Cel: Badania przedstawione w artykule są zorientowane na analizę sposobu postrzegania przez ekspertów praktyk szczupłej rachunkowości zarządczej w przedsiębiorstwach, które prowadzą działalność na terenie Polski. Jako centralny element teoretyczny przyjęto kon-strukt rozwarstwiania wywodzący się teorii neoinstytucjonalnej. Metodyka/podejście badawcze: Materiał empiryczny zebrany w formie wywiadów z eks-pertami przeanalizowano stosując metodę jakościowej analizy treści. Wyniki: Omawiane przez ekspertów praktyki szczupłej rachunkowości zarządczej nace-chowane były licznymi niekonsekwencjami, które świadczą o rywalizujących logikach za-rządzania przedsiębiorstwem i roli rachunkowości. Wykazano, że rozbieżności założeń charak-teryzujące poszczególne logiki znalazły odzwierciedlenie w rozwarstwieniu wewnętrznego systemu informacyjnego. Rozwarstwianie to miało charakter wielowymiarowy i było po-wiązane z kompleksowym oddziaływaniem czynników społecznych. Ograniczenia/implikacje badawcze: Badania, chociaż przeprowadzone na stosunkowo wąskiej grupie ekspertów, dają pogląd na znaczenie czynników instytucjonalnych jako determinant praktyk rachunkowości zarządczej. Oryginalność/wartość: Wyniki badań potwierdzają, że praktyki szczupłej rachunkowości zarządczej realizowane w heterogenicznym polu instytucjonalnym mają trwale hybrydowy charakter.
EN
Purpose: The research presented in the article focused on analyzing how experts perceive lean management accounting practices in companies that operate in Poland. The construct of decoupling derived from the neo-institutional theory was adopted as the main theoretical lens. Methodology/approach: The empirical material collected in the form of interviews with experts was studied using qualitative content analysis. Findings: The practices of lean management accounting discussed by the experts were characterized by numerous inconsistencies linked to competing logics of the enterprise management and the accounting role. We show that the contradictions in the assumptions of particular logics were reflected in the decoupling of the internal information system. The decoupling was multidimensional and related to the complex influence of social factors. Research limitations/implications: The research, although conducted on a relatively narrow group of experts, gives an insight into the impact of institutional factors as deter-minants of management accounting practices. Originality/value: The results confirmed that the lean accounting practices implemented in the heterogeneous institutional field are hybrid in character.
Cel: Celem artykułu jest identyfikacja i wyjaśnienie instytucjonalnych mechanizmów kształtujących systemy pomiaru osiągnięć. W przedstawianych badaniach empirycznych systemu ewaluacji jakości działalności naukowej wyjaśniono analizowane praktyki pomia-ru stosując konstrukty legitymizacji sprzecznej oraz kontrłączenia. Metodyka/podejście badawcze: Badania przeprowadzono metodą studium przypadku. Bardzo szeroki i różnorodny materiał empiryczny dotyczący założeń i zastosowania wybra-nych praktyk pomiaru przeanalizowano stosując metodę jakościowej analizy treści. Wyniki: Analiza materiału empirycznego pozwoliła na ujawnienie oddziaływania obowią-zujących w Polsce rozbieżnych logik akademickiej kariery naukowej. Odzwierciedleniem wielowymiarowej heterogeniczność otoczenia instytucjonalnego były dwie zidentyfikowane warstwy praktyk pomiaru osiągnięć powiązane z logikami: merytoryczną oraz pragma-tyczno-populistyczną. Wykazano, że obie warstwy zostały w obowiązującym systemie ewa-luacji scalone drogą zastosowania taktyki blackboxingu i etykietowania legitymizującego, tworząc konstrukcję charakterystyczną dla tzw. kontrłączenia. Ograniczenia/implikacje badawcze: Przyjęta strategia badawcza sprawia, że wnioski z badań powinny zostać zweryfikowane kolejnymi studiami praktyk pomiaru osiągnięć różnego typu. Oryginalność/wartość: Wyniki badań potwierdzają, że legitymizacja w warunkach hete-rogenicznego i dynamicznego otoczenia instytucjonalnego w specyficzny sposób oddziałuje na praktyki rachunkowości, w tym systemy pomiaru osiągnięć. Zaprezentowany mechanizm wpływu legitymizacji sprzecznej wyjaśnia dlaczego, pomiar osiągnieć stosowany w praktyce może wydawać się nieracjonalny z perspektywy normatywnych zaleceń.
EN
Purpose: The aim of the paper is to identify and explain the institutional mechanisms that shape performance measurement systems. In the empirical research of a system for evaluating the quality of scientific activities, measurement practices were explained using the constructs of contending legitimacy and counter-coupling. Methodology/approach: The research was conducted using a case study method. A very broad and diverse set of empirical material concerning the assumptions and application of selected measurement practices were analysed using the method of qualitative content analysis. Findings: The analysis of the empirical material revealed the impact of the divergent logics of an academic career in Poland. The multidimensional heterogeneity of the institu-tional environment was reflected in two identified layers of performance measurement practices related to logics: meritocratic and pragmatic-populistic. It has been shown that these layers were merged in the current evaluation system through blackboxing and legit-imacy labelling tactics, creating a construction that is characteristic of counter-coupling. Research limitations/implications: The adopted research strategy means that the con-clusions of the research should be verified by subsequent studies of the practices of meas-uring various types of achievement. Originality/value: The findings confirm that legitimacy in a heterogeneous and dynamic institutional environment has a specific impact on accounting practices, including perfor-mance measurement systems. The demonstrated mechanism of the influence of contending legitimacy explains why performance measurement practices may seem irrational from the perspective of normative recommendations.
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.