Search results

1

Zjawisko wariantywności motywacyjnej w kategoryzacji rzeczownikowych derywatów gwarowych

100%

Gala-Milczarek B.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2019

|

vol. LXVII

75-84

PL

Rozważania zawarte w artykule dotyczą zjawiska wariantywnego udziału podstaw słowotwórczych w procesie kategoryzacji funkcjonujących w leksyce gwar północnomałopolskich i przyległych formacji rzeczownikowych o charakterze czynnościowym. Przyjęta w opisie zasada in/chronii pozwoliła na wyłonienie derywatów, które – kategoryzowane w obrębie klas semantycznych o prymarnych relacjach z podstawami czasownikowymi – wykazują także powiązania z wariantywnymi podstawami imiesłowowymi czy rzeczownikowymi. Zaproponowane ujęcie daje możliwość szerszego przedstawienia zjawisk derywacyjnych w obrębie omawianych formacji, uchwycenia wszelkich możliwych dla nich relacji motywacyjnych oraz wykazania wpływu tych relacji na kształtowanie się funkcji kategorialnych jednostek pochodnych.

EN

The domain of discourse concerns the phenomenon of the variant participation of the word-formation base forms in the process of categorizing the northern Lesser Poland dialects functioning in the vocabulary and adjacent noun formations of a functional nature. The principle of in/chronicity adopted in the description allowed the creation of formations which, categorized within the semantic classes having the primary relations with the verb base forms, are also connected with the variant participle or noun base forms. The proposed approach gives the opportunity to present more fully the derivational phenomena, to consider all the motivational relations and to show their impact on the categorization of derived units. Such an interpretation of derivative formations is intended to expose the next stages of derivative processes and, importantly in terms of typological word-formation, to form extended suffixes as expressions of categorical values. The interpretation of derivatives carried out in accordance with the accepted principles of in/chronicity provides the opportunity to follow changes within the categorical semantics, to capture modifications in the word-formation meanings of individual derived units on the basis of variant base forms because the in/chronicity does not set a categorical limit when determining relations between motivational derivatives and the meanings which are basic for them.

2

Kilka uwag na temat zjawiska wielokategorialności rzeczownikowych derywatów gwarowych o charakterze czynnościowym

84%

Gala-Milczarek B.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2017

|

vol. LXIV

59-72

EN

The subject of discussion made the issue of categorical multifunctionality of dialectal substantival derivatives. Subjected to the interpretation the derivational material obtained from lexical store of about 30,000 entries accumulated in The folk vocabulary of former provinces of Lodz and Kielce [Dejna, 1974–1985]. Selected derivatives are categorized after taking the relevant methods of typological, functional-segmental and in/chronic word formation into consideration. The selected image revealed both directions of the acquisition of new meanings by the derived units and showed the regularity and the model of mechanismes which introducing derivatives in other areas of the categorical semantics.

PL

Przedmiotem omówienia uczyniono zagadnienie wielofunkcyjności kategorialnej rzeczownikowych derywatów gwarowych o charakterze czynnościowym. Poddany interpretacji materiał słowotwórczy pozyskano z liczącego około 30 tysięcy haseł zasobu leksykalnego zgromadzonego w Słownictwie ludowym byłych województw kieleckiego i łódzkiego [Dejna, 1974–1985]. Wyselekcjonowane derywaty skategoryzowano po uwzględnieniu metod właściwych słowotwórstwu typologicznemu, funkcjonalno-segmentalnemu (gniazdowemu) oraz in/chronii. Wyłoniony obraz odsłonił zarówno kierunki przejmowania przez jednostki derywowane nowych znaczeń, jak i wykazał regularność, modelowość mechanizmów wprowadzających derywaty w inne obszary semantyki kategorialnej.

3

Osobowe nomina agentis na Białostocczyźnie w badaniach profesora Michała Sajewicza

84%

Goral A.

Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie

|

2020

|

vol. 9

EN

The article presents the achievements of Professor Michał Sajewicz in the field of research on the category of personal nomina agentis on the Polish-Belarusian border (the Bialystok region in Poland). The source materials consist of Sajewicz’s publications dedicated to the functioning and derivation of masculine-personal names with a suffixal word-formation in central and southern parts of the Bialystok region, including monographs and scholarly articles published, among others, in journals such as Rozprawy Slawistyczne, Slavia Orientalis, Etnolingwistyka, Roczniki Humanistyczne KUL, Acta Albaruthenica, Acta Polono-Ruthenica, Belarusica-Albaruthenica. The analysis is based on the descriptive method, while the publications are analyzed in a chronological order (from the earliest issued). The study proves that the Lublin researcher has contributed significantly to the enrichment of the knowledge about the state of the southernmost dialects located in the Bialystok region, belonging to the south-western Belarusian dialect. In the scope of analysis, he revealed that the process of derivation does not differ significantly from the wording of the noun in the standard Belarusian language.

PL

Artykuł poświęcono dorobkowi profesora Michała Sajewicza w zakresie badań nad kategorią osobowych nazw wykonawców czynności (nomina agentis) na pograniczu polsko-białoruskim na Białostocczyźnie (Polska). Jako bazę materiałową wykorzystano publikacje slawisty, obejmujące monografie oraz artykuły naukowe wydane między innymi w takich czasopismach, jak Rozprawy Slawistyczne, Slavia Orientalis, Etnolingwistyka, Roczniki Humanistyczne KUL, Acta Albaruthenica, Acta Polono-Ruthenica, Biełarusika-Albaruthenica, poświęcone funkcjonowaniu i derywacji nazw męskoosobowych z sufiksalnym formantem słowotwórczym na Białostocczyźnie środkowej i południowej. Przeprowadzoną analizę oparto na metodzie opisowej, natomiast publikacje są analizowane w porządku chronologicznym (od najwcześniej wydanych). Badanie dowiodło, że lubelski badacz w sposób znaczący przyczynił się do wzbogacenia wiedzy na temat stanu najdalej na południe położonych gwar na terenie Białostocczyzny, należących do południowo-zachodniego dialektu języka białoruskiego. W zakresie badanej kategorii nazw językoznawca wykazał, że proces ich derywacji nie różni się zasadniczo od słowotwórstwa rzeczownika w literackiej odmianie języka białoruskiego.

4

Dialectal diminutives in a system and a text

67%

Sierociuk J.

Gwary Dziś

|

2020

|

vol. 13

PL

Artykuł jest próbą weryfikacji ogólnego przekonania o „ogromnym bogactwie” deminutivów w językach słowiańskich, w tym kontekście także w gwarach. Oglądowi poddane zostały teksty nagrane przez Z. Sobierajskiego w latach 1951–1953 i opublikowane w tomie zawierającym nieco ponad 200 stron tekstów z 11 miejscowości zachodniej Wielkopolski (Sobierajski 1985).Wbrew oczekiwaniom deminutiva pojawiają się w tych tekstach w ilościach śladowych, liczba ich tekstowych użyć nie przekracza 0,5% zarejestrowanych słowoform (tych w całym tomie jest 62 711). Zaskakuje natomiast redundantne, naddane wyłożenie ‘małości’ typem MAŁY. MAŁY + deminutivum pojawiło się 38 razy, co stanowi 61,29% użyć tekstowych leksemu MAŁY.

EN

The article is an attempt at verifying the general opinion about “a vast multitude” of diminutives in Slavic languages, including dialects. An analysis has been carried out of texts recorded by Z. Sobierajski in 1951-1953 and published in a volume of slightly more than 200 pages of texts from 11 locations in western Wielkopolska region (Sobierajski, 1985).Contrary to the expectations, the number of diminutives in these texts is negligible. They do not represent more than 0.5% of the registered word forms (whose total number in the volume amounts to 62,711). What is surprising is the redundant, surplus expression of ‘smallness’ by means of the MAŁY (small) type. MAŁY + a diminutive appeared 38 times thus representing 61.29% of the MAŁY lexeme in the texts.

Refine search results

2 Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

1 Gwary Dziś

1 Zeszyty Cyrylo-Metodiańskie

2 Gala-Milczarek B.

1 Goral A.

1 Sierociuk J.

2 2020

1 2019

1 2017

Zjawisko wariantywności motywacyjnej w kategoryzacji rzeczownikowych derywatów gwarowych

Kilka uwag na temat zjawiska wielokategorialności rzeczownikowych derywatów gwarowych o charakterze czynnościowym

Osobowe nomina agentis na Białostocczyźnie w badaniach profesora Michała Sajewicza

Dialectal diminutives in a system and a text