Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  słowniki historyczne
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Cyfrowe wersje dawnych dykcjonarzy języka polskiego jako źródło dla porównawczych badań materiałowych (M.A. Troc i J.S. Bandtkie)

100%
Kaszewski M.
Świat Tekstów. Rocznik Słupski
|
2015
|
issue 13
93-100
EN
Summary This article deals with the problem of digitisation of old Polish language dictionaries. The author draws attention to the fact that there is no uniform concept of digitizing these collections, the very process of digitisation is proceeding according to the different me-thods. He also draws attention to the need for further digitalistaion of dictionary collections according to a single key, which will create more job opportunities on the lexical material and allow more opportunities tu study the statistical data.
2
Content available remote

Źródła a typy badań historycznojęzykowych

100%
Janowska A.
Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego
|
2018
|
vol. 74
71-80
PL
Artykuł poświęcony został zagadnieniom źródeł językowych, wykorzystywanych przez badaczy historii języka. Zachowana do naszych czasów dokumentacja historycznojęzykowa jest bardzo różnorodna. Pierwszy narzucający się podział dotyczy wiarygodności dokumentów pisanych i pewności faktu językowego. Drugi związany jest z typem tekstów: chodzi o tekst jako źródło materiału językowego i tekst o funkcji metajęzykowej. Językoznawca, przystępując do analizy historycznej, zawsze dokonuje wyboru, jeśli chodzi o ekscerpcję materiału. To kwestia nie tylko liczby źródeł poddanych obserwacji, ale także ich rodzaju. Za każdym razem wybór ten rzutuje na sposób przeprowadzanej analizy i na wysuwane wnioski.
EN
The article discusses the diversity of language data sources which are used in the research work of historical linguists. The extant historical linguistic documentation varies significantly. The first division that seems particularly salient concerns the reliability of written documents and the certainty of a linguistic fact. The second division is based on the different types of text: text as a source of language material and text about language. A researcher who engages in a historical linguistic analysis always makes a choice as far as the excerption of the material is concerned. Decisions concerning the number of sources which are examined and their type influence the manner in which the analysis is conducted as well as the conclusions that are drawn.
3

„Słownik pojęciowy języka staropolskiego” – charakterystyka

84%
Sieradzka-Baziur B., Duska J., Kajtoch K., Mika D.
Język Polski
|
2016
|
vol. 96
|
issue 3
68-79
PL
Artykuł prezentuje elektroniczny „Słownik pojęciowy języka staropolskiego” (SPJS), który został opracowany w Instytucie Języka Polskiego PAN w Krakowie na podstawie „Słownika staropolskiego” i „Suplementu cz. I”. SPJS zawiera całe dotąd poznane najstarsze polskie słownictwo – od początków języka polskiego do końca XV wieku. Najważniejszym celem twórców słownika było przyporządkowanie jednostek leksykalnych do poszczególnych kategorii pojęciowych. Struktura semantyczna SPJS oparta jest na systemie hierarchicznym stworzonym przez R. Halliga i W. von Wartburga. W SPJS podano także klasyfikację gramatyczną i strukturalną wyrazów średniowiecznych. Słownik zawiera 22 735 artykułów hasłowych, a w ich obrębie 54 038 jednostek leksykalnych.
EN
The article presents the research project of the electronic "Conceptual Dictionary of Old Polish" („Słownik pojęciowy języka staropolskiego”) prepared in the Institute of Polish Language at the Polish Academy of Sciences in Cracow. This dictionary is based on "The Old Polish Dictionary" and "The Supplement (Verba absentia), part I". "The Conceptual Dictionary of Old Polish" which includes the oldest known Polish vocabulary – from the beginning of the Polish language to the end of the fifteenth century. The main aim of this project was to assign each lexical unit to the separate conceptual categories. The semantic structure of this dictionary is based on a hierarchical system created by R. Hallig and W. von Wartburg. This dictionary also contains the grammatical and structural classification of medieval vocabulary. "The Conceptual Dictionary of Old Polish" has 22 735 entries, and within 54 038 lexical units. Each meaning and function is illustrated by one example given in transliteration and in transcription.
4

Zalety modelu objaśniania znaczeń w osiemnastowiecznym dykcjonarzu Piotra Daneta i Franciszka Koli z perspektywy współczesnej semantyki i leksykografii

84%
Szczepankowska I.
Język Polski
|
2019
|
vol. 99
|
issue 3
72-83
PL
Przedmiotem artykułu jest jeden z modeli definicji w osiemnastowiecznym słowniku, oceniany w świetle niektórych założeń współczesnej semantyki i leksykografii. Chodzi w szczególności o postulaty opracowywania słowników atrakcyjnych dla użytkowników, syntetyzujących wiedzę encyklopedyczną (naukową) i potoczną (stereotypową) oraz eksponujących narracyjność i dyskursywność w sposobie ujęcia charakterystyki znaczeniowej słowa, a więc zawierających definicje z rozbudowaną ramą modalną i metatekstową. Przeprowadzona analiza wykazuje, że jeden z typów definicji stosowanych we francusko-łacińskim dykcjonarzu Piotra Daneta, przetłumaczonym na język polski przez Franciszka Kolę, odpowiada tym wymaganiom. W artykule wskazano także na znaczenie słownika Daneta i Koli w rozwoju polskiej terminologii metaleksykograficznej. Badania dowodzą, że eksploracja historycznych dykcjonarzy może dostarczyć teoretycznej i metodologicznej inspiracji do rozwoju nowych koncepcji semantycznych i modeli opisu znaczeniowego.
EN
The subject of this paper is a definition model used in an eighteenth-century dictionary, examined from the point of view of contemporary semantic theories and lexicographic assumptions. The analysis of Pierre Danet’s French and Latin dictionary, translated into Polish by Franciszek Kola, leads to the conclusion that its definitions comply with certain modern requirements, especially with regard to elaborating user-friendly dictionaries, which combine scientific information with common knowledge based on stereotypes and prefer the narrative and discursive model of definition with expanded modal and metatextual frameworks. It should also be noted that Danet and Kola’s dictionary is significant in the development of the Polish metalexicographic terminology. The results of the conducted research show that old dictionaries can be a source of theoretical and methodological inspiration for new concepts and models of semantic description.
5
Publication available in full text mode
Content available

Analiza zmienności znaczeń wyrazu kwiat

84%
Matuszczyk B.
Forum Lingwistyczne
|
2017
|
issue 4
95-103
EN
The article is mainly concerned with issues related to semantic changes in the Polish language. The lexeme kwiat (eng. flower) have been described based on material from historical and modern Polish dictionaries. The word kwiat has been in the Polish language since the 15th century, initially meaning ‘colored stain’. The first definition transformed into a botanical meaning (kwiat as a plant or part of a plant). The pre-Slavic botanical meaning of the word *cvětъ gave rise to the next definitions, which have formed over the years. Kwiat means among others: ‘best thing’, ‘best part of something’, ‘youth’, ‘purity, innocence’, ‘menstruation’, ‘pustules’. However, not all of these meanings have endured to the present time. Nowadays, the potted plant is called kwiat.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.