Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 9

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  sarmatism
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Sprawozdanie z konferencji krajowej Staropolski ogląd świata – sarmackie kody kulturowe (Wrocław 22-23 czerwca 2016)

100%
Ziober A.
Rocznik Antropologii Historii
|
2017
|
issue 10, Antropologia - folklor - historia
373–375
XX
The Report from the Conference: “The Old-Polish Panorama of the World - Cultural Codes in Sarmatism”
2
Publication available in full text mode
Content available

Status prawny konia w I Rzeczypospolitej

80%
Krzyżański P.
Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies
|
2017
|
issue 3
213-220
EN
The article introduces the history of the horse in the times of the First Polish Republic, focusing particularly on its law aspects. The horse as a tool and a symbol of the ruling class played a key role in creating human civilisation, sometimes also through destruction. Furthermore, the Author outlines possible paths for further research into the issue of the horse influence on the society of the feudal system.
3
Publication available in full text mode
Content available

Konserwatyzm szlachecki w dobie oświecenia z perspektywy współczesnych postaci polskiego tradycjonalizmu

80%
Magryś R.
Dydaktyka Polonistyczna
|
2018
|
issue 4 (13)
36-47
EN
The contemporary research on the Stanislaus epoch expresses the opinion that the crucial civilization proces of the times was the development of the Enlightenment social formation as well as superseding Sarmatism from national life. Still there are more and more views that the Enlightenment was not a dominant cultural factor in Poland, in the late 18th century. The article Konserwatyzm szlachecki w dobie oświecenia z perspektywy współczesnych postaci polskiego tradycjonalizmu (The Conservatism of Nobles in the Enlightenment Period as Viewed by Present-day Figures of Polish Traditionalism) does not egree with the opinion expressed by Janusz Maciejewski that some Englghtenment values and Sarmatism accept not go hand in hand in people`s mind from the Stanislaus epoch. According to its author, some Sarmatians accept the Enlightenment ideas, witch does not eliminate traditionalism from their minds, but makes it more modern in some way. There is some analogy between the Enlightenment and the present Times. The presenty-day Polish political scene shows that it is possible to joins conservatism with modernism, apology of the past and facing new challenges.
4
Publication available in full text mode
Content available

O Polsce z perspektywy XVII wieku w proroczych wizjach Wojciecha Dembołęckiego

80%
Sztyber R.
Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica
|
2013
|
vol. 1
15-30
EN
The article is an attempt of presenting creative works of priest Wojciech Dembołęcki in the context of various canons of perceiving a written text (defined according to different criteria and rules) – from the genological and thematic perspective. Many previous propositions of classification are of course correct. However, numerous were not made or did not take some essential findings into account. The most important finding states that the 17th-century priest should not be perceived only as a blind apologist of the Polish nation but more as a critic of the gentry’s sarmatism. Thus, the author of Wywód loses the title of an ideologist and an uncritical praiser of the privileged part of the society which was ascribed to him for years. Instead, he acquires a new title of a sarcastic judge or a scoffer who condemns the mentality of his overconfident compatriots.
5
Publication available in full text mode
Content available

Patrimoine culturel sarmate dans l’espace social du Duché de Lorraine et de Bar sous le règne du roi Stanisław Leszczyński (1737-1766), expression de l’identité culturelle polonaise

70%
Durbas M.
Studia Europaea Gnesnensia
|
2023
|
issue 25
171-184
EN
The aim of the article is to discuss the Sarmatian cultural transfer into the social space of Lor-raine as a manifestation of the Polish cultural identity of the king of Poland, duke of Lorraine and Bar, Stanislaus Leszczynski, a European and a citizen of the world. Leszczynski’s prolific contributions in his new homeland had its roots in the Sarmatian culture, one in which he grew up and which became ingrained in his consciousness. Through the Polish monarch and his Polish entourage, elements of Polish cultural identity-profoundly anchored in the Sarmatian background-began to permeate into the social space of the new homeland of Lorraine.
6
Publication available in full text mode
Content available

