Search results

1

Pojęcie tyranii w myśli średniowiecza

100%

Łuszczyńska M.

Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem

|

2014

|

vol. 36

|

issue 1

7 - 22

EN

The aim of the article is to show different aspects of the problem of tyranny. The issue of worthy and unworthy power is connected with the idea of the right of resistance and the issue of legal and moral aspects of tyrannicide. The article highlights the ideas of common wealth and the relation between the statutory law and the law of nature which were characteristic for the whole medieval thought. It underlines the differences connected with the interpretation of the idea of supremacy and the issue of divine prerogative which the person in power was entitled to. The article analyses the notion of “tyranny,” its different types, especially in the aspect of gaining power (tyranny a titulo and tyranny ab exercitio) and exercising it (“soft” and “hard” tyranny).

2

Od posłuszeństwa do tyranobójstwa. Ewolucja prawa oporu w teologii politycznej Johna Knoxa

100%

Tulejski T.

Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem

|

2020

|

vol. 42

|

issue 1

39-58

PL

Myśl polityczna reformacji i kontrreformacji po rozpadzie Christianitas po raz kolejny postawiła pytania o zakres posłuszeństwa i możliwość czynnego oporu wobec tyranii. Spośród ojców doktryny uzasadniającej sprzeciw wobec władzy należy wskazać przede wszystkim Johna Knoxa, uważanego za jednego z założycieli szkockiej reformacji. Ten prominentny kaznodzieja i teolog jest także, obok George’a Buchanana i Samuela Rutherforda, jednym z klasyków anglosaskiej koncepcji prawa oporu. W artykule autor dowodzi, że Knox, wychodząc od stanowiska nakazującego obowiązek posłuchu wobec monarchy i dopuszczającego jedynie bierny opór, ostatecznie odchodzi od umiarkowanego stanowiska Jana Kalwina i Heinricha Bullingera. Jego argumentacja, pod wpływem wydarzeń politycznych w Szkocji i Anglii oraz radykalnych koncepcji pisarzy kalwińskich, zmierza do uzasadnienia powszechnej rewolucji, a nawet królobójstwa. Ewolucja jego poglądów zdaniem autora spowodowana była zmianami sytuacji politycznej i religijnej w Szkocji i Anglii. Rządy katolickich królowych — Marii de Guise, Marii Tudor i Marii Stuart — spowodowały radykalizację jego politycznych poglądów, których sensem było bezlitosne zwalczanie herezji i bałwochwalstwa oraz obrona prawdziwej wiary. Jego koncepcje miały zdaniem autora wielki wpływ na angielskich purytanów — to między innymi jemu angielski purytanizm zawdzięczał swą radykalizację. To Knox był również w dużym stopniu odpowiedzialny za postawę szkockich prezbiterian podczas rewolucji purytańskiej, a jego myśl była istotną inspiracją najbardziej radykalnych koncepcji tego okresu. W artykule autor zastosował metodę kontekstowej analizy dzieł i wypowiedzi Knoxa, stosując klucz chronologiczny. Pozwoliło mu to na wykazanie ścisłej korelacji między poglądami Knoxa na prawo oporu a zapotrzebowaniem bieżącej debaty politycznej. Autor dochodzi ostatecznie do wniosku, że to właśnie okoliczności polityczne, a nie poglądy teologiczne uczyniły z Knoxa monarchomachę.

