Search results

1

Maxa Schelera pluralistyczna koncepcja wiedzy

100%

Czerniak S.

Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

|

2020

|

vol. 8/2

35-46

PL

Celem artykułu jest rekonstrukcja koncepcji trzech typów wiedzy, którą Max Scheler przedstawił w swej późnej pracy Światopogląd filozoficzny (1928). Scheler wyróżnił trzy rodzaje wiedzy: empiryczną wiedzę służącą panowaniu nad przyrodą, wiedzę ejdetyczną/esencjalną oraz wiedzę metafizyczną. Autor rozważa kryteria epistemologiczne tego podziału oraz zastanawia się nad jego założeniami funkcjonalistycznymi. W części polemicznej zarzuca Schelerowi: a) krypto-dualizm w koncepcji wiedzy, która niedostatecznie wyraźnie odróżnia od siebie wiedzę metafizyczną od ejdetycznej; b) całkowite pominięcie w klasyfikacji typów wiedzy statusu humanistyki; c) programowe rozwijanie filozofii wiedzy niezależnie od warsztatu badawczego filozofii nauki, co odrywa tego rodzaju analizę od kontekstu społeczno-historycznego (tzn. od tego, jak się tworzy wiedzę we współczesnych wspólnotach naukowych).

2

Miejsce nauk szczegółowych w filozofii Maxa Schelera ze szczególnym uwzględnieniem antropologii filozoficznej

84%

Kusak L.

Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

|

2015

|

issue 8(944)

5-20

PL

Celem artykułu jest wyjaśnienie, na czym miałaby polegać, postulowana przez Schelera, współpraca filozofii z naukami szczegółowymi. Rozważania dotyczące poszczególnych rodzajów poznania prowadzą go do wniosku, że ani fakty nauk szczegółowych, ani też ich metody nie mogą być bezpośrednio wykorzystywane przez filozofię. Te pierwsze muszą zostać „oczyszczone” z obciążających je założeń i wszelkiego rodzaju „wtrętów”. Te drugie mogą pełnić rolę co najwyżej pomocniczą, gdyż główny ciężar odpowiedzialności za poznanie filozoficzne spoczywa na metodzie fenomenologicznej. Składają się na nią kolejno przeprowadzane redukcje (transcendentalna, psychologiczna, ejdetyczna), mające otworzyć nas na przestrzeń czystych możliwości. Metodologiczne postulaty Schelera nie zawsze są przez niego konsekwentnie wcielane w życie. W praktyce często odwołuje się on do faktów nauk szczegółowych i dokonuje indukcyjnych uogólnień, dotyczących problemów natury filozoficznej. Precyzyjnie przeprowadzone, wolne od założeń i nakierowane na istotę rzeczy doświadczenie fenomenologiczne nie jest zatem jedynym źródłem głoszonych przez niego tez.

EN

The aim of the article is to clarify the nature of the cooperation between philosophy and specialised sciences proposed by Scheler. Reflections on types of cognition lead to the conclusion that neither the facts nor the methods of specialised sciences can be directly used by philosophy. The former must be ‘cleared’ of the assumptions that burden them and of all kinds of ‘insertions’. The latter may perform an auxiliary role at best, as the main burden of responsibility for philosophical cognition rests on the phenomenological method. It consists of successively conducted reductions (transcendental, psychological, eidetic), which are to open us to the space of pure possibility. Scheler’s himself does not always consistently implement his methodological postulates. In practice, he often refers to the facts of specialised sciences and makes inductive generalisations concerning problems of a philosophical nature. A phenomenological experience which is precisely executed, free of assumptions, and essence-oriented is, therefore, not the only source of the theses he supports.

3

Max Scheler’s pluralistic conception of knowledge

67%

Filozofia i Nauka

|

2020

|

vol. 8

Refine search results

1 Filozofia i Nauka

1 Filozofia i nauka. Studia filozoficzne i interdyscyplinarne

1 Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

2 2020

1 2015

1 Czerniak S.

1 Kusak L.

Maxa Schelera pluralistyczna koncepcja wiedzy

Miejsce nauk szczegółowych w filozofii Maxa Schelera ze szczególnym uwzględnieniem antropologii filozoficznej

Max Scheler’s pluralistic conception of knowledge