Necessary fictions w polskiej prozie po 1989 roku

57%
Kledzik E.
Porównania
|
2013
|
vol. 13
127-142
EN
The term „necessary fiction” was presented to the Polish postcolonial theory followers by Dariusz Skórczewski in his polemic with Niesamowita Słowiańszczyzna by Maria Janion. He disagreed with Janion's vision of the role  of Christianity in forming the Polish national identity. Bhabha argues that there is another way of presenting the postcolonial subject than the one founded on the combination of realism and historicism the one, that assumes reality as given, but created on the basis of the criticism of representation. Necessary fiction is a way of „creating the tradition” based on historical, literary historical and cultural continuity. It shows the objective order of things – historically and culturally – and in this way it describes the reality and even designs it. The author observes three way of constructing such a fiction of continuity in the Polish prose and literary criticism after 1989: the Slavonic trail, the Sarmatian trail and the discussion about the similarities between political breakthroughs of 1918 and 1989. Bhabha warns that the component of „necessary fictions” – the imperative to pass down the values – may result not only with limiting literary criticism to nonaesthetic questions, but also with preserving the resentimental, Western complex.
PL
Termin Homiego Bhabhy „necessary fictions” objawił polskim sympatykom teorii postkolonialnej Dariusz Skórczewski w polemice z Niesamowitą Słowiańszczyzną Marii Janion, nie zgadzając się z zaproponowaną przez badaczkę krytyką roli chrześcijaństwa w kształtowaniu polskiej tożsamości narodowej. Bhabha przekonuje, że istnieje inna droga reprezentacji podmiotu kolonialnego niż ta ufundowana na splocie realizmu i historyzmu – taka, która zakłada, że rzeczywistość nie jest „dana”, lecz „stworzona”, w oparciu o krytykę reprezentacji. „Necessary fiction” jest rodzajem „wytwarzania tradycji” osadzonej w historycznym, a także historycznoliterackim i kulturowym continuum. Wytycza obiektywny porządek rzeczy – tak historycznie, jak kulturowo – i w tym sensie opowiada o rzeczywistości, a nawet ją projektuje. Autorka przyjrzy się trzem sposobom konstruowania takiej fikcji ciągłości w polskiej literaturze i krytyce literackiej po 1989 roku: tropom słowiańskim, tropom sarmackim oraz dyskusji nad współmiernością przełomów politycznych 1918 i 1989 roku.Składnik „necessary fictions” –nakaz dziedziczenia postaw światopoglądowych – przestrzega Bhabha, może skutkować nie tylko ograniczeniem refleksji nad literaturą do kwestii pozaestetycznych, ale także zakonserwowaniem resentymentalnego kompleksu Zachodu.
7
Content available remote

SARMATYZM – PROJEKT NIEDOKOŃCZONY?

57%
Nakoneczny T.
Porównania
|
2017
|
vol. 21
|
issue 2
EN
The article addresses the problem of the applicability of sarmatism, its ideology, sensitivity, lifestyle, etc., to the contemporary Polish identity discourse. The reference for the considerations is mainly the works of Jan Sowa and Ewa Thompson. The main idea of the article is that the treatment of sarmatism either as an autonomous project (Thompson) or as a recoverable identity (neosarmatism) is impossible and pointless. Any (re)interpretation of sarmatism should take into account the specific purposefulness that can be realized in a specific field (artistic culture, academic discourse, etc.).
PL
Artykuł podejmuje zagadnienie aplikowalności sarmatyzmu, jego ideologii, wrażliwości i obyczajowości etc., do współczesnego polskiego dyskursu tożsamościowego. Odniesieniem dla podjętych rozważań są głównie prace Ewy Thompson i Jana Sowy. Naczelna idea artykułu wyraża się w przekonaniu, że traktowanie sarmatyzmu jako projektu autonomicznego (Thompson) bądź jako formy tożsamości, którą da się zrestytuować (neosarmatyzm), jawi się jako bezcelowe. Każda (re)interpretacja sarmatyzmu powinna być obliczona na realizację w ramach określonej celowości (kultura artystyczna, dyskurs akademicki etc.).
8
Publication available in full text mode
Content available

Polska jako "Antemurale" i "Ojczyzna Świętych". Motyw przedmurza w "Nowych Atenach" księdza Chmielowskiego