EN

The political thought of the Reformation and Counter-Reformation after the collapse of Christianitas once again raised questions about the extent of obedience and the possibility of active resistance to tyranny. One of the fathers of the doctrine which justified resistance to power was John Knox, considered also as one of the fathers of the Scottish Reformation. This prominent preacher and theologian was also, along with George Buchanan and Samuel Rutherford, one of the classics of the Anglo-Saxon concept of the right to resist and the right of rebellion. In the article, the author argues that Knox, starting from the position requiring obedience to the monarch and allowing only passive resistance, ultimately deviated from the moderate position of John Calvin and Heinrich Bullinger. His argument, influenced by political events in Scotland and England, and the radical concepts of Calvinist writers, tended to justify general revolution and even regicide. According to the author, the evolution of his views was caused by changes in the political and religious situation in Scotland and England. The rule of Catholic queens — Maria de Guise, Mary Tudor, and Mary Stuart — radicalised his political views, whose sense was to mercilessly fight heresy and idolatry and defend true faith. His ideas, according to the author, had a great impact on English puritans — thanks to him English puritanism obtained its radicalisation. Knox was also largely responsible for the attitude of Scottish Presbyterians during the Puritan Revolution, and his thought became largely the inspiration for the most radical concepts of this period. In the article, the author adopts the method of contextual analysis of Knox’s works and statements using a chronological key. This allows him to demonstrate a close correlation between Knox’s views on the law of resistance and the demand for ongoing political debate. The author finally concludes that political circumstances, not theological views, made Knox a monarchomach.

3

Jeszcze raz o obywatelskim nieposłuszeństwie – interpretacje, spory wokół pojęcia

84%

Stoczewska B.

Krakowskie Studia Międzynarodowe

|

2017

|

issue 3

83-99

PL

Pojęcie obywatelskiego nieposłuszeństwa wiąże się tradycyjnie z postacią Henry`ego Davida Thorea, którego słynny esej z 1848 roku pt. Resitance to Civil Government, stał się inspiracją dla rozwoju współczesnej refl eksji nad obywatelskim nieposłuszeństwem, a także źródłem nieustannych poszukiwań jego istoty. Rozważania nad nieposłuszeństwem obywatelskim prowadzili też Hannah Arendt, a także John Rawls, Joseph Ratz oraz Ronald Dworkin. Stworzone przez tych autorów defi nicje obywatelskiego nieposłuszeństwa zawierają pewien katalog cech składających się na to pojęcie. Najważniejszymi spośród nich są zakaz stosowania przemocy oraz gotowość poddania się karze. Na gruncie polskim problematyka ta omawiana była przez Andrzeja Rzeplińskiego, Ewę Łętowską, a ostatnio przez Artura Szutę i Michała Rocha Kaczmarczyka. W historii Polski symbolem obywatelskiego nieposłuszeństwa jest Tadeusz Rejtan. Ostatnio działania wykazujące cechy obywatelskiego nieposłuszeństwa podejmują Obywatele RP. Obywatelskie nieposłuszeństwo może być mylone z takimi pojęciami jak prawo do oporu, sprzeciw sumienia lub nieposłuszeństwo rewolucyjne. Niezależnie od wielu kontrowersji związanych z samym pojęciem, nie ma wątpliwości, że instytucja ta ma do spełnienia szereg bardzo pozytywnych ról. Pozwala na zainicjowanie niezależnej, niekontrolowanej przez władzę dyskusji. Zapewnia partycypację polityczną oraz stwarza warunki sprzyjające możliwości oddziaływania na władzę. Odgrywa też niebagatelną funkcję informacyjną. Ale przede wszystkim przyczynia się do rozwoju społeczeństwa obywatelskiego.

EN

Over the past few decades, civil disobedience has become one of the most widely studied subjects in jurisprudence. The name which is widely recognized and associated with the term is that of Henry David Thorea for it was his essay, published in 1849 under the title “Resistance to Civil Government” and later renamed “Essay on Civil Disobedience” that fi rst brought this idea to the public attention. After his landmark lectures were published in 1866, the term began to appear in numerous sermons and lectures relating to civil or social oppression in its many forms. In 1866, four years after his death, the term had achieved fairly widespread usage. Among Thorea’s numerous followers were Hannah Arendt, John Rawls, Joseph Ratz and Ronald Dworkin who all, in their own way and method, contributed to the catalog of features associated with the term as we know it today: the active, professed refusal to obey certain laws, demands or commands of a government, or of an occupying international power. Civil disobedience is relatively often defi ned as essentially and profoundly nonviolent. Actions or undertakings which strive to be labelled as such will, therefore, have to be equated with nonviolent resistance and prepared to suff er the penalties set out in the law. In Poland civil disobedience has been discussed in the works of Andrzej Rzepliński, Ewa Łętowska and, most recently, by Artur Szuta and Michał Roch Kaczmarczyk. The most symbolic depiction of the issue held dear in the sentiments of Polish patriots will be the 18th century Polish parliamentarian Tadeusz Rejtan. Today, Polish civil disobedients have chosen a variety of diff erent methods to manifest their discontent. Civil disobedience is often mistaken for the right of resistance, conscientious objection, revolutionary disobedience. But, regardless the confusion those terms might cause, their social standing and signifi cance remain undisputed. It gives rise to independent and spontaneous public debate, free of authoritarian intrusion or imposition. It acts as a free and independent public platform. And, last but not least, it helps to build civil society in its own right.

