Search results

1

Stereotyp słońca w polszczyźnie ludowej

100%

Bartmiński J., Niebrzegowska S.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1994

|

vol. 6

95–143

PL

Autorzy przedstawiają polski ludowy stereotyp słońca. Jest on antropocentryczny, budowany na podstawie doświadczeń potocznych, kontrastujących z obrazem naukowym – tkwi korzeniami w głębokiej przeszłości. Zawiera ślady animizmu oraz archaicznego religijnego kultu słońca, zachowuje związek z uniwersalną symboliką, przyłącza naddane sensy takie, jak ‘życie’, ‘szczęście’, ‘wolność i swoboda’, ‘męskość’ itd. Językowo-kulturowy obraz słońca przedstawiają opierając się na XIX- i XX-wiecznej dokumentacji polskiej kultury ludowej zgromadzonej w pracowni etnolingwistycznej Instytutu Filologii Polskiej UMCS. Znaczną jej część stanowią materiały terenowe zebrane w latach 1960–1994 przez zespół etnolingwistyczny. Wyróżniają cztery warianty stereotypu słońca, ściśle powiązane ze sobą, ujmujące realnie istniejący fizyczny obiekt w różny sposób: (1) słońce jako ‘dzienne światło na niebie’ (wariant podstawowy i najbogatszy, obejmujący wiele aspektów przedmiotu, poza stałymi, jak: kategorie nadrzędne, opozycje, kolekcje, pochodzenie, wygląd, właściwości, czynności, przeżycia, rozmowy ze słońcem, obiekt, czas i przestrzeń, przepowiedni i zapowiedzi, ekwiwalencję oraz symbolikę), (2) słońce jako ‘blask, ciepło’; (3) ‘miejsce nasłonecznione’; (4) ‘pogoda słoneczna’. Osobno przedstawiają hasła: wschód, zachód i zaćmienie słońca. Proponują gatunkowy układ w części dokumentacyjnej artykułu hasłowego.

EN

The authors depict the Polish folk stereotype of the sun. The said stereotype is anthropocentric, and is built on the basis of common experiences, which stands in stark contrast to the scientific view of the sun. It is rooted in ancient past. The stereotype in question contains traces of animism and the archaic religious cult of the sun. It retains the connection with universal symbolism and incorporates added meanings such as ‘life’, ‘happiness’, ‘freedom and liberty’, or ‘manliness’, and so on. The linguistic-cultural view of the such is presented o the basis of the 19th and 20th century documentation of Polish folk culture accumulated in the ethnolinguistic laboratory at the Institute of Polish Studies at MCSU in Lublin. Large section of the documentation consists of materials collected by the ethnolinguistic research team during field studies that took place between 1960-1994. The authors distinguish four variants of the stereotype of the sun that are closely related, and which capture the truly existing physical object in different ways: (1) the sun as ‘the day light in the sky’ (the most basic and the richest variant that covers many different aspects of the object, excluding the stable aspects, such as: superordinate categories, oppositions, collections, the origin, the appearance, properties, actions, experiences, conversations with the sun, the object, time and space, predictions and forecasts, equivalence, and symbolism), (2) the sun as ‘glare, warmth’; (3) ‘a sunlit place’; (4) ‘sunny weather’. The authors present the following entries separately: sunrise, sunset and solar eclipse. They suggest a genre organization of the documentative part of the entry.

2

Bernardin de Saint-Pierre and His Place on the Sun

100%

Drozdek A.

|

2020

|

vol. 43

|

issue 1

PL

W swoich Studiach o naturze (1784) i Harmoniach natury (1815) Saint-Pierre przedstawił panoramę przyrody jako dzieła wszechmocnego i życzliwego Boga, którego opatrznościowa troska o stworzenie jest wszędzie widoczna. W ten sposób Saint-Pierre chciał wzywać ludzi do życia godnego Boga, do życia, które ma zostać nagrodzone po śmierci. Artykuł omawia w kontekście duchowej natury człowieka pisanej przez Saint-Pierre’a naturę jego wizji uniwersalistycznej nagrody. Pogląd Saint-Pierre’a na ten temat ewoluował i nie został przedstawiony w sposób całkowicie spójny.

EN

In his Studies of nature (1784) and Harmonies of nature (1815) Saint-Pierre presented a panoramic view of nature as the work of omnipotent and benevolent God, whose providential care about His creation is everywhere visible. In this way, he wanted to call people to the life worthy of God, the life to be rewarded after death. The article discusses the nature of the universalist reward envisioned by Saint-Pierre in the light of his discussion of the spiritual nature of the human being. His view of this nature evolved and was not presented in entirely coherent fashion.