36%
Paszyński W.
Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce
|
2017
|
vol. 127
185-199
PL
Celem niniejszego artykułu jest ukazanie stanowiska księdza Benedykta Joachima Chmielowskiego (1700-1763) wobec dogmatu przedmurza, z perspektywy mniej lub bardziej domniemanej megalomanii i ksenofobii. Dokonano próby odpowiedzi na szereg istotnych pytań. Czy Nowe Ateny należy uznać za kolejny megalomański pean na cześć sarmackiej ojczyzny? Czy w stosunku do sąsiadów Chmielowski kieruje się serią stereotypów, a swą polskość opiera na bezkrytycznym poczuciu wyższości? Wreszcie, jak wygląda jego wizja mitu Polski jako przedmurza? Nowe Ateny uznawane są za pierwszą polską encyklopedię powszechną sensu stricto (I wydanie 1745 r.). Szczególny nacisk kładł autor na elementy kuriozalne, co było typowe dla barokowej nauki. Podczas zaborów dzieło stało się ofiarą krzywdzącej czarnej legendy. Chmielowski gloryfikuje rolę Polski jako państwa stojącego na straży cywilizacji łacińskiej. Swój kraj nazywa szumnie „ojczyzną świętych”. Aczkolwiek jego dzieło dalekie jest od megalomanii i bezkrytycznego samouwielbienia. Przepełnione jest natomiast autentyczną żarliwą wiarą oraz gorącym patriotyzmem. Pomimo narodowej dumy i braku kompleksów, autor potrafi być krytyczny wobec swoich rodaków a obiektywny wobec sąsiednich nacji. Za rozbudzanie patriotyzmu, uczuć narodowych i religijnych – poza krzewieniem wiedzy – należy się autorowi wdzięczna pamięć następnych pokoleń. Sama popularyzacja mitu przedmurza powinna być poczytywana zaś jako znaczący wkład w budowanie polskiej tożsamości narodowej.
EN
The main goal of this article is to present the views of Rev. Benedict Joachim Chmielowski (1700-1763) towards the myth of Poland as bulwark of Christianity, from the perspective of more or less implied megalomania and xenophobia. Attempts have been made to answer a number of important questions. Should ‘New Athens’ be considered as another megalomaniac affirmation in honor of the so-called “Sarmatian” homeland? Is Chmielowski guided by a stereotypes towards Polish neighbors and is his Polishness based on an uncritical sense of superiority? Finally, what is his vision of the myth of “antemurale”? Chmielowski’s famous work – ‘New Athens’ – is considered to be the first Polish encyclopedia (first edition in 1745). Particular emphasis was put on the curiosities, which was typical for pre-Enlightenment science. After the Partitions of Poland (1795), POLSKA JAKO „ANTEMURALE” I „OJCZYZNA ŚWIĘTYCH” 199 encyclopedia became a victim of a black legend. Chmielowski glorifies the role of Poland as a state guarding the Christian civilization. He also called his country “homeland of saints”. Although his work is far from megalomania and uncritical national selfsatisfaction. It is filled with authentic religious faith and fervent patriotism. Despite the national pride and lack of complexes, the author is able to be critical for his compatriots and objective towards his neighbors and other European nations as well. For the awakening of patriotism, national and religious feelings – aside from the propagation of knowledge – the author should have the grateful memory of the next generations. The popularization of the myth of Poland as the bulwark itself should be also considered as a significant contribution for the building of Polish national identity.
9
Publication available in full text mode
Content available

Artykuł recenzyjny książki Andrzeja Maksymiliana Fredro Scriptorum Seu Togae et Belli Notationum Fragmenta. Accesserunt Peristromata Regnum. Symbolis Expressa

31%
Dubel L.
Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio G (Ius)
|
2015
|
vol. 62
|
issue 1
EN
Published in 2014 (first ed. 1660) the treatise by Andrzej Maksymilian Fredro was a significant editorial event. It was the first time that Polish readers had been presented with a Polish translation of the originally Latin work by this author. This edition of Scriptorum combines the original Latin text and its Polish translation in one book. What is also significant, it is preceded by a comprehensive and detailed introduction and supplemented with very meticulous footnotes. The whole work is followed by an index of characters referred to in Scriptorum. In its introduction by Marek Tracz Tryniecki, the present work provides an extensive and very erudite presentation of the figure and intellectual achievements of Andrzej Maksymilian Fredro (p. 19–114). In fact, this is not so much a typical introduction as a scientific analysis which actually meets the requirements of a study. Not only does the author reconstruct the ideas, but also argues with some published interpretative theses concerning both the activities and the ideas of Aleksander Fredro.In his text Andrzej Maksymilian Fredro introduces and justifies the universal idea of self-limited power of the monarch. He justifies it with moral, political, psychological, legal and religious arguments, as well as with the historical experience and a comparative approach. A.M. Fredro’s work offers a commendation of republicanism and the mixed regime. According to Fredro, and many other political writers of the 16th and 17th centuries, the mixed regime continued to be the basis of the political regime of the Republic of Poland, where it was institutionally reflected in three estates: the Chamber of Deputies, the Senate and the King (p. 65). A.M. Fredro argues that such a regime enables the best control of conflicts and ensures freedom in the country. Another political postulate by this author is the commendation of the rule of law in the State. The work also discusses Fredro’s military ideas.
PL
Autor omawia idee polityczne Andrzeja Maksymiliana Fredry. Ocenie podlega obszerny wstęp napisany współcześnie przez Marka Tracza Trynieckiego. Wskazuje się na prezentowanie przez Fredrę modelu monarchii umiarkowanej. Podkreśla się zerwanie komentatora z dotychczasowymi stereotypami i analizami piśmiennictwa A.M. Fredry dokonanymi w okresie wcześniejszym. Odrębnym problemem jest ukazanie poglądów pisarza na temat relacji państwo – kościół, zadań edukacji patriotycznej czy problemu wojska i wojny.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.