4

Právo na odpor v kontextu demokratického právního státu

67%

Kollert L.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2022

|

vol. 161

|

issue 10

957-972

EN

The following paper focuses on the right of resistance, which is next to the state of exception one of the main exceptional legal instruments designed for resolving crises. It differs from a state of exception in particular in that it may not be invoked by public authorities in a democratic Rechtsstaat, but only by citizens as subjects to its authority. Given the existing regulation in the Czech Republic and our historical experience, the right of resistance may seem quite natural a legal institute. However, its regulation is actually quite rare in the European context and a number of prominent legal theorists expressed strong reservations about it or even rejected it outright. In this paper, I make a distinction between the right of resistance, right of revolution and civil disobedience. Subsequently, I present four basic types of arguments raised against the right of resistance, namely arguments from i) contradiction, ii) anarchy and regression, iii) redundancy, iv) “absorption”. After assessing them, I offer in conclusion of this paper answer to the question of whether the right of resistance has its place in a democratic Rechtsstaat. One of the starting points for my analysis is the distinction between pouvoir constituant and pouvoir constitué put forward by Sieyès.

CS

Předkládaná studie se zaměřuje na právo na odpor, které je vedle výjimečného stavu jedním z hlavních mimořádných právních instrumentů určených k řešení krizí. Od výjimečného stavu se liší zejména v tom znaku, že se jej v podmínkách demokratického právního státu nemohou dovolat orgány veřejné moci, nýbrž pouze občané coby subjekty podřízené její autoritě. Jakkoli se nám mj. s ohledem na historické zkušenosti a platnou právní úpravu může jevit právo na odpor jako relativně přirozený institut, je pravdou, že jeho pozitivní zakotvení je v evropském kontextu spíše vzácné a řada významných teoretiků vůči němu zaujala silně rezervované, nebo dokonce výslovně negativní stanovisko. V článku nejprve odlišuji právo na odpor od práva na revoluci a občanské neposlušnosti. Následně představuji čtyři základní typy argumentů, které jsou vůči právu na odpor vznášeny. Jmenovitě se jedná o argumenty z i) logického rozporu, ii) anarchie a nekonečného regresu, iii) redundance, iv) konzumpce. Po jejich zhodnocení nabízím v závěru odpověď na otázku, zda právo na odpor má nebo nemá v demokratickém právním státě své místo. Jedno z východisek pro předloženou analýzu představuje Sieyèsovo rozlišení mezi pouvoir constituant a pouvoir constitué.

Refine search results

2 Studia nad Autorytaryzmem i Totalitaryzmem

1 Krakowskie Studia Międzynarodowe

1 Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

1 2022

1 2020

1 2017

1 2014

1 Kollert L.

1 Stoczewska B.

1 Tulejski T.

1 Łuszczyńska M.

Pojęcie tyranii w myśli średniowiecza

Od posłuszeństwa do tyranobójstwa. Ewolucja prawa oporu w teologii politycznej Johna Knoxa

Jeszcze raz o obywatelskim nieposłuszeństwie – interpretacje, spory wokół pojęcia

Právo na odpor v kontextu demokratického právního státu