3

Harmonia makrokosmosu w Syrachowym opisie ciał niebieskich (Syr 43,1-10)

71%

Piwowar A.

Verbum Vitae

|

2017

|

vol. 31

97-122

EN

Sir 42:15–43:33 constitutes a hymn celebrating the Creator and his creations. There the sage expresses his fascination with the created world, which stands as a testimony to God’s greatness, might and beauty. In the passage 43:1-10 Sirach depicts the sky and its celestial bodies: the sun, moon and stars, focusing primarily on their extraordinary greatness and beauty. When the Greek version of the text is read more carefully, however, it is clear that the section mentions also the harmony and order of the universe, which are manifestations of God’s wisdom. The depictions of the moon (43:6-8) and the stars (43:9-10) express these truths explicitly. In the poetic descriptions of the firmament (43:1) and the sun (43:2-5), however, they are conveyed implicitly, through the meaning of words such as e.g. stereōma, and in the functions assigned to the heavenly bodies by God.

PL

Syr 42,15 – 43,33 jest hymnem na cześć Stwórcy i Jego dzieła. Mędrzec wyraża w nim zachwyt nad stworzonym światem, który jest świadectwem wielkości, wszechmocy i piękna Boga. W 43,1-10 Syrach opisuje nieboskłon i ciała niebieskie (słońce, księżyc i gwiazdy). Tekst ten wyraża przede wszystkim ich niezwykłą wielkość i piękno. Jednak gdy wczytamy się dokładnie i wnikniemy głębiej w jego grecką wersję, to odkryjemy, że mówi on również o harmonii i ładzie w makrokosmosie, które z kolei świadczą o mądrości Stwórcy. Prezentacja księżyca (43,6-8) i gwiazd (43,9-10) wyraża wprost (explicite) powyższe prawdy. Natomiast w poetyckiej prezentacji firmamentu (43,1) i słońca (43,2-5) zawarte są one implicite, tzn. w znaczeniu słów takich, jak np. stereōma, oraz w zadaniach (funkcjach w świecie) przypisanych im przez Boga.

4

Firmament i ciała niebieskie świadkami Boga (Syr 43,1-12)

61%

Piwowar A.

The Biblical Annals

|

2017

|

vol. 7

|

issue 1

5-48

EN

Sir 43:1-12 constitutes the first section of the major part of the hymn celebrating the Creator (42:15–43:33). It is a poetic commentary on the fourth day of creation as depicted in the Book of Genesis (Gen 1:14-19). In his depiction of the firmament, sun, moon, stars and rainbow, Sirach emphasizes their beauty in a manner unparalleled in the whole Bible. This does not serve cosmological aims (the sage’s motive is not the transmission of knowledge about the structure and functioning of the cosmos – celestial bodies) but has clear theological precepts and message. The pericope’s aim is to present and glorify God as the Creator. The firmament, celestial bodies and rainbow are tools through which the sage conveys knowledge of God’s might, greatness, wisdom and beauty. All of these entities derive from God (cf. 43:33) and lead to him. Sir 43:1-12 has a clear polemical character, visible in questioning the beliefs of other cultures and religions – which posited celestial bodies as deities or realities that could exert substantial influence on human beings (astrology) – or of some Jewish groups which did not use lunar calendar.

PL

Sir 43:1-12 constitutes the first section of the major part of the hymn celebrating the Creator (42:15 – 43:33). It is a poetic commentary on the fourth day of creation as depicted in the Book of Genesis (Gen 1:14-19). In his depiction of the firmament, sun, moon, stars and rainbow, Sirach emphasizes their beauty in a manner unparalleled in the whole Bible. This does not serve cosmological aims (the sage’s motive is not the transmission of knowledge about the structure and functioning of the cosmos – celestial bodies) but has clear theological precepts and message. The pericope’s aim is to present and glorify God as the Creator. The firmament, celestial bodies and rainbow are tools through which the sage conveys knowledge of God’s might, greatness, wisdom and beauty. All of these entities derive from God (cf. 43:33) and lead to him. Sir 43:1-12 has a clear polemical character, visible in questioning the beliefs of other cultures and religions – which posited celestial bodies as deities or realities that could exert substantial influence on human beings (astrology) – or of some Jewish groups which did not use lunar calendar.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Folia Philosophica

1 The Biblical Annals

1 Verbum Vitae

1 2020

2 2017

1 1994

2 Piwowar A.

1 Bartmiński J.

1 Drozdek A.

1 Niebrzegowska S.

Stereotyp słońca w polszczyźnie ludowej

Bernardin de Saint-Pierre and His Place on the Sun

Harmonia makrokosmosu w Syrachowym opisie ciał niebieskich (Syr 43,1-10)

Firmament i ciała niebieskie świadkami Boga (Syr 43,1-12)