia w procesie konsultacji ich sprzeciwu. W opracowaniu dyskusji została poddana potrzeba zaangażowania społeczności i wspólnej pracy na rzecz wypracowania rozwiązań względem zagrożeń wynikających ze zmian klimatu na rzecz wzmocnienia rezyliencji społeczności.
Introduction. We live in a world of social construction and reconstruction, in a world of VUCA (acronym for volatility, uncertainty, complexity, and ambiguity) of the surrounding reality, thus generating the demand for integral human development which begins in the family and continues in the diverse spaces in which individuals function. Following the changes we are experiencing, it is worth highlighting two complex spaces: education and the labour market, which, after the family, should play two of the most important roles in human development. Aim. The purpose of this paper is to share reflections on the interdependence of spaces, which are education and the labour market. Taking into account the social transformations, of which we are a part, I would like to pay special attention to the points of contact between these spaces and propose to perceive the title spaces through the prism of common needs and goals, to treat them as a system of connected vessels. Results. The analysis of the subject literature leads to the conclusion that the reconstruction of the approach to the relationship between education and the labour market will allow looking at the individual in a more holistic way, integrating different roles in which we function during life. It will change the way of thinking about education, as the main purpose of which is to prepare individuals to function in the labour market, but it will also open a broader perspective, in which development and education will be identified with the individual in general, and not only with the roles in which it functions.
PL
Wprowadzenie. Żyjemy w świecie społecznych konstrukcji i rekonstrukcji, w świecie VUCA, w którym panują zmienność, niepewność, złożoność oraz niejednoznaczność otaczającej nas rzeczywistości. Tym samym generuje on zapotrzebowanie na integralny rozwój człowieka zaczynający się w rodzinie, a kontynuowany w zróżnicowanych przestrzeniach, w których poszczególne jednostki funkcjonują. W podążaniu za zmianami, których doświadczamy, warto wyeksponować dwie złożone sfery: edukację oraz rynek pracy, które – po rodzinie – powinny odgrywać jedną z istotniejszych ról w rozwoju człowieka. Cel. Celem niniejszego opracowania jest podzielenie się refleksjami dotyczącymi współzależności, które łączą edukację i rynek pracy. W odniesieniu do przemian społecznych, których częścią jesteśmy, szczególną uwagę chciałabym zwrócić na punkty styczne wskazanych przestrzeni oraz zaproponować ich postrzeganie przez pryzmat wspólnych potrzeb i celów, potraktować je jako system naczyń połączonych, w którym efektywność obu tych sfer zależy od realizacji podobnych założeń. Materiały i metody. Artykuł ma charakter przeglądowy, w którym wykorzystano metodę analizy oraz syntezy literatury i raportów. Wyniki. Analiza literatury skłania do wniosków, że rekonstrukcja podejścia do relacji edukacja – rynek pracy pozwoli spojrzeć na jednostkę w sposób bardziej holistyczny, integrujący różne role, w których funkcjonuje w ciągu życia. Zmieni sposób myślenia o edukacji, jako o procesie którego głównym celem jest przygotowywanie jednostek do funkcjonowania na rynku pracy, i otworzy szerszą perspektywę – rozwój i edukacja będą utożsamiane z jednostką w ogóle, a nie wyłącznie z jej rolami.
This article provides a SWOT analysis insights on Polish public libraries in the wake of the experience of the pandemic and in the light of complexity of the challenges in the efforts to consolidate the institutional resilience of libraries and their involvement in the development of this resilience within the local communities in which they operate. The phenomenon of the library resilience is discussed on the basis of currently available literature. The results of the SWOT analysis are presented, followed by the conclusions on the assessment of the resilience of the institutions under scrutiny in this study. The conclusions focus on the strengths of libraries, but also reveal the lack of any crisis management provisions and procedures and thus indicate the need for their imminent implementation.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie wyników analizy SWOT dotyczącej polskich bibliotek publicznych po doświadczeniu pandemii, w kontekście budowania przez nie odporności instytucjonalnej oraz udziału w rozwijaniu odporności społeczności lokalnych, w których funkcjonują. W tekście omówiono zjawisko odporności bibliotek na podstawie dostępnej literatury przedmiotu, zaprezentowano wyniki analizy SWOT i wnioski dotyczące oceny odporności placówek będących przedmiotem badania. Zwrócono uwagę na mocne strony bibliotek, na brak zarządzania kryzysowego i potrzebę jego wdrożenia